Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Alicja Sołowińska (spr.)

Sędziowie: SA Teresa Suchcicka

SA Bożena Szponar - Jarocka

Protokolant: Magda Małgorzata Gołaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 października 2017 r. w B.

sprawy z odwołania M. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji wnioskodawczyni M. F.

od wyroku Sądu Okręgowego w Ostrołęce III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 stycznia 2017 r. sygn. akt III U 832/16

oddala apelację.

SSA Teresa Suchcicka SSA Alicja Sołowińska SSA Bożena Szponar - Jarocka

Sygn. akt III AUa 210/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. decyzją z dnia 28 września 2016 r. przyznał M. F. prawo do emerytury od dnia 1 sierpnia 2016 r. Organ rentowy ustalił wysokość świadczenia emerytalnego na kwotę 1.398,81 zł brutto. Jednocześnie poinformował, że do emerytury przysługuje 50% renty z tytułu wypadku przy pracy, tj. 485,62 zł.

W odwołaniu od tej decyzji M. F. zaznaczyła, że powinna otrzymywać rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy w pełnej wysokości, gdyż to prawo miała przyznane na stałe. Odwołująca twierdziła również, że prawo do emerytury winna mieć przyznane od kwietnia 2016 r. (od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego), a nie od sierpnia 2016 r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując, że zasadne jest przyznanie odwołującej prawa do półtorakrotnego świadczenia, tj. emerytury jako świadczenia korzystniejszego i połowy renty wypadkowej, co znajduje oparcie w art. 26 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Organ rentowy podkreślił też, że prawidłowo przyznał odwołującej prawo do emerytury począwszy od dnia 1 sierpnia 2016 r., tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym odwołująca złożyła wniosek o świadczenie.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce wyrokiem z dnia 12 stycznia 2017 r. oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił, że organ rentowy decyzją z dnia 12 września 1979 r. przyznał M. F. prawo do renty inwalidzkiej w związku z wypadkiem przy pracy według III grupy inwalidów w oparciu o przepisy ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Renta została ustalona na stałe. W dniu 31 sierpnia 2016 r. M. F. złożyła wniosek o ustalenie uprawnień do emerytury. Decyzją z dnia 28 września 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. przyznał jej prawo do emerytury od dnia 1 sierpnia 2016 r., przyznając emeryturę w wysokości 1.398,81 zł. Organ rentowy poinformował, że do emerytury przysługuje 50% renty z tytułu wypadku przy pracy w kwocie 485,62 zł.

Oceniając, czy odwołującej przysługuje prawo do wypłaty emerytury i renty z tytułu wypadków przy pracy w pełnych wysokościach oraz od jakiej daty winna być odwołującej wypłacana emerytura, Sąd Okręgowy odwołał się do art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz ustalił przesłanki wypłaty świadczenia zabiegowego. Stwierdził, że wskazana ustawa przewiduje jedynie możliwość pobierania tzw. półtorakrotnego świadczenia, a nie obu tych świadczeń w pełnej wysokości. Na podstawie dokumentów z akt rentowych Sąd ustalił, że wysokość przysługującej M. F. renty wypadkowej wynosi 971,24 zł, a następnie stwierdził, że przyznana emerytura w kwocie 1.398,81 zł jest świadczeniem korzystniejszym niż renta. W tej sytuacji zdaniem Sądu Okręgowego organ rentowy, ustalając prawo do zbiegu tych świadczeń, zasadnie przyznał odwołującej prawo do wypłaty emerytury w pełnej wysokości i prawo do wypłaty połowy renty wypadkowej, tj. w kwocie 485,62 zł.

Oceniając kwestię daty początkowej przyznania odwołującej prawa do emerytury, Sąd odwołał się do art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i podkreślił, że odwołująca osiągnęła powszechny wiek emerytalny 60 lat i 10 miesięcy w dniu 25 kwietnia 2016 r., ale wniosek o emeryturę złożyła dopiero w dniu 31 sierpnia 2016 r. W tej sytuacji Sąd podzielił stanowisko organu rentowego o wypłacie odwołującej świadczenia emerytalnego od dnia 1 sierpnia 2016 r. Dodatkowo zaznaczył, że art. 24a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie stanowi podstawy przyznania z urzędu prawa do emerytury osobie pobierającej rentę wypadkową. O ile art. 24a tej ustawy wprowadza obligatoryjną zamianę renty na emeryturę dla tych ubezpieczonych, którzy osiągnęli wiek emerytalny, o tyle osobie uprawnionej do renty wypadkowej oraz do emerytury na podstawie odrębnych przepisów wypłaca się świadczenie zbiegowe. Z uwagi na występujący zbieg do świadczeń obok emerytury wypłacanej w całości lub w połowie zostanie wypłacona odpowiednio również renta wypadkowa (w połowie lub w całości). Uznając, że w sytuacji ubezpieczonej nie zachodziły przesłanki określone w art. 24a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 kwietnia 2010 r., III AUa 3482/09), Sąd Okręgowy oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

