Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2017r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 listopada 2017r. w Suwałkach

sprawy (...) Spółka z o. o. w O. z udziałem

K. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie

w związku z odwołaniem (...) Spółka z o. o. w O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 17 lipca 2017 r. znak (...)

oddala odwolanie.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 17.07.2017r. stwierdził, że K. S. (1), jako pracownik u płatnika składek (...) Spółka z o.o. od dnia 01.01.2017r. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu.

W toku postępowania wyjaśniającego organ rentowy ustalił, iż K. S. (1) od 01.12.2005r. do 31.12.2016r. prowadziła indywidualną pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie poligrafii i usług druku, a od 2012r. w ramach tej działalności zaczęła też prowadzić biuro nieruchomości.

W dniu zaś 13.12.2016r. Sąd Rejonowy w Olsztynie wpisał do Krajowego Rejestru Sądowego - Rejestru Przedsiębiorców spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością pod nazwą (...) sp. z o.o., która nie posiada rady nadzorczej, a jej organami są zgromadzenie wspólników i zarząd. K. S. (1) od 13.12.2016r. do 24.02.2017r. pełniła też w spółce funkcję Prezesa Zarządu, natomiast od 25.02.2017r. funkcję tę przejął R. S.. K. S. (1) posiada 40 udziałów w spółce, o łącznej wartości 4.000 zł, a R. S. 10 udziałów o łącznej wartości 1.000 zł. Całkowity kapitał spółki wynosi 5000zł (50% udziałów).

Zgodnie z Uchwałą nr 1 Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) sp. z o.o. z dnia 30.12.2016r. udzieliła zgody na nawiązanie umowy o pracę z K. S. (1) na czas nieokreślony od 01.01.2017r. z wynagrodzeniem w wysokości 4.300zł brutto na stanowisku Dyrektora biura/pośrednika w obrocie nieruchomościami. K. S. (1) została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych przez (...) sp. z o.o. od 01.01.2017r. Jej zakres obowiązków został sporządzony na piśmie, a pracę miała świadczyć w godzinach od 09.00 do 17.00 w O. przy ul. (...). Nadzór nad wykonywaną przez K. S. (1) pracą sprawowany był przez wspólników spółki. Podczas comiesięcznego Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) sp. z o.o., podejmowano uchwałę w sprawie zatwierdzenia przez spółkę raportu z wykonywanej przez nią pracy. Od dnia jednak 27.02.2017r. do 12.03.2017r. i od dnia 31.03.2017r. K. S. (1) była niezdolna do świadczenia pracy.

W ocenie Zakładu okoliczności sprawy wskazują, że nie został skutecznie nawiązany stosunek pracy pomiędzy K. S. (1) a (...) sp. z o.o. Organ rentowy uznał, że K. S. (1) świadczyła pracę na rzecz (...) sp. z o.o. ale nie w ramach pracowniczego zatrudnienia. Zakład uznał, że umowa o pracę została zawarta z naruszeniem art. 210 § 1 ksh, a zatem dokonana czynność prawna dotknięta była bezwzględną nieważnością z uwagi na brak właściwej reprezentacji pracodawcy.

Decyzja o zatrudnieniu K. S. (1) została podjęta w dniu 30.12.2016r. podczas Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) sp. z o.o. na którego Przewodniczącego został wybrany R. S.. W spółce tej nie było organu w postaci rady nadzorczej, zatem dla ważności umowy o pracę z członkiem zarządu - K. S. (1) - winna ona była ustanowić mocą uchwały zgromadzenia wspólników pełnomocnika dla tej czynności prawnej, czego nie dokonano. Organ rentowy wskazał, iż w dniu 02.01.2017r. została podpisana umowa o pracę między K. S. (1) - Prezes Zarządu a K. S. (1). Taki stan faktyczny wskazuje, że K. S. (1) zawarła sama ze sobą umowę o pracę.

