Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2013 r.

Sąd Rejonowy w Bartoszycach VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Lidzbarku Warmińskim w składzie:

Przewodniczący: SSR Monika Niedziałkowska

Protokolant: asystent sędziego Łukasz Hańczyc

przy udziale Prokuratora: nieobecny, zawiadomiony

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16.12.2013 r.

sprawy przeciwko T. C. synowi A. i K. z domu Z.

ur. (...) w O.

oskarżonemu o to, że:

I w dniu 27 maja 2013 r. w E., gm. L., woj. (...), używając przemocy polegającej na szarpaniu za mundur naruszył nietykalność cielesną funkcjonariusza policji st. sierż. P. O.podczas i w związku z wykonywaniem przez niego obowiązków służbowych

tj. o czyn z art. 222 § 1 kk

II w dniu 27 maja 2013 r. w E., gm. L., woj. (...), używając przemocy polegającej na wyrywaniu się, odpychaniu st. sierż. P. O.zmusił funkcjonariusza policji do zaniechania prawnej czynności służbowej, a ponadto w miejscu i w czasie jak wyżej używając słów uznanych za obelżywe znieważył wymienionego funkcjonariusza policji w trakcie wykonywania przez niego czynności służbowych

tj. o czyn z art. 224 § 2 kk i art. 226 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

orzeka:

I oskarżonego T. C.w ramach zarzucanych mu czynów uznaje za winnego tego, że w dniu 27 maja 2013 r., w godzinach popołudniowych, w E., gm. L., woj. (...), znieważył funkcjonariusza policji st. sierż. P. O.używając wobec niego słów powszechnie uznanych za obelżywe podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych, czyn ten kwalifikuje z art. 226 § 1 kk i za to skazuje go i wymierza mu karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności;

II oskarżonego T. C.w ramach zarzucanych mu czynów uznaje za winnego tego, że w dniu 27 maja 2013 r., w godzinach popołudniowych, w E., gm. L., woj. (...), w celu zmuszenia do zaniechania prawnej czynności służbowej polegającej na zatrzymaniu, stosował przemoc wobec funkcjonariusza policji st. sierż. P. O.polegającą na szarpaniu za mundur, odpychaniu się, wyrywaniu się czym naruszył jego nietykalność cielesną podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych, czyn ten kwalifikuje z art. 222 § 1 kk w zb. z art. 224 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to skazuje go, a przy zastosowaniu art. 11 § 3 kk, z mocy art. 224 § 2 kk w zw. z art. 224 § 1 kk wymierza mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

III na mocy art. 85 kk w zw. z art. 86 § 1 kk w miejsce jednostkowych kar pozbawienia wolności wymierza oskarżonemu karę łączną 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

IV na mocy art. 69 § 1 i 2 kk w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności oskarżonemu warunkowo zawiesza na okres próby 2 (dwóch) lat;

V na mocy art. 46 § 1 kk orzeka wobec oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego P. O.kwotę 500,00 zł. (pięćset) oraz kwotę 500,00 zł. (pięćset) na wskazany przez pokrzywdzonego cel społeczny tj. na rzecz Placówki (...) w O.tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

VI na mocy art. 624 § 1 kpk zwalnia oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt: VII K 422/13

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

T. C. lat 31, ma wykształcenie zawodowe – elektromechanik. Jest rozwodnikiem, ojcem pięciorga dzieci, na które jest zobowiązany alimentacyjnie w łącznej kwocie 1300,00 zł. miesięcznie. Posiada z tego tytułu zaległość w nieustalonej wysokości. Obecnie nie pracuje, pozostaje na utrzymaniu rodziców. Nie był uprzednio karany.

