Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 października 2017 r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Marek Dziwiński

Protokolant: Anna Lasko

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2017 r. w Kamiennej Górze

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) S.A. z siedzibą w K.

z udziałem M. R. (1)

o ustanowienie służebności przesyłu

postanawia:

I ustanowić na czas nieokreślony na rzecz wnioskodawcy (...) S.A. z siedzibą w K. na nieruchomościach uczestniczki M. R. (1):

- nieruchomości położonej w B., składającej się z działek (...), dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...),

- nieruchomości położonej w B., składającej się z działki (...), dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...),

- nieruchomości położonej w B., składającej się z działki (...), dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...),

przy czym działka numer (...) została podzielona na działki (...) zgodnie z wypisem z rejestru gruntów i wyrysem z mapy ewidencyjnej tworząc wraz z innymi działkami nieruchomości wyżej opisane - prawo służebności przesyłu energii elektrycznej linią elektroenergetyczną napowietrzną wysokiego napięcia 110 kV nr S-167/S-168 przebiegającą przez działki (...), która to służebność polegać będzie na prawie przesyłu energii elektrycznej, prawie wstępu na nieruchomość w celu konserwacji urządzeń przesyłowych oraz w celu usunięcia awarii tych urządzeń i ich remontów jak również modernizacji, ustalając pas służebności o szerokości 10,60 m i długości 47,10 m o łącznej powierzchni pasa służebności przesyłu wynoszącym 499,30 m ² i dodatkową strefę ochronną o szerokości 14,70 m o łącznej powierzchni 1.793,40 m ², zgodnie z przebiegiem linii opisanym na mapach na str. 43, 44, 45, 47 opinii biegłej M. T. z zakresem pasa służebności opisanym w tej opinii uwzględniając aktualny wypis z rejestru gruntu k. 500-501 i wyrys z mapy ewidencyjnej k. 502;

II zasądzić od wnioskodawcy (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz uczestniczki M. R. (2) tytułem wynagrodzenia kwotę 4.950,00 zł płatną w terminie 14 dni od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności tej kwoty w terminie,

III ustalić, że wnioskodawca i uczestnik postępowania ponoszą koszty postępowania stosownie do swojego udziału w sprawie,

IV nakazać wnioskodawcy (...) S.A. z siedzibą w K. oraz uczestniczce M. R. (1), aby uiścili na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze kwoty po 182,80 zł tytułem zwrotu wydatków wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I Ns 95 8 /15

UZASADNIENIE

(...) S.A. z siedzibą w K. wniósł o ustanowienie służebności przesyłu obciążającej nieruchomość, której właścicielem jest M. R. (1), stanowiącą działkę ewidencyjną nr (...) obręb B., gmina L., powiat K. o powierzchni 0,97 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), na rzecz przedsiębiorcy (...) S.A. z siedzibą w K., ul. (...), której treścią jest znoszenie przez uczestnika istnienia na nieruchomości obciążonej oraz w przestrzeni nad powierzchnią tej nieruchomości urządzeń przesyłowych w postaci: przewodów oraz słupów linii energetycznej wysokiego napięcia 110 kV S-167/S-168 na długości 47,10 m, a także prawo do korzystania przez wnioskodawcę z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do swobodnego dostępu do tychże urządzeń w każdym czasie w celu ich eksploatacji, dozoru, oględzin, dokonywania konserwacji, remontu, modernizacji lub usunięcia awarii wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem – na czas eksploatacji linii wysokiego napięcia S-167/S-168, za wynagrodzeniem w wysokości 1 271,70 za ustanowienie służebności w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia. Wnioskodawca wniósł o obciążenie uczestnika kosztami postępowania z uwzględnieniem kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej.

W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że przez część nieruchomości uczestniczki przebiega linia energetyczna. Podczas negocjacji spotkał się ze strony uczestniczki z zaporową kwotą wynagrodzenia za ustanowienia służebności przesyłu. Wnioskodawca wskazał, że prawidłowe funkcjonowanie linii wysokiego napięcia jest bardzo ważne dla interesów społecznych i gospodarczych regionu południowo – zachodniej Polski, w szczególności dla (...).

Uczestniczka postępowania M. R. (1) w odpowiedzi wniosła o ustanowienie służebności przesyłu zgodnie z żądaniem wnioskodawcy, z tym że jednorazowe wynagrodzenie powinno wynosić 10 000,00 zł. Uczestniczka wniosła o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu przyznała, że jest właścicielem działki numer (...) obręb B.. Wskazała, że plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje przeznaczenie terenu pod budownictwo. Ukształtowanie i obszar tej działki pozwala na jej podział i sprzedaż, lecz ustanowienie służebności spowoduje dla niej uszczerbek majątkowy, a także spowoduje ograniczenia i przeszkody w korzystaniu nieruchomości, dlatego zaproponowane przez wnioskodawcę wynagrodzenie jawi się jako rażąco niskie.

W toku postępowania działka o numerze (...) położona w B., została podzielona na działki (...). Dla nieruchomości stanowiących działki (...) zostały założone księgi wieczyste (k. 473-487).