Oran rentowy dokonał również analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego i uznał, że w odniesieniu do zawartej umowy pracę brak jest podstawowych elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, takich jak podporządkowanie organizacyjne i służbowe. Wskazując na treść art. 22 §1 kp Zakład ustalił, iż K. S. (1) jako pracownik na stanowisku Dyrektor Biura/pośrednik w obrocie nieruchomościami, podlegała bezpośrednio Zgromadzeniu Wspólników, w którego skład wchodziła jako większościowy udziałowiec, a więc dysponującego prawem przegłosowania każdej uchwały zgromadzenia wspólników.

Odwołanie od tej decyzji w złożył w imieniu Spółki Prezes Zarządu – R. S., domagając się jej zmiany poprzez uznanie, że ubezpieczona K. S. (1) podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 01.01.12017r. Decyzję ocenił, jako sprzeczną ze stanem faktycznym oraz prawnym. Argumentował, iż uchwałą wspólników z dnia 30.12.2016r. został powołany pełnomocnik do zawarcia umowy o pracę z pracownikiem, który następnie zawarł z pracownikiem umowę o pracę. Pełnomocnikiem tym została ustanowiona prezes zarządu. Wskazał, iż zgodnie z art. 210 § 1 ksh w umowie między spółką, a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Celem tego przepisu jest ochrona interesu spółki z o.o., a pośrednio także jej wspólników i wierzycieli na wypadek potencjalnego konfliktu interesów. W niniejszej sprawie nie doszło zatem do zawarcia umowy z samym sobą, bowiem uchwała o powołaniu pełnomocnika z dnia 30.12.2016r. - w tym przypadku prezesa zarządu, była podjęta za zgoda wszystkich wspólników i jest wiążąca.

Z ostrożności procesowej Prezes zarządu Spółki podnosił również, iż gdyby uznać za prawidłową argumentację organu rentowego, że zawarta umowa jest nieważna, bo zgodnie z obowiązującym orzecznictwem naruszenie wymogów art. 210 § 1 ksh przy zawieraniu umów między spółką, a członkiem zarządu, prowadzi do nieważności tych umów, to mimo nieważności zawartej umowy o pracę strony mogą nawiązać umowny stosunek pracy przez czynności konkludentne, w szczególności przez dopuszczenie pracownika do pracy, przyjmowanie pracy przez pracodawcę i realizowanie takiego stosunku prawnego, który odpowiada cechom stosunku pracy (wyr. Sądu Najwyższego z 16.01.2013 r., II CSK 280/12). Wywodził dalej, iż to pracodawca decyduje o potrzebach zakładu pracy i w związku z tym zatrudnia pracownika i poleca mu wykonywanie określonych obowiązków służbowych. Taka zasada wynika expresis verbis z przepisów kodeksu pracy. Stosunek pracy jest stosunkiem zobowiązaniowym prawa pracy zachodzącym między dwiema stronami, z których każda jest wobec drugiej uprawniona i zobowiązana do określonego świadczenia. Stosunek pracy różni się od innych stosunków zobowiązaniowych szczególnym przedmiotem praw i obowiązków. Jest nim praca, do której wykonywania pracownik się zobowiązuje, a pracodawca ma prawo do żądania tego świadczenia. Natomiast w niniejszej sprawie okoliczności przedstawione przez organ, które wykluczają istnienie stosunku pracy, nie zachodzą. Nie zachodzi również okoliczność braku podporządkowania. Z przepisów kodeksu pracy wynika wprost, że osoba zarządzająca w imieniu pracodawcy zakładem pracy może być zatrudniona na podstawie stosunku pracy lub na innej podstawie niż stosunek pracy. W skład spółki wchodzi 2 wspólników, a zatem nie można przyjąć, że ubezpieczona działała jako samodzielny przedsiębiorca, skoro drugi wspólnik posiada również udziały w spółce. Zatem zgodnie z jednolitym orzecznictwem praca ubezpieczonej nie polegała na obrocie wyłącznie jej własnym kapitałem w ramach spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i dlatego nie mogło dojść do połączenia pracy i kapitału. Nie jest to szczególna forma prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek, oddzielona przez konstrukcję (fikcję) osoby prawnej od osobistego majątku wspólnika. Praca wykonywana była na rzecz i ryzyko odrębnego podmiotu prawa - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Pracownik w tej sytuacji jest też poddany ekonomicznej zależności od swojego pracodawcy (spółki), ponieważ wypłacane jej wynagrodzenie nie jest pokrywane wyłącznie z jej kapitału, a z kapitału spółki.

