Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie III Wydział Karny

z dnia 18 sierpnia 2017 r.

Na podstawie całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na przełomie czerwca i lipca 2015 roku Ł. S. był bezdomny. W tym okresie często spędzał czas w parku obok (...) w W.. Pewnego dnia, kiedy siedział
w tym parku, podszedł do niego mężczyzna w wieku 25-30 lat. Mężczyzna ten przedstawił się imieniem A. i zaoferował Ł. S. i innym osobom z nim siedzącym możliwość zarobienia „szybkich” pieniędzy w zamian za otworzenie rachunku bankowego w mBanku. Ł. S. zgodził się i poszedł do placówki mBanku przy ul. (...), gdzie założył na swoje dane konto. Tego samego dnia przekazał otrzymaną kartę do rachunku wraz z kodami (...) oraz całą dokumentację tamtemu mężczyźnie. Za założenie konta otrzymał od tego mężczyzny kwotę 1000 zł.

Dowód: wyjaśnienia oskarżonego Ł. S. k. 59-62

Po kilku dniach w parku przy (...) w W. ponownie zjawił się mężczyzna posługujący się imieniem A., tym razem z drugim mężczyzną, który miał na imię P., ale kazał mówić do siebie (...). W trakcie rozmowy (...) zaproponował Ł. S., żeby ten otworzył własną działalność gospodarczą. Podał mu przy tym wszystkie dane firmy, która miała nazywać się (...).pl, a także kody działalności. Polecił Ł. S., żeby dla tej firmy założył rachunki bankowe, nieważne w jakich bankach, ale żeby było ich 10. Ł. S. następnie założył działalność gospodarczą w Urzędzie D. Ś., a następnie założył rachunki bankowe w: (...) S.A., (...) S.A., (...) Bank (...), Raiffeisen, M., (...), (...), A. Bank, D. Bank, (...) Agricole, a także w mBank.

Dowód: wyjaśnienia oskarżonego Ł. S. k. 59-62

Po założeniu działalności gospodarczej i rachunków bankowych Ł. S. skontaktował się z mężczyzną o pseudonimie (...) dzwoniąc na podany mu wcześniej numer telefonu. Następnie mężczyźni spotkali się na parkingu przy ul. (...) i poszli do restauracji,
w której czekało na nich dwóch innym mężczyzn. Jeden z nich był obcokrajowcem. Ł. S. przekazał obcokrajowcowi wszystkie dokumenty związane z założoną działalnością gospodarczą i otwartymi rachunkami bankowymi. Mężczyzna ten, po ich przejrzeniu wybrał kilka dokumentów, a resztę oddał Ł. S.. Zabrał m.in. dokumenty i kartę do rachunku bankowego założonego w banku (...). W ramach zapłaty Ł. S. otrzymał od obcokrajowca 10 000 złotych w gotówce. Mężczyźni zaproponowali mu także, żeby szukał ludzi do zakładania kont w bankach oraz do zakładania firm.

Dowód: wyjaśnienia oskarżonego Ł. S. k. 59-62

W dniu 21 sierpnia 2015 r. przy użyciu karty numer (...), wydanej przez bank (...), dwóch mężczyzn dokonało wypłaty kwoty 2 000 złotych
z bankomatu nr (...) mieszczącego się w placówce banku (...) przy ul. (...) w W.. W tym bankomacie proces wypłaty gotówki wyglądała w następujący sposób: po włożeniu karty, wpisaniu kodu (...) i wybraniu jako rodzaju operacji wypłaty środków, bankomat pobierał te środki z kaset znajdujących się w środku i transportował je do prezentera umieszczonego tuż za klapką shuttera. W tym momencie bankomat wysuwał także kartę z podajnika. Całkowite wysunięcie karty było warunkiem koniecznym do otwarcia shuttera. Tymczasem podczas wykonywania transakcji w dniu 21 sierpnia 2015 r. przy użyciu karty numer (...) jeden z mężczyzn zablokował podajnik karty bankomatowej, uniemożliwiając jej tym samym wysunięcie. Jednocześnie drugi mężczyzna siłując się z shutterem wyważył jego klapkę i odebrał pieniądze w kwocie 2 000 złotych. Ponieważ bankomat zarejestrował, że karta nie została wysunięta, to potraktował to jako brak dokonania transakcji, a w konsekwencji rachunek powiązany z kartą nie został obciążony. Z uwagi zaś na to, że nie nastąpiło faktyczne obciążenie rachunku, to bank (...) nie mógł rozliczyć wypłaconych środków z bankiem (...), który był wystawcą użytej karty. S. bankomatu przy ul. (...) w W. został uszkodzony.

