Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Mirella Szpyrka

Sędzia SO Gabriela Sobczyk (spr.)

SO Roman Troll

Protokolant Agnieszka Wołoch

po rozpoznaniu w dniu 5 października 2017 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

przeciwko Ł. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach

z dnia 27 października 2016 r., sygn. akt I C 814/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok :

a)  w punkcie 1 w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4719,59 zł (cztery tysiące siedemset dziewiętnaście złotych pięćdziesiąt dziewięć groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 22 grudnia 2012r.,

b)  w punkcie 3 o tyle, że ustala, iż powód wygrał sprawę w 88%, a pozwany w 12%;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 653 zł (sześćset pięćdziesiąt trzy złote) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSO Roman Troll SSO Mirella Szpyrka SSO Gabriela Sobczyk

Sygn. akt III Ca 981/17

UZASADNIENIE

Powódka – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
w P. pozwem z dnia 26 listopada 2014 roku wniosła o zasądzenie od pozwanego Ł. K. kwoty 5 336,45 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 22 grudnia 2012 roku oraz zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu powódka wskazała, iż korzystając z uprawnień z tytułu rękojmi odstąpiła od zawartej z pozwanym w dniu 27 lipca 2012 roku umowy sprzedaży samochodu osobowego marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...). W sprawie, która toczyła się przed Sądem Rejonowym w Tarnowskich Górach pod sygnaturze akt I C 318/13 skutecznie dochodziła zwrotu uiszczonej ceny sprzedaży
w wysokości 64.000,00 złotych.

Natomiast w niniejszej sprawie domagała się odszkodowania z tytułu poniesionej szkody majątkowej wynikłej w związku z wadami sprzedanego pojazdu, której domagała siew pozwie na podstawie art. 566§1kc, wskazała, że na dochodzoną kwotę składają się poniesione koszty tytułem opłat związanych z nowymi tablicami rejestracyjnymi pojazdu, opłat skarbowych, opłat za demontaż i montaż tablic rejestracyjnych, kosztów ubezpieczenia OC, autocasco i (...), kosztów przeglądów technicznych i oceny technicznej pojazdu w łącznej kwocie 5 336,45 złotych. Powódka podała że wezwania pozwanego do zapłaty kwoty objętej pozwem okazały się bezskuteczne.

Nakazem zapłaty z dnia 12 marca 2015 roku Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach
w sprawie o sygnaturze akt I Nc 8077/14 orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany – Ł. K. w dniu 8 czerwca 2015 roku złożył skutecznie sprzeciw od wydanego w sprawie nakazu zapłaty i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu złożonego sprzeciwu podnosił zarzut przedawnienia roszczenia opartego na przepisie art. 566 k.c. Wskazywał, że przepis ten pozostaje w powiązaniu
z reżimem odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Z kolei roszczenia z tytułu rękojmi za wady fizyczne wygasają po upływie roku licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana wywodząc że przedawnienie nastąpiło w dniu 28 lipca 2013 roku.

Pozwany ponadto podnosił zarzut całkowitej bezzasadności roszczenia powoda. Przyznawał, że w sprawie, która toczyła się przed Sądem Rejonowym w Tarnowskich Górach pod sygnaturą akt I C 318/13 strony zawarły ugodę, która wyczerpywała wszystkie wzajemne roszczenia stron związane z umową sprzedaży samochodu osobowego marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Pozwany zarzucał, że między podnoszonymi przez powódkę wydatkami składającymi się na szkodę, a wadami pojazdu z tytułu których powódka odstąpiła od umowy nie istnieje adekwatny związek przyczynowy, który skutkowałby odpowiedzialnością pozwanego. Szczegółowo co do kosztów ubezpieczenia podnosił, że powódka za niewykorzystany okres ubezpieczenia była uprawniona żądać zwrotu składki. Pozwany wskazywał nadto na niepotrzebną kumulację kosztów za ocenę techniczną samochodu.

W odpowiedzi na sprzeciw powódka podtrzymała żądanie pozwu. Odnosząc się do zarzutów pozwanego wskazywał na zapisy ugody zawartej w sprawie, która toczyła się przed Sądem Rejonowym w Tarnowskich Górach w sprawie o sygnaturze akt I C 318/13. Powódka wskazała że z zawartej ugody nie wynika by wyczerpywała ona wszelkie roszczenia powódki związane z zakupem samochodu od pozwanego podnosząc jednocześnie że podstawą dochodzonego roszczenia może być nie tylko art. 566 k.c., ale również art. 471 k.c. Odpowiedzialność sprzedającego polega wtedy nie na odpowiedzialności za wady, ale na odpowiedzialności za szkodę spowodowaną wadą wynikłą z nienależytego wykonania umowy przez sprzedającego. W dalszej części szczegółowo odnosząc się do zarzutów dotyczących poszczególnych elementów dochodzonego roszczenia.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 października 2016r. Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5236,45zł z ustawowymi odsetkami od dnia 22 grudnia 2012r., oddalił powództwo w pozostałym zakresie i ustalił, ze powód wygrał sprawę w 98%, a pozwany w 2% , pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów postępowania po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego w sprawie referendarzowi sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Tarnowskich Górach.

