Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2017 r. w Gdańsku

sprawy M. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji M. M.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VIII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 31 maja 2016 r., sygn. akt VIII U 448/15

I.  oddala apelację;

II.  wniosek ubezpieczonego z dnia 22 grudnia 2016 r. o przyznanie prawa do renty przekazać do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.;

III.  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Gdańsku na rzecz adwokata A. Z. kwotę 240,00 (dwieście czterdzieści 00/100) złotych, powiększoną o podatek od towarów i usług, z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu w postępowaniu apelacyjnym z urzędu.

SSA Grażyna Czyżak SSA Lucyna Ramlo SSA Daria Stanek

Sygn. akt III AUa 1639/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 09.04.2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. inspektorat w G. z siedzibą w S. odmówił ubezpieczonemu M. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W decyzji odmownej pozwany organ rentowy wskazał, iż ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Odwołaniem z dnia 15.04.2015 r. ubezpieczony wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu stanu zdrowia nie pozwalającego na świadczenie pracy.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji, a także wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 31.05.2016 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach:

Ubezpieczony M. M., urodzony (...) jest z zawodu ślusarzem-monterem. Ostatnio zajmowane stanowiska: pracownik sprzątający, pracownik gospodarczy, pracownik porządkowy, aktualnie nie pracuje. Dnia 17.02.2015 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy.

Orzeczeniem z dnia 18.03.2015 r. lekarz orzecznik ZUS uznał, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. Lekarz orzecznik ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej stwierdził obciążenie nadciśnieniem tętniczym i chorobą wieńcową po PTCA w 2001 r. w badaniu neurologicznym niewielkie upośledzenie sprawności ręki lewej i ograniczenie ruchów w stawie barkowym lewym, sprawny samodzielny chód, ujemne objawy rozciągowe. Lekarz orzecznik podkreślił, że ubezpieczony konsultowany przez neurologa ZUS wg którego stan zdrowia nie utrudnia aktywności zawodowej.

Dnia 07.04.2015 r. komisja lekarska ZUS wydała orzeczenie, w którym orzeczono, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. Komisja lekarska stwierdziła naruszenie funkcji układu krążenia i nerwowo-mięśniowo-szkieletowego, stwierdzając, że przedmiotowe dysfunkcje upośledzają sprawność całego organizmu w stopniu niewielkim i umożliwiają wykonywanie pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.

Decyzją z dnia 09.04.2015 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wskazując na orzeczenie z dnia 07.04.2015 r. Komisji Lekarskiej ZUS uznające, iż nie jest niezdolny do pracy.

Postanowieniem z dnia 26.10.2015 r. Sąd I instancji na podstawie art. 279, 284 i 292 k.p.c. dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu: neurologii, laryngologii, kardiologa, ortopedy na okoliczność czy stan zdrowia powoda wskazuje, że utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym ocenę stopnia i trwałości niezdolności do pracy należy ustalić: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji; możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychiczne; najwcześniejszą datę powstania ustalanego stopnia niezdolności do pracy.

Biegły sądowy kardiolog rozpoznał u ubezpieczonego przewlekłą stabilną chorobę wieńcową w klasie I CCS, nadciśnienie tętnicze samoistne w okresie II, miażdżyce tętnic szyjnych stan po endarterektomii w 2012 r. W opinii biegłego ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Biegły sądowy ortopeda rozpoznał u ubezpieczonego dyskopatię szyjną poziomu C3/C4/C5 nie upośledzającą, wielostawowe zespoły bólowe, przykurcze niewielkiego stopnia nie upośledzające funkcji ustroju; operacyjnie leczony zespół cieśni kanału nadgarstka lewego ze skutkiem klinicznym. W opinii biegłego ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Biegły neurolog rozpoznał u ubezpieczonego przewlekłą niedostateczność krążenia mózgowego z ogniskami degeneracji w strukturach głębokich mózgu; stan po udrożnieniu tętnicy szyjnej wspólnej prawej w 2012 r.; zmiany zwyrodnieniowo deformacyjne kręgosłupa miernego stopnia.; stan po operacyjnym leczeniu zespołu cieśni nadgarstka lewego; chorobę wieńcową stabilną; nadciśnienie tętnicze; POCHP. . W opinii biegłego ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy z wyjątkiem ciężkich prac fizycznych.

