Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

W., dnia 26 września 2017 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu XI Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSR Anna Małecka

Protokolant:Małgorzata Kotulska

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2017 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. S.K.A.

przeciwko J. K.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  ustala, ze koszty postępowania ponosi strona powodowa.

Sygn. akt XI C 445/16

UZASADNIENIE

W dniu 29 września 2015 r. strona powodowa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. wytoczyła przeciwko pozwanemu J. K. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo o zapłatę kwoty 786,75 zł wraz z liczonymi od tej kwoty odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz wniosła o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu strona powodowa podniosła, że pozwany J. K. zawarł w dniu 2 grudnia 2014 r. z poprzednikiem prawnym strony powodowej – (...) S.A. umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Spółka wykonała zobowiązanie wynikające z umowy. Pozwany nie spełnił wynikającego z umowy świadczenia w terminie. Jednocześnie strona powodowa wskazała, że w dniu 15 lipca 2015 r. umową cesji zostały przeniesione wierzytelności z (...) S.A. na (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością S.K.A. (dawnej: (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością S.K.A.), w związku z czym to właśnie ten podmiot występuje o wystawienie nakazu zapłaty.

W dniu 22 października 2015 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Postanowieniem z dnia 1 lutego 2016 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wobec niewskazania przez stronę powodową prawidłowego adresu pozwanego uchylił wydany nakaz i sprawę przekazał do rozpoznania do tut. Sądu jako właściwego według miejsca zamieszkania pozwanego.

W odpowiedzi na pozew (k. 146) pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości zarzucając, że strona powodowa nie przedstawiła żadnego dokumentu potwierdzającego złożenie przez którąkolwiek ze stron, operatora bądź abonenta pisemnego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Nie wykazała również, że do rozwiązania umowy doszło z przyczyn leżących po stronie pozwanego. Zdaniem pozwanego strona powodowa nie wyjaśniła, co było podstawą naliczana wartości faktur oraz ich ilości. Nie wyjaśniła również z jakiego tytułu oraz w oparciu o jakie postanowienia umowy została ustalona wysokość kary umownej. Pozwany zakwestionował również skuteczność przelewu wierzytelności. Ponadto pozwany wskazał, iż zawierając w dniu 2 grudnia 2014 r. umowę na usługi internetowe w ramach numeru (...), został wprowadzony w błąd czego efektem było zawarcie nowej umowy, podczas gdy z zapewnień pracownika salonu wynikało, że umowa na kartę SIM (...) miała wyłącznie służyć do obsługi Internetu na czas do aktywacji starej karty, tj. od 2 grudnia 2014 r. do 6 grudnia 2014 r. O tym, ze zawarł nową umowę na telefon pozwany zorientował się dopiero w dniu 9 grudnia 2014 r. i w tej samej dacie zażądał anulowania tej umowy. Wreszcie pozwany wskazał, że numer (...) w ogóle nie został aktywowany z winy operatora, ponieważ zakupiony do aneksu telefon nie włączał się i wymagał naprawy autoryzowanego serwisu.

W ustosunkowaniu do odpowiedzi na pozew, strona powodowa potrzymała dotychczasowe stanowisko, wskazując, że dochodzone roszczenie wynika z zawartej z poprzednikiem prawnym strony powodowej umowy z dnia 2 grudnia 2014 r., nr konta klienta 1. (...) i w związku z jej postanowieniami zostały naliczone powołane w pozwie faktury oraz nota obciążeniowa, która została naliczona wobec niedotrzymania warunków zawartej na czas określony umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych określonych w § 3 ust. 7 umowy.

Na rozprawie w dniu 12 września 2017 r. pozwany podtrzymał stanowisko wyrażone w odpowiedzi na pozew.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2 grudnia 2012 r. między poprzednikiem prawnym strony powodowej – (...) S.A. z siedzibą w W. a pozwanym J. K. został zawarty aneks do umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, zgodnie z którym obowiązująca miedzy stronami umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych została przedłużona na kolejny czas określony 24 (dwudziestu czterech) miesięcy do dnia 8 kwietnia 2017 r. (§ 1 ust. 1 umowy). W ramach aneksu (...) S.A. przyznał pozwanemu pakiet 1 GB do wykorzystania na połączenia transmisji danych na terenie Polski, przy ustawieniach Internet oraz (...) (§ 1 ust. 1 umowy). Aktywacja usług miała zostać dokonana z pierwszym dniem okresu rozliczeniowego następującego po dniu dostarczenia aneksu do O. Biura (...) (§ 3 ust. 1 umowy). W przypadku pozwanego J. K. pierwszym dniem okresu rozliczeniowego był 6 grudnia 2014 r., o czym konsultant salonu (...) poinformował pozwanego, zamieszczając w tym przedmiocie dodatkową adnotację na egzemplarzu aneksu przeznaczonym dla pozwanego. Wraz z podpisaniem aneksu do umowy o świadczenie usług pozwany zakupił telefon N. (...) L. szary w cenie 295,20 zł VAT.