Sąd Rejonowy ustalił, że pozwany Ł. K. w lipcu 2012 roku oferował na stronach internetowych sprzedaż bezwypadkowego samochodu osobowego marki V. (...). Pomiędzy stronami w dniu 27 lipca 2012 roku została zawarta umowa sprzedaży, na mocy której powódka nabyła od pozwanego za kwotę 64.000,00 złotych samochód osobowy marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...). W umowie pozwany oświadczył, że samochód jest wolny od wad fizycznych i prawnych. Pismem z dnia 2 sierpnia 2012 roku powódka poinformowała pozwanego o wypadkowości samochodu oraz prawdopodobnym istnieniu wad fizycznych z uwagi na stopień zużycia podwozia, rozrządu i przekładni kierowniczej oraz o oddaniu samochodu do ekspertyzy .

Pismem z dnia 10 września 2012 roku powódka odstąpiła od umowy sprzedaży
z uwagi na wady fizyczne samochodu, a to oprogramowanie mechatroniki skrzyni biegów dla samochodu marki A., konieczność wymiany przycisku (...) z powodu braku zaczepów mocujących do konsoli, fakt, że pozwany nie był pierwszym właścicielem samochodu, pojazd nie był bezwypadkowy, popękane opony, brak podgrzewanych foteli, brak pełnej dokumentacji w książce serwisowej pojazdu. Jednocześnie powódka zażądała zwrotu uiszczonej ceny zakupu w terminie 7 dni od otrzymania pisma. Pismem z dnia 26 września 2012 roku pozwany zakwestionował zasadność odstąpienia od umowy.

Wykonana ocena techniczna wykazała, że samochód jest po rozległej naprawie blacharsko-lakierniczej. Nadwozie przed naprawą było bardzo mocno uszkodzone. Naprawa została wykonana nieprawidłowo, niezgodnie z technologią producenta. Napęd
w samochodzie nie działa i brak jest możliwości uruchomienia. Konieczna jest wymiana skrzynki D. lub sterownika z mechatroniką .

Kolejnym pismem z dnia 22 października 2012 roku powódka ponownie złożyła pozwanemu oświadczenie o odstąpieniu od umowy z uwagi na wady ujawnione w ocenie technicznej.

W sprawie, która toczyła się przed Sądem Rejonowym w Tarnowskich Górach pod sygnaturą akt I C 318/13, w dniu 5 lutego 2014 roku strony zawarły ugodę, na mocy której pozwany zobowiązał się zapłacić powódce kwotę 64.000,00 złotych oraz połowę opłaty od pozwu.

Sąd Rejonowy ustalił ponadto, że w związku z nabyciem samochodu osobowego marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) powódka poniosła koszty związane z nabyciem tablic rejestracyjnych - 180,50 złotych, opłatą skarbową od pełnomocnictwa do rejestracji pojazdu -17,00 złotych, demontażem i montażem tablic rejestracyjnych - 49,20 złotych, ubezpieczeniem OC, AC, A. i (...) samochodu - 3.381,00 złotych, przeglądem technicznym – 98,99 złotych, wymianą lusterek, regulacją szyberdachu i poszukiwaniem usterek – 612,86 złotych, oceną techniczną - 897,90 złotych. Koszt przeglądu w kwocie 100,00 złotych nie został wykazany z uwagi na brak dowodu zapłaty .

Pismem z dnia 6 grudnia 2012 roku powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 5 336,45 złotych w terminie do dnia 21 grudnia 2012 roku. Mimo kolejnych pism, pozwany nie uiścił żądanej kwoty .

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał, że bezspornym było w sprawie, że powód skorzystał z uprawnień z rękojmi i skutecznie odstąpił od umowy sprzedaży z dnia 27 lipca 2012 r., jak i okoliczność zawarcia przez strony ugody w sprawie o zwrot przez pozwanego ceny sprzedanego samochodu.

Spór dotyczył natomiast skuteczności zarzutu przedawnienia oraz możliwości dochodzenia dalszych kosztów poniesionych przez powoda z uwagi na ugodę wyczerpującą roszczenia stron związane z umową sprzedaży samochodu, w tym zwrotu kosztów ubezpieczenia, oceny technicznej z dnia 6 października 2012 r. i wydatków związanych z wymianą lusterek, regulacją szyberdachu i poszukiwaniem usterek.

