Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 sierpnia 2017 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy M. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o odsetki od renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania M. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 4 kwietnia 2017 r., znak:(...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującej M. M. prawo do odsetek od należnego wyrównania renty z tytułu niezdolności do pracy za okres od dnia 1 marca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. liczonych od kwoty należnego wyrównania renty:

- za marzec 2013 r. od dnia 26 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty;

- od 26 dnia każdego miesiąca za okres od kwietnia 2013 r. do grudnia 2015 r. do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

M. M. w dniu 24 kwietnia 2017 r. wniosła za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do Sadu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie odwołanie od decyzji ww. organu rentowego z dnia 4 kwietnia 2017 r., znak: (...). Odwołująca wniosła o wypłatę odsetek od przyznania jej prawa do renty
z tytułu niezdolności do pracy za okres od dnia 1 marca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. Ubezpieczona podkreśliła, że brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji
nie pozbawia jej prawa do zasądzenia odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia
( k. 2-4 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi
na odwołanie z dnia 18 maja 2017 r. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Oddział podniósł, że tutejszy Sąd w wyroku z dnia 16 października 2014 r. ani Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 22 listopada 2016 r. nie ustaliły odpowiedzialności organu rentowego, o której mowa w art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Organ rentowy podkreślił również,
że nie przekroczył 30-dniowego terminu na wydanie decyzji przyznającej prawo
do przedmiotowego świadczenia, licząc od dnia wpływu do oddziału wyroku Sądu Apelacyjnego ( k. 5 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. M. w dniu 30 stycznia 2013 r. złożyła wniosek
do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. o ponowne przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ( k. 101 a. r.).

W oparciu o przedmiotowy wniosek, ubezpieczona została skierowana do lekarza orzecznika ZUS, który w dniu 25 lutego 2013 r. orzekł, że nie jest osobą niezdolną
do pracy ( k. 105 a. r.).

Następnie odwołująca, w związku z wniesionym sprzeciwem od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, została poddana badaniu przez Komisję Lekarską ZUS, która w orzeczeniu
z dnia 25 marca 2013 r. podtrzymała stanowisko lekarza orzecznika ZUS ( k. 117 a. r.).

Na tej podstawie organ rentowy wydał decyzję z dnia 28 marca 2013 r.,
znak: (...), którą odmówił przyznania odwołującej prawa do renty
z tytułu niezdolności do pracy ( k. 123 a. r.).

Ubezpieczona zaskarżyła przedmiotową decyzję wnosząc do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie w dniu 6 maja 2013 r. odwołanie inicjujące postępowanie sądowe ( k. 2-5 a. s. VII U 1275/13).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 24 maja 2013 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie ( k. 8 a. s. VII U 1275/13).

Sąd w dniu 14 czerwca 2013 r. dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych ortopedy, neurologa, okulisty, psychiatry i pulmonologa celem ustalenia, czy odwołująca jest zdolna czy całkowicie lub częściowo niezdolna do pracy zarobkowej ( k. 11 a. s. VII U 1275/13).

Sąd dokonując rozważań prawnych, przyznał wyrokiem z dnia 16 października 2014 r. odwołującej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia
1 marca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. na podstawie opinii biegłych sądowych neurologa i ortopedy, którzy nie podzielili stanowiska organów orzeczniczych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Sąd doszedł do przekonania, że ze względu na stan zdrowia ubezpieczonej, należy uznać ją za wciąż niezdolną do pracy ( k. 215 i 219-225 a. s. VII U 1275/13).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 24 listopada 2014 r. zaskarżył powyższy wyrok w całości zarzucając mu naruszenie przepisów prawa procesowego i materialnego ( k. 236-238 a. s.).

Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 22 listopada 2016 r. oddalił apelację organu rentowego. Sąd II instancji wskazał, że uzupełniony w postępowaniu apelacyjnym materiał dowodowy w postaci opinii uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu okulistyki dr R. S. z dnia 18 lutego 2016 r., a przede wszystkim z opinii uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu ortopedii i traumatologii dr J. S. z dnia 10 marca 2016 r. stanowił wystarczającą podstawę do stwierdzenia, że wyrok tutejszego Sądu ostatecznie odpowiada obowiązującemu prawu ( k. 320 i 326-338 a. s.).

Prawomocny wyrok Sądu został przekazany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddział w W. w dniu 10 marca 2017 r. ( k. 215 a. r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wykonując prawomocny wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 16 października 2014 r., wydał decyzję w dniu 21 marca 2017 r. znak: (...) przyznającą odwołującej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 marca 2013 r. do dnia
31 grudnia 2015 r. ( k. 216 a. r.).