M. F. złożyła apelację od wyroku Sądu Okręgowego. Stwierdziła, że zaskarżony wyrok podtrzymał krzywdzącą decyzję organu rentowego, którą ograniczono jej wypłatę renty wypadkowej do kwoty odpowiadającej 50% wysokości tej renty. Odwołująca zaznaczyła, że wypadek w pracy, któremu uległa, spowodował u niej trwałe kalectwo i z tego powodu nie mogła wykonywać pracy. Wniosła o ponowne rozpoznanie sprawy.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny w pełni aprobuje stanowisko Sądu Okręgowego wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Dokonane przez Sąd Okręgowy prawidłowe ustalenia faktyczne sprawy sprowadzają się do tego, że organ rentowy decyzją z dnia 12 września 1979 r. przyznał M. F. prawo do renty inwalidzkiej w związku z wypadkiem przy pracy według III grupy inwalidów w oparciu o przepisy ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Renta została ustalona na stałe. Ostatnio ubezpieczona pobierała to świadczenie w wysokości 971,24 zł. W dniu 25 kwietnia 2016 r. osiągnęła powszechny wiek emerytalny, tj. po ukończeniu 60 lat i 10 miesięcy życia, zgodnie z uregulowaniem zawartym art. 24 ust. 1a pkt 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obowiązującym do dnia 30 września 2017 r.), ale dopiero w dniu 31 sierpnia 2016 r. złożyła wniosek o przyznanie jej emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją z dnia 28 września 2016 r. organ rentowy przyznał odwołującej emeryturę od dnia 1 sierpnia 2016 r. (tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek). Emerytura wyniosła 1.398,81 zł i została powiększona o 50% renty z tytułu niezdolności do pracy związanej z wypadkiem przy pracy w kwocie 485,62 zł.

Tak ustalony stan faktyczny w niniejszej sprawie nie jest sporny. Zarzuty apelacji sformułowane przez odwołującą są skierowane do niesprawiedliwego w jej ocenie potraktowania osób, które przed uzyskaniem prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego pobierały rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy w pełnej wysokości, a wskutek przyznania prawa do świadczenia zbiegowego ograniczono wypłatę jednego z tych świadczeń do połowy jego wysokości.

Generalna zasada regulująca wypłatę zbiegowych świadczeń emerytalnych i rentowych jest objęta przepisem art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 887), który wprowadza zasadę pobierania jednego świadczenia. Zgodnie z tym przepisem w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wypłaca się jedno z tych świadczeń - wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. Zasada pobierania jednego świadczenia doznaje wyjątku między innymi w art. 96 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który w punkcie 3 odnosi się do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy lub chorobą zawodową i odsyła do art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 1242, zwanej dalej „ustawą wypadkową”). Przepis ten pozwala osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego oraz do emerytury na podstawie odrębnych przepisów, między innymi powołanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, na pobieranie przysługującej renty powiększonej o połowę emerytury albo emerytury powiększonej o połowę renty, w zależności od dokonanego przez tę osobę wyboru.

Odwołująca posiada uprawnienie zarówno do emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, jak i do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. To oznacza, że należy do kategorii osób wymienionych w art. 26 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych i z tego tytułu przysługuje jej prawo do pobierania półtorakrotnego świadczenia zbiegowego. Niewątpliwie przyznana odwołującej emerytura w kwocie 1.398,81 zł jest świadczeniem korzystniejszym niż renta wypadkowa w kwocie 971,24 zł. W tej sytuacji organ rentowy, ustalając prawo do zbiegu tych świadczeń, zasadnie przyznał odwołującej prawo do wypłaty emerytury w pełnej wysokości (1.398,81 zł) i prawo do wypłaty połowy wysokości renty wypadkowej (485,62 zł). Nie można zatem podzielić zarzutów odwołującej o nieprawidłowym zastosowaniu przez organ rentowy i Sąd Okręgowy przepisów prawa regulujących kwestię wypłaty świadczeń zbiegowych.

Ponadto, Sąd Okręgowy zasadnie przyjął dzień 1 sierpnia 2016 r. jako początkową datę wypłaty świadczenia zbiegowego. Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z art. 58 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych (który w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie odsyła m.in. do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. W niniejszej sprawie M. F. złożyła wniosek o emeryturę w dniu 31 sierpnia 2016 r., dlatego wypłata tego świadczenia mogła nastąpić nie wcześniej niż od dnia 1 sierpnia 2016 r.

W tym stanie rzeczy apelacja podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

SSA Teresa Suchcicka SSA Alicja Sołowińska SSA Bożena Szponar-Jarocka