Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 10 stycznia 2013 roku B. W. (1) jako przedstawicielka małoletnich powodów K. i E. W., wniosła o podwyższenie alimentów zasądzonych na ich rzecz od ojca G. W. z kwoty po 275 zł do kwoty po 500 zł miesięcznie na każde dziecko.

Pozwany nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie w całości.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 października 2014 roku wydanym w sprawie sygn. akt III RC 10/13 Sąd Rejonowy w K. podwyższył alimenty od pozwanego G. W. na rzecz jego małoletnich dzieci E. W. i K. W. z kwoty po 275 zł miesięcznie do kwoty po 400 zł miesięcznie na każdego z powodów poczynając od dnia 2 kwietnia 2013 roku, oddalił powództwo w pozostałej części, rozstrzygnął o kosztach sądowych i procesu oraz nadał wyrokowi w części podwyższającej alimenty rygor natychmiastowej wykonalności.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego zostało oparte na następujących ustaleniach i rozważaniach, z których najistotniejsze przedstawiają się następująco :Zgodnie z ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym wK. w dniu 7 października 2010 roku w sprawie III RC 322/10, G. W. zobowiązał się łożyć alimenty na rzecz małoletnich synów K. W. i E. W. w wysokości po 275 zł miesięcznie na każdego z nich. Ponadto w drodze ugody pozwany zobowiązał się łożyć na rzecz starszego syna B. W. (2) alimenty w kwocie po 350 zł miesięcznie. Małoletni bracia bliźniacy - K. W. i E. W. mieli wówczas po 13 lat i rozpoczynali naukę w gimnazjum. B. W. (1) mieszkała wraz z dziećmi, konkubentem – J. W. oraz dzieckiem pochodzącym z konkubinatu w mieszkaniu gminnym. Przebywała na zasiłku wychowawczym i sprawowała opiekę nad niespełna dwuletnim synem, ponosiła koszty utrzymania mieszkania, co stanowiło kwotę około 300 zł oraz koszty zakupu opału na zimę. Pozwany był osobą bezrobotną, otrzymywał zasiłek stały w wysokości 444 zł.

Obecnie małoletni powodowie mają po 17 lat i uczęszczają do drugiej klasy szkoły średniej - K. w technikum ekonomicznym, natomiast E. w technikum gastronomicznym. Matka powodów nadal pozostaje w nieformalnym związku z J. W., wraz z nimi mieszka również obecnie pełnoletni syn B. W. (2), który jest osobą bezrobotną z prawem do zasiłku, nie pobiera alimentów, uczy się zaocznie. Przedstawicielka powodów aktualnie jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku. Posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym, czeka ją operacja.

Pozwany ma 45 lat, posiada wykształcenie podstawowe, utrzymuje się z zasiłku w wysokości 590 zł przyznanego do 28 lutego 2016 roku oraz podejmuje prace dorywcze w branży budowlanej, przy układaniu kostki brukowej. Pozwany posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym. Ze sporządzonej w dniu 15 maja 2014 roku opinii biegłego sądowego z dziedziny medycyny – lekarza chorób wewnętrznych wynika, że pozwany jest zdolny do pracy zarobkowej w tym również do pracy fizycznej nie wymagającej wykonywania precyzyjnych ruchów prawą dłonią, np.: obsługi maszyn, natomiast bez przeszkód może wykonywać inne proste czynności jak np. stróżowanie, sprzątanie itp.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o złożone dokumenty, zeznania świadków oraz przesłuchanie stron. Sąd Rejonowy zaznaczył, że pozwany nie kwestionował faktu, iż nie łoży na utrzymanie synów. Okoliczności związane z pracą zarobkową pozwanego, którą pozwany świadczy w branży ogólnobudowlanej, Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków B. W. (2), J. W. i A. P., którzy zeznali, że widywali pozwanego przy układaniu kostki brukowej. Okoliczności te potwierdził świadek R. K. – właściciel firmy budowlanej, który zeznał, że sporadycznie pomaga pozwanemu zatrudniając go w swojej firmie. Korespondują z tymi zeznaniami także zeznania świadka A. W., który raz widział pozwanego z R. K. oraz zeznania W. P., który potwierdził, że kilka razy pracował z pozwanym oraz, że pozwany regularnie jeździł w godzinach rannych do K.. Świadek M. Z., sąsiad pozwanego, także widuje pozwanego w godzinach rannych oczekującego na transport. Nadto świadek ten zeznał, że fakt pracy zarobkowej pozwanego jest okolicznością we wsi znaną. Sąd Rejonowy dał wiarę zeznaniom świadków: B. W. (2), J. W., A. P., R. K., A. W., M. Z. i W. P. oraz zeznaniom przedstawicielki ustawowej powodów gdyż są one spójne.

