Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2017 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 maja 2017 r. w G.

sprawy z powództwa G. L.

przeciwko Z. W.

o ustalenie

1.  oddala powództwo,

2.  kosztami postępowania obciąża powoda i uznaje je za uiszczone.

Sygnatura akt: I C 1339/16

UZASADNIENIE

Powód G. L. wniósł pozew przeciwko Z. W. o ustalenie, że powód nabył w dniu 23 kwietnia 2015r. własność samochodu osobowego marki F. (...) typ 169 nr VIN (...), nr silnika (...), rok produkcji 2003, nr rejestracyjny (...).

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 23 kwietnia 2015r. „zakupił” od firmy empol s.c. (...) ww. samochód za kwotę 6.000 zł i był zapewniany, że „zbywcy” jako komisanci mają prawo dysponować przedmiotowym pojazdem. Wraz z pojazdem „zbywca” wydał powodowi m.in. dowód rejestracyjny, kartę pojazdu, protokół przekazania do ekspozycji i sprzedaży sporządzony pomiędzy „zbywcą” a K. J. i R. J.. W dniu 14 maja 2015r. starosta (...) wydał decyzję o rejestracji pojazdu, jednak później uchylił tę decyzję, gdy w toku postępowania przygotowawczego organy Policji ustaliły, że podpisy K. J. i R. J. na ww. protokole przekazania i umowie sprzedaży zostały sfałszowane. Powód podnosi, iż zakupił pojazd w dobrej wierze, zapłacił za niego, objął go w posiadanie w dacie zakupu oraz według jego wiedzy pojazd nie został skradziony. Jako podstawę powództwa powód wskazał przepisy art. 169 § 1 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c.

(pozew k. 2-6)

Kurator ustanowiony dla nieobecnego z miejsca pobytu pozwanego Z. W. wniósł o oddalenie powództwa w całości.

(odpowiedź na pozew k. 43-45)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 września 2014r. został sporządzony protokół przekazania do ekspozycji i sprzedaży wspólnikom spółki cywilnej (...) s.c. (...) pojazdu marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 2003, nr VIN (...). W protokole jako właścicieli pojazdu wskazano K. J. i R. J..

(dowód: protokół przekazania do ekspozycji i sprzedaży k. 10)

W dowodzie rejestracyjnym jako właścicielki pojazdu widnieją K. J. i R. J..

(dowód: dowód rejestracyjny k. 13)

Powód G. L. znalazł w Internecie ogłoszenie dotyczące sprzedaży ww. pojazdu i skontaktował się z komisantem. Po obejrzeniu pojazdu oraz sprawdzeniu dowodu rejestracyjnego i numeru VIN powód zdecydował się na zakup tego samochodu.

(dowód: przesłuchanie powoda płyta CD k. 67)

W dniu 23 kwietnia 2015r. Z. W. wystawił na rzecz powoda G. L. fakturę VAT nr (...) z tytułu sprzedaży przedmiotowego pojazdu za cenę 6.000 zł.

(dowód: faktura VAT nr (...) k. 9)

W dniu 14 maja 2015r. Starosta (...) wydał decyzję o rejestracji ww. pojazdu.

(dowód: decyzja z dnia 30 września 2016r. k. 11-12)

Z uwagi na fakt, że do rejestracji przedstawiono protokół przekazania do ekspozycji i sprzedaży z dnia 29 września 2014r., zaś w Starostwie Powiatowym w S. umowę sprzedaży z dnia 31 sierpnia 2014r. Starosta (...) wystąpił do Komendy Powiatowej w P. o przeprowadzenie postępowania. Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2016r. w sprawie o sygnaturze akt Ds. 1636/15 prokurator Prokuratury Rejonowej w Pucku umorzył postępowanie w sprawie zaistniałego w nieustalonym miejscu i czasie jednak nie później niż do dnia 22 lipca 2015r. podrobienia podpisów K. J. i R. J. na dokumencie – protokół przekazania i sprzedaży pojazdu marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) z dnia 29 września 2015r. tj. o przestępstwo określone w art. 207 § 1 k.k. wobec niewykrycia sprawcy.

(dowód: decyzja z dnia 30 września 2016r. k. 11-12)

Decyzją z dnia 30 września 2016r. Starosta (...) uchylił decyzję z dnia 14 maja 2015r. w sprawie rejestracji ww. samochodu osobowego na G. L. i jednocześnie orzekł o odmowie zarejestrowania przedmiotowego pojazdu. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że powód nie spełnił przesłanki rejestracji pojazdu wymienionej w art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym, albowiem przedstawiony dokument – protokół przekazania do ekspozycji i sprzedaży tego pojazdu był dokumentem nieautentycznym.

(dowód: decyzja z dnia 30 września 2016r. k. 11-12)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez powoda oraz dowodu z przesłuchania powoda G. L..

W ocenie Sądu orzekającego brak było jakichkolwiek podstaw do odmowy ww. dokumentom wiarygodności i mocy dowodowej, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów, prawdziwości twierdzeń w nich zawartych, ani też nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod tymi pismami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych. Za wiarygodne Sąd uznał również zeznania powoda, które - w ocenie Sądu - były szczere, logiczne i nie wzbudziły wątpliwości Sądu w świetle zasad doświadczenia życiowego.

Podstawę prawną powództwa stanowiły przepisy art. 189 k.p.c. oraz art. 169 § 1 k.c. Zgodnie z treścią przepisu art. 169 § 1 k.c. jeżeli osoba nieuprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.