W dniu 27 maja 2013 r. około godziny 16:00 funkcjonariusze Komendy Miejskiej Policji w O.w osobach st. sierż. P. O.i post. K. W., podczas patrolu trasy (...), w miejscowości E.zatrzymali do kontroli drogowej kierującego skuterem M. P.w związku z podejrzeniem kierowania pojazdem pod wpływem alkoholu. Wymieniony został zatrzymany i osadzony w radiowozie. Na miejsce przeprowadzanej interwencji przybył znajdujący się w stanie nietrzeźwości (1,21 mg/l, 1,22 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu), mieszkaniec E. T. C.. Oskarżony widząc zatrzymanie kierującego skuterem zaczął wykrzykiwać pod adresem funkcjonariuszy policji aby wypuścili zatrzymanego, zgłaszając pretensje, że nic nie robią, przy czym łapiąc za klamkę od drzwi radiowozu usiłował je otworzyć. W reakcji na powyższe st. sierż. P. O.nakazał oskarżonemu oddalenie się od radiowozu. Sprawca początkowo nie reagował na polecenia wydane przez policjanta, po czym po krótkiej wymianie zdań, odszedł na odległość około 10 metrów i zaczął znieważać st. sierż. P. O.wypowiadając pod jego adresem słowa powszechnie uznane za obelżywe jak na k – 4, k – 8v, k – 29v podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych pokazując przy tym obraźliwe gesty. St. sierż. P. O.podszedł do sprawcy, w celu zatrzymania i doprowadzenia do radiowozu chwycił go za ramię. Działania policjanta spotkały się z agresywnym zachowaniem T. C., który w celu zmuszenia do zaniechania podjętej czynności zatrzymania stosował przemoc wobec policjanta wyrywając się, odpychając go, szarpiąc za mundur, naruszając jednocześnie jego nietykalność cielesną podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych. Oskarżony złapał się rękoma za siatkę ogrodzeniową. St. sierż. P. O.przy pomocy post. K. W.odciągnął T. C.od płotu kalecząc sobie przy tym palec wskazujący lewej dłoni. W trakcie doprowadzania oskarżonego do radiowozu, siedzący w pojeździe M. P.podjął próbę opuszczenia auta przez otwartą szybę. Widząc to, funkcjonariusze policji odstąpili czasowo od doprowadzenia oskarżonego kierując swoje działania na ponowne osadzenie nietrzeźwego kierującego skuterem w radiowozie. W tym czasie T. C.oddalił się w kierunku pobliskich zabudowań. Na miejsce interwencji przyjechał wezwany w międzyczasie patrol policji z O.celem udzielenia wsparcia. Sprawca został zatrzymany przed miejscowym sklepem i osadzony w PDOZ w KPP w L..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następujące dowody :

- wyjaśnienia oskarżonego k – 14, k – 76v;

- zeznania świadków: P. O. k 4 – 4v, k 76v - 77; K. W. k – 8v, k 29v – 30, k 77 – 77v;

- dokumenty: notatkę urzędową k - 1; protokół z przebiegu badania stanu trzeźwości k – 2; protokół zatrzymania osoby k – 17; dane osobopoznawcze k - 20; kartę karną k – 57.

Oskarżony T. C. w toku dochodzenia przyznał się do zarzucanych mu czynów. Wyraził jedynie żal z powodu tego co się wydarzyło. Tłumaczył swoje zachowanie faktem pozostawania pod wpływem alkoholu. Wyraził wolę dobrowolnego poddania się karze (k – 14).

Przed Sądem nie zaprzeczył swojemu sprawstwu. Przyznał, że niepotrzebnie tam poszedł. Jak dodał, wyzwał wulgaryzmami policjanta, bo miał pretensje do policji, że nic nie robi na drodze krajowej (...), gdzie jest ograniczenie do 10 ton, a jeżdżą tam ciężarówki. Jak zaznaczył, najpierw doszło do wymiany słów między nim, a policjantem, a potem zaczęła się szarpanina (k – 76v).

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na przypisanie oskarżonemu w ramach zarzucanych mu czynów sprawstwa dwóch przestępstw wyczerpujących znamiona występków z art. 226 § 1 kk i art. 222 § 1 kk w zb. z art. 224 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk z jednoczesnym doprecyzowaniem opisów tychże czynów.

Sąd dał wiarę depozycjom oskarżonego, który przyznał się do zarzucanych mu czynów, nie kwestionując swojego sprawstwa.

Z wyjaśnieniami T. C. korespondują spójne, logiczne i zbieżne zeznania funkcjonariuszy policji: st. sierż. P. O. (k 4 – 4v, k 76v – 77) znajdujące potwierdzenie w treści notatki urzędowej sporządzonej na okoliczność przeprowadzonej interwencji (k – 1) oraz post. K. W. (k – 8v, k 29v – 30, k 77 – 77v). Dodatkowo uzupełnieniem relacji tychże są dokumenty w postaci protokółu z przebiegu badania stanu trzeźwości (k – 2) oraz protokółu zatrzymania osoby (k – 17).

Sąd nie znalazł podstaw do poddania prawdziwości zeznań świadków w wątpliwość. Zeznania ww. są wyważone i rzeczowe. Wymienieni są osobami obcymi w stosunku do oskarżonego, nie mają żadnych podstaw ku bezpodstawnemu pomawianiu sprawcy o zachowania sprzeczne z prawem.

Za pełnowartościowy materiał dowodowy Sąd uznał także przywołane powyżej dokumenty.

Reasumując wyniki postępowania dowodowego Sąd doszedł do przekonania, iż oskarżony ponosi odpowiedzialność karną za zarzucane mu występki.

Sąd nie podzielił w pełni zarówno opisów, jak i zaproponowanych kwalifikacji prawnych czynów zarzucanych oskarżonemu.