Odnośnie podstawy prawnej rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy wskazał., że nie jest związany wskazaną w pozwie podstawą prawną zgłoszonego żądania.

Podał, że początkowo powód opierał swoje roszczenie na podstawie art. 566 § 1 k.c. Przepis ten stanowi, że jeżeli z powodu wady fizycznej rzeczy sprzedanej kupujący złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy (…), może on żądać naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o istnieniu wady, choćby szkoda była następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności. Jednakże dochodzenie odpowiedzialności odszkodowawczej w reżimie rękojmi wymaga zachowania terminu z art. 568 k.c. Uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy wygasają bowiem po upływie roku (stan prawny dotyczący umów zawartych przed dniem wejścia w życie nowelizacji z dnia 30.05.2014 r.). Jeżeli uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi wygasły, a w rozpatrywanym przypadku nastąpiło to z dniem 28 lipca 2013 r., nie może on skutecznie realizować roszczenia z art. 566 § 1 k.c.

Sąd Rejonowy wskazał, że w trakcie postępowania powód zmienił swe stanowisko i wskazywał na art.471 k.c., jako podstawę dochodzonych roszczeń. Podniósł, że w przypadku wad rzeczy sprzedanej, możliwe jest dochodzenie roszczeń przeciwko sprzedawcy na zasadach ogólnych, tj. według reguł art.471 k.c. i to zarówno obok jednoczesnego korzystania z instytucji szczególnych z art. 566 § 1 k.c., jak i bez korzystania z tych instytucji, przytaczając tym samym pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu wyroku z dnia 25.08.2004 r., IV CSK 601/03, MP (...) oraz wyroku z dnia 08.12.2005 r., II CK 291/05, LEX nr 188547. Wskazał, że możliwości dochodzenia przez kupującego roszczenia odszkodowawczego na zasadach ogólnych nie eliminuje nawet utrata przez kupującego uprawnień z tytułu rękojmi za wady rzeczy. Przedawnienie roszczeń odszkodowawczych z art. 471 k.c. regulują przepisy art.118 k.c. Z tej przyczyny w ocenie Sądu Rejonowego zarzut przedawnienia roszczenia nie mógł się ostać.

Wskazał, ze zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Ocenił, że w niniejszej sprawie zgodnie z art. 6 kc ciężar dowodu wszystkich przesłanek odpowiedzialności (zdarzenia – nienależytego wykonania zobowiązania, szkody, związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem a szkodą oraz winy spoczywa na poszkodowanym występującym w procesie w charakterze powoda.

W zakresie rozumienia szkody Sąd Rejonowy przywołał treść poglądu zgodnie z którym szkoda to powstała wbrew woli poszkodowanego różnica między obecnym jego stanem majątkowym a stanem jaki zaistniałby gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę doktryny oraz art. 361 kc, zgodnie z którym zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania z którego szkoda wynika, a naprawienie szkody obejmuje straty które poszkodowany poniósł oraz korzyści które mógłby osiągnąć gdyby szkody mu nie wyrządzono.

Sąd Rejonowy wskazał, że wobec tego powód skorzystał z uprawnień z tytułu rękojmi i odstąpił od umowy sprzedaży z dnia 27 lipca 2012 r., strony w postępowaniu sądowym zawarły ugodę, na mocy której pozwany zobowiązał się zwrócić powodowi cenę zakupu w wysokości 64.000,00 złotych i w żadnym z zapisów ugody nie postanowiły, że wyczerpuje ona wszelkie roszczenia stron związane z umową sprzedaży z dnia 27 lipca 2012 r.

Tym samym Sąd Rejonowy uznał, że nie było po stronie powoda przeszkód do dochodzenia dalszych roszczeń odszkodowawczych związanych z nabyciem samochodu osobowego marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...).

Sąd Rejonowy wskazał, że powód wykazał, że w związku z nabyciem samochodu poniósł koszty nabycia tablic rejestracyjnych, opłatę skarbową od pełnomocnictwa do rejestracji pojazdu, koszty demontażu i montażu tablic rejestracyjnych, ubezpieczenia OC, AC, A. i (...), przeglądu technicznego, koszty wymiany lusterek, regulacji szyberdachu i poszukiwania usterek oraz oceny technicznej. Łącznie koszty 5.236,45 złotych potwierdzone dowodami zapłaty (szkoda).

Jedynie koszt przeglądu w kwocie 100,00 złotych nie został wykazany z uwagi na brak przedstawienia dowodu zapłaty.

