Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2017 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Mariusz Zawicki

Protokolant: Maciej Żuchowski

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2017 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w W.

przeciwko C. W. i S. W.

o zapłatę

1.  zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 1.624 (jeden tysiąc sześćset dwadzieścia cztery) złote i 87 (osiemdziesiąt siedem) grosz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 931,14 złotych od C. W. od dnia 24 maja 2017 roku do dnia zapłaty, od S. W. od dnia 25 lipca 2017 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 999 (dziewięćset dziewięćdziesiąt dziewięć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygnatura akt: XI GC 1158/17

Sprawa rozpoznana w postępowaniu zwykłym

UZASADNIENIE

Powód (...) w W. złożył pozew przeciwko C. W. i S. W. o zapłatę kwoty 1. 625 złotych (wartość przedmiotu sporu) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 13 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty.

Według twierdzeń pozwu pozwani byli członkami zarządu B..net spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W.. Prezesem zarządu w dacie powstania wierzytelności objętej sporem był C. W. (objął tę funkcję w dniu 10 marca 2010 roku), zaś od dnia 6 września 2012 roku prezesem był S. W..

Nakazem zapłaty z dnia 16 lipca 2013 roku zasądzono od B.. (...) na rzecz powoda kwotę 931, 14 złotych. Wierzytelność objęta orzeczeniem powstała na podstawie umowy z 2010 roku. Egzekucja okazała się bezskuteczna.

W piśmie z dnia 20 czerwca 2017 roku (karta 43) powód wyjaśnił, że wnosi o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie.

W sprawie wydano nakaz zapłaty (karta 45).

Pozwani złożyli pierwotnie niepodpisane sprzeciwy od nakazu zapłaty (karta 48 i 50, 69 i 72).

W sprzeciwach wnieśli o oddalenie powództwa i nieobciążanie pozwanych kosztami procesu. Pozwani wskazali, że powód nie wskazał mienia, z którego egzekucja miała być prowadzona, zaś postępowanie przed komornikiem nie doprowadziło do wyjawienia majątku dłużnika. Powód powinien był wykazać, że podjął wszelkie czynności zmierzające do wyegzekwowania roszczenia. Pozwany S. W. zawierał umowę z powodem jako prokurent.

Pozwani złożyli pisma procesowe (karta 55 i 59). W pismach wskazano, że spółka (...).net przez trzy lata spłacała swoje zobowiązania a zaprzestała dalszej spłaty z przyczyn losowych. Pozwani powołali się na art. 5 k.c. wskazując, że C. W. to osoba stara o schorowana. Gdyby powód podjął rozmowy ze spółką, ta spłaciłaby zobowiązanie w ratach.

W piśmie z dnia 11 października 2017 roku (karta 81) powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko, wskazał, że pozwani nie przedstawili dowodów na okoliczność tego, że nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Oboje pozwani byli członkami zarządu pozwanej po powstaniu zobowiązania. Pozwani nie wykazali żadnych prób mediacji, nie dokonywali żadnych dobrowolnych spłat.

Na rozprawie (karta 97) stanowiska stron nie uległy zmianie. W głosie końcowym pozwany S. W. wskazał, że pierwotny dłużnik ma dwa lub trzy samochody.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

C. W. był prezesem zarządu B..net spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. od dnia 10 marca 2010 roku do dnia 6 września 2012 roku. W dniu 6 września 2012 roku prezesem spółki został S. W..

dowód:

- odpis z KRS, karta 33 – 35;

- odpis postanowienia, karta 52;

W dniu 5 lipca 2010 roku B..(...) oraz (...) zawarły umowę świadczenia usług pocztowych. W czasie trwania umowy powstały po stronie B..UE (Następnie B..net) nieuregulowane zobowiązania z tytułu świadczenia przez Pocztę usług. Pismem z dnia 27 stycznia 2012 roku wierzyciel wzywał dłużnika do zapłaty. Niezapłacone należności wynikały z faktur z dnia 6 listopada 2010 roku, 7 października 2010 roku

Dowód:

- umowa wraz z aneksem i załącznikami, karta 10 -23;

- wezwanie, karta 24;

- faktury, karta 25 – 25v;

Nakazem zapłaty z dnia 16 lipca 2013 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie w sprawie XI GNc 1646/13 z powództwa (...) w W. zasądził od B..net spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 931,14 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 13 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 244 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu. W dniu 18 listopada 2013 roku orzeczeniu nadano klauzulę wykonalności. Pełnomocnikowi wierzyciela przyznano koszty postępowania klauzulowego 66 złotych.

