Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 7 kwietnia 2017 r.

Pozwem z dnia 10 października 2016 r. (data prezentaty) powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo akcyjna z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej M. A. kwoty 1148,70 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, jednak nie wyższych niż dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 20 marca 2014 r., do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (dawniej (...) sp. z o. o.) na wniosek pozwanej, udzieliła jej pożyczki nr (...), na okres 21 dni w wysokości 1000 zł, która została przelana na rachunek bankowy pozwanej w dniu 03 września 2013 r. Następnie pozwana dokonała przedłużenia terminu spłaty pożyczki, który ostatecznie upłynął w dniu 19 marca 2014 r. Powód podniósł, że pozwana była obowiązana do zwrotu pożyczki, powiększonej o prowizję za udzielenie pożyczki w łącznej kwocie 1148,70 zł. Powód wskazał, że przedmiotowa wierzytelność została zbyta przez pierwotnego wierzyciela na jego rzecz. Pozwana do dnia wniesienia pozwu nie uregulowała należności (pozew k. 2-3).

W odpowiedzi na pozew pozwana M. A. wniosła o rozłożenie na raty kwoty 1148,70 zł z tytułu zaciągniętej pożyczki. Prośbę swą umotywowała trudną sytuacją finansową. Wskazała, że jest w stanie uiszczać po 50 zł miesięcznie, do dnia 15. każdego miesiąca (odpowiedź na pozew k. 32).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31 lipca 2013 r. pozwana M. A. dokonała przelewu na rachunek bankowy o nr (...) kwoty w wysokości 1,00 zł. W tytule przelewu pozwana wskazała, że: "czytała i zgadza się z warunkami umowy pożyczki (...) sp. z o. o. (...)" (okoliczność niesporna; dowód: wydruk operacji k. 8).

W dniu 03 września 2013 r. na rachunek bankowy pozwanej M. A. został dokonany przelew kwoty w wysokości 1000 zł, tytułem: (...).PL umowa pożyczki (...) (okoliczność niesporna; dowód: wydruk operacji k. 9).

W dniu 03 września 2013 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. sporządziła dokument elektroniczny, w którym stwierdzono, że zawarto z M. K. umowę pożyczki nr (...) na kwotę 1000 zł, z prowizją w wysokości 148,70 zł, z terminem płatności do dnia 24 września 2013 r. (dowód: wydruk elektroniczny umowy k. 10).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów prywatnych dołączonych do pozwu i twierdzeń strony powodowej, a także jako fakty przyznane lub bezsporne na podstawie art. 229 k.p.c. i 230 k.p.c.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się niezasadne.

W niniejszym postępowaniu powód dochodził wykonania zobowiązania wynikającego z zawartej przez jego poprzednika prawnego (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. z pozwaną M. A. umowy pożyczki nr (...). Podstawą prawną tak sformułowanego żądania jest art. 509 § 1 k.c., który stanowi, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew) chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl zaś § 2 powołanego uregulowania wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2016.1528 j.t.), przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. W świetle art. 3 ust. 2 pkt 1, cytowanej ustawy za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki. Według art. 15 ust. 1 ustawy, w przypadku umowy o kredyt konsumencki zawieranej na wniosek konsumenta na odległość, jeżeli środek porozumiewania się na odległość nie pozwala na przekazanie danych zgodnie z art. 13 ust. 1 i 2, kredytodawca lub pośrednik kredytowy przekazuje konsumentowi te dane niezwłocznie po zawarciu umowy o kredyt konsumencki na formularzu informacyjnym dotyczącym kredytu konsumenckiego. Umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest zobowiązany niezwłocznie doręczyć umowę konsumentowi. Umowa powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały (art. 29 ustawy o kredycie konsumenckim).

Zgodnie z art. 3 k.p.c. obowiązek przedstawienia dowodów ciąży na stronach. Natomiast według art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. W tej konkretnej sytuacji, to na powodzie spoczywał obowiązek udowodnienia zarówno zasadności, jak i wysokości roszczenia w stosunku do pozwanej. Obowiązek ten ma charakter procesowy, co oznacza, że nie może być on od strony egzekwowany. Strona, która nie wykazuje inicjatywy dowodowej, powinna się liczyć z mogącymi wystąpić ujemnymi sankcjami, nawet w postaci niekorzystnego dla tej strony wyniku procesu. Jeżeli materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje podstawy do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych w myśl twierdzeń jednej ze stron, Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów. Należy to rozumieć w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał ( wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 roku sygn. akt I ACa 1320/11).