Ustalenia poczynione w toku postępowania dowodowego uprawniają – zdaniem Sądu – do przyjęcia, iż zachowania oskarżonego w ramach zarzucanych mu w pkt I i II czynów, wyczerpują znamiona występku opisanego w art. 226 § 1 kk oraz występku z art. 222 § 1 kk w zb. z art. 224 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, obu popełnionych na szkodę funkcjonariusza policji - st. sierż. P. O..

Z relacji zarówno oskarżonego, jak i świadków, w tym pokrzywdzonego wynika bezspornie, iż najpierw sprawca dopuścił się znieważenia st. sierż. P. O. kierując pod jego adresem słowa powszechnie uznane za obelżywe jak na k – 4, k – 8v, k – 29v podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych, pokazując przy tym obraźliwe gesty, po czym jego agresywne zachowanie przekształciło się w stosowaną - w celu zmuszenia do zaniechania podjętej czynności zatrzymania - wobec tegoż funkcjonariusza przemoc polegającą na wyrywaniu się, odpychaniu go, szarpaniu za mundur, co jednocześnie skutkowało naruszeniem jego nietykalności cielesnej podczas i w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych.

Mając powyższe na uwadze, kierując się ogólnymi dyrektywami i zasadami sądowego wymiaru kary określonymi w art. 53 § 1 i 2 kk, uznając oskarżonego za winnego popełnienia przypisanych mu w wyroku występków, Sąd wymierzył mu:

- za czyn z art. 226 § 1 kk karę 4 miesięcy pozbawienia wolności (pkt I wyroku)

- przy zastosowaniu art. 11 § 3 kk z mocy art. 224 § 2 kk w zw. z art. 224 § 1 kk za czyn z art. 222 § 1 kk w zb. z art. 224 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk karę 6 miesięcy pozbawienia wolności (pkt II wyroku);

- z mocy art. 85 kk w zw. z art. 86 § 1 kk przy zastosowaniu częściowej absorpcji, karę łączną 8 miesięcy pozbawienia wolności (pkt III wyroku).

Dokonując oceny stopnia karygodności przypisanych oskarżonemu występków jako znacznego Sąd miał na względzie zarówno postać zamiaru sprawcy (zamiar bezpośredni kierunkowy), sposób i okoliczności popełnienia czynów, jak i rodzaj naruszonego dobra (prawidłowa działalność instytucji państwowych, nietykalność cielesna, godność osobista funkcjonariusza wykonującego obowiązki służbowe).

W procesie wymiaru kar Sąd poczytał oskarżonemu jako okoliczność łagodzącą uprzednią niekaralność (karta karna k – 57), przyznanie się do sprawstwa oraz wykazanie skruchy.

Ferując kary Sąd nie dopatrzył się szczególnych okoliczności obciążających w odniesieniu do oskarżonego.

Mając powyższe na uwadze, w szczególności dotychczasowy tryb życia tj. niekaralność, Sąd uznał za zasadne skorzystanie wobec oskarżonego z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności.

W ocenie Sądu zastosowanie w stosunku do sprawcy środka probacyjnego będzie wystarczającym dla osiągnięcia wobec niego celów kary, w szczególności zapobiegnie powrotowi do przestępstwa. Sąd przyjął, iż odpowiednio właściwym okresem próby dla oskarżonego będzie okres 2 lat, który pozwoli mu na refleksję nad swoim zachowaniem (pkt IV wyroku).

Powyższy okres próby pozwoli wreszcie w sposób dostateczny, a zarazem konieczny zweryfikować w czasie pozytywną prognozę w stosunku do oskarżonego, w szczególności pod kątem przestrzegania przez niego porządku prawnego. Kierując się wskazanymi przesłankami Sąd na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności oskarżonemu warunkowo zawiesił na okres próby 2 lat.

Pokrzywdzony st. sierż. P. O. wniósł o zasądzenie od oskarżonego tytułem zadośćuczynienia za naruszenie jego nietykalności cielesnej, zmuszanie do zaniechania prawnej czynności służbowej oraz znieważenie go kwoty 2000,00 zł., zaznaczając, by kwota 1000,00 zł. została przez sprawcę uiszczona na cel charytatywny, nie precyzując go (k – 4v). Żądanie powyższe podtrzymał przed Sądem (k – 77).

Sąd, stosownie do zgłoszonego żądania, orzekł wobec oskarżonego, stosownie do brzmienia art. 46 § 1 kk, środek karny w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego kwoty 500,00 zł. oraz na wskazany cel społeczny tj. na rzecz Placówki (...) w O.kwoty 500,00 zł. (pkt V wyroku).