Biegły laryngolog rozpoznał u ubezpieczonego: niedosłuch typu mieszanego ucha lewego, niedosłuch typu odbiorczego ucha prawego. W opinii biegłego ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Pismem z dnia 17.12.2015 r. ubezpieczony przesłał dodatkowa dokumentację medyczną dot. leczenia w poradni psychiatrycznej.

Postanowieniem z dnia 03.02.2016 r. Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego psychiatry lek med. E. O. na okoliczność czy stan zdrowia powoda wskazuje, że utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym ocenę stopnia i trwałości niezdolności do pracy należy ustalić: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji; możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychiczne; najwcześniejszą datę powstania ustalanego stopnia niezdolności do pracy.

Biegły psychiatra nie rozpoznał u ubezpieczonego choroby psychicznej ani upośledzenia umysłowego. W opinii biegłego ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Swoje ustalenia w niniejszej sprawie Sąd I instancji oparł na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym w szczególności na podstawie dokumentów załączonych do akt ubezpieczeniowych, opiniach biegłych oraz dokumentacji medycznej ubezpieczonego, których wiarygodności oraz autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron procesu. Sąd nie znalazł również z urzędu podstaw do zakwestionowania rzetelności i autentyczności przedstawionych dokumentów.

Sąd Okręgowy wskazał, iż w niniejszej sprawie sporna między stronami była jedynie ocena stanu zdrowia ubezpieczonego i jego zdolności do zatrudnienia. Nie budziło wątpliwości w sprawie, że ubezpieczony cierpi na określone schorzenia, jednakże to nie fakt występowania schorzeń, a jedynie stopień ich zaawansowania, może powodować niezdolność do pracy.

Na okoliczność występowania u ubezpieczonego niezdolności do pracy, jej stopnia oraz okresu trwania, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych neurologa, laryngologa, ortopedy, kardiologa i psychiatry, a więc biegłych sądowych posiadających odpowiednie kwalifikacje w stosunku do stwierdzonych u ubezpieczonego schorzeń.

Za decydujące dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, w ocenie Sądu Okręgowego, należało uznać opinie biegłych sądowych: kardiologa, ortopedy, neurologa, laryngologa i psychiatry, w których to biegli w sposób jasny i niebudzący wątpliwości wskazali, iż ubezpieczony nie jest niezdolny do świadczenia pracy zgodnie z posiadanym kwalifikacjami i ostatnio wykonywaną pracą.