Odwołujący się wskazał również, że w wyroku z dnia 12.01.2005r. sygn. II PK 123/04 Sąd Najwyższy stwierdził, że zawarcie przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z członkiem jej zarządu umowy o pracę z naruszeniem art. 210 ksh nie wyklucza późniejszego nawiązania stosunku pracy przez przystąpienie do jej wykonywania za wynagrodzeniem. W wyroku z dnia 6.10.2004 r., I PK 488/03 Sąd Najwyższy również zaaprobował możliwość zawarcia takiej umowy o pracę przez czynności dorozumiane, stwierdzając, że ocena, czy z członkiem zarządu spółki handlowej została zawarta umowa o pracę przez dopuszczenie do jej wykonywania, zależy od okoliczności konkretnej sprawy w zakresie dotyczącym celów, do jakich zmierzały strony (czy zawarcie umowy nie stanowiło obejścia prawa) oraz zachowania elementów konstrukcyjnych stosunku pracy, w tym w szczególności cechy podporządkowania pracownika w procesie świadczenia pracy. W rezultacie tych rozważań należy przyjąć, że do zawarcia w sposób konkludentny umowy o pracę musiałoby dojść przez złożenie dorozumianych oświadczeń woli między zgromadzeniem wspólników a ubezpieczonym. Owo dorozumiane oświadczenie woli zgromadzenia wspólników miałoby polegać na dopuszczeniu odwołującej się do wykonywania umowy o pracę, faktycznego świadczenia tejże pracy przez pracownika oraz wypłaty należnego mu wynagrodzenia za pracę, co zostało przez ubezpieczoną wykazane.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

K. S. (1) jako adresat zaskarżonej decyzji, będąca stroną postępowania, w całości zaś poparła odwołanie i jego argumentację.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje :

Odwołania za uzasadnione nie można uznać było.

Sąd w pełni podziela stanowisko i argumentację przedstawioną przez organ rentowy. Odnosi się to zarówno do kwestii naruszenia art. 210 §1 ksh i niewłaściwego reprezentowania odwołującej się spółki przy zawieraniu umowy o pracę z K. S. (1), jak również braku charakterystycznych elementów stosunku pracy w świetle art. 22 §1 kp.

Przechodząc do kwestii podstawowej, mającej zasadnicze znaczenie w sprawie niniejszej, na wstępie należy wskazać, że wbrew twierdzeniom odwołujących się, organ rentowy nie kwestionował faktu pracy odwołującej się na rzecz spółki. Nie było sporu co do posadzanych przez nią umiejętności, zaangażowania czy podejmowanych czynności i działań w ramach funkcjonowania spółki. Zeznający w sprawie świadkowie P. A., A. B. (1) i A. B. (2) potwierdzili pracę odwołującej się, to że przebywała na terenie biura spółki i wykonywała różne czynności. Sąd nie miał powodów ani podstaw do kwestionowania tych zeznań, przyjmując je za wiarygodne i potwierdzające okoliczność, która w rzeczywistości nie stanowiła sporu między stronami. Istotne bowiem w sprawie było na jakiej podstawie prawnej wykonywane były przez K. S. (1) te czynności od dnia 01.01.2017r.

W sprawie bezsporny był również stan faktyczny wskazany powyżej. Strony nie wskazywały zastrzeżeń, co do dat i zdarzeń, które miały związek z powołaniem do życia Spółki, jej funkcjonowaniem oraz przedmiotem działania. Nie ulegało również wątpliwości, kto wchodził w skład zarządu spółki.

W świetle podnoszonych przez strony argumentów zasadnym jest przytoczenie treści art. 210 §1 ksh, zgodnie z którym w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników.