/ dowód:

-

oferta z 2.12.2014 r. – k. 148;

-

przesłuchanie pozwanego J. K. – protokół rozprawy z 12.09.2017 r., czas nagrania 00:08:27-00:24:39/

Chcąc skorzystać z Internetu w zakupionym telefonie przed rozpoczęciem obowiązywania aneksu z dnia 2 grudnia 2014 r., pozwany zawarł z (...) S.A. umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych nr (...). Przedmiotem umowy było świadczenie przez Operatora na rzecz Abonenta następujących usług: usługi zapewnienia przyłączenia do sieci telekomunikacyjnej Operatora lub sieci innych operatorów współpracujących, usługi wykonywania i odbierania krótkich wiadomości tekstowych (SMS) oraz usługi wysyłania i odbierania połączeń głosowych, usługi transmisji danych, usługi wysyłania i odbierania wiadomości multimedialnych ( (...)) usługi poczty głosowej, usługi lokalizacyjne oraz inne rodzaje usług dostępne w publicznych sieciach telekomunikacyjnych operatora lub sieciach innych operatorów współpracujących. Wymieniony usługi miały być świadczone w ramach pakietów taryfowych (zwanych również planami taryfowymi) wraz z dodatkowymi opcjami usługi wybranymi przez abonenta, których ceny określają cennik lub regulaminy promocji, obowiązujące Abonenta (§ 1 ust. 1 umowy nr (...)). Minimalny okres trwania umowy wynosił 24 miesiące. Wysokość ulgi przyznanej abonentowi w związku z zawarciem Umowy wynosiła 765 zł, zaś miesięczny limit należności 180 zł. W ramach opcji dodatkowej na rzecz pozwanego miała być świadczona usługa (...) za 0 zł przez 24 miesiące. W przypadku wypowiedzenia Umowy w całości lub w części dotyczącej poszczególnych numerów abonenckich przez Abonenta przed upływem Okresu Promocyjnego lub niedotrzymania przez Abonenta któregokolwiek z zobowiązań przewidzianych w umowie dla Okresu Promocyjnego, co miało być traktowane jako wypowiedzenie umowy przez abonenta z przyczyn leżących po jego stronie lub w razie rozwiązania umowy w całości lub w części dotyczącej poszczególnych numerów abonenckich przez Operatora z przyczyn leżących po stronie Abonenta, określonych w Regulaminie lub w szczególnych warunkach promocji obowiązującej Abonenta, operatorowi przysługiwało względem Abonenta roszczenie o zwrot przyznanej ulgi, pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia Umowy do dnia jej rozwiązana (§ 3 ust. 7 pkt 1 lit. a) umowy nr (...)).

/ dowód:

-

umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych nr (...) z 2.12.2014 r., k. 22-28/

Wraz z umową nr (...), pozwany złożył oświadczenie przeznaczone dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą o wyrażeniu zgody na udostępnienie przez (...) S.A. następującym podmiotom (...) sp. z o.o., (...) S.A., P4 sp. z o.o., (...) S.A. danych obejmujących nazwę podmiotu, imię i nazwisko, numer NIP, REGON i PESEL, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość, w celu uzyskania informacji o fakcie ewentualnego zaprzestania regulowania płatności z tytułu świadczonych usług telekomunikacyjnych wobec wspomnianych operatorów.