Biegli w swoich opiniach zgodnie uznali, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. Biegły sądowy kardiolog w uzasadnieniu opinii wskazał, że zaawansowanie schorzeń układu krążenia nie upośledza sprawności ustroju w stopniu powodującym częściową czy całkowitą niezdolność do pracy. Biegły podkreślił również, że w badaniu echo nie zaobserwowano zmian typowych dla powikłań nadciśnienia, które jest dobrze kontrolowane w aktualnej farmakoterapii, ponadto przeprowadzona próba wysiłkowa pokazała bardzo dobrą tolerancję wysiłku i brak występowania upośledzenia rezerwy wieńcowej. Biegły sądowy ortopeda w uzasadnieniu opinii wskazał, że w zakresie narządu ruchu ubezpieczony nie utracił całkowicie, ani częściowo zdolności do pracy zarobkowej. Ponadto biegły wskazał, że ubezpieczony porusza się prawidłowo, a także z łatwością zdejmował spodnie stojąc na jednej lub drugiej kończynie dolnej, podpierając się o ścianę. Przeprowadzono badanie dodatkowe USG w odniesieniu do lewego stawu barkowego- nie wykazało żadnych odchyleń, a badanie nerwu pośrodkowego lewego na poziomie nadgarstka- również nie wykazało żadnych odchyleń. Biegły sądowy neurolog w uzasadnieniu opinii wskazał, że drżenie pozycyjne lewej ręki nie jest stałe nie upośledza w sposób istotny sprawności u osoby praworęcznej, a zgłaszane zburzenia pamięci nie są uchwytne w czasie oględzin neurologicznych, a badany jest w dobrym kontakcie słowno-logicznym. Pozostałe ujęte w rozpoznaniu schorzenia nie powodują powikłań neurologicznych. Z przyczyn neurologicznych badany nie jest niezdolny do pracy z wyjątkiem ciężkiej pracy fizycznej. Zważywszy na ostatnio zajmowane stanowiska i wykonywane prace przez ubezpieczonego tj. pracownik sprzątający, pracownik gospodarczy, pracownik porządkowy Sąd uznał, że wykonywane prace przez ubezpieczonego nie miały charakteru ciężkiej pracy fizycznej zatem w świetle opinii biegłego neurologa należy uznać go za zdolnego do pracy. Ponadto biegły neurolog wskazał, że zaostrzający się zespół bólowy może być spowodowany zmianami zwyrodnieniowo-deformacyjnymi kręgosłupa, które może być leczone doraźnie bez powodowania długotrwałej niezdolności do pracy. W odniesieniu do schorzeń ubezpieczonego tj. przewlekłej niedostateczności krążenia mózgowego nie stwierdził objawów neurologicznych ubytkowych. W odniesieniu do zwapnień degeneracyjnych w strukturach głębokich mózgu biegły nie stwierdził niesprawności uniemożliwiającej wykonywania pracy zarobkowej. Biegły sądowy laryngolog w uzasadnieniu opinii wskazał, że niewielkiego stopnia upośledzenie słuchu w uchu prawym i znaczne w uchu lewym jest nadal słuchem jak najbardziej społecznie wydolnym i z powodów laryngologicznych nie powoduje częściowej ani całkowitej niezdolności do pracy. Ponadto biegły w trakcie przeprowadzonego badania stwierdził, że ubezpieczony słyszy dobrze. Biegły sądowy psychiatra nie rozpoznał u ubezpieczonego żadnych chorób ani zaburzeń, w uzasadnieniu opinii wskazując, że skarżący nie utracił całkowicie ani częściowo zdolności do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami. Ponadto biegły nie stwierdził ostrych objawów psychotycznych, określił funkcje pamięciowe jako będące w normie.

Sąd I instancji uznał sporządzone w niniejszej sprawie opinie biegłych za miarodajny dowód w sprawie, bowiem wydane opinie są rzetelne, a ich wnioski logiczne i prawidłowo uzasadnione. Sąd w pełni podzielił ustalenia i wnioski opinii. Opinie zostały wydane przez biegłych po dokonaniu oględzin i badaniu ubezpieczonego, analizie dokumentacji medycznej i w oparciu o wyniki badań znajdujące się w aktach ZUS, a także przeprowadzonych badań dodatkowych, a opisany w opinii stan przedmiotowy układów i narządów ubezpieczonego koresponduje z wnioskami ostatecznymi opinii. Biegli wyczerpująco opisali stwierdzone u ubezpieczonego schorzenia i ich wpływ na zdolność do pracy zgodnej z kwalifikacjami ubezpieczonego.

Na marginesie Sąd Okręgowy przypomniał, że postępowanie sądowe nie służy diagnostyce schorzeń. Sąd przy pomocy biegłych specjalistów ocenia, czy przedstawiony materiał medyczny (obowiązek jego zgromadzenia i przedłożenia jako dowodu w sprawie spoczywa na ubiegającym się o prawo do świadczenia) i badanie kliniczne pozwalają na stwierdzenie niezdolności do pracy.

W niniejszej sprawie opinie powołanych biegłych w oparciu o osobiste badanie ubezpieczonego i przedstawioną dokumentację medyczną nie pozostawia wątpliwości, że ubezpieczony nie spełnia przesłanek powołanych wyżej przepisów.