Dowód:

- odpis orzeczenia, karta 9

- odpis postanowienia, karta 9v;

Wierzyciel złożył wniosek egzekucyjny do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin – Centrum w Szczecinie M. P.. Koszty postępowania egzekucyjnego ustalono na 180 złotych. Z uwagi na bezskuteczność egzekucji postępowanie umorzono postanowieniem z dnia 2 czerwca 2014 roku. Komornik w toku postępowania poszukiwał majątku dłużnika.

Dowód:

- wniosek egzekucyjny, karta 29;

- zawiadomienie, karta 30;

- postanowienie, karta 31;

- postanowienie, karta 32l;

Wierzyciel wzywał do zapłaty C. W., domagając się zapłaty w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. C. W. odebrał przesyłkę w dniu 16 maja 2017 roku. Wierzyciel wzywał również do zapłaty S. W..

-dowód:

- wezwanie z dowodem nadania i doręczenia., karta 36 – 37;

- wezwanie, karta 38;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne w całości.

Stosownie do treści art. 299 § 1 k.s.h. jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Przepis § 2 tego przepisu stanowi zaś, że członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że nie zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz nie wszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo nie zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz nie wszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.

Obecnie w orzecznictwie przeważa stanowisko ujmujące odpowiedzialność z art. 299 k.s.h. jako szczególny przypadek deliktowej odpowiedzialności odszkodowawczej na zasadzie winy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r., III CZP 118/06, i powołane w niej orzeczenia Sądu Najwyższego, a z późniejszego orzecznictwa - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2007 r., III CSK 2/07) który to pogląd Sąd w niniejszej sprawie w całości podziela w całości.

Specyfika tej odpowiedzialności odszkodowawczej przejawia się w tym, że wierzyciel, który nie wyegzekwował swej wierzytelności wobec spółki, nie musi na zasadach ogólnych dowodzić wysokości doznanej wskutek tego szkody. Wystarczy, że przedłoży tytuł egzekucyjny stwierdzający zobowiązanie spółki (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 1999 r., III CZP 10/99, OSNC 1999, nr 12, poz. 203) i udowodni, iż egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczna. Z przedmiotowej regulacji wynika więc na rzecz wierzyciela domniemanie szkody w wysokości niewyegzekwowanej wobec spółki wierzytelności. Domniemane w świetle tej regulacji są także związek przyczynowy między szkodą wierzyciela a niezłożeniem we właściwym czasie przez zarządcę wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania zapobiegającego upadłości oraz zawinienie przez zarządcę niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania zapobiegającego upadłości. Taki rozkład ciężaru dowodu wskazanych okoliczności jest uzasadniony tym, że wierzyciele na ogół nie znają stanu interesów spółki, wiedzę w tym zakresie mają natomiast zarządcy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2003 r., IV CKN 1779/00, OSNC 2004, nr 5, poz. 76).

Odnosząc się do kwestii dochodzonych wierzytelności należy wskazać, że zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2008 r. (III CZP 143/07) odpowiedzialność związaną z bezskutecznością egzekucji określonego zobowiązania wobec spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ponoszą na podstawie art. 299 k.s.h. osoby będące członkami jej zarządu lub likwidatorami w czasie istnienia tego zobowiązania. Przy tym w uzasadnieniu tejże uchwały Sąd Najwyższy wyraźnie wskazał, iż odpowiedzialność członka zarządu obejmuje wszystkie zobowiązania spółki, których podstawa istnieje w czasie sprawowania przez niego funkcji, a więc także zobowiązania jeszcze wtedy niewymagalne, co jest uzasadnione tym, że ogłoszenie upadłości, o które członek zarządu lub likwidator powinien wystąpić w celu przeciwdziałania bezskuteczności egzekucji, spowodowałoby wymagalność także zobowiązań niemających dotąd takiej cechy (zob. art. 91 p.u.n.).