W oparciu o ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy przytaczając treść art. 133 § 1, 135 i 138 k.r.o. uznał, że powództwo jest częściowo zasadne wskazując, że od czasu ostatniej sprawy alimentacyjnej minęły 4 lata. W tym czasie powodowie osiągnęli wiek 17 lat i zwiększyły się ich potrzeby związane z zaspokajaniem potrzeb bytowych. Sąd Rejonowy podniósł, że obecnie pozwany nie jest zobowiązany do łożenia na utrzymanie starszego syna – B., który już się usamodzielnił – kwoty po 350 zł miesięcznie. Natomiast z przedłożonych przez pozwanego dokumentów wynika, że legitymuje się on częściową niezdolnością do pracy, co nie oznacza, że nie ma możliwości zarobkowania. Z opinii biegłego bowiem wynika, że pozwany jest zdolny do pracy zarobkowej, w tym również do pracy fizycznej nie wymagającej wykonywania precyzyjnych ruchów prawą dłonią. Ponadto, jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału, pozwany podejmuje prace dorywcze, a zatem uzyskuje z tego tytułu dochód, którym powinien podzielić się z synami. Sąd Rejonowy zaznaczył, że trudna sytuacja rodziców nie zwalnia ich od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci, zmuszeni są oni bowiem dzielić się z dziećmi nawet bardzo szczupłymi dochodami, chyba, że takiej możliwości są pozbawieni w ogóle.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Rejonowy zasądził na rzecz każdego powoda alimenty w kwocie po 400 zł miesięcznie płatne z góry do dnia 15 każdego miesiąca do rąk matki powodów - B. W. (1), poczynając od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności każdej należności. W pozostałym zakresie Sąd Rejonowy oddalił powództwo jako nieuzasadnione, wskazując, że strona powodowa nie wykazała należycie rzeczywistych kosztów utrzymania i wychowania powodów.

W zakresie kosztów procesu Sąd Rejonowy na podstawie § 19 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, przyznał pełnomocnikom stron kwoty po 221,40 zł odpowiadające wartością 150% stawki podstawowej za każde powództwo powiększonej o kwotę należnego podatku VAT, uwzględniając nakład pracy adwokatów biorących udział w kilku rozprawach.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł pozwany zaskarżając wyrok w całości i wnosząc o jego zmianę i oddalenie powództwa oraz zmianę punktu 6 wyroku przez podwyższenie wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu do kwoty 1476 zł, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Kutnie. Apelujący zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego w zakresie możliwości zarobkowych pozwanego i usprawiedliwionych potrzeb powodów, niewyjaśnienie okoliczności dotyczących możliwości zarobkowych powódki, obrazę przepisu prawa materialnego tj. art. 138 i 133 § 1 i 3 k.r.o. przez ich niestosowanie oraz naruszenie przepisu § 7 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie przez jego niestosowanie. Apelujący podniósł, że pozwany nie pracuje, mieszka w niewielkiej wiosce, w której pobliżu nie ma żadnych możliwości podjęcia pracy zarobkowej, zaś dorywcze zarobki, które pozwany ocenia na ok. 100 zł miesięcznie nie pozwalają na płacenie alimentów w wyższej wysokości, nadto od poprzedniego wyroku sytuacja majątkowa pozwanego uległa pogorszeniu, zaś sytuacja powodów uległa polepszeniu. W zakresie kosztów zastępstwa adwokackiego udzielonego pozwanemu z urzędu skarżący wniósł o wyliczenie powyższych kosztów od wartości dochodzonego roszczenia, gdyż w dacie wyznaczania pełnomocnika z urzędu pozwany był zobowiązany do uiszczenia wynagrodzenia wyliczonego od wartości dochodzonego roszczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja jest bezzasadna.