Odwołująca w dniu 17 marca 2017 r. złożyła wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. o przyznanie prawa do odsetek od zasądzonej renty
z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 marca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. ( k. 218-219 a. r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. po rozpoznaniu wniosku, wydał zaskarżoną decyzję z dnia 4 kwietnia 2017 r., znak: (...), którą odmówił odwołującej prawa do wypłaty odsetek. Organ rentowy podniósł, że nie ponosi
on odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji skutkującej obowiązkiem wypłaty odsetek za opóźnienie, bowiem o powyższym nie orzekł tutejszy Sąd w wyroku z dnia 16 października 2014 r. ( k. 220 a. r.).

Sąd w postanowieniu z dnia 21 sierpnia 2017 r. na podstawie art. 232 zdanie 2 k.p.c. dopuścił dowody z ww. dokumentów ( k. 10 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt rentowych oraz na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania znajdującego się w aktach głównych i aktach dołączonych do sprawy. Powołane dowody z dokumentów, w zakresie
w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, były wiarygodne, korespondowały ze sobą
i tworzyły spójny stan faktyczny. Strony nie kwestionowały ich autentyczności i zgodności
z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z tych dokumentów, należało uznać za mające wysoki walor dowodowy.

W związku z tym Sąd uznał zgromadzony materiał dowodowy za wystarczający
do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. M. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddział w W. z dnia 4 kwietnia 2017r. znak: (...) jako zasadne podlegało uwzględnieniu.

Kwestią sporną niniejszego postępowania było rozważenie, czy odwołująca ma prawo do przyznania jej odsetek za zwłokę z tytułu wypłaty świadczenia rentowego.
Aby prawidłowo rozstrzygnąć zawisły spór, należało ustalić, czy organ rentowy ponosi odpowiedzialność za opóźnienie w wypłacie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy ustalonej od dnia 1 marca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r.

W myśl art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2016 r., poz. 963 j. t.) jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych
w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych
z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy
to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2016 r., poz. 887 j. t.) organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy
w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji,
z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Na wstępie Sąd Okręgowy zważył, że podstawą do wydania wyroku w niniejszej sprawie, była analiza sprawy toczącej się przed tutejszym Sądem o rentę z tytułu niezdolności do pracy o sygnaturze akt VII U 1275/13. Sąd doszedł do przekonania, że w sprawie VII U 1275/13 nie odniesiono się w wyroku do spornej kwestii dotyczącej ponoszenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych odpowiedzialności za opóźnienie w wypłacie świadczenie. Zatem należy przyjąć, że odwołująca nie miała zamkniętej drogi do dochodzenia prawa do odsetek.

Sąd Okręgowy w wyroku z dnia 16 października 2014 r. przyznał ubezpieczonej prawo do przedmiotowego świadczenia na podstawie opinii biegłych z zakresu ortopedii
i neurologii. Istotnym w niniejszej sprawie był fakt, że główne schorzenia odwołującej występowały po stronie ortopedyczno-neurologicznym, dlatego opinie główne lekarzy
z zakresu tychże dziedzin badawczych były niezbędne do prawidłowego wyrokowania dotyczącego stanu zdrowia M. M.. Z opinii tych wynika, że odwołująca ma zniekształconą twarz po stronie prawej z licznymi bliznami skórnymi, niedomykanie powieki oka prawego, maskowatość twarzy po stronie prawej, cechy obwodowego uszkodzenia nerwu VII po stronie prawej, bolesność palpacyjną okolicy czołowej prawej
i okolicy ujścia nerwu nadoczodołowego prawego oraz ubytek żuchwy z protezą zębową. Ponadto w niniejszej sprawie ustalono bezspornie, że u odwołującej istnieją objawy encefalopatii pourazowej wyrażonej głównie objawami psychicznymi związanymi
z uszkodzeniem płatów czołowego i skroniowego prawego oraz objawy uszkodzenia nerwu
V i VII po stronie prawej. Nadto u M. M. występują zaburzenia afektywne w postaci obniżenia nastroju, nadmiernej pobudliwości, obniżenia funkcji poznawczych
i zdolności przewidywania. Bezspornym pozostawało również, że odwołująca miała wcześniej przyznane prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w okresie
od dnia 1 sierpnia 2009 r. do dnia 28 lutego 2013 r.