Co do zasadności dochodzenia przez powoda całości kosztów ubezpieczenia samochodu Sąd Rejonowy wskazał, że ubezpieczenie dotyczyło okresu od 1 sierpnia 2012 r. do 1 sierpnia 2013 r. Wobec braku zaakceptowania przez pozwanego odstąpienia od umowy konieczne było utrzymywanie ubezpieczenia samochodu np. z uwagi na niebezpieczeństwo jego uszkodzenia, czy kradzieży. Strony zawarły bowiem ugodę sądową dopiero 5 lutego 2014 r., czyli pół roku po zakończeniu umowy ubezpieczenia.

Odnosząc się do zarzutu braku zasadności dochodzenia kosztów wymiany lusterek, regulacji szyberdachu i poszukiwania usterek w wysokości 612,86 złotych Sąd Rejonowy wskazał, że są to koszty napraw i poszukiwania przyczyn pierwszych ujawniających się wad nabytego samochodu.

Pozwany kwestionował koszty oceny technicznej pojazdu w wysokości 897,90 złotych. W ocenie Sądu Rejonowego umyka jednak uwadze pozwanego, że w piśmie z dnia 26 września 2012 r. kwestionował wskazywane przez powoda w odstąpieniu od umowy sprzedaży wady samochodu. Wobec tego powód, by sprawdzić zasadność stanowiska pozwanego niejako zmuszony było do uzyskania profesjonalnej ekspertyzy rozstrzygającej wątpliwości w tym zakresie. Ekspertyza konieczna była do wykazania zasadności odstąpienia od umowy łączącej strony i dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.

W ocenie Sądu Rejonowego postępowanie dowodowe wykazało, że istnieje adekwatny związek przyczynowy między dochodzonymi uzupełniająco niniejszym pozwem kosztami poniesionymi przez powoda, a nienależytym wykonaniem umowy z dnia sprzedaży z dnia 27 lipca 2012 r. przez pozwanego. Został bowiem przez pozwanego powodowi sprzedany samochód posiadający wady fizyczne uniemożliwiające jego normalną eksploatację. Sąd Rejonowy wskazał, ze przy nienależytym wykonaniu zobowiązania świadczenie jest wprawdzie spełnione, lecz nie jest ono prawidłowe, gdyż odbiega w większym lub mniejszym stopniu od świadczenia wymaganego (Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga trzecia, Zobowiązania T.1 pod redakcją Gerarda Bieńka, Wydawnictwo Prawnicze Warszawa 2002, str.517).

Sąd Rejonowy wskazuje, że za szkodę odpowiada osoba, której zawinione zachowanie jest źródłem powstania szkody. Prawo cywilne nie definiuje pojęcia winy. Korzystając w tym zakresie z dorobku prawa karnego, przyjmuje się, że pojęcie to zawiera dwa elementy składowe: obiektywny i subiektywny. Element obiektywny oznacza niezgodność zachowania się z obowiązującymi normami postępowania, a więc szeroko rozumianą bezprawność. Element subiektywny dotyczy stosunku woli i świadomości działającego do swojego czynu. Najkrócej rzecz ujmując, winę można przypisać podmiotowi prawa tylko wtedy, kiedy istnieją podstawy do negatywnej oceny jego zachowania z punktu widzenia obu tych elementów, tzw. zarzucalność postępowania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26.09.2003r., (...), LEX146462). Sąd Rejonowy wskazał, że wyłączną winę w powstaniu szkody ponosi pozwany, który wiedząc o wadach samochodu sprzedał go jako niewadliwy, co doprowadziło do wygenerowania dodatkowych kosztów dochodzonych w niniejszej sprawie przez powoda.

O roszczeniach odsetkowych Sąd Rejonowy orzekł po myśli art. 481 k.c. Wobec nie oznaczenia z góry stopy odsetek, należą się odsetki ustawowe. Roszczenia odsetkowe mogły być dochodzone przez powoda od dnia następnego po dacie doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty. Pozwany był wezwany do zapłaty w terminie do dnia 21 grudnia 2012 r. Wezwanie zostało nadane w Urzędzie Pocztowym dnia 12 grudnia 2012 r. Dowód nadania przesyłki rejestrowej stanowi uprawdopodobnienie doręczenia jej adresatowi, który może to domniemanie obalić, wykazując, że nie miał możliwości zapoznania się z jej treścią (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.03.2010r., (...), LEX578102). W niniejszej sprawie domniemania tego pozwany nie próbował obalić. Zatem w opóźnieniu pozostawał od dnia 22 grudnia 2012 r.

Sąd Rejonowy oddalił jako niewykazane powództwo co do kosztów przeglądu w kwocie 100,00 złotych z uwagi na brak wykazania poniesienia tego kosztu przez powoda.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na mocy art. 100 k.p.c. stosując dyspozycję o ich stosunkowym rozdzieleniu przyjmując że powódka wygrała sprawę w 98%, pozwany
w 2%. Stosownie do treści art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c. Sąd rozstrzygnął jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu (pkt.3).