Sąd I instancji uznał zatem, stosownie do opinii powołanych biegłych i rozpoznanych przez niego schorzeń, a w szczególności mając na uwadze kompetencję ograniczoną w zasadzie do możliwości opiniowania stanu zdrowia ubezpieczonego, zgodnie z zakresem posiadanej specjalizacji, że bez wątpienia stanowiska biegłych przemawiają za uznaniem ubezpieczonego za zdolnego do podjęcia pracy zarobkowej zgodnie z jego kwalifikacjami i ostatnio zajmowanymi stanowiskami tj. pracownik sprzątający, pracownik gospodarczy, pracownik porządkowy.

Reasumując, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, by kwestionować prawidłowość i fachowość opinii wydanych przez biegłych, sporządzonych w toku postępowania. Wnioski wyprowadzone przez biegłych nie pozostają bowiem w sprzeczności z przeprowadzonymi badaniami, a logicznie z nich wynikają. Ubezpieczony i strona pozwana nie kwestionowali wydanych przez biegłych opinii.

Rozpoznając odwołanie ubezpieczonego, Sąd I instancji miał również na uwadze stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 sierpnia 2010 roku, w sprawie I UK 64/10, pub. Lex nr 653663, iż przy ocenie niezdolności do pracy w myśl art. 12 ustawy emerytalnej, o tej niezdolności nie przesądza wyłącznie ocena medyczna stwierdzająca występowanie określonych jednostek chorobowych i ich wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka, tylko decydujące znaczenie ma ocena prawna dokonana w oparciu o okoliczności natury medycznej i okoliczności innej natury, w tym zwłaszcza poziom kwalifikacji ubezpieczonego, możliwości zarobkowania w zakresie tych kwalifikacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 12 ust. 1 i 3 oraz art. 13 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z art. 278 § 1 k.p.c.).

Sąd Okręgowy, podzielając powyższy pogląd Sądu Najwyższego, uznał, że dla oceny istnienia zdolności ubezpieczonego do pracy należy wziąć pod uwagę jego wykształcenie i dotychczas wykonywaną pracę. Okoliczność istnienia pewnych schorzeń nie oznacza bowiem automatycznie, iż ubezpieczony pozbawiony jest możliwości zarobkowania. Tym samym, Sąd uznał, iż ubezpieczony jest zdolny do wykonywania pracy zgodnie z dotychczas wykonywaną pracą, tj. pracownik sprzątający, pracownik gospodarczy, pracownik porządkowy.

Reasumując, Sąd I instancji na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego, uznał, iż ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy, zatem nie spełnia warunków do przyznania prawa do świadczenia rentowego, co skutkuje uznaniem jego odwołania za bezzasadne.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w zw. z cytowanymi wyżej przepisami, Sąd orzekł jak w wyroku.

Apelację od wyroku wywiódł wnioskodawca, zaskarżając go w całości i zarzucając:

a) błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż powód nie spełnia przesłanek do uznania go za niezdolnego do pracy, podczas gdy sytuacja zdrowotna powoda uzasadnia uznanie go za niezdolnego do pracy i przyznania mu z tego tytułu renty;

b) naruszenie art. 12 ustawy emerytalnej polegający na przyjęciu, iż stan zdrowia powoda nie wyczerpuje przesłanek określonych w tym przepisie, pomimo istnienia ku temu podstaw.

Mając na uwadze powyższe, apelujący wniósł o zmianę wyroku i przyznanie mu renty z tytułu niezdolności do pracy, o przeprowadzenie dowodu z dokumentacji lekarskiej dotyczącej zdarzenia z dnia 6 czerwca 2016 r. oraz o wydanie przez biegłych opinii uzupełniających.