Sąd ustalił, co następuje:

M. R. (1) była właścicielem nieruchomości - działek ewidencyjnych o numerach (...) obręb B., gmina L., powiat (...), dla których Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...).

/dowód: treść księgi wieczystej nr (...) k. 27-35/.

Działka nr (...) została w toku postępowania podzielona. Z jej podziału wyodrębnione zostały działki o numerach:

- 49/19, która zastąpiła oznaczenie działki numer (...) w księdze wieczystej,

- 49/20, dla której założono księgę wieczystą numer (...), którą prowadzi Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział Ksiąg Wieczystych.

- 49/21, dla której założono księgę wieczystą numer (...), którą prowadzi Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział Ksiąg Wieczystych,

- 49/22, dla której założono księgę wieczystą numer (...), którą prowadzi Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział Ksiąg Wieczystych.

/dowód: decyzja Burmistrza Miasta L. nr (...) k.434 wraz z projektem podziału k.435 oraz mapą zasadniczą k. 436, treść ksiąg wieczystych k. 451-456, 473-487/.

Przez działki o aktualnych oznaczeniach numer 49/19, 49/20, 49/21 prowadzi napowietrzna linia elektroenergetyczna wysokiego napięcia 110 kV S/167/S/168. Urządzenia przesyłowe wchodzą w skład przedsiębiorstwa wnioskodawcy. Prowadzone negocjacje nie doprowadziły do zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu.

/okoliczności bezsporne/

W celu zapewnienia przedsiębiorstwu przesyłowemu możliwość prawidłowego korzystania z urządzeń przesyłowych należało nieruchomości należące do M. R. (1) obciążyć na czas nieokreślony, prawem służebności przesyłu energii elektrycznej linią elektroenergetyczną napowietrzną wysokiego napięcia 110 kV nr S-167/S-168, przebiegającą przez działki (...), polegającym na prawie przesyłu energii elektrycznej, prawie wstępu na nieruchomość w celu konserwacji urządzeń przesyłowych oraz w celu usunięcia awarii tych urządzeń i ich remontów jak również modernizacji, ustalając pas służebności o długości 47,10, szerokości 10,60 m o łącznej powierzchni pasa służebności przesyłu wynoszącym 499/30 m ² i dodatkową strefę ochronną o szerokości 14,70 m, o łącznej powierzchni 1.793,40 m ² zgodnie z przebiegiem linii opisanym na mapach na str. 43, 44,45 ,47 opinii biegłej M. T. z zakresem pasa służebności opisanym w tej opinii uwzględniając aktualny wypis z rejestru gruntu k. 500-501 i wyrys z mapy ewidencyjnej k. 502. Odpowiednie wynagrodzenie za ustanowienie służebności wynosi 4 950,00 zł.

/dowód: opinia sądowa k. 239-304, opinia ustna złożona na rozprawie w dniu 13.09.2017 r. przez biegłą M. J. –T. e-protokół rozprawy od 00:05:12 do 01:00:35, wypis z rejestru gruntów k. 500-501, wyrys z mapy ewidencyjnej k.502/.

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny ustalono w głównej mierze w oparciu o okoliczności bezsporne oraz opinie biegłej z zakresu szacowania nieruchomości, wypis z rejestru gruntów, wyrys z mapy ewidencyjnej, decyzję Burmistrza, treść ksiąg wieczystych. Poza sporem pozostawało określenie własności działek na których przebiega istniejąca linia energetyczna, dokonanie podziału działki i wyodrębnienie z niej nowych działek oraz że urządzenia przechodzące przez nieruchomości uczestniczki wchodzą w skład przedsiębiorstwa wnioskodawcy. Należy podkreślić, że na działkach uczestniczki istniały już wcześniej urządzenia do przesyłu energii, dlatego Sąd nie przeprowadzał dowodu z oględzin, gdyż uznał, że nie było to potrzebne (zob. art. 626§2 w zw. z art. 626§3 k.p.c.). Prowadzone przez strony negocjacje nie doprowadziły do zawarcia ugody. Spór w zasadzie dotyczył określenia wysokości należnego M. R. (1) wynagrodzenia.

Służebność przesyłu polega na tym, że nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (art. 305 ¹ k.c.). Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa (art. 49§1 k.c.). Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem (art. 305 ² § 1 k.c.). Podobne uprawnienie przyznaje właścicielowi nieruchomości § 2 art. 305 ² k.c.

Ustanowienie służebności na nieruchomościach M. R. (1) było konieczne dla właściwego korzystania z urządzeń przesyłowych przez (...) S.A. Służebność ta będzie polegać na prawie przesyłu energii elektrycznej, prawie wstępu na nieruchomość w celu konserwacji urządzeń przesyłowych oraz w celu usunięcia awarii tych urządzeń i ich remontów jak również modernizacji, ustalając pas służebności o długości 47,10, szerokości 10,60 m o łącznej powierzchni pasa służebności przesyłu wynoszącym 499/30 m ² i dodatkową strefę ochronną o szerokości 14,70 m, o łącznej powierzchni 1.793,40 m ² zgodnie z przebiegiem linii opisanym na mapach na str. 43, 44,45 ,47 opinii biegłej M. T. z zakresem pasa służebności opisanym w tej opinii uwzględniając aktualny wypis z rejestru gruntu k. 500-501 i wyrys z mapy ewidencyjnej k. 502.