Apelację od tego rozstrzygnięcia wniósł pozwany, zaskarżając wyrok w części uwzględniającej powództwo.

Zarzucił wydanemu orzeczeniu naruszenie przepisów postępowania w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolne, a nie swobodne ocenienie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w konsekwencji przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, przejawiające się w nieuwzględnieniu tego że pomiędzy zdarzeniem polegającym na odstąpieniu przez powódkę od umowy sprzedaży zawartej z pozwanym, a poniesionymi przez nią wydatkami nie zachodzi adekwatny związek przyczynowy oraz tego że powódka po powzięciu wiedzy o wadach pojazdu i odstąpieniu na tej podstawie od umowy ponosiła na pojazd zbyteczne nakłady oraz niecelowe i nieuzasadnione ekonomicznie wydatki, które powinny być dochodzone w ramach naprawienia szkody.

Nadto pozwany zarzucił brak wszechstronnego rozważenia całości zebranego w sprawie materiału dowodowego, sprzeczność ustaleń Sądu I instancji z tym materiałem oraz błędną jego ocenę, poprzez przyjęcie, że strona powodowa wywiązała się ciążącego na niej obowiązku udowodnienia roszczenia, w sytuacji gdy przedstawione przez nią dokumenty są niewystarczające do stwierdzenia przesłanek odpowiedzialności pozwanego za powstałą po stronie powódki szkodę oraz błędnym ustaleniu iż kontynuowanie przez powódkę umów ubezpieczenia oraz następstw nieszczęśliwych wypadków po odstąpieniu od umowy było niezbędne, w sytuacji gdy są to ubezpieczenia nieobowiązkowe, które powódka mogła wypowiedzieć żądając zwrotu składki za niewykorzystany okres oraz błędnym ustaleniu że utrzymywanie przez powódkę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej po odstąpieniu od umowy było konieczne, w sytuacji gdy wobec zmiany właściciela pojazdu powódka miała uprawnienie do żądania zwrotu składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia.

Pozwany zarzucił nadto naruszenie przepisu prawa materialnego art. 566 § 2 k.c. przez błędną jego wykładnie objawiającą się w nieuwzględnieniu tego że przepis ten stanowi lex specialis w stosunku do ogólnych zasad odpowiedzialności z art. 471 k.c., konsekwencją czego jest przedawnienie roszczeń powódki z uwagi na upływ terminu dla wykonania uprawnień z tytułu rękojmi.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę zapadłego wyroku
i oddalenie powództwa w całości ewentualnie wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do Sądu I instancji celem ponownego rozpoznania oraz zasądzenie od powódki kosztów postępowania przed Sądem I i II instancji oraz wyznaczenie rozprawy.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie apelacji w całości, obciążenie pozwanego kosztami postępowania apelacyjnego oraz zasądzenie kosztów zastępstwa w postępowaniu II instancyjnym.

Odnośnie braku związku przyczynowego zarzuciła, że usługa poszukiwania wad oraz poniesienie kosztów sporządzenia oceny technicznej pojazdu miały miejsce po odstąpieniu od umowy, ponadto powódka dwukrotnie zleciła usługi polegające na wskazaniu wad i usterek pojazdu bezzasadnie kumulując tym koszty poniesione w związku z odstąpieniem od umowy. Podniósł, że koszt naprawy lusterek i regulacji szyberdachu poniesiony został po odstąpieniu przez powódkę od umowy, kiedy obowiązkiem powódki był zwrot rzeczy uszkodzonej, a zatem nie był to wydatek konieczny i stąd nie stanowi normalnego następstwa wad przedmiotu umowy. Co do kosztów oceny technicznej, byłyby one uzasadnione, gdyby powódka nie miała możności samodzielnego stwierdzenia czy przysługują jej uprawnienia od żądania zwrotu ceny i w jakiej wysokości. Powódka zaś już przed zleceniem oceny miała wiedzę odnośnie rodzaju oraz zakresu wad oraz istnienia po swojej stronie prawa odstąpienia od umowy. Zarzucił, ze postępowanie dowodowe w sprawie ograniczyło się do załączonych do pozwu dokumentów. Np. z faktury VAT (...) z 31 lipca 2012r. nie wynika, jakiego samochodu dotyczyła usługa wymiany tablic. Podobnie jak uiszczenie opłaty od pełnomocnictwa do czynności rejestracji pojazdu nabytego przez powódkę. Co do oceny technicznej powódka nie wykazała, aby dokonanie dodatkowych badań miało charakter konieczny, ani nie wykazała, jakiego pojazdu dotyczyły czynności badania powłoki lakierniczej, dojazd oraz diagnostyka (...).