Dowód: wyjaśnienia oskarżonego Ł. S. k. 59-62; zeznania świadka W. O. k. 9-10 oraz k. 210-211; zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa k. 4-6, 16-19; uzupełnienie zawiadomienia k. 7; płyta CD k. 13; protokół oględzin rzeczy k. 31-46.

W podobny sposób dokonano szeregu wypłat z innych bankomatów w placówkach banku (...) m.in. w dniu 3 sierpnia 2015 r. Mimo pobrania pieniędzy z bankomatu rachunki powiązane
z kartami użytymi przy wypłatach nie zostały obciążone. Jedną z osób wypłacających w ten sposób pieniądze był obcokrajowiec, któremu Ł. S. przekazał kartę do rachunku założonego
w banku (...).

Dowód: wyjaśnienia oskarżonego Ł. S. k. 59-62; zeznania świadka W. O. k. 9-10 oraz k. 210-211; zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa k. 4-6, 16-19; uzupełnienie zawiadomienia k. 7; płyta CD k. 13; protokół oględzin rzeczy k. 31-46.

Ł. S. ma 23 lata, utrzymuje się z prac dorywczych i nie ma nikogo na utrzymaniu. Leczył się odwykowo i był konsultowany psychiatrycznie. Biegli psychiatrzy rozpoznali
u niego uzależnienie mieszane od alkoholu i amfetaminy. W czasie czynu zdolność oskarżonego do rozpoznania znaczenia swojego czynu i pokierowania swoim postępowaniem nie była jednak zniesiona ani ograniczona. Oskarżony był karany, w tym za przestępstwo z art. 178a § 4 k.k. oraz z art. 158 § 1 k.k.

Dowód: w yjaśnienia oskarżonego Ł. S. k. 59-62 ; informacja z Krajowego Rejestru Karnego – k. 67-68, 73-74, 190-191; opinia sądowo-psychiatryczna k. 139-141

Oskarżony Ł. S. był przesłuchiwany tylko raz – w toku postępowania przygotowawczego. Podczas tego przesłuchania oskarżony przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i złożył obszerne wyjaśnienia. Wyjaśnił, że w czerwcu bądź lipcu 2015 roku założył na prośbę osoby o imieniu (...) rachunek bankowy w banku (...). Kartę bankomatową, którą otrzymał do tego rachunku oraz całą dokumentację przekazał A.. Otrzymał za to 1 000 złotych. Po kilku dniach A. przyszedł z mężczyzną posługującej się pseudonimem (...). Na jego prośbę oskarżony założył w Urzędzie D. Ś. działalność gospodarczą oraz 10 rachunków bankowych na nowozałożoną firmę w różnych bankach, w tym banku (...). Następnie przekazał dokumenty tych rachunków nieznanej sobie osobie – mężczyźnie, którego opisał jako obcokrajowca, posłużył się przy tym określeniem (...). Ten mężczyzna zatrzymał część dokumentów, w tym dokumenty do rachunku bankowego w banku (...). Oskarżony otrzymał w zamian kwotę 10 000 złotych. Wskazał, że mężczyźni namawiali go do znajdowania osób, które byłyby chętne zakładać rachunki bankowe. Wyjaśnił, że nie wiedział po co tym osobom są potrzebne te rachunki bankowe oraz firma którą założył. Osoby, z którymi oskarżony się spotkał nic na ten temat nie mówiły. Oskarżony wskazał, że nie ma z nimi żadnego kontaktu ( protokół przesłuchania podejrzanego k. 59-62).