/ dowód:

-

umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych nr (...) z 2.12.2014 r., k. 22-28/

Pozwany podpisując umowę pozostawał w przekonaniu, że umowa nr (...) stanowi uzupełnienie podpisanego aneksu i będzie obowiązywać do dnia 6 grudnia 2014 r., tj. do dnia aktywacji pakietu 1 GB do wykorzystania na połączenia transmisji danych na terenie Polski, przy ustawieniach Internet oraz (...) w ramach dotychczas obowiązującej umowy, zaś korzystanie z przyznanego pakietu transmisji danych będzie bezpłatne. Pozwany J. K. stale korzysta z numeru komórkowego (...). Do salonu (...) udał się wyłącznie w celu przedłużenia dobiegającej końca umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

/ dowód:

-

przesłuchanie pozwanego J. K. – protokół rozprawy z 12.09.2017 r., czas nagrania 00:08:27-00:24:39/

Zakupiony przez pozwanego telefon N. (...) L. po zakupie nie działał. W związku z tym w dniu 5 grudnia 2014 r. pozwany udał się do autoryzowanego salonu naprawy. W protokole naprawy z dnia 8 grudnia 2014 r. jako usterkę wskazano nieprawidłowe działanie elektryczne modułu. Do naprawy użyto części zgodnie z listą części zamiennych. Wymieniono akcesoria. Telefon zestrojono oraz sprawdzono zgodnie ze specyfikacją producenta. Wgrano nowe oprogramowanie. Po dokonaniu naprawy telefon działał sprawnie.

/ dowód:

-

raport naprawy z 8.12.2014 r., k. 191

-

przesłuchanie pozwanego J. K. – protokół rozprawy z 12.09.2017 r., czas nagrania 00:08:27-00:24:39/

W czasie naprawy telefonu N. (...) L., pozwany próbował korzystać z tymczasowej karty w poprzednio używanym telefonie, jednak bezskutecznie. Usterkę zgłaszał w Biurze (...), jednak usterka nie została naprawiona. Po naprawie telefonu N. (...) L., wraz z rozpoczęciem nowego okresu rozliczeniowego, tj. po dniu 6 grudnia 2014 r. pozwany korzystał z Internetu w telefonie przy użyciu karty SIM o numerze (...), zgodnie z postanowieniami aneksu z 2 grudnia 2014 r.

/ dowód:

-

przesłuchanie pozwanego J. K. – protokół rozprawy z 12.09.2017 r., czas nagrania 00:08:27-00:24:39/

Po otrzymaniu faktury z dnia 4 grudnia (...). wystawionej na podstawie umowy nr (...) pozwany za pośrednictwem Biura (...) poinformował, iż odstępuje od umowy, ponieważ usługa internetowa nie została uruchomiona, a pozwany został wprowadzony w błąd, co do jej treści.

/ dowód:

-

przesłuchanie pozwanego J. K. – protokół rozprawy z 12.09.2017 r., czas nagrania 00:08:27-00:24:39/

Pismem z dnia 17 grudnia 2014 r. (...) S.A. poinformował pozwanego o braku podstaw do anulowania umowy, z uwagi na prawidłowe poinformowanie o warunkach umowy. Mając na uwadze dalszą współpracę w ramach jednorazowego uznania zaproponował obniżenie opłaty za abonament o kwotę 6,00 zł netto do końca trwania promocji na numerze (...).

/ dowód:

-

pismo z dnia 17.12.2014 r., k. 149/

W dniu 4 grudnia 2014 r. z tytułu usług telekomunikacyjnych za okres 2014.12.02 – 2014.12.03. została wystawiona faktura VAT na kwotę 43,79 zł z terminem płatności na dzień 18.12.2014 r. W dniu 4 stycznia 2015 r. z tytułu usług telekomunikacyjnych za okres 2014.12.04 – 2015.01.03. została wystawiona faktura VAT na kwotę 28,61 zł z terminem płatności na dzień 19.01.2015 r. W dniu 4 lutego 2015 r. z tytułu usług telekomunikacyjnych za okres 2015.01.04 – 2015.02.03. została wystawiona faktura VAT na kwotę 23,37 zł z terminem płatności na dzień 18.02.2015 r. W dniu 4 lutego 2015 r. z tytułu usług telekomunikacyjnych za okres 2015.02.04 – 2015.03.03. została wystawiona faktura VAT na kwotę 29,52 zł z terminem płatności na dzień 18.03.2015 r. W dniu 6 maja 2015 r. została wystawiona nota obciążeniowa na łączną kwotę 639,73 zł z terminem płatności do 20 maja 2015 r. w związku z niedotrzymaniem przez pozwanego warunków zawartej na czas określony umowy świadczenie usług telekomunikacyjnych.