W uzasadnieniu apelujący wskazał, iż w dniu 6 czerwca 2016 roku dostał zawrotów głowy i spadł ze schodów, skutkiem czego doszło do złamania ręki i kości oczodołu. Okoliczności te powinny być podstawą do sporządzenia przez biegłych opinii uzupełniających, gdyż Sąd Apelacyjny przy wydawaniu orzeczenia związany jest stanem faktycznym na dzień wyrokowania. Wskazał także, iż nie posiada rozeznania w prowadzonych sprawach, w toku sprawy przed Sądem Okręgowym nie wiedział, że może składać zastrzeżenia do opinii biegłych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy w świetle uzupełnionego postępowania dowodowego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszej sprawy było spełnienie przez wnioskodawcę M. M. przesłanek przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

We wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c.,
nie popełnił też uchybień w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej. W konsekwencji, Sąd odwoławczy, oceniając jako prawidłowe ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji, uznał je za własne, co oznacza, iż zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

Zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawy emerytalnej), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

W przedmiotowej sprawie spór stron sprowadzał się jedynie do spełnienia przez wnioskodawcę przesłanki niezdolności do pracy.

Przesłankę tę definiuje art. 12 ustawy emerytalnej, w myśl którego niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej
z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy
po przekwalifikowaniu (ust. 1). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2). Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3).

Nadto, stosownie do treści art. 13 ust. 1 pkt 1 - 2 powołanej ustawy, przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności do zatrudnienia uwzględnia się również stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia względnie rehabilitacji, a także możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Dodać jeszcze należy, iż w sprawach o ubezpieczenia społeczne sąd bada legalność decyzji na dzień jej wydania (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20.05.2004 r., II UK 395/03, OSNP 2005 nr 3, poz. 43 oraz z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05, LEX nr 272581), co oznacza, iż oceny medycznej i zawodowej dla oceny zdolności/niezdolności do pracy należy dokonywać również na tę datę. Postępowanie dowodowe przed sądem jest postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 9.05.2007 r., I UZP 1/07, OSNP 2007 nr 21-22, poz. 323). Sąd nie ma obowiązku przeprowadzenia dowodów w celu ustalenia niezdolności do pracy, która miała powstać po wydaniu zaskarżonej odwołaniem decyzji odmawiającej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25.01.2005 r., I UK 152/04, OSNP 2005 nr 17, poz. 273). Biegli sądowi, przeprowadzający na zlecenie sądu badanie stanu zdrowia ubezpieczonego, nie zastępują lekarza orzecznika ZUS, ani komisji lekarskiej ZUS. Jedynie zgodnie z posiadaną przez nich wiedzą specjalistyczną poddają merytorycznej ocenie trafność wydanego orzeczenia o zdolności do pracy lub jej braku.

Jeśli chodzi o ustalenia co do stanu zdrowia wnioskodawcy, należy stwierdzić, iż Sąd Okręgowy prawidłowo poczynił je po przeprowadzeniu postępowania dowodowego z udziałem biegłych sądowych o specjalnościach adekwatnych do ujawnionych u wnioskodawcy schorzeń, czyli biegłych ortopedy, neurologa, psychiatry, laryngologa i kardiologa. Ze względu na specjalistyczny charakter wiedzy wymaganej przy ocenie rodzaju schorzeń i stopnia ich zaawansowania decydujących o zdolności danej osoby do pracy, sąd zobligowany jest bowiem oprzeć się na opinii biegłych i nie może dokonywać ustaleń we wskazanym powyżej zakresie wbrew wnioskom wynikającym z prawidłowo sporządzonych i uzasadnionych opinii biegłych sądowych (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.03.2007r., III UK 130/06, OSNP 2008/7-8/113; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.02.2010r., II UK 191/09, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.01.2010r., I UK 204/09).