K. S. (1) niewątpliwie była członkiem zarządu Spółki (...). W skład tego zarządu wchodził R. S. – jak się na rozprawie okazało się - jej partner życiowy, który w niniejszej sprawie reprezentował Spółkę jako prezes zarządu. Przy takiej konfiguracji K. S. (2), jeżeli miała wolę skutecznie zawrzeć umowę o pracę, winna ja zawrzeć ze spółka, której jednoczenie sama nie byłaby pełnomocnikiem. Inaczej rzecz ujmując, nie nawiązałaby umowy o pracę sama ze sobą. A tak w rzeczywistości w sprawie niniejszej było. Oczywiście istnieją spółki, w których zarząd tworzy jedna osoba i w sytuacji istnienia konieczności zawarcia umowy o pracę przepisy regulują jakie czynności i w jakiej formie musza być podjęte, aby zawarcie takiej umowy było ważne i nie skutkowała nieważnością. W niniejszej sprawie konieczne było właściwe reprezentowanie Spółki, w postaci pełnomocnika. K. S. (1) została ustanowiona pełnomocnikiem do zawarcia umowy o pracę ze sobą.

Za takim rozumieniem powołanej regulacji art. 210 ksh przemawia również stanowisko Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie przedstawione w wyroku z dnia 18.10.2013r. sygn. III AUa 569/13. Stwierdził on bowiem, iż zgodnie z art. 210 ksh organami uprawnionymi do reprezentowania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przy zawieraniu umów z członkami zarządu są rada nadzorcza i pełnomocnik, dlatego też umowa o pracę zawarta przez jednego z członków zarządu, działającego w imieniu spółki z drugim członkiem zarządu, nawet w przypadku braku powołania w danej spółce rady nadzorczej czy pełnomocnika, jest bezwzględnie nieważna.

Z powyższym stanowiskiem Sąd Okręgowy w Suwałkach zgadza się w pełnej rozciągłości. Strony podnosiły, iż nie są do końca zorientowane w przepisach regulujących powyższą tematykę, jednak należy zwrócić uwagę, że odwołująca się jest osobą z wykształceniem wyższym, a sprawami kadrowymi spółki zajmuje się biuro rachunkowe. Zatem w sytuacji podjęcia decyzji, że K. S. (1) chce pracować w ramach umowy o pracę ona i R. S. mogli skorzystać z porady tego biura oraz innych fachowych osób. Ich wyjaśnienia nie mają więc w sprawie znaczenia i nie wpływają na negatywną ocenę zawartej umowy o pracę.

W tych okolicznościach, w związku z tym, że umowa o pracę zawarta przez K. S. (2) – pełnomocnika Spółki, z nią sama była bezwzględnie nieważna, K. S. (1) nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 01.01.2017r.

Tym bardziej tak w sprawie należy uznać, że w zaistniałym stanie faktycznym trudno mówić o pracowniczym podporządkowaniu K. S. (1) Spółce jako pracodawcy skoro posiada w niej zdecydowanie więcej udziałów niż wspólnik R. S.. W tym zakresie w pełni zgodzić się należy z argumentacją organu rentowego, zwłaszcza że R. S. stał się jej partnerem życiowym przed nawiązaniem spółki. Z tego względu nie sposób też mówić aby praca K. S. (1) odbywała się pod kierownictwem pracodawcy. Nie można zatem uznać aby praca K. S. (1) odbywała się i w stosunku pracy. Stąd wnosić należy, że z tych wszystkich względów została li tylko zawarta w celu otrzymania świadczenia z ubezpieczenia społecznego wynikającego ze stosunku pracy w sytuacji gdy była w ciąży (też okazało się na rozprawie), co wiązało się z absencją chorobową stąd wynikającą, a następnie przejściem na urlop macierzyński. Mimo więc treści powołanych przez odwołującą się spółkę wyroków Sądu Najwyższego odwołanie nie może być uznane za uzasadnione.

Mając więc powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w Suwałkach na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie.

mt