W tym miejscu wskazać należy, że o istnieniu czy też braku legitymacji procesowej decyduje prawo materialne związane z konkretną sytuacją będącą przedmiotem sporu pomiędzy stronami. Strona ma legitymację procesową wówczas, gdy z wiążącego strony procesu stosunku prawnego wynika zarówno uprawnienie powoda do zgłoszenia konkretnego żądania, jak również obowiązek pozwanego do jego spełnienia. Legitymacja procesowa stanowi przesłankę materialnoprawną, Sąd dokonuje oceny jej istnienia w chwili orzekania co do istoty sprawy (wyrokowania), a brak legitymacji procesowej - czynnej bądź biernej - prowadzi do oddalenia powództwa. Przy czym Sąd zobowiązany jest z urzędu badać legitymację stron do występowania w procesie na każdym etapie postępowania.

Na gruncie niniejszej sprawy powód na wykazanie swojej legitymacji czynnej w procesie przeciwko pozwanej, przedstawił jedynie oświadczenie z dnia 24 sierpnia 2016 r., sporządzone przez Prezesa Zarządu (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., że wierzytelność z tytułu pożyczki nr (...), udzielona przez Spółkę dnia 03 września 2013 r., na rzecz M. K. została zbyta na rzecz powoda, który stał się wierzycielem i uzyskał legitymację do dochodzenia roszczenia na drodze sądowej. Oświadczenie to wzbudziło uzasadnione wątpliwości Sądu. Podkreślenia wymaga, że stanowi ono jedynie w świetle art. 245 k.p.c. dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie i nie może stanowić miarodajnego dowodu na skuteczne przeniesienie wierzytelności na rzecz powoda. W szczególności powód nie wykazał treści łączącego strony umowy przelewu stosunku prawnego. Podkreślenia wymaga, że przelew jest umową, z mocy której wierzyciel-cedent przenosi na nabywcę-cesjonariusza wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika. Zgoda dłużnika na jej zawarcie jest potrzebna tylko wtedy, gdy w umowie łączącej wierzyciela z dłużnikiem wyłączono możliwość przeniesienia wierzytelności na osobę trzecią. Przelew wierzytelności nie może pogorszyć sytuacji dłużnika. Wierzytelność - z wyjątkiem związanej z dokumentem na okaziciela i zabezpieczonej hipoteką - przechodzi na nabywcę solo consensu, tj. przez sam fakt zawarcia umowy. Umowa ta może być w zasadzie zawarta w dowolnej formie. Mają tu zastosowanie przepisy ogólne Kodeksu cywilnego co do formy czynności prawnych (art. 751-77 i 79, a do 16 kwietnia 2010 r. art. 80). Jednostronne oświadczenie cedenta nie przenosi praw. Umowa dojdzie do skutku dopiero wtedy, gdy cesjonariusz przyjmie akt cesji. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem). Dalej należy zauważyć, że wierzytelność, która ma stanowić przedmiot rozporządzenia, powinna być w dostateczny sposób oznaczona (zindywidualizowana). Dotyczy to przede wszystkim wyraźnego określenia stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność (tak SN w wyroku z 11 maja 1999 r., III CKN 423/98, Biul. SN 2000, nr 1, s. 1), a zatem oznaczania stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia. Strony stosunku, świadczenie oraz przedmiot świadczenia muszą być oznaczone bądź przynajmniej możliwe do oznaczenia (oznaczalne) w momencie zawierania umowy przenoszącej wierzytelność. Natomiast przedstawiony przez powoda dokument prywatny nie przesądza, że doszło w ogóle do przelewu wierzytelności oraz, że przedmiotem przelewu była wierzytelność przysługująca cedentowi w stosunku do pozwanej, wynikająca z tytułu umowy pożyczki. Ponadto z treści powołanego oświadczenia wynika, że zostało ono złożone do celów postępowania sądowego, lecz nie wskazano jednoznacznie jakiego postępowania ma dotyczyć. W związku z powyższym, należy stwierdzić, że powód nie wykazał swojej legitymacji procesowej do występowania w procesie, przeciwko pozwanej co musiało skutkować oddaleniem powództwa.

Konsekwentnie, niewykazanie roszczenia głównego powoduje, że także żądanie w zakresie odsetek za opóźnienie w jego spełnieniu nie zasługiwało na uwzględnienie, ponieważ bez wykazania należności głównej naliczenie odsetek jest niezasadne. Konieczność przyjęcia takiego stanowiska wynika z istoty oraz funkcji odsetek i znajduje potwierdzenie w przepisach art. 359 § 1 k.c., a zwłaszcza w art. 481 § 1 k.c. ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie I ACa 300/12, LEX nr 1238206).

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w wyroku.

SSR Paweł Szymański

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć powodowi z pouczeniem o apelacji.