W ocenie Sądu lekarze badający ubezpieczoną w postępowaniu administracyjnym toczącym się przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych winni byli na podstawie dostępnej dokumentacji medycznej orzec o częściowej niezdolności do pracy badanej. Zdaniem Sądu organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję w dniu 28 marca 2013 r. dotyczącą odmowy przyznania wnioskodawczyni renty z tytułu niezdolności do pracy dysponował całym materiałem dowodowym, który był niezbędny do rozpoznania sprawy. Sąd badając sprawę
o sygnaturze VII U 1275/13 oparł się na opinii lekarza biegłego sądowego z zakresu ortopedii, połączoną z opinią biegłego sądowego z zakresu neurologii, którzy to korzystali
w całości z dokumentów przedłożonych w organie rentowym. Wobec powyższego Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. dysponował wystarczającym materiałem dowodowym, aby orzec w przedmiocie częściowej niezdolności do pracy badanej.
Sąd zważył, że w konsekwencji Oddział winien był wydać decyzję przyznającą odwołującej rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Najwyższego, ,,wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem,
w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza,
że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności
w wykładni i zastosowaniu prawa.” ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r., sygn. akt I UK 159/04). W myśl poglądu wyrażonego przez Sąd Najwyższy, który potwierdza rozważania tutejszego Sądu, ,,jeśli zatem wydanie nieprawidłowej decyzji w sprawie o rentę
z tytułu niezdolności do pracy byłoby następstwem niewłaściwej oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o to świadczenie dokonanej przez lekarza orzecznika lub głównego lekarza orzecznika oddziału, a więc następstwem niewłaściwych ustaleń faktycznych, to błąd taki należy uznać za błąd organu rentowego, powodujący jego odpowiedzialność na podstawie
art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.” ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2012 r., sygn. akt III UK 110/11). Sąd ustalił,
że biegły sądowy ortopeda J. S. wydał opinię główną w dniu 22 marca 2014 r. W tej dacie zbadał odwołującą i uznał, że odwołująca kwalifikowała się do przyznania renty
z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 18 stycznia 2013 r. do dnia 31 grudnia
2015 r. W związku z czym została zachowana ciągłość w spełnieniu przesłanek do pobierania przedmiotowego świadczenia, gdyż ubezpieczona miała przyznane prawo do renty do dnia
28 lutego 2013 r. Zatem nie wystąpiły żadne przesłanki, dla których organ rentowy miałby prawo do odmówienia odwołującej prawa do renty. W związku z powyższym Sąd zważył,
że organ rentowy w sposób nieuprawniony odmówił odwołującej przyznania prawa do renty
z tytułu niezdolności do pracy, co w konsekwencji w niniejszej sprawie doprowadziło
do przekonania, że wnioskodawczyni ma prawo do odsetek za sporny okres.

Zdaniem Sądu żądanie ubezpieczonej wypłaty odsetek ustawowych było uzasadnione. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń
z ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 1999 r., Nr 12, poz. 104) wskazuje w § 2 ust. 1,
że odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń - do dnia wypłaty świadczeń, z uwzględnieniem
ust. 2-5. Kolejne ustępy tego przepisu stanowią, że okres opóźnienia w ustaleniu prawa
do świadczeń i ich wypłacie, dla których przepisy określające zasady ich przyznawania
i wypłacania przewidują termin na wydanie decyzji, liczy się od dnia następującego
po upływie terminu na wydanie decyzji. Okres opóźnienia w ustaleniu świadczeń zleconych Zakładowi do wypłaty z mocy umów międzynarodowych liczy się od dnia następującego
po upływie terminu na wydanie decyzji, liczonego od daty wpływu z zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej pełnej dokumentacji oraz należności. Okres opóźnienia w wypłaceniu świadczeń okresowych liczy się od dnia następującego po ustalonym terminie ich płatności. Okres opóźnienia w wypłaceniu świadczeń emerytalnych lub rentowych, zleconych Zakładowi do wypłaty na mocy odrębnych przepisów, liczy się od dnia następującego
po najbliższym terminie płatności tych świadczeń, przypadającym po upływie 30 dni
od wpływu do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzji zlecającej wypłatę świadczenia. Jeżeli świadczenie jest wypłacane osobie uprawnionej za pośrednictwem poczty
lub na rachunek bankowy, za dzień wypłaty świadczeń uważa się dzień przekazania należności na pocztę lub do banku.

Odsetki zostały przyznane odwołującej do dnia zapłaty zaległości. Jeśli chodzi zaś
o datę początkową, od której Sąd liczył odsetki, to jest to dzień następny po ustalonym dniu pierwszej płatności renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Tenże termin został oznaczony na 25 dzień miesiąca, czyli 26 dzień każdego kolejnego miesiąca został przyjęty jako ten, od którego odsetki należało liczyć. Z kolei za miesiąc marzec 2013 r.
Sąd uwzględnił prawo do dochodzonych odsetek liczonych od dnia 26 kwietnia 2013 r., czyli od miesiąca, w którym nastąpiłaby pierwsza wypłata odwołującej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Brak było więc tym samym podstaw, by jako początkową datę,
od której powinny być przyznane odsetki za w/w miesiąc, przyjmować inny dzień.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak
w sentencji wyroku.

Zarządzenie: (...)

(...)