/ dowód:

-

faktury VAT, k. 32-35;

-

nota obciążeniowa, k. 35/

W dniu 15 lipca 2015 r. między (...) S.A. a stroną powodową zostało zawarte porozumienie nr 16 do Umowy Ramowej Przelewu Wierzytelności z dnia 10 marca 2014 r., zgodnie z którą (...) S.A. przelał na (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. wierzytelność przysługującą (...) S.A. względem pozwanego J. K. z tytułu umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych z dnia 2 grudnia 2014 r. nr (...).

/ dowód:

-

faktury VAT, k. 32-35;

-

nota obciążeniowa, k. 35/

W dniu 28 lipca 2015 r. strona powodowa sporządziła dokument zatytułowany „Zawiadomienie o sprzedaży wierzytelności z wezwaniem do zapłaty”, w której poinformowała, że w dniu 15 lipca 2015 r. (...) S.A. sprzedał wierzytelność przysługującą wobec pozwanego na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. Jednocześnie poinformowała, że zadłużenie na dzień 3 lipca 2015 r. wynosi 776,57 zł, w tym 762,17 zł tytułem należności głównej oraz 14,40 zł tytułem odsetek naliczonych przez nowego wierzyciela i wezwała pozwanego do zapłaty powyższej kwoty.

/ dowód:

-

zawiadomienie o sprzedaży wierzytelności z wezwaniem do zapłaty z 29.07.2015 r., k. 37/

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Strona powodowa dochodziła w niniejszym postępowaniu roszczenia pieniężnego w wysokości 786,75 zł jako zobowiązania pozwanego wynikającego z umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawartej z (...) S.A.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, kwestionując legitymację strony powodowej, podstawę i wysokość dochodzonego roszczenia, wskazując iż zawierając z poprzednikiem prawnym strony powodowej umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych działał pod wpływem błędu.

Na wstępie wskazać należy, że aby ochrona prawna mogła być przez Sąd udzielona, z żądaniem jej udzielenia musi wystąpić osoba do tego uprawniona. Tym uprawnieniem jest legitymacja procesowa czynna (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 17.05.2005 r., I ACa 1202/04, LEX nr 175186). Wykazanie legitymacji procesowej czynnej po swojej stronie powinno mieć miejsce już w fazie składania pozwu i stanowić wstępny etap pozwalający Sądowi na rozważanie w dalszym zakresie zasadności roszczenia. Ponadto należy zauważyć, że w nauce postępowania cywilnego, jak i w praktyce sądowej przyjmuje się, że legitymacja procesowa jest właściwością podmiotu, w stosunku do którego sąd może rozstrzygnąć o istnieniu albo nieistnieniu indywidualno-konkretnej normy prawnej przytoczonej w powództwie. Legitymacja procesowa jest więc zawsze powiązana z normami prawa materialnego. Sąd dokonuje oceny istnienia legitymacji procesowej strony w chwili orzekania co do istoty sprawy i bierze tę przesłankę pod uwagę z urzędu, a zatem ma obowiązek ustalić tę okoliczność. Brak legitymacji procesowej zarówno czynnej, jak i biernej prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo (por. H. Pietrzkowski, Zarys metodyki pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2007, s. 112).

W związku z powyższym rozstrzygając niniejszy spór należało w pierwszej kolejności odnieść się do oceny skuteczności przelewu wierzytelności będącej przedmiotem powództwa. Z chwilą powstania zobowiązania możliwe jest przejście praw i obowiązków z niego wynikających na inne osoby. Stosunek zobowiązaniowy nie ulega wówczas zmianie, zmieniają się tylko osoby w nim uczestniczące po stronie czynnej (zmiana wierzyciela) lub biernej (zmiana dłużnika). Przejście takie może być albo następstwem umowy albo bezpośrednim skutkiem przepisu ustawy. Zgodnie z art. 509 § 1 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew jest umową, z mocy której wierzyciel-cedent przenosi na nabywcę-cesjonariusza wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 2 k.c.). Zgoda dłużnika na jej zawarcie jest potrzebna tylko wtedy, gdy w umowie łączącej wierzyciela z dłużnikiem wyłączono możliwość przeniesienia wierzytelności na osobę trzecią. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (na przykład przedawnieniem). Umowa przelewu może być w zasadzie zawarta w dowolnej formie. Jedynie art. 511 k.c. stanowi, że jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony. Mają więc tu zastosowanie przepisy ogólne kodeksu cywilnego co do formy czynności prawnej (art. 75-77 k.c. i 79-80 k.c.).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy zdaniem Sądu strona powodowa wykazała czynną legitymację procesową. Z załącznika nr 3 do porozumienia nr 16 do umowy ramowej przelewu wierzytelności z dnia 10 marca 2014 r. jednoznacznie wynika, iż strona powodowa skutecznie nabyła wierzytelność względem pozwanego. W tabeli stanowiącej przedmiotowy załącznik nr 3 zostały bowiem wskazane dane osobowe pozwanego, a także tytuł z jakiego dochodzona wierzytelność wynika. Strona powodowa wykazała ponadto, iż został spełniony warunek, od którego zostało uzależnione skutecznie nabycie wierzytelności, jakim była zapłata ceny. Powyższe okoliczności w sposób niebudzący wątpliwości świadczą zdaniem Sądu, iż strona powodowa była legitymowana do wystąpienia z powództwem względem pozwanego.