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu wyjaśnienia oskarżonego Ł. S. zasługują na miano wiarygodnych. Oskarżony obszernie opisał okoliczności w jakich doszło do założenia przez niego rachunków bankowych w kilku bankach oraz że dokonał tego na polecenie osoby trzeciej, za co otrzymał określoną kwotę pieniędzy. Wskazał, że przekazał karty bankomatowe, kody (...) oraz inne dokumenty dotyczące tych rachunków innym osobom. Oskarżony wyjaśniał logicznie, jednocześnie jego wyjaśnienia są wewnętrznie spójne i ich treść jest powiązana z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie. W szczególności fakt rozpoznania przez oskarżonego na zdjęciu z nagrania
z monitoringu osoby, której przekazał dokumenty do rachunków bankowych, wskazuje, że oskarżony przekazał innej osobie kartę, która następnie została wykorzystana do popełnienia czynu zabronionego. Ponadto oskarżony wyraził chęć poddania się skazaniu bez przeprowadzania rozprawy.

Zeznania świadka W. O. (k. 9-10, 210-211) Sąd również ocenił jako wiarygodne. Świadek będący pracownikiem banku (...) szczegółowo i obszernie opisał sposób działania bankomatów, a także wyjaśnił jak wyglądał mechanizm pobierania pieniędzy z tych bankomatów bez obciążania rachunku bankowego. Świadek wskazał, że mniej więcej w tym samym czasie było kilka takich zdarzeń, m.in. w W. i G.. Sprawcy działali w taki sam sposób, wykorzystując błąd w oprogramowaniu bankomatu, posługując się kartami bankomatowymi wystawionymi do rachunków prowadzonych w innych bankach. W ocenie Sądu świadek zeznawał logicznie i brak jest podstaw do kwestionowania wiarygodności jego zeznań, które znajdują nadto potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy.

Sąd uznał również za wiarygodne dokumenty stanowiące podstawę ustaleń faktycznych
w niniejszej sprawie. Ich treść nie budzi wątpliwości. Rzetelności, prawdziwości i fachowości powyższych dokumentów strony nie kwestionowały, zaś Sąd nie znalazł podstaw, aby tych cech owym dokumentom odmówić.

W ocenie Sądu na miano wiarygodnej zasługuje również opinia sądowo-psychiatryczna dotycząca oskarżonego sporządzona przez biegłych psychiatrów na etapie postępowania przygotowawczego. Została w wiarygodny i przejrzysty sposób przedstawiona oraz uzasadniona. Opinia ta jest spójna i logiczna. Zdaniem Sądu, brak jest jakichkolwiek podstaw do podważania ustaleń
i wniosków wynikających z tej opinii. Nie ujawniły się również żadne okoliczności, które podważałyby kompetencje biegłych lub ich bezstronność.

W oparciu o tak zgromadzone i ocenione dowody Sąd uznał, że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona występku z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że doszło do zaboru pieniędzy
w kwocie 2000 zł z bankomatu przy ul. (...), poprzez wykorzystanie błędu w systemie bankomatu należącego do banku Millennium, w wyniku czego mimo faktycznego pobrania pieniędzy nie doszło do obciążenia rachunku bankowego. Zachowanie to wypełniło znamiona przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. Zgodnie z tym przepisem karze podlega ten, kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą. W niniejszej sprawie doszło do bezprawnego pobrania pieniędzy z bankomatu. Dwie osoby posługując się kartą przekazaną przez oskarżonego spowodowały uruchomienie w bankomacie mechanizmu wydania pieniędzy, a następnie uniemożliwiając prawidłowe wykonanie transakcji –
tj. obciążenie rachunku pobraną kwotą – zabrały z bankomatu pieniądze w kwocie 2000 złotych. Doszło więc do bezpodstawnego zabrania cudzej rzeczy, co wypełnia znamiona przestępstwa kradzieży. Wskazać przy tym należy, że osoby te weszły w posiadanie karty za zgodą właściciela rachunku, który przekazał im także kody (...) oraz dokumentację dotyczącą poszczególnych rachunków.