Co do należności z tytułu ubezpieczenia pojazdu pozwany zarzucił, że powódka nie poinformowała go o ubezpieczeniu pojazdu po przejściu na niego własności pojazdu wskutek odstąpienia od umowy. Mógłby bowiem wypowiedzieć tą umowę a powódka żądać zwrotu składki za niewykorzystany okres. Za powstanie szkody w tym zakresie odpowiedzialna jest zatem powódka. Wobec niezwrócenia pojazdu pozwany nie miał możliwości zawarcia samemu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Podobnie odnośnie pozostałych ubezpieczeń utrzymywanie ich było zbyteczne. Powódka na podstawie art. 823§1kc miała możliwość odstąpienia od umowy i żądania zwrotu składki co do umów ubezpieczenia AC, (...) i A.. Skoro po odstąpieniu od umowy powódka obowiązana była zwrócić pojazd pozwanemu, a tego nie uczyniła pozwany nie powinien ponosić kosztów fakultatywnych ubezpieczeń majątkowych tego pojazdu. Odnośnie zarzutu przedawnienia skarżący wskazał, że do sprawy znajdzie zastosowanie art. 566§2kc w brzmieniu obowiązującym 27 lipca 2016r. Zdaniem pozwanego według wykładni obowiązującej w tej dacie normy prawnej odpowiedzialność sprzedawcy w części wykraczającej poza negatywny interes umowy musi być oceniana przy uwzględnieniu możliwości egzoneracji przyjętej w art. 471 i nast. kc, którą art. 566 kc powtarza. Poza tym jednak i to roszczenie powinno być traktowane jako element składowy rękojmi. Oznacza to jego uzależnienie od wykonania jednego z uprawnień z art. 560-561, a ponadto przesądza, że jego trwanie ui wygaśnięcie nie różnią się od zasad przyjętych dla rękojmi. Tak rozumiane roszczenie odszkodowawcze stanowi lex specialis w stosunku do ogólnych zasad art. 471kc i nast. I całkowicie je wyłącza. W rachubę zdaniem pozwanego wchodzi także ograniczenie terminem z art. 568kc. Zatem wszelkie roszczenia dochodzone w niniejszym postępowaniu przedawniają się z upływem terminów przewidzianych dla rękojmi. Stąd roszczenia powódki zgłoszone w niniejszej sprawie w ocenie pozwanego przedawniły się.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jedynie w niewielkim zakresie odniosła skutek.

Dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne są prawidłowe. Ustalenia te Sąd Rejonowy podziela i czyni własnymi. Zgłaszane przez pozwanego wątpliwości co do złożonego przez powódkę materiału dowodowego nie są zasadne. Podnieść należy, że niewątpliwie powódka zarejestrowała pojazd i w związku z tym zmieniła jego tablice rejestracyjne, zatem z domniemania faktycznego ( art. 231kc) wynika, że poniosła koszty z tym związane, których wysokość wynika z dołączonych dokumentów (opłata skarbowa od pełnomocnictwa, koszt wymiany tablic).

Podobnie odnośnie kwestionowania faktury za ocenę techniczną pojazdu podnieść należy, że ocena taka została złożona do sprawy I C 318/13, w której zawarto ugodę i niewątpliwie dotyczyła samochodu będącego przedmiotem umowy pomiędzy stronami. Stąd droga domniemania faktycznego daje podstawy do przyjęcia, że złożona faktura, w której wymieniono nr rejestracyjny pojazdu będąca w związku czasowym z wydaną oceną techniczną dotyczy w całości tego samochodu.

Nie ma racji pozwany kwestionując celowość poniesionych przez powódkę kosztów oceny technicznej oraz poszukiwania usterek podnosząc, że usługi te zostały zlecone po złożeniu oświadczenia o odstąpieniu od umowy. W ocenie Sądu Okręgowego nie można okoliczności tej nadawać tak zasadniczego znaczenia co do wskazanych wydatków, zważywszy na dalszy rozwój zdarzeń pomiędzy stronami, a to złożenie przez pozwanego oświadczenia o nieuznaniu zasadności odstąpienia oraz konieczności skierowania sprawy przez powódkę na drogę sądową. W tych okolicznościach zdobycie przez powódkę materiału dowodowego wskazującego na zasadność jej stanowiska co do istnienia podstaw do odstąpienia od umowy było jak najbardziej uzasadnione a wydatki te pozostają w adekwatnym związku przyczynowym z nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwanego. Nadmienić należy, że do zawarcia ugody pomiędzy stronami doszło dopiero 5 lutego 2014r. a zatem po poniesieniu wskazanych wydatków przez powódkę.