W dalszej kolejności rozważenia wymagała skuteczność uchylenia się przez pozwanego J. K. od skutków prawnych oświadczenia o zawarciu umowy nr (...) z dnia 2 grudnia 2014 r.

Na mocy przepisu art. 84 § 1 i 2 k.c. w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.

Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny). Jak stanowi przepis art. 88 § 1 i 2 k.c. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu – z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby – z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał.

Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie pozwany był zapewniony o tym, że zawierając umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych nr (...) z poprzednikiem prawnym strony powodowej, będzie mógł korzystać z Internetu w telefonie komórkowym do czasu aktywowania usługi w ramach podpisanego tego samego dnia aneksu do dotychczas wiążącej strony umowy. Jak wynika z przesłuchania pozwanego, któremu nie sposób odmówić wiarygodności, pozwany w dniu 2 grudnia 2014 r. udał się do salonu operatora w celu prolongaty tej właśnie umowy, nie zaś w celu zawierania kolejnej.

Gdyby pozwany zawierając umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych z wierzycielem pierwotnym wiedział, że zawiera odrębną umowę, na nowy numer na okres co najmniej 24 miesięcy nie doszłoby do zawarcia tej umowy. Wszak chwilę wcześniej dokonał prolongaty umowy w ramach numeru (...) do dnia 8 kwietnia 2017 r. Umowa nr (...) została przez pozwanego zawarta – na co powoływał się w swoich zeznaniach – wyłącznie z uwagi na obietnicę bezpłatnego, tymczasowego korzystania z Internetu w telefonie komórkowym w okresie od 2 grudnia 2014 r. do 6 grudnia 2014 r.

Pozwany, podpisując umowę nr (...), był w błędzie dotyczącym czynności prawnych i błąd ten wywołała osoba, którą zawierała w imieniu (...) S.A. umowę z pozwanym składając obietnicę bezpłatnego, tymczasowego korzystania z Internetu w telefonie komórkowym w okresie od 2 grudnia 2014 r. do 6 grudnia 2014 r. Był to błąd istotny, albowiem pozwany mając wiedzę, że umowa została zawarta na 24 miesiące, a co więcej jest odpłatna, nie zawarłaby kolejnej umowy z poprzednikiem prawnym powoda tuż po prolongacie dotychczasowej umowy.