Do dokonania kradzieży posłużono się kartą wydaną do rachunku założonego przez oskarżonego. Oskarżony przekazał tę kartę osobom trzecim mając świadomość, że zostanie ona wykorzystana do popełnienia czynu zabronionego. Z okoliczności, w jakich zwrócono się do niego
o założenie rachunku bankowego, a także z faktu, iż zażądano od niego wydania karty bankomatowej, kodu (...) oraz dokumentacji dotyczącej załączonego rachunku, wynika jednoznacznie, iż oskarżony Ł. S. co najmniej godził się na to, że jego zachowanie może stanowić pomocnictwo do popełnienia czynu zabronionego. Ponadto oskarżony otrzymał pieniądze za założenie rachunków bankowych. Zachowanie oskarżonego wypełniło więc znamiona pomocnictwa do przestępstwa kradzieży. Zgodnie z art. 18 § 3 k.k. odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji; odpowiada za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie. Pomocnictwa można dopuścić się tylko umyślnie i to zarówno w zamiarze bezpośrednim jak i ewentualnym, w sytuacji gdy pomocnik może nie być w pełni poinformowany o zamiarze sprawcy i jedynie może przewidywać możliwość popełnienia przez niego przestępstwa, na co się godzi, skoro udziela pomocy (por.
L. T. (w:) M. F. (red.), Kodeks karny. Komentarz,, W. 2012 r., s. 75). Istota pomocnictwa polega bowiem na obiektywnym ułatwieniu popełnienia czynu zabronionego, przy czym od strony podmiotowej pomocnictwo charakteryzuje się zamiarem, aby inna osoba popełniła czyn zabroniony. Jakkolwiek oskarżony wyjaśnił, że nie wiedział po co tym osobom są potrzebne założone przez niego rachunki bankowe, to w ocenie Sądu okoliczności sprawy wskazują jednak na to, że co najmniej przewidywał możliwość popełnienia przestępstwa przy użyciu przekazanych przez niego dokumentów i kart. Przemawia za tym to, że na polecenie obcej osoby otworzył aż 10 rachunków
w różnych bankach, a także to, że otrzymał w zamian za to zapłatę w kwocie 10 000 złotych. Takie okoliczności wskazują, że oskarżony musiał zdawać sobie sprawę z przestępnych zamiarów osób, dla których otworzył rachunki bankowe, w tym rachunek w banku (...), do którego karta została wykorzystana do dokonania kradzieży pieniędzy z bankomatu przy ul. (...) w dniu 21 sierpnia 2015 r. Oskarżony swoim działaniem dostarczył narzędzia do popełnienia czynu zabronionego.

Wina oskarżonego nie budzi wątpliwości. Oskarżony ze względu na swój wiek, stopień dojrzałości oraz rozwoju umysłowego, jest osobą od której można wymagać zachowania się zgodnego
z normami prawnymi. W sprawie została sporządzona opinia sądowo-psychiatryczna (k. 139-141),
w której biegli wskazali, że w czasie zarzucanego czynu oskarżony nie miał zniesionej ani ograniczonej poczytalności. Biegli psychiatrzy rozpoznali u oskarżonego uzależnienie mieszane od alkoholu i od amfetaminy. Ten stan psychiczny tempore criminis nie znosił ani nie ograniczał jego zdolności do rozpoznania znaczenia zarzucanego mu czynu ani do pokierowania swoim postępowaniem. O ile bowiem oskarżony wprawiał się w stan nietrzeźwości lub odurzenia, to był to stan bez podłoża patologicznego, którego skutki były mu znane. W konsekwencji trzeba uznać, że oskarżony jest osobą, której można przypisać winę.

Przypisany oskarżonemu czyn cechuje również wyższy niż znikomy stopień społecznej szkodliwości. Otworzenie rachunku bankowego i przekazanie dostępu do niego innym osobom w ze świadomością, że zostanie to wykorzystane do popełnienia czynu zabronionego, nie może zostać uznane za obojętne z punktu widzenia społecznej szkodliwości.