Podobnie ocenić należy poniesione przez powódkę koszty ubezpieczenia i to zarówno w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego OC jak i ubezpieczeń dobrowolnych. Zawarte one zostały przed złożeniem oświadczenia o odstąpieniu a na skutek stanowiska pozwanego przez cały okres ubezpieczenia sprawa pomiędzy stronami pozostawała sporna. Bezzasadne są argumenty apelacji co do tego, że powódka nie zwróciła pojazdu zaraz po odstąpieniu. Spór pomiędzy stronami co do zasadności odstąpienia uzasadniał pozostawanie pojazdu u powódki do czasu jego sądowego rozstrzygnięcia. Skoro zaś samochód pozostawał w jej posiadaniu obowiązana była opłacać składkę ubezpieczenia OC. Co do ubezpieczenia AC, dotyczy ono samochodu, który ostatecznie został zwrócony pozwanemu, a zatem ochrona przedmiotu objętego obowiązkiem zwrotu pozostaje jak najbardziej w adekwatnym związku przyczynowym z nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwanego. Wobec braku zaakceptowania przez pozwanego odstąpienia od umowy konieczne było utrzymywanie ubezpieczenia samochodu z uwagi na niebezpieczeństwo jego uszkodzenia lub kradzieży.

Co do ubezpieczenia A. i (...), nie może ujść uwadze, że pozwany nie wykazał, aby w umowie ubezpieczenia przewidziano możliwość odstąpienia od nich za zwrotem składki, nadto kontynuowanie tych ubezpieczeń było uzasadnione, skoro pozwany nie zaakceptował przed procesem stanowiska powódki co do odstąpienia od umowy, a umowa ubezpieczenia zawarta została przed uzyskaniem przez powódkę wiedzy o wadach pojazdu i podstawie do odstąpienia od umowy.

Sąd Okręgowy jedynie w niewielkim stopniu dokonał korekty wydanego orzeczenia a to w zakresie w jakim pozwany kwestionował istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy wydatkami poczynionymi przez powoda a zdarzeniem polegającym na nienależytym wykonaniu umowy co w następstwie skutkowało odstąpieniem przez powódkę od zawartej pomiędzy stronami umowy sprzedaży samochodu marki V. (...).

Sąd Odwoławczy dokonując analizy wydatków powódki w związku z zakupem przedmiotowego pojazdu doszedł do przekonania, że przedstawiona przez stronę powodową faktura VAT z dnia 17 września 2012 roku obejmuje między innymi usługi związane z montażem szkieł lusterek oraz regulację szyberdachu na łączną kwotę 516,86 zł. Wskazać należy, iż faktura VAT została wydana 17 września 2012 roku, a więc można domniemywać ( art. 231 kc), że do zlecenia usługi doszło po dacie odstąpienia przez powódkę od zawartej umowy sprzedaży. W tym czasie powódka winna była zdawać sobie sprawę z co najmniej dużego prawdopodobieństwa tego, że jej oświadczenie o odstąpieniu uznane będzie za skuteczne, a co za tym idzie, samochód będzie obowiązana zwrócić pozwanemu. W tych okolicznościach czynienie nakładów na naprawę samochodu w postaci wymiany szkieł lusterek oraz regulacji szyberdachu w ocenie Sądu Okręgowego nie może być uznane za szkodę powódki pozostającą w adekwatnym związku przyczynowym z nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwanego. Brak przyjęcia tego związku przyczynowego uzasadniało oddalenie powództwa w tym zakresie i tym samym częściowe uwzględnienie apelacji.

Odnosząc się do zarzutów apelacji wskazać należy, iż dokonana przez Sąd Rejonowy ocena materiału dowodowego nie przekroczyła granic swobodnej oceny dowodów dopuszczalnej na podstawie art. 233 § 1 k.p.c. Podniesione w tym zakresie zarzuty są chybione. Podnieść należy, że wywody pozwanego w przeważającej mierze mimo ich opatrzenia zarzutem naruszenia art. 233§1kpc dotyczyły oceny zgłoszonej szkody w kontekście art. 361kc. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się – w zakresie opisanym wyżej naruszenia tego przepisu – ponad kwestię, która stała się podstawą częściowej zmiany wyroku.

Postępowanie dowodowe wykazało, że co pozostałych składników dochodzonej nalezności istnieje adekwatny związek przyczynowy między kosztami poniesionymi przez powódkę, a nienależytym wykonaniem umowy z dnia sprzedaży z dnia 27 lipca 2012 roku przez pozwanego. Został bowiem sprzedany samochód posiadający wady fizyczne uniemożliwiające jego normalną eksploatację. Przy nienależytym wykonaniu zobowiązania świadczenie jest wprawdzie spełnione, lecz nie jest ono prawidłowe, gdyż odbiega w większym lub mniejszym stopniu od świadczenia wymaganego.