Powołani w sprawie biegli sądowi po przeprowadzeniu przedmiotowych badań oraz zapoznaniu się z dokumentacją lekarską rozpoznali u wnioskodawcy szereg schorzeń (przewlekłą stabilną chorobę wieńcową w klasie I CCS, nadciśnienie tętnicze samoistne w okresie II, miażdżyce tętnic szyjnych stan po endarterektomii w 2012 r., dyskopatię szyjną poziomu C3/C4/C5 nie upośledzającą, wielostawowe zespoły bólowe, przykurcze niewielkiego stopnia nie upośledzające funkcji ustroju; operacyjnie leczony zespół cieśni kanału nadgarstka lewego ze skutkiem klinicznym, przewlekłą niedostateczność krążenia mózgowego z ogniskami degeneracji w strukturach głębokich mózgu; stan po udrożnieniu tętnicy szyjnej wspólnej prawej w 2012 r.; zmiany zwyrodnieniowo deformacyjne kręgosłupa miernego stopnia.; stan po operacyjnym leczeniu zespołu cieśni nadgarstka lewego; chorobę wieńcową stabilną; nadciśnienie tętnicze; POCHP, niedosłuch typu mieszanego ucha lewego, niedosłuch typu odbiorczego ucha prawego). Żaden z wymienionych wyżej biegłych nie stwierdził jednak, aby schorzenia te czyniły ubezpieczonego osobą niezdolną do pracy zgodnej z kwalifikacjami.

Na skutek zarzutów oraz dokumentacji załączonej przez ubezpieczonego do apelacji Sąd Apelacyjny postanowił jednak uzupełnić postępowanie dowodowe, dopuszczając dowód z opinii biegłego sądowego chirurga na okoliczność, czy wnioskodawca jest osobą częściowo niezdolną do pracy w związku ze schorzeniem układu naczyniowego zgłaszanym przy wszystkich wywiadach przy przeprowadzanych dotychczas badaniach oraz leczonych operacyjnie w marcu 2013 r.

Biegły sądowy chirurg po przeprowadzeniu wywiadu, badania przedmiotowego wnioskodawcy oraz zapoznaniu się z jego dokumentacją medyczną rozpoznał u wnioskodawcy rozległe rozsiane zmiany naczyniowe mózgu oraz stan po złamaniu kości promieniowej (zrost patologiczny?). Biegły stwierdził, że M. M. jest osobą częściowo niezdolną do pracy z powodów chirurgicznych konsekwencjami nieprawidłowego zrostu złamania kości promieniowej prawej w części dalszej jak zaburzeniami równowagi w związku pochodzenia mózgowego. Zdaniem biegłego, zmiany naczyniowe ujęte zarówno w badaniach jak i rozpoznaniach, nie powodują niezdolność do pracy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział wniósł zarzuty do opinii biegłego sądowego chirurga, podnosząc, iż opinia biegłego została wydana na podstawie nowych okoliczności w sprawie. Biegły sądowy chirurg powołuje się bowiem na okoliczności całkowicie nieznane organowi rentowemu w dacie wydania zaskarżonej decyzji, a które miały miejsce (złamanie kości promieniowej 06.06.2016r.) ponad rok od wydania orzeczenia przez komisję lekarską (badanie komisji 07.04.2015).

W opinii uzupełniającej biegły sądowy chirurg odniósł się do badania RTG stawu nadgarstkowego z dnia 30.03.2017 r., wskazując, iż opis radiologiczny stawu nadgarstkowego przemawia za przebytym wklinowanym złamaniu kości promieniowej prawej w miejscu typowym oraz dostawowo. Powierzchnia stawowa kości promieniowej nierówna. Szczeliny stawu przebudowane. W związku z wykonanym badaniem biegły odstąpił od opinii z dnia 28.02.2017 r. uznającej powoda za osobę częściowo niezdolną do pracy z powodów chirurgicznych, tj. przebytego złamania kości promieniowej z utrwalonymi przemieszczeniami kostnymi i wystąpił do Sądu w celu powołania biegłego z zakresu ortopedii traumatologii. Biegły wyjaśnił, że powód nie był częściowo niezdolny do pracy z powodów chirurgicznych przed 06.06.2016r. Zwrócił także uwagę na zmiany naczyniowe z zakresu centralnego układu nerwowego zawarte w dokumentacji (K-10) i związane z nimi zaburzenia równowagi.

Skarżący wniósł wprawdzie zastrzeżenia do powyższej opinii, jednak Sąd Apelacyjny nie podzielił zastrzeżeń ubezpieczonego.