Wskazana uchwała Sądu Najwyższego jest zgodna także z jego wcześniejszym orzecznictwem. W tezie wyroku z dnia 28 kwietnia 2006 r. (V CSK 39/06) Sąd Najwyższy stwierdził, iż „do przyjęcia odpowiedzialności z art. 299 k.s.h. wystarczy istnienie zobowiązania w czasie sprawowania funkcji członka zarządu, nie jest natomiast konieczne, aby zobowiązanie w tym czasie było wymagalne”.

Stąd ponad wszelką wątpliwość ustalono, że pozwani - S. W., oraz C. W. byli członkami zarządu B..net spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. w chwili powstania i istnienia zobowiązań spółki a objętych tytułem wykonawczym. Fakt, iż pozwani członkami zarządu w chwili złożenia pozwu nie byli, nie ma znaczenia do rozpoznania przedmiotowej sprawy.

Członek zarządu jeżeli chce się uwolnić od odpowiedzialności, powinien udowodnić jedną z okoliczności egzoneracyjnych określonych w art. 299 § 2 k.s.h. Należy w sposób wyraźny podkreślić, iż ustawodawca ciężar dowodu w tej materii włożył na członka zarządu. Okolicznością, którą winien on udowodnić jest przede wszystkim złożenie we właściwym czasie przez pozwanego wniosku o ogłoszenie upadłości. Identyczny skutek wywiera złożenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości przez wierzyciela spółki. Skutecznie przeprowadzony dowód w tym zakresie obala domniemanie, że szkoda wierzyciela spółki pozostawała w związku przyczynowym z niezłożeniem przez pozwanego we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości. Na równi ze zgłoszeniem we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości należy potraktować nieistnienie podstaw do jego zgłoszenia w okresie pełnienia przez pozwanego funkcji członka zarządu lub likwidatora (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2003 r., IV CKN 1779/00).

Nie sposób przychylić się do tezy, jakoby jedną z pozytywnych przesłanek odpowiedzialności członka zarządu, którą należy wykazać dochodząc jego odpowiedzialności na gruncie art. 299 k.s.h. było udowodnienie, że nie złożył on wniosku o ogłoszenie upadłości w sytuacji, gdy było to uzasadnione i w przepisanym terminie. Jak to powyżej zostało wskazane, nie ulega wątpliwości, iż jest to przesłanka egzoneracyjna – przesłanka, dzięki której członek zarządu może obalić domniemanie jego winy w spowodowaniu uszczerbku w majątku wierzyciela spółki.

Należy podkreślić, iż zgodnie z fundamentalną zasadą procedury cywilnej jaką jest jego kontradyktoryjność, to strony procesu są odpowiedzialne za jego wynik. Powódka w sposób nie budzący wątpliwości wykazała bezskuteczność egzekucji. Podjęła ona przewidziane prawem kroki w celu odzyskania swej należności bezpośrednio od spółki.

W mowie końcowej pozwany S. W. wskazał, że spółka posiada dla, lub trzy samochody, co miałoby wskazywać, że istnieje majątek, z którego wierzyciel może zaspokoić się. Sąd uznał te twierdzenia za spóźnione, jak również za niekonkretne. Pozwany S. W., co jest sądowi wiadome z urzędu, był pozwanym w sprawie z powództwa innego podmiotu z art. 299 k.s.h. prawomocnym wyrokiem z dnia 2 sierpnia 2016 roku w sprawie XI GC 791/16, Sąd Okręgowy w sprawie oddalił apelację pozwanego. Miał on zatem świadomość jak kształtuje się odpowiedzialność członka zarządu i w jaki sposób (wyżej opisany, podobnie jak w uzasadnieniu przywołanego wyroku) można się od tej odpowiedzialności uwolnić. Zarzuty pozwanego nie były konkretne. O ile nie jest on obecnie członkiem zarządu spółki, mógł on zwrócić się do sądu o ustalenie czy w istocie spółka miała i ma określony majątek (samochody) przez sprawdzenie odpowiednich ewidencji. Postępowanie egzekucyjne przez komornikiem uznać należy za kompletne, komornik poszukiwał majątku dłużnika, a czynności opisane w postanowieniu komornika z dnia 2 czerwca 2014 roku uznać należy za kompletne i zmierzające do realnego zaspokojenia.

