Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Apelacja jest zasadna. Sprawa podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym zgodnie z art. 505 ¹ i nast. k.p.c. i dotyczyła opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości za rok 2010, w sytuacji, gdy wieczysty użytkownik zbył prawo wieczystego użytkowania z dniem 11 stycznia 2010 roku, dlatego wywodził, że jedynie do tego terminu jest zobowiązany uiścić opłatę roczną zgodnie z art. 71 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 roku, nr 102, poz.651 ze zm., dalej u.g.n.)

W sprawie Sąd Rejonowy wydał w dniu 15 kwietnia 2011 roku nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając powództwo w całości o zapłatę opłaty rocznej za cały 2010 rok wraz z kosztami procesu (sygn. I Nc 4033/11), który pozwany zaskarżył sprzeciwem ponad kwotę 284 zł (k. 48 akt), a sprzeciw został przez Sąd uznany za wniesiony w terminie (k. 78-79), dlatego zgodnie z art. 503 §1 k.p.c. nakaz zapłaty uprawomocnił się do kwoty 284 zł.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy zgodnie z art. 386 §2 k.p.c. uchylił wyrok Sądu Rejonowego z dnia 20 lutego 2013 roku w punkcie 1 do kwoty 284 zł, co do której nakaz zapłaty się uprawomocnił i zniósł postępowanie do tej kwoty od dnia 20 lutego 2013 roku z uwagi na istniejącą powagę rzeczy osądzonej ( art. 365 k.p.c. w zw. z art. 379 pkt 3 k.p.c.)

Przechodząc do oceny zasadności apelacji Sąd Okręgowy zwraca uwagę na utrwalone w orzecznictwie stanowisko, co do cywilnego charakteru opłaty rocznej.

W tym miejscu wskazać należy na stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25.11.2010 roku w sprawie I CSK 692/09 (publ. Lex nr 7365254), że de lege lata nie ma wątpliwości, co do cywilnoprawnego charakteru opłaty rocznej (także tzw. opłaty pierwszej), wynika ona bowiem ze stosunku cywilnoprawnego, łączącego właściciela z użytkownikiem wieczystym nawet wówczas, gdy źródłem powstania tego prawa rzeczowego nie była umowa stron, lecz przepis ustawy.

Jak podkreślił Sąd Najwyższy, skoro opłata roczna (niezależnie od sposobu ustalenia jej wysokości) pozostaje odpowiednio skorelowana właśnie z możliwością korzystania przez użytkownika wieczystego z nieruchomości gruntowej, a samo użytkowanie wieczyste ze swej istoty pozostaje prawem czasowym (art. 236 k.c.), nie sposób wymagać tego, aby użytkownik wieczysty był zobligowany uiszczać na rzecz właściciela gruntu opłatę roczną także za ten okres roku kalendarzowego, w którym nie przysługuje mu już to prawo. Oznacza to konieczność odpowiedniego, jurydycznego skorelowania wysokości opłaty rocznej, do której uiszczenia zobligowany został użytkownik wieczysty w danym roku kalendarzowym, z rzeczywistym okresem przysługiwania mu omawianego prawa rzeczowego.

Jednocześnie Sąd Najwyższy wskazał, że opłata roczna nie jest świadczeniem niepodzielnym w rozumieniu art. 379§2 k.c., a eksponowanie „niepodzielności” opłaty rocznej usuwa nietrafnie na plan dalszy zasadniczą kwestię prawną, z jakimi elementami stosunku użytkowania wieczystego należy wiązać opłatę roczną, tj. z danym ustanowieniem tego prawa (opłata „za ustanowienie użytkowania”), czy z możliwym czasem korzystania z gruntu przez uprawnionego.

Zdaniem Sądu Najwyższego interes prawno-ekonomiczny właściciela (wierzyciela opłaty rocznej) nie może przemawiać za taką interpretacją art. 238 k.c. i przepisów u.g.n. dotyczących opłaty rocznej, z której wynikałaby jak gdyby gwarancyjny (dla właściciela) jej charakter (obowiązek zapłaty opłaty przez podmiot mający status prawny użytkownika wieczystego w początku danego roku kalendarzowego i wyłączenie proporcjonalnej redukcji opłaty w razie zbycia prawa użytkowania wieczystego w ciągu roku kalendarzowego).

W konsekwencji zbycie użytkowania wieczystego przez pierwotnego użytkownika wieczystego w ciągu roku kalendarzowego nie ogranicza możliwości prawnej uzyskania należności z tytułu opłaty rocznej od nabywcy użytkowania wieczystego.

Sąd Okręgowy podzielając w całej rozciągłości powyższe stanowisko uznał apelację za zasadną, w sytuacji gdy powód dochodził zapłaty opłaty rocznej również za okres po dniu 11 stycznia 2010 roku, kiedy pozwany nie był już wieczystym użytkownikiem, wskutek zbycia tego prawa na rzecz innej osoby prawnej.

W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, że skoro pozwany zbył prawo wieczystego użytkowania dnia 11 stycznia 2010 roku, to jest zobowiązany do uiszczenia opłaty rocznej jedynie za okres do dnia 11 stycznia 2010 roku, co odpowiada kwocie 284 zł, która została stosunkowo wyliczona za ten okres wieczystego użytkowania w stosunku do opłaty za cały 2010 rok objęty pozwem w rozpoznawanej sprawie i nie została zaskarżona sprzeciwem od nakazu zapłaty. (art. 238 k.c. w zw. z art. 71 u.g.n.)

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy zgodnie z art. 386 §1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w pozostałej części w ten sposób, że powództwo oddalił i obciążył powoda kosztami procesu za obie instancje, uznając go jako stronę, która przegrała sprawę w pierwszej instancji prawie w całości, a w drugiej instancji w całości (art. 108 §1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. i art. 98 k.p.c.)