Warto w tym miejscu podkreślić, iż obowiązek naprawienia szkody może dotyczyć zarówno szkody majątkowej, jak i niemajątkowej, przy czym podstawę naprawienia szkody niemajątkowej w formie zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę określają przepisy art. 444, 445 i 448 kc (por. Z. Gostyński, Obowiązek naprawienia szkody w prawie karnym, Warszawa 1999, s. 44 i n.). Wprawdzie określony w art. 46 § 1 kk obowiązek naprawienia szkody czy też zadośćuczynienia za doznaną krzywdę jest środkiem karnym, jednakże przy jego orzekaniu należy kierować się zasadami prawa cywilnego dotyczącymi ustalenia wielkości szkody majątkowej lub doznanej krzywdy (szkoda niemajątkowa).

Stosownie do brzmienia art. 448 kc w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Przepis art. 445 § 3 stosuje się.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie, w pełni podziela wyrażony w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony pogląd, iż w razie naruszenia dobra osobistego kumulacja roszczeń przewidzianych w art. 448 kc jest dopuszczalna (uchwała SN 7 sędziów z dnia 09 września 2008 r., III CZP 31/08; wyrok SN z dnia 17 marca 2006 r., I CSK 81/2005, OSP 2007, z. 3, poz. 30; uchwała SN z dnia 19 czerwca 2007 r., III CZP 54/2007, OSNC-ZD 2008, nr B, poz. 36), jak również ten prezentowany zarówno w doktrynie (T. Grzegorczyk), jak i w orzecznictwie Sądu Najwyższego (uchwała SN z dnia 11.04.1974 r., VI KZP 73/72 OSNKW 1974/6/109; uchwała SN z dnia 23.02.1970 r., III CZP 81/69, OSNC 1970/7-8/119; wyrok SN z dnia 23.03.1990 r., IV KR 39/90 OSNKW 1991/1 – 3/12), w myśl którego roszczenie przewidziane w art. 448 kc (zadośćuczynienie finansowe z racji naruszenia dóbr osobistych lub odpowiednia kwota z tego tytułu na wskazany cel społeczny) jest roszczeniem pieniężnym przynależnym pokrzywdzonemu. To zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową przysługuje samemu pokrzywdzonemu, co do istoty nie różni się ono od zadośćuczynienia przewidzianego w art. 445 kc. Tego osobistego charakteru roszczenia z art. 448 kc nie zmienia okoliczność, że odpowiednią sumę pieniężną sprawca winien uiścić na wskazany cel społeczny. Ustawodawca nadał tej instytucji funkcję przede wszystkim represyjno – wychowawczą (uchwała SN z dnia 23.02.1970 r.). Wspomniane roszczenie ma na celu nie tylko danie satysfakcji moralnej pokrzywdzonemu, ale mieszczą się w nim także elementy represyjno - penalne. Nie traci ono jednak osobistego charakteru z powodu nadania mu przede wszystkim funkcji represyjno – wychowawczej (wyrok SN z dnia 23.03.1990 r.)

W realiach niniejszej sprawy pokrzywdzonemu przestępstwem z art. 226 § 1 kk i art. 224 § 2 kk oraz z art. 222 § 1 kk przysługuje roszczenie z art. 448 kc. Kumulatywne żądanie stanowi wyraz jego stanowiska co do wyboru sposobu zadośćuczynienia z racji naruszenia jego godności osobistej, dobrego imienia oraz dobra osobistego jakim jest zdrowie i integralność cielesna.

W ocenie Sądu uznać należy zasadność żądania tytułem zadośćuczynienia do kwoty łącznie 1000,00 zł., przy zasądzeniu kwoty 500,00 zł. na rzecz pokrzywdzonego oraz kwoty 500,00 zł. na cel społeczny (wskazany ostatecznie przez Sąd) tj. na rzecz Placówki (...) w O..

Oskarżony swym zachowaniem polegającym na wypowiadaniu pod adresem st. sierż. P. O., podczas i w związku z wykonywaniem przez niego obowiązków służbowych, słów powszechnie uznawanych za obelżywe, niewątpliwie naruszył godność osobistą i dobre imię tegoż pokrzywdzonego, dodatkowo poprzez stosowanie przemocy i naruszenie nietykalności cielesnej wskazanego funkcjonariusza naruszył przynależne mu dobro osobiste jakim jest zdrowie i integralność cielesna.

Zdaniem Sądu zasądzone kwoty z jednej strony nie są wygórowane – leżą w ramach możliwości zarobkowych oskarżonego, a z drugiej strony w sposób odpowiedni czynią zadość naruszonym dobrom prawnym funkcjonariusza publicznego.

Wobec braku dochodu, majątku, zobowiązania alimentacyjnego na rzecz trojga dzieci w łącznej kwocie 1300,00 zł. i istniejącej z tego tytułu zaległości alimentacyjnej, Sąd w myśl art. 624 § 1 kpk zwolnił oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych (pkt VI wyroku).

Na oryginale właściwy podpis