Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2017 roku.

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący – Sędzia S.O. Zofia Kubalska

Protokolant – sekretarz sądowy Ewelina Parol

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2017 roku w Lublinie

sprawy M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wysokość kapitału początkowego

na skutek odwołania M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 14 października 2016 roku znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VIII U 3903/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 października 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2016, poz. 887 ze zm.) ponownie ustalił kapitał początkowy wnioskodawcy M. S. uwzględniając okresy zatrudnienia na budowie eksportowej oraz kwoty wynagrodzenia za rok 1992. W wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił kwoty 145.000.000 złotych za rok 1993 z tytułu zaległego wynagrodzenia (decyzja k. 64 akt (...)).

W odwołaniu złożonym w dniu 17 listopada 2017 roku wnioskodawca domagał się zmiany decyzji oraz uwzględnienia kwoty 145 000 000,00 złotych wypłaconej przez (...) S.A. w L. z tytułu zawartej ugody w dniu 20 lipca 1993 roku (odwołanie k. 2-4 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie (odpowiedź na odwołanie k. 5-6 a.s.).

W toku postępowania strony popierały stanowisko prezentowane w sprawie.

Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. S. urodził się w dniu (...).

W dniu 8 stycznia 2004 roku złożył wniosek o ustalenie kapitału początkowego. Decyzją z dnia 19 kwietnia 2004 roku organ rentowy ustalił wnioskodawcy wysokość kapitału początkowego przyjmując do wymiaru kapitału początkowego podstawę w kwocie 1 916,92 złotych. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, to jest od 1 stycznia 1989 roku do 31 grudnia 1998 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 157,01 %, uwzględniono okresy składkowe w wymiarze 12 lat, 11 miesięcy i 13 dni oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 5 lat, 6 miesięcy i 4 dni (decyzja k. 24-27 akt (...)).

W dniu 7 października 2016 roku ubezpieczony złożył wniosek o ponowne ustalenie kapitału początkowego, domagając się m.in. zaliczenia za 1993 rok kwoty 145 000 000,00 złotych tytułem zaległego wynagrodzenia wynikającej z ugody zawartej przez ubezpieczonego ze spółką (...) S.A. w L. (wniosek k. 44-45 akt (...)).

W dniu 14 października 2016 roku organ rentowy wydał zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzję. Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął wynagrodzenia z 10 kolejnych lat kalendarzowych 1989- 1998 ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru 168,63%. Za rok 1993 przyjęto kwotę 8 730 903,00 złotych wynikającą z zaświadczenia Rp-7 z dnia 28 września 2001 roku. Nie uznano kwoty 4 880 000,00 złotych, ponieważ została wypłacona z tytułu zasiłku chorobowego wypłaconego po ustaniu zatrudnienia (decyzja k. 64 akt (...)).

Nie jest kwestionowane w sprawie, że wnioskodawca M. S. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Produkcyjno- (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w L. (następcą (...) S.A. w L.) w okresie od 1 stycznia 1990 roku do 31 sierpnia 1993 roku na stanowisku specjalisty do spraw handlu zagranicznego- akwizytora eksportu (świadectwo pracy z dnia 31 sierpnia 1993 roku, zaświadczenie z dnia 25 września 2001 roku k. 8- 9 akt (...)).

Zgodnie z zawartą w dniu 20 lipca 1993 roku ugodą pomiędzy Przedsiębiorstwem Produkcyjno- (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w L. oraz wnioskodawcą, strony ustaliły wysokość zaległego wynagrodzenia ubezpieczonego za okres do końca 1992 roku na kwotę 145 000 000,00 złotych. Zgodnie z punktem 7 ugody, przedmiotowa kwota stanowiła kwotę po opodatkowaniu (netto), płatnik z tytułu jej wypłaty zobowiązał się do pokrycia należnych obciążeń (ugoda k. 50 akt (...)).

Powyższa kwota została ustalona między stronami jako należność tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych świadczonej na kontrakcie w Niemczech. Wnioskodawca wystąpił z pozwem do Sądu Wojewódzkiego w Lublinie VII Wydziału Pracy o zapłatę powyższej kwoty w czerwcu 1993 roku. Z uwagi na wypłatę wynagrodzenia i zawarcie ugody pozasądowej w toku postępowania, postanowieniem z dnia 27 września 1993 roku Sąd Wojewódzki w Lublinie w sprawie VIII P 60/93 umorzył postępowanie, znosząc koszty procesu wzajemnie pomiędzy stronami (akta osobowe k. 13 a.s., w tym: odpis postanowienia z dnia 27 września 1993 roku, pismo procesowe pozwanego z dnia 22 lipca 1993 roku, zeznania wnioskodawcy k. 23v-24, k. 30v a.s.).

Akta sprawy VII P 60/93 w dniu 12 kwietnia 2007 roku zostały przekazane do zniszczenia, na podstawie zezwolenia Archiwum Państwowego w L. numer (...) z dnia 30 stycznia 2007 roku (pismo k. 26 a.s.).

Wnioskodawca otrzymał zaległe wynagrodzenie w formie gotówkowej w kasie spółki przy ul. (...) w L. w kwocie 145 000 000,00 złotych, kwitując odbiór wynagrodzenia na dokumencie kasowym (...)(zeznania wnioskodawcy k. 23v-24 a.s.). W okresie od dnia 1 stycznia 1990 roku do dnia 15 czerwca 1993 roku Przedsiębiorstwo Produkcyjno- (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L. opłacała za wnioskodawcę składki ZUS (dokumenty k. 30 a.s., w tym: pismo z dnia 15 czerwca 1993 roku)

W dniu 31 sierpnia 1993 roku wnioskodawca wpłacił kwotę 130 000 000 złotych na książeczkę oszczędnościową, kwotę 15 000 000 złotych zatrzymał na własne potrzeby (odpis książeczki oszczędnościowej k. 30 a.s., zeznania wnioskodawcy k. 23v-24, k. 30v a.s.).