Jak wskazał już Sąd Rejonowy, podstawę materialno-prawną roszczenia strony powodowej stanowi w niniejszej sprawie art. 138 k.r.o. Zgodnie z jego treścią w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Nie każda zmiana w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego uzasadnia zastosowanie powołanego przepisu, lecz jedynie taka zmiana, która jest istotna i jednocześnie ma charakter trwały. Ustalenie zmiany stosunków następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi. Bezsporną zmianą stosunków w niniejszej sprawie jest okoliczność, że powodowie ukończyli obecnie 17 lat i kontynuują naukę w szkole średniej. Powyższa okoliczność skutkuje istotnym wzrostem kosztów ich utrzymania, gdyż jest oczywiste z punktu widzenia zasad doświadczenia życiowego, że koszt utrzymania 17- letniego zbliżającego się do uzyskania pełnoletniości chłopca jest istotnie wyższy od kosztów utrzymania dziecka 13- letniego rozpoczynającego dopiero naukę w gimnazjum. Z uwagi na powyższe należy uznać, że kwota 400 zł, do której Sąd Rejonowy podwyższył alimenty nie może być w żadnym wypadku uznana za wygórowaną z punktu widzenia usprawiedliwionych potrzeb 17 letniego dziecka. Wbrew zarzutowi zawartemu w apelacji Sąd Rejonowy natomiast uwzględnił okoliczność, że przedstawicielka ustawowa powodów nie wykazała w pełni ponoszonych kosztów utrzymania synów i z tej przyczyny oddalił powództwo w pozostałej części. Sąd pierwszej instancji jako podstawę rozstrzygnięcia wskazał prawidłowo art. 138 i 133 § 1 k.r.o., a zatem niezrozumiały jest zarzut zawarty w apelacji, że Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy powyższych przepisów przez ich niestosowanie. Z kolei prawidłowo również Sąd Rejonowy nie zastosował art. 133 § 3 k.r.o. ponieważ powyższy przepis odnosi się do dziecka pełnoletniego, co uszło uwadze apelującego. Wbrew zarzutom apelacji Sąd Rejonowy opierając się na zebranym materiale dowodowym wydał prawidłowe rozstrzygnięcie. Sąd pierwszej instancji przeprowadził wnikliwe i obszerne postępowanie dowodowe, a zgromadzone dowody szczegółowo omówił i dokonał ich prawidłowej oceny, którą podziela również Sąd Okręgowy. Rozważania Sądu Rejonowego są logiczne, a materiał dowodowy jakim dysponował Sąd został szczegółowo omówiony zarówno pod względem jego wiarygodności jak i przydatności w ustaleniu stanu faktycznego. Możliwości zarobkowe pozwanego Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o zeznania licznych świadków potwierdzających, że pozwany pracuje bez zarejestrowania poza miejscem zamieszkania oraz opinii biegłego lekarza, który stwierdził, że pozwany może podejmować pracę za wyjątkiem pracy wymagającej precyzyjnych ruchów prawą dłonią. Pozwany w toku postępowania twierdził, że nie wykonuje w ogóle żadnej pracy nie bardzo zatem wiadomo z czego wynika ocena zawarta w apelacji, że pozwany z tego tytułu zarabia 100 zł miesięcznie. Nie można się również zgodzić z argumentem apelującego, że od poprzedniej konkretyzacji obowiązku alimentacyjnego w 2010 roku sytuacja pozwanego uległa pogorszeniu. Pozwany wówczas otrzymywał zasiłek w kwocie 444 zł i sam zgodził się na łożenie alimentów w łącznej kwocie 900 zł miesięcznie na wówczas trójkę dzieci, obecnie sam zasiłek pozwanego wzrósł o 146 zł miesięcznie, a nadto pozwany pracuje, zaś łączne zobowiązanie alimentacyjne wynosi 800 zł miesięcznie, a zatem jest nawet niższe od poprzedniej kwoty, co wiąże się z zaprzestaniem alimentowania najstarszego syna. Wreszcie nie jest zasadny zarzut, że Sąd Rejonowy zaniżył przyznane pełnomocnikowi z urzędu wynagrodzenie. Zgodnie bowiem z § 7 ust. 1 pkt 11 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163 poz. 1348 z późn. zm.). stawka minimalna w sprawie o alimenty wynosi 60 zł, zaś wyjątek od powyższej zasady zawarty w ustępie 4 ma zastosowanie jedynie wówczas jeżeli obowiązek zwrotu kosztów obciąża osobę zobowiązaną do alimentów co w niniejszej sprawie z uwagi na treść wyroku nie nastąpiło.

Z powyższych względów uznając, iż wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego jako bezzasadną. O kosztach zastępstwa adwokackiego udzielonego z urzędu stronom w postępowaniu apelacyjnym Sąd orzekł zgodnie z § 13 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 7 ust. 1 pkt 11 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163 poz. 1348 z późn. zm.).