Uczestniczka postępowania dokonała podziału działki numer (...), wchodzącej razem z działkami o numerach (...) w skład nieruchomości gruntowej, dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadził księgę wieczystą nr (...). Z działki o numerze (...) wyodrębnione zostały cztery działki, przy czym działka o numerze (...) pozostała przy nieruchomości objętej wskazaną wyżej księgą wieczystą. Dla nowo wyodrębnionych działek o numerach (...) zostały założone księgi wieczyste, z tym że służebność przesyłu będzie przebiegać przez dwie z nich tj. działki o numerach (...). Dokonany podział potwierdzają przedłożone dokumenty w postaci wypisu z rejestru gruntów i wyrysu z mapy ewidencyjnej. Ustalony przez Sąd przebieg służebności oddaje zmiany w przebiegu granic nieruchomości. Stan dotyczący podziału gruntów uwzględniła również biegła w pisemnej opinii. Wprawdzie sama linia energetyczna przebiega nad działką numer (...) (k. 508) to pas ochronny zahacza także o działki o numerach (...), w związku z tym opis służebności musiał ten fakt uzwględniać.

Ustalając należne uczestniczce wynagrodzenie Sąd oparł się na opinii biegłej M. J. – T., która szczegółowo oszacowała wartość prawa służebności. Biegła przy ustalaniu wartości nieruchomości wzięła pod uwagę lokalizację nieruchomości, dostępność komunikacyjną, uzbrojenie terenu, przeznaczenie w miejscowym planie. Ustalając wielkość współczynnika K uwzględniła takie czynniki jak rodzaj nieruchomości, jej przeznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, aktualny sposób użytkowania, rodzaj urządzenia infrastruktury technicznej, sposób lokalizacji urządzenia na nieruchomościach. Biegła uwzględniła także wskazania Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z 17 czerwca 2005 r., sygn. akt III CZP 29/05, który stwierdził, że wysokość wynagrodzenia powinna być proporcjonalna do stopnia ingerencji posiadacza w treść prawa własności oraz powinna uwzględniać wartość nieruchomości. Wnioski opinii sformułowane zostały w sposób jasny i logiczny, biegła przekonywująco odniosła się na rozprawie do zgłoszonych zarzutów. Przede wszystkim wskazała, że podstawą szacowania powinny być ceny rynkowe, nie zaś ofertowe. W kwestii podniesionej przez wnioskodawcę - biegła korzystając z kopii map ewidencyjnych uwzględniła przeznaczenie działek zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Na str. 11 opinii zaznaczoną białą strzałką widać, że granica przeznaczenia działek (...) przebiega wzdłuż granicy nowych działek nr (...). Biegła słusznie przyjęła takie przeznaczenie działek za podstawę do oszacowania wartości nieruchomości.

Mając na uwadze ustalony w sprawie stan faktyczny oraz przywołane wyżej motywy – po myśli art. 626 § 3 k.p.c. w zw. z art. 305 ¹ k.c. i art. 305 ² § 1 k.c. należało orzec jak w punkcie I i II sentencji postanowienia.

Orzeczenie o kosztach w punkcie III sentencji wydano zgodnie z zasadą ogólną ponoszenia kosztów w postepowaniu nieprocesowym. Zgodnie bowiem z przepisem art. 520 § 1 k.p.c. każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Z zestawienia komentowanego przepisu z § 2 wynika, iż ma on bezwzględne zastosowanie, gdy uczestnicy są w równym stopniu zainteresowani i ich interesy nie są sprzeczne (zob. Komentarz do art. 520 k.p.c., red. Marszałkowska-Krześ 2017, wyd. 19/E. Marszałkowska-Krześ, Legalis). Wydanie przez Sąd postanowienia leżało w interesie wszystkich uczestników, którzy w równym stopniu byli zaineresowani wynikami postępowania.

Skarb Państwa tymczasowo wyłożył sumę 365,59 zł na pokrycie wydatków, które obejmowały wynagrodzenia biegłej za stawiennictwo w dniu 13.09.2017 r. w kwocie 247,35 zł, a także różnicę między sumą wpłaconych zaliczek na opinię (łącznie 2 000,00 zł), a faktycznymi kosztami opinii pisemnej (2 118,24 zł) – to jest kwotę 118,24 zł. Zgodnie z przepisem art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie orzeka o poniesionych przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepis art. 113. Kosztami postępowania obciążono strony po równo. Należało wobec tego nakazać, aby zarówno wnioskodawca jak i uczestniczka uiścili na rzecz Skarbu Państwa kwoty po 180,80 zł tytułem zwrotu wyłożonych wydatków, o czym Sąd orzekł w punkcie IV postanowienia.