Niezasadny jest podniesiony w apelacji zarzut zastosowania niewłaściwych przepisów prawa materialnego. Sąd Rejonowy właściwie ocenił przepisy prawa, które należy zastosować
w niniejszej sprawie. Wskazać należy iż początkowo powódka opierała swoje roszczenie na podstawie art. 566 § 1 k.c. zasadnie Sąd Rejonowy wskazał, że zastosowaniu w sprawie podlega ten przepis w brzmieniu obowiązującym 27 lipca 2012r.( data zawarcia umowy przez strony). Zgodnie bowiem z art. 51 ustawy z dnia 30 maja 2014r. o prawach konsumenta ( Dz. U. z 2014 po. 827 ze zm.), którą zmieniono brzmienie art.566§1kc, do umów zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

Zasadnie Sąd Rejonowy wskazał, że jeżeli uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi wygasły, a w rozpatrywanym przypadku nastąpiło to z dniem 28 lipca 2013 roku, nie może on skutecznie realizować roszczenia z art. 566 § 1 k.c.

Jednakże w toku postępowania powód zmienił swe stanowisko i wskazywał na art. 471 k.c., jako podstawę dochodzonych roszczeń, roszczenie powódki oparte na tej podstawie jest dopuszczalne i nie podlega reżimowi przewidzianemu dla uprawnień z tytułu rękojmi, w tym także terminowi z art. 568 kc ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 1994r., I CRN 140/94). Niezasadne są tym samym argumenty apelacji o tym, że art. 566§1kc winien być traktowany jako lex specialis, także w zakresie odpowiedzialności na zasadach ogólnych za szkodę. W przypadku wad rzeczy sprzedanej, możliwe jest dochodzenie roszczeń przeciwko sprzedawcy na zasadach ogólnych, tj. według reguł art. 471 k.c. i to zarówno obok jednoczesnego korzystania z instytucji szczególnych z art. 566 § 1 k.c., jak i bez korzystania z tych instytucji(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 1994r., I CRN 140/94).

Przytoczony pogląd Sądu Najwyższego Sąd Okręgowy podziela. Przedawnienie roszczeń odszkodowawczych z art. 471 k.c. regulują przepisy art.118 k.c. Z tej przyczyny zarzut przedawnienia roszczenia był zarzutem chybionym.

Nadmienić przy tym należy, że nawet przyjęcie jako podstawy rozstrzygnięcia aktualnego brzmienia art. 566 kc, nie pozwala na uznanie zgłoszonego przez pozwanego zarzutu przedawnienia za trafny. Odwołanie się przez ustawodawcę w art. 566 kc in fine do przepisów i obowiązku naprawienia szkody na zasadach ogólnych nie jest bowiem jednoznaczne z zastosowaniem do tego obowiązku terminu wygaśnięcia uprawnień z rękojmi. Przepis art. 566 kc nie czyni bowiem z odpowiedzialności na zasadach ogólnych fragmentu odpowiedzialności na zasadach rękojmi, lecz rozszerza uprawnienia poszkodowanego na możliwość zastosowania też przepisów o odpowiedzialności na zasadach ogólnych, w tym przepisów o przedawnieniu do nich się odnoszących.

Zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej
z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Przepis ten ustanawia domniemanie odpowiedzialności strony umowy, która wykonała ją nienależycie za powstałą szkodę. Pozwany domniemania tego w niniejszym postępowaniu nie obalił.

Z tych przyczyn na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. dokonano zmiany zaskarżonego wyroku w części opisanej wcześniej. W ramach dokonanej zmiany zmieniono też rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, korygując procent wygranej powódki na 88% - odpowiednio do wyliczenia. W pozostałej części apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono po myśli art. 100 k.p.c. w zw.
z art. 391 § 1 k.p.c., uwzględniając zakres wygranej pozwanego w postępowaniu odwoławczym w 12 %. Pozwany poniósł koszty w kwocie 1162 zł ( opłata 262 zł + koszty zastępstwa procesowego – 900zł) ustalone zgodnie z §2 pkt 4 w zw. z §10 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie( Dz. U. poz. 1800 ze zm. wyn. z Dz. U. z 2016 poz. 1668) , a powódka w kwocie 900zł (koszty zastępstwa procesowego ustalone zgodnie z §2 ust.4 w zw. z §10 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. poz. 1804 ze z. wyn. z Dz. U. z 2016 poz. 1667). Zasądzono zatem od pozwanego na rzecz powoda kwotę 653 zł jako część poniesionych przez niego kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSO Roman Troll SSO Mirella Szpyrka SSO Gabriela Sobczyk