Przedsiębiorstwo Produkcyjno- (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L. w miesiącach sierpniu i wrześniu 1993 roku odprowadziła składki na ubezpieczenie społeczne od zatrudnionych pracowników na podstawie deklaracji bezimiennych. W sierpniu 1993 roku spółka odprowadziła składki za 480 pracowników, we wrześniu 1993 roku za 507 pracowników (pismo k. 34 a.s.).

Powyżej ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy oparł na materiale dowodowym w postaci dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego i aktach osobowych. Dokumenty dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne. Treść i forma tych dokumentów nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości uczestników postępowania, nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), a dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Wskazać należy, iż strony w trakcie postępowania nie kwestionowały ich prawdziwości, a jedynie odmiennie je interpretowały oraz wyprowadzały z ich treści, a zwłaszcza z zawartej w dniu 20 lipca 1993 roku ugodą pomiędzy Przedsiębiorstwem Produkcyjno- (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w L. oraz wnioskodawcą treści ugody, odmienne konkluzje o charakterze tak faktycznym, jak i jurydycznym.

Sąd Okręgowy uznał także za wiarygodne zeznania wnioskodawcy na okoliczność tytułu oraz faktu wypłaty na jego rzecz wynagrodzenia w kwocie 145 000 000,00 złotych tytułem zaległego wynagrodzenia.

Sąd Okręgowy w Lublinie zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w rozpoznawanej sprawie była wysokość kapitału początkowego ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 1999 roku. Kwestią sporną pozostawało, czy organ rentowy był zobowiązany do ustalenia kapitału początkowego wnioskodawcy przy uwzględnieniu wysokości zaległego wynagrodzenia ubezpieczonego w kwocie 145 000 000,00 złotych wypłaconej przez (...) S.A. w L. na podstawie ugody zawartej w dniu 20 lipca 1993 roku.

Zgodnie z dyspozycją art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2017, poz. 1383 tekst jednolity ze zmianami) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Sposób obliczania wysokości kapitału początkowego uregulowany jest w art. 174 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Wedle ust. 2 tego artykułu przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18 z tym, że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Ponadto w świetle art. 15 ust. 2a omawianej ustawy jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Przepis ten na podstawie art. 174 ust. 3 ustawy ma również zastosowanie przy obliczaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego.

Zgodnie z dyspozycją art. 116 ust. 5 ustawy, do w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

Szczegółowe zasady postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe określają przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011, nr 237, poz. 1412). Stosownie do § 21 ust. 1 rozporządzenia, środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

W toku postępowania organ rentowy prezentował stanowisko, że z przedłożonej dokumentacji nie wynikało, czy odprowadzone zostały składki na ubezpieczenie społeczne od kwoty 145 000 000,00 złotych wypłaconej przez (...) S.A. w L. z tytułu zawartej ugody w dniu 20 lipca 1993 roku.

W tym zakresie wskazać należy, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być dowodzone wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Wprawdzie więc w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, jednakże zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno - rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, OSNP 1998/22/667; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 12 stycznia 2012 roku, III AUa 1450/11, LEX nr 1110002). Wszystkie składniki wynagrodzenia, które mają być przyjęte do podstawy wymiary świadczenia muszą być ustalone w sposób pewny i nie budzący wątpliwości. W związku z tym to na ubezpieczonym ciążył ciężar dowodzenia i udokumentowania podnoszonych twierdzeń, któremu ubezpieczony nie sprostał. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składki wnioskodawca powinien udowodnić, że w spornym okresie uzyskiwał wynagrodzenie w konkretnie określonej wysokości oraz to, że od wynagrodzenia tego była odprowadzana składka (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku dnia 31 sierpnia 2016 roku, III AUa 1723/15, LEX nr 2149641).

Ubezpieczony w toku postępowania wykazał zgodnie z art. 6 k.c., że zaległe wynagrodzenia otrzymał. Z dokumentacji zgromadzonej w sprawie nie wynikało jednak w jakiej dacie, a także czy zostały od niego odprowadzone składki na ubezpieczenie społeczne, według przepisów rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego z dnia 29 stycznia 1990 roku (Dz.U. 1990, Nr 7, poz. 41).

Do dnia 15 czerwca 1993 roku Przedsiębiorstwo Produkcyjno- (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L. opłacała za wnioskodawcę składki ZUS. Ugoda została zawarta w dniu 20 lipca 1993 roku. Wnioskodawca przyznał, że nie potrafi wskazać dokładnej daty kiedy zostało mu wypłacone wynagrodzenie wynikające z ugody. W lipcu i sierpniu 1993 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialności w L. odprowadzała składki na ubezpieczenia społeczne na podstawie deklaracji bezimiennych. Postępowanie dowodowe przeprowadzone w sprawie nie wykazało tym samym kiedy dokładnie Spółka wypłaciła wynagrodzenie i czy zostały odprowadzone składki od kwoty 145 000 000,00 złotych. Zarówno w aktach osobowych, jak i aktach organu rentowego brak jest dowodów, które potwierdzały powyższą okoliczność.

Z powyższych względów zaskarżoną decyzję należało uznać za prawidłową, a odwołanie jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. Sąd Okręgowy w Lublinie orzekł jak w sentencji.