Podkreślenia wymaga, iż biegły sądowy chirurg pisał wprawdzie o niezdolności do pracy wnioskodawcy, ale dopiero od daty wypadku w dniu 06.06.2016r., a więc już po wydaniu zaskarżonej decyzji. Jak zaś już wyżej wskazano, w sprawach o ubezpieczenia społeczne postępowanie dowodowe przed sądem jest postępowaniem weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy, zatem oceny medycznej niezdolności do pracy należy dokonywać na datę wydania zaskarżonej decyzji. W związku z powyższym, ustalenie przez biegłego niezdolności do pracy powstałej po dniu wydania przedmiotowej decyzji nie może mieć wpływu na rozstrzygniecie w niniejszej sprawie. Jeśli zaś chodzi o okres wcześniejszy, to biegły wyraźnie zaznaczył, że przed tą data ubezpieczony nie był niezdolny do pracy.

Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw, by kwestionować rzetelność i prawidłowość opinii sporządzonych zarówno na etapie postępowania pierwszo- jak i drugoinstancyjnego, gdyż zostały one wydane przez biegłych o specjalnościach adekwatnych do wskazywanych przez ubezpieczonego schorzeń. Jak wynika z treści opinii, biegli zbadali ubezpieczonego, a także szczegółowo przeanalizowali historię jego choroby, odnosząc się do dokumentacji dostarczonej przez wnioskodawcę zarówno przed Sądem I instancji jak i uzyskanej przez Sąd w toku postępowania odwoławczego. Przedmiotowe opinie odpowiadają również wymogom stawianym przez art. 285 § 1 k.p.c., albowiem zostały uzasadnione w sposób przystępny i są zrozumiałe dla osób niedysponujących wiedzą medyczną, zaś wnioski swoje biegli sformułowali jasno i czytelnie. Sporządzając opinie, biegli uwzględnili zarówno zmiany w stanie zdrowia wnioskodawcy, datę powstania częściowej niezdolności do pracy jak i kwalifikacje zawodowe ubezpieczonego. Analiza opinii przekonuje, iż ich wnioski końcowe są logiczną konsekwencją wcześniejszego opisu historii choroby. Ocena opinii dokonana w oparciu o właściwe dla jej przedmiotu kryteria zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, przy uwzględnieniu poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych zaprezentowanego stanowiska, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych wniosków przekonuje, iż opinie te są miarodajne dla poczynienia ustaleń w przedmiocie stanu zdrowia wnioskodawcy i jego niezdolności do pracy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, skoro wnioskodawcę zbadało pięciu biegłych sądowych różnych specjalizacji, którzy szczegółowo opisali schorzenia ubezpieczonego, jednak żaden z nich nie uznał ubezpieczonego za niezdolnego do pracy na dzień wydania zaskarżonej decyzji, to brak jest podstaw do wyciągania przez Sąd II instancji wniosków odmiennych odnośnie spełnienia przez ubezpieczonego spornej przesłanki.

Uznając zatem, iż Sąd Okręgowy trafnie oddalił odwołanie wnioskodawcy, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w punkcie I sentencji.

Jednocześnie, mając na uwadze fakt, iż ubezpieczony powołał się w apelacji na nowe okoliczności, nie badane dotychczas przez organ rentowy, Sąd Apelacyjny potraktował nadesłane przez wnioskodawcę informacje oraz dokumentację medyczną jako nowy wniosek o rentę, który zgodnie z dyspozycja przepisu art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. przekazał do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (punkt II wyroku). Jeżeli więc lekarz orzecznik ZUS tak samo jak biegły chirurg uzna wnioskodawcę za niezdolnego do pracy od daty wypadku, będzie mógł przyznać ubezpieczonemu rentę od daty złożenia tego wniosku.

W punkcie III wyroku Sąd Apelacyjny na podstawie § 2 oraz § 15 ust. 2 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądził od Skarbu Państwa- Sądu Apelacyjnego w Gdańsku na rzecz adwokata A. Z. kwotę 240 zł, powiększoną o podatek VAT, z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu w postępowaniu apelacyjnym z urzędu.

SSA Grażyna Czyżak SSA Daria Stanek SSA Lucyna Ramlo