Odnosząc się do przesłanki mogącej wyłączyć winę pozwanych na gruncie art. 299 § 2 k.s.h., należy w pierwszej kolejności podkreślić, że pozwani w trakcie pełnienia przez nich funkcji członka zarządu nie złożyli wniosku o ogłoszenie upadłości spółki (jak również nie wszczęto postępowania układowego).

Implikuje to po jego stronie konieczność udowodnienia, że w tym czasie w ogóle nie nastąpiły przesłanki do ogłoszenia upadłości przez spółkę lub swój brak winy w niezłożeniu właściwego wniosku lub, że pomimo braku właściwego wniosku nie nastąpiła u strony powodowej szkoda. Sąd w ustaleniach dotyczących tych przesłanek oparł się w całości na dokumentach przedstawionych przez stronę powodową, w pełni podziela jej argumentację dotyczącą niewypłacalności spółki (...).net. Poza twierdzeniami, żadnych wniosków dowodowych w wyżej opisanym przedmiocie strona pozwana nie złożyła.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r. (OSNC 2007/9/136, Biul.SN 2006/12/7) odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art. 299 k.s.h. obejmuje zasądzone w tytule wykonawczym, wydanym przeciwko spółce, koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki ustawowe od należności głównej. Sąd w całości podzielił powyższe stanowisko i zasądził żądane przez powoda 1.624,87 złotych tytułem należności głównej.

Żądanie podlegało oddalenie w zakresie dalszych odsetek niż zasądzone. Ustalając, że odsetek powód domagał się w wezwaniu do zapłaty w terminie 7 dni od doręczenia pisma, sąd ustalił, że skoro C. W. wezwanie doręczono 16 maja 2017 roku, odsetki mogą być naliczane, zgodnie z żądaniem wezwania, od dnia 24 maja 2017 roku. W zakresie S. W. brak jest dowodu doręczenia mu wezwania, stąd odsetki liczyć należy 7 dni po upływie doręczenia mu odpisu pozwu i nakazu zapłaty. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje postawę prawną w art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c. w związku z art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na poniesione przez powódkę koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika –900 zł, zgodnie z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, opłata od pozwu i pełnomocnictwa 17 złotych.

W zakresie żądania wyartykułowanego przez pozwanych nieuwzględnienia powództwa z uwagi na art. 5 k.c., sąd stwierdza, że żądanie to jest niezasadne. Stan zdrowia i wiek pozwanego nie mają dla sprawy znaczenia, w szczególności, że złe zdrowie i podeszły wiek mają być okolicznościami obecnie występującymi, zobowiązanie zaś powstało w 2010 roku ,brak jest twierdzeń i wniosków co do stanu zdrowia pozwanego w tamtym okresie. Pozwani nie wykazali dobrej woli w spłacaniu zobowiązań, nie próbowali spłacać należności w ratach ( co według twierdzeń pozwanych było możliwe) wierzyciel podjął zaś normalne kroki ukierunkowane na zaspokojenie swojej wierzytelności, tak przez komornikiem, jak i w niniejszym postępowaniu. Pozwani nie wykazali, że składali wnioski o polubowne załatwienie sprawy. Rację ma powód wskazując, że bierność pozwanych w podejmowaniu działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu spółki, nie może pozbawiać wierzyciela przysługujących mu ustawowo uprawnień.

Brak było podstaw do zastosowania normy art. 102 k.p.c. Okoliczności niniejszej sprawy nie mają charakteru szczególnych, pozwani zaś obejmując funkcję prezesa spółki powinni mieć świadomość, że funkcja ta wiąże się z profitami ale wiąże się również o odpowiedzialnością, w tym finansową, wobec kontrahentów.

W tym stanie rzeczy orzeczono, jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

S.S.R. M. Z.