Czyn zarzucany oskarżonemu, z uwagi na treść art. 19 § 1 k.k., zagrożony jest karą pozbawienia wolności w wymierza od 3 miesięcy do lat 5. Sąd wymierza bowiem karę za pomocnictwo w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo. Wymierzając karę za pomocnictwo Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, jednakże w okolicznościach niniejszej sprawy brak było podstaw do zastosowania wobec oskarżonego przepisu art. 19 § 2 k.k. Sąd wymierzając oskarżonemu karę
8 miesięcy ograniczenia wolności połączoną z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym, kierował się dyrektywami wymiaru kary zawartymi w art. 53 k.k., a w szczególności stopniem winy i stopniem społecznej szkodliwości czynu. Sąd orzekł karę ograniczenia wolności przy zastosowaniu art. 37a k.k., który dopuszcza możliwość orzeczenia kary ograniczenia wolności lub kary grzywny zamiast kary pozbawienia wolności, jeżeli ustawa przewiduje zagrożenie karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 8 lat.

Przede wszystkim Sąd miał na względzie uprzednią karalność oskarżonego. Brak wyciągnięcia konsekwencji z wcześniejszego postępowania i powrót na drogę przestępstwa należy uznać jako okoliczność obciążającą oskarżonego. Niemniej jednak Sąd uznał, że postawa oskarżonego, fakt że przyznał się do zarzucanego czynu i szczegółowo opisał okoliczności swojego zachowania, stanowią okoliczności łagodzące. Ponadto można wywieść, że do naruszenia prawa skłoniła go trudna sytuacja materialna – oskarżony był wówczas bezdomny – i dlatego skorzystał z możliwości łatwego zarobienia pieniędzy. W związku z tym Sąd uznał, że dla celów prewencji indywidualnej oraz celów wychowawczych wystarczające będzie orzeczenie kary ograniczenia wolności. Zdaniem Sądu kara
w orzeczonym wymiarze powinna spełnić cele także w zakresie prewencji ogólnej, sprzyjając kształtowaniu świadomości prawnej społeczeństwa i wpływając na wzmocnienie się przekonania, że przestępstwo nie uchodzi bezkarnie.

Na podstawie art. 46 § 1 k.k. Sąd nałożył na oskarżonego obowiązek naprawienia szkody
w części, poprzez zapłatę na rzecz banku (...) S.A. kwoty 666,66 zł, stanowiącej 1/3 kwoty skradzionej z bankomatu w dniu 21 sierpnia 2017 r. przy użyciu przekazanej przez niego karty. Jak bowiem ustalono sprawców kradzieży było dwóch, co wynika z nagrania zabezpieczonego w miejscu zdarzenia, a więc zasadne było obciążenie oskarżonego obowiązkiem naprawienia szkody jedynie
w 1/3.

W tym miejscu wskazać należy, że kara wymierzona oskarżonemu odpowiada w znacznej mierze karze uzgodnionej przez oskarżonego z prokuratorem na etapie postępowania przygotowawczego.
Z uwagi na nieznaczne rozbieżności co do wysokości obowiązku naprawienia szkody, wniosek złożony w trybie art. 335 § 1 k.p.k. nie został uwzględniony przez Sąd ( postanowienie z dnia 30 stycznia 2017 r. –
k. 165).

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu przez obrońcę ustanowionego z urzędu Sąd orzekł na mocy art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo
o adwokaturze (tekst jedn. Dz.U. 2016 r. poz. 1999), a ich wysokość ustalił na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.
z 2016 r. poz. 1714), wskazując iż zasądzone wynagrodzenie winno zostać powiększone o należną stawkę podatku od towarów i usług.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwalniając oskarżonego z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych i przejmując je na rachunek Skarbu Państwa. W ocenie Sądu oskarżony ze względu na brak stałego źródła dochodu nie będzie w stanie ponieść tych kosztów.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem proszę doręczyć obrońcy oskarżonego.