W ocenie Sądu powództwo podlegało oddaleniu, albowiem pozwany nie posiadał legitymacji procesowej w niniejszej sprawie. Jak podnosi się w doktrynie nabywca powinien w ewentualnym procesie o ustalenie nabycia własności rzeczy nabytej pozwać poprzedniego właściciela rzeczy (por. A. Szpunar, Nabycie własności ruchomości, s. 96; M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz. Art. 1-449 ¹¹ . Warszawa, 2016). Powyższy pogląd prawny należy uznać za utrwalony także w orzecznictwie. W uchwale z dnia 25 stycznia 1995r. (III CZP 176/94, OSNC 1995, Nr 5, poz. 74) Sąd Najwyższy stwierdził, że " Kodeks postępowania cywilnego dopuszcza w art. 189 możliwość żądania ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego albo prawa, gdy strona ma w tym interes prawny. Następuje to w drodze odpowiedniego powództwa. Niezależnie od rozumienia zakresu pojęcia interesu prawnego proces o ustalenie jest sprawą cywilną pomiędzy równorzędnymi podmiotami o określonej legitymacji. Jeżeli nawet toczy się on nie pomiędzy podmiotami spornego stosunku prawnego lub nie pomiędzy podmiotem prawa a osobą, która swoim zachowaniem bezpośrednio zagraża temu prawu, to w każdym razie powoda legitymuje interes prawny jako stan rzeczy, do którego strona przeciwna ma określony stosunek ze względu na zainteresowanie niepewnością prawną, której usunięciu służy proces o ustalenie. Nie można zatem skutecznie pozywać kogokolwiek, lecz tylko podmiot, który jest prawnie zainteresowany wynikiem postępowania”. SN zauważył, że „dowodem własności pojazdu ma być prawomocne orzeczenie sądu rozstrzygające o prawie własności. Takie orzeczenie może zapaść w procesie toczonym z udziałem podmiotu, który prawnie wwiązany jest w tę sprawę. Z reguły będzie to podmiot, który rości sobie prawo do własności pojazdu i prawo to przeciwstawia jego nabywcy. Wyrok ustalający własność osoby ubiegającej się o zarejestrowanie pojazdu w procesie prowadzonym z udziałem organu rejestrującego, jako strony pozwanej, nie wiąże osoby trzeciej, która uważa się za właściciela rzeczy (por. art. 365 § 1 k.p.c.), i w tym znaczeniu nie rozstrzyga o prawie własności”. W wyroku z dnia 11 marca 1998 r. II CKN 613/97, L. Sąd Najwyższy wyraził stanowisko, że w procesie o ustalenie prawa własności pojazdu nabytego od osoby nieuprawnionej, biernie legitymowany jest zbywca jeśli nawet nie neguje prawa nabywcy. Powyższy pogląd Sąd Najwyższy potwierdził w wyroku z dnia 13 września 2001 r. IV CK 432/00, L. oraz w wyroku z dnia 8 września 2004r., IV CK 618/03, L. stwierdzając, że w procesie o ustalenie prawa własności pojazdu nabytego od osoby nieuprawnionej do rozporządzenia nim (art. 169 § 1 k.c.) zbywca jest legitymowany biernie, nawet gdy nie neguje prawa nabywcy, gdyż należy go uznać za podmiot prawnie zainteresowany wynikiem postępowania.

W świetle powyższych rozważań nie ulega wątpliwości, że pozwanym w procesie wytoczonym w oparciu o przepisy art. 169 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c. winien być poprzedni właściciel przedmiotowego samochodu jako podmiot bezpośrednio zainteresowany wynikiem takiego postępowania. W przedmiotowej sprawie powód przyznał, że poprzednim właścicielem spornego samochodu marki F. (...) nie był pozwany Z. W., lecz K. J. i R. J.. Osoby te były wpisane jako właścicielki pojazdu w dowodzie rejestracyjnym. Prawo własności przedmiotowego pojazdu nigdy nie przeszło natomiast na pozwanego. Z. W. był jedynie komisantem. Jak natomiast wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 września 2010r., I (...), Legalis nr 347993 „przez zawarcie umowy komisu komitent nie traci własności rzeczy, a komisant nie staje się jej właścicielem, ani nawet posiadaczem (…). Zawierając umowę sprzedaży komisant nie jest właścicielem rzeczy będącej przedmiotem sprzedaży, bowiem właścicielem jej pozostaje komitent. Komisant jest jednak osobą uprawnioną do rozporządzania tą rzeczą w rozumieniu art. 169 k.c. Chociaż więc umowa (transakcja) sprzedaży dochodzi do skutku pomiędzy komisantem - sprzedawcą a kupującym, to jednak skutkiem tej umowy jest przeniesienie własności rzeczy z komitenta na kupującego”. W powyższych okolicznościach wyrok wydany w niniejszej sprawie nie wpłynie na sytuację prawną pozwanego, dla którego kwestia własności przedmiotowego pojazdu nie ma żadnego znaczenia. Bezpośrednio zainteresowanymi w ustaleniu prawa własności są natomiast K. J. i R. J., które były poprzednimi właścicielkami pojazdu, albowiem wyrok w sprawie spowoduje, że albo z ich majątku ubędzie składnik majątkowy w postaci spornego auta, albo też pojazd ten pozostanie w ich majątku. W świetle powyższego należało uznać, że pozwany nie posiada legitymacji biernej w niniejszej sprawie, stąd na mocy art. 169 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c. a contrario powództwo należało oddalić.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy obciążył nimi powoda. Jednocześnie Sąd stwierdził, że wszystkie koszty, do jakich uiszczenia powód był w niniejszej sprawie zobowiązany, zostały już uiszczone.