Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2014r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSA Piotr Prusinowski (spr.)

Sędziowie SA Bohdan Bieniek

SA Marek Szymanowski

Protokolant Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 stycznia 2014 r. w B.

sprawy z odwołania M. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o umorzenie należności z tytułu składek

na skutek apelacji i zażalenia wnioskodawczyni M. M.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łomży III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 kwietnia 2013 r. sygn. akt III U 162/13

I.  oddala apelację i zażalenie,

II.  zasądza od M. M. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Sygn. akt III AUa 770/13

III AUz 103/13

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 25 lutego 2013 roku (Nr (...)), wydaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 roku, poz. 1551), określił, iż według stanu na dzień 24 stycznia 2013 roku umorzeniu podlegają należności M. M. z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za wrzesień 2003 roku, ubezpieczenie zdrowotne za wrzesień 2003 roku oraz Fundusz Pracy za wrzesień 2003 roku we wskazanych w decyzji kwotach wraz z odsetkami. Organ rentowy stwierdził, iż warunkiem umorzenia w/w należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. Należności z tytułu składek za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku, nieobjęte postępowaniem o umorzeniu, należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji wraz z odsetkami naliczonymi od dnia wypłaty włącznie, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) oraz wydanym na jej podstawie rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2008 roku, Nr 78, poz. 465 ze zm.). W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, iż M. M. nie dopełniła ustawowego obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne za wrzesień 2003 roku oraz na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy za miesiące sierpień 2003 roku i wrzesień 2003 roku. Ubezpieczona w dniu 24 stycznia 2013 roku złożyła w organie rentowym wniosek o umorzenie zadłużenia za okres od dnia 1 czerwca 2003 roku do dnia 30 września 2003 roku na podstawie przepisów w/w ustawy. W sentencji decyzji wskazano, które należności podlegają umorzeniu, zaś w pozostałym zakresie wniosek M. M. został rozpatrzony inną decyzją z dnia 25 lutego 2013 roku (Nr (...)). Wyjaśniono również, że pozostałe należności niepodlegające umorzeniu, tj. na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy za sierpień 2003 roku podlegają spłacie wraz z odsetkami w terminie wskazanym w decyzji.

M. M. w odwołaniu od powyższej decyzji zarzuciła błędną interpretację prawa, tj. przepisów w/w ustawy oraz bezpodstawne wydanie w stosunku do niej dwóch decyzji. Zarzuciła także, że organ rentowy przez ponad 2 lata z najniższego świadczenia rentowego potrącał kwoty po 200 złotych miesięcznie.

Sąd Okręgowy w Łomży III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu powyższego odwołania, wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2013 roku oddalił odwołanie oraz – w wyniku uzupełnienia powyższego wyroku postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2013 roku – zasądził od M. M. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. kwotę 60 złotych tytułem kosztów zastępstwa prawnego. Z ustaleń Sądu I instancji wynika, że M. M. w okresie od dnia 24 sierpnia 1999 roku do dnia 30 września 2003 roku (z przerwami) prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą i z tego tytułu podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Wnioskodawczyni nie dopełniła ustawowego obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne i w dniu 24 stycznia 2013 roku złożyła wniosek o umorzenie zadłużenia za okres od dnia 1 czerwca 2003 roku do dnia 30 września 2003 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział w B. aktualnie zaskarżoną decyzją z dnia 25 lutego 2013 roku (Nr (...)) określił, iż według stanu na dzień złożenia wniosku o umorzenie zaległości składkowych umorzeniu podlegają należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za wrzesień 2003 roku, ubezpieczenie zdrowotne za wrzesień 2003 roku oraz Fundusz Pracy za wrzesień 2003 roku we wskazanych w decyzji kwotach wraz z odsetkami. Rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku M. M. w pozostałym zakresie nastąpiło wskutek wydania przez organ rentowy drugiej decyzji z dnia 25 lutego 2013 roku (Nr (...)). Na podstawie tejże decyzji organ rentowy umorzył postępowanie w zakresie umorzenia należności za okres od dnia 1 czerwca 2003 roku do dnia 31 sierpnia 2003 roku. W uzasadnieniu powyższej decyzji wskazano, iż postępowanie w powyższym zakresie stało się bezprzedmiotowe, gdyż wnioskodawczyni za czerwiec 2003 roku i lipiec 2003 roku nie posiada zadłużenia, zaś za sierpień 2003 roku nie ma zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Sąd I instancji wskazał, iż wnioskodawczyni w istocie kwestionuje decyzję z dnia 25 lutego 2013 roku (Nr (...)), na podstawie której umorzono postępowanie w zakresie umorzenia należności za okres od dnia 1 czerwca 2003 roku do dnia 31 sierpnia 2003 roku, nie zaś decyzję będącą przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie (Nr 010900/422/ (...)). Zdaniem M. M., organ rentowy winien umorzyć także składki na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy za czerwiec 2003 roku i lipiec 2003 roku mimo, że za powyższy okres nie posiada zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Sąd Okręgowy wskazał, że w zakresie składek za czerwiec 2003 roku i lipiec 2003 roku organ rentowy wydał decyzję nieobjętą przedmiotem niniejszego postępowania sądowego (Nr (...)). Sąd Okręgowy w Łomży nieprawomocnym wprawdzie wyrokiem z dnia 10 kwietnia 2013 roku w sprawie o sygn. akt III U 161/13 oddalił odwołanie od powyższej decyzji. Natomiast w zakresie, którego dotyczy zaskarżona aktualnie decyzja, wniosek M. M. został uwzględniony w całości, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Z kolei warunki umorzenia składek określono prawidłowo, zgodnie z art. 1 ust. 10 i 11 w/w ustawy. Tym samym zaskarżona obecnie decyzja organu rentowego z dnia 25 lutego 2013 roku odpowiada prawu. Na marginesie Sąd Okręgowy wskazał, że organ rentowy nie mógł umorzyć składek na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy za czerwiec 2003 roku i lipiec 2003 roku. Umorzenie składek na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy jest bowiem konsekwencją umorzenia należności na ubezpieczenia społeczne za ten sam okres. W sytuacji zaś, gdy składki na ubezpieczenia społeczne za powyższe miesiące zostały uiszczone, nie może wystąpić skutek określony w art. 1 ust. 6 w/w ustawy. Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy jak w sentencji wyroku orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. O kosztach procesu orzekł zaś na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1349 ze zm.).