Co prawda, jak wynika z wyżej powołanego przepisu art. 88 § 1 i 2 k.c. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Niemniej jednak, forma o której mowa w art. 88 k.c. została zastrzeżona wyłącznie dla celów dowodowych (ad probationem). Oznacza to, ze niezachowanie przy dokonywaniu czynności prawnych formy zastrzeżonej pod rygorem ograniczeń dowodowych nie ma konsekwencji materialnoprawnych – czynność prawna dokonana z naruszeniem wymogu formy jest w pełni skuteczna. Co do zasady dotykająca taką czynność sankcja ad probationem oznacza, że w razie sporu fakt dokonania czynności prawnej nie może być dowodzony za pomocą pewnych środków dowodowych, które normalnie byłyby dostępne, a które z reguły są przydatne dla wykazania, że doszło do dokonania czynności prawnej. Brzmienie art. 74 k.c. przesądza, że w sporze nie jest dopuszczalny dowód z zeznań świadków oraz z przesłuchania stron. Za niedopuszczalne należy uznać także korzystanie przez sąd z domniemań faktycznych, których wnioskiem miałby być fakt dokonania czynności prawnej, dla której nie zachowano formy wymaganej pod rygorem ograniczeń dowodowych (por. M. Grochowski, Skutki braku zachowania formy, s. 277; wyr. SN z 7.11.2008 r., II CSK 321/08, Legalis). Zgodnie z art. 74 § 1 k.c. sankcja ograniczeń dowodowych sprowadza się do tego, że sąd nie może dopuścić dowodu ze świadków i z przesłuchania stron „na fakt dokonania czynności prawnej”. Niemniej jednak zarówno strona powodowa, wierzyciel pierwotny, jak i pozwany – o czym świadczy oświadczenie złożone przez pozwanego przy zawieraniu umowy – są przedsiębiorcami. W stosunkach obustronnie profesjonalnych zastosowanie sankcji ad probationem zostało przez ustawodawcę wprost wyłączone, o czym stanowi art. 74 § 4 k.c. Oznacza, że niedochowanie przez strony będące przedsiębiorcami dokonującymi czynności prawnej związanej z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą wymogu formy pisemnej, dokumentowej lub elektronicznej niezastrzeżonego przez ustawę ad solemnitatem lub ad eventum nie powoduje dla nich żadnych negatywnych następstw, w szczególności zaś ograniczeń dowodowych właściwych dla sankcji ad probationem (wyr. SN z 14.10.2016 r., IV CSK 609/15, Legalis; por. A. Brzozowski, w: K. Pietrzykowski, Komentarz KC, t. 1, 2015, s. 369; co do skutków formy zastrzeżonej w pactum de forma zob. uw. do art. 76). Tym samym wystarczającym dowodem na okoliczność uchylenia się przez pozwanego od skutków prawnych złożonego oświadczenia mogło w niniejszej sprawie stanowić przesłuchanie pozwanego. Ponadto – fakt złożenia przez pozwanego oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych umowy nr (...), został uprawdopodobniony za pomocą pisma (...) S.A. z dnia 17 grudnia 2014 r. (k. 149). W tym miejscu zaznaczenia wymaga, że do uchylenia się przez pozwanego od skutków prawnych oświadczenia woli doszło w przewidzianym ustawą terminie. Dążąc do zabezpieczenia pewności obrotu, ustawodawca ograniczył uprawnienie działającego pod wpływem błędu do uchylenia się od skutków oświadczenia woli jednorocznym terminem zawitym. Termin ten jest liczony od dnia wykrycia błędu. W niniejszej sprawie termin ten został przez pozwanego zachowany, bowiem do złożenia oświadczenia doszło w dniu wykrycia błędu – po otrzymaniu pierwszej faktury za okres 2014.12.02 – 2014.12.03 z dnia 4 grudnia 2014 r.

W konsekwencji uchylenia się od skutków prawnych złożonego pod wpływem błędu oświadczenia woli umowa o świadczenie usług z dnia 2 grudnia 2014 r. jest nieważna. Jako nieważna nie może zaś stanowić podstawy do uwzględnienia żądania kwoty dochodzonej pozwem. Uchylenie się od skutków oświadczenia woli wywołuje bowiem nie tylko skutki obligacyjne, ale i rozporządzające. Inaczej niż w przypadku odstąpienia od umowy czy odwołania darowizny, jeżeli skutkiem czynności prawnej dokonanej pod wpływem błędu (podstępu) lub groźby było przeniesienie prawa podmiotowego, uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia będącego elementem tej czynności prawnej powoduje „automatyczny” (następujący z mocy prawa) powrót tego prawa do zbywcy (zob. wyr. SN z 24.4.2014 r., III CSK 93/13 oraz IV CSK 600/12, Legalis; M. Gutowski, w: M. Gutowski, Komentarz KC, t. 1, 2016, s. 617; K. Pietrzykowski, w: Komentarz KC, t. 1, 2015, s. 397; B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, w: M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak (red.), Kodeks, 2014, s. 1043).

Wobec wykazania przez pozwanego, że zawarta umowa jest nieważna, sąd na podstawie przepisu art. 84 § 1 i 2 k.c. powództwo oparte na umowie oddalił, o czym orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

Mając na uwadze powyższe sąd na podstawie przepisu art. 98 § 1 k.p.c. ustalił, że koszty procesu ponosi strona powodowa jako przegrywająca proces, o czym orzekł jak w punkcie drugim sentencji wyroku.