M. M. zaskarżyła powyższy wyrok w całości (mając na myśli pierwotną jego treść, tj. oddalenie odwołania), domagając się jego uchylenia oraz odstąpienia od obciążania jej kosztami procesu.

Nadto wnioskodawczyni zaskarżyła zażaleniem rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu, wnosząc jak wynika z jego treści - o jego zmianę i odstąpienie od obciążania jej tymi kosztami.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja oraz zażalenie nie są zasadne.

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i prawnych, które Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne. W konsekwencji zaś doszedł do właściwej konkluzji, iż zaskarżona decyzja Zakładu (...) Oddział w B. z dnia 25 lutego 2013 roku (Nr (...)) odpowiada prawu.

Jak wynika z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego, wnioskodawczyni za miesiąc wrzesień 2003 roku zalega z zapłatą składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy, zaś za miesiąc sierpień 2003 roku – jedynie na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy.

Stosownie do treści art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 roku, poz. 1551) na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585, ze zm.):

1)która przed dniem 1 września 2012 roku zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8,

2)innej niż wymieniona w pkt 1

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Zgodnie natomiast z art. 1 ust. 10 w/w ustawy warunkiem umorzenia należności, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 6 w/w ustawy, jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 13 pkt 1 w/w ustawy, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku, do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w art. 1 ust. 2 w/w ustawy, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w art. 1 ust. 10 w/w ustawy, podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8 w/w ustawy.

I tak, na podstawie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 25 lutego 2013 roku (Nr (...)) – będącej przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie - stwierdzono, że umorzeniu podlegają należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy za wrzesień 2003 roku, pod warunkiem spłaty we wskazanym w decyzji okresie wraz z odsetkami składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy za sierpień 2003 roku. Powyższe rozstrzygnięcie w pełni znajduje uzasadnienie w w/w przepisach ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, a co więcej, jest korzystne dla wnioskodawczyni.

Decyzją w/w organu rentowego z dnia 25 lutego 2013 roku (Nr (...)) umorzono w stosunku do M. M. postępowanie w zakresie umorzenia należności za okres od dnia 1 czerwca 2003 roku do dnia 31 sierpnia 2003 roku, przy czym odmowa umorzenia należności za czerwiec 2003 roku i lipiec 2003 roku powodowana była tym, że wnioskodawczyni nie posiada zadłużenia za powyższe okresy, zaś umorzenie zaległości składkowych na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy za sierpień 2003 roku nie może, w świetle art. 1 ust. 6 w/w ustawy - nastąpić samoistnie, tj. bez umorzenia należności składkowych na ubezpieczenia społeczne za powyższy okres. Zgodnie bowiem z powyższym przepisem umorzenie należności, o których mowa w art. 1 ust. 1 w/w ustawy, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego (art. 1 ust. 6 w/w ustawy). Stąd też wnioskodawczyni została zobowiązana do uiszczenia składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy za sierpień 2003 roku w decyzji Nr 010900/422/A/38/2013/RED. Podkreślić tu należy, że powyższa decyzja nie stanowi przedmiotu rozpoznania w niniejszej sprawie. Przytoczenie jej treści konieczne jest jednak dla całościowego opisania sytuacji wnioskodawczyni.

Odnosząc się zaś zarówno do kwestii zażalenia na rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu zasądzonych od wnioskodawczyni na rzecz organu rentowego przez Sąd I instancji, jak również uzasadniając rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu za II instancję, stwierdzić należało, iż, zdaniem Sądu Apelacyjnego, faktycznie sytuacja wnioskodawczyni nie jest łatwa z punktu widzenia finansowego. Należy jednak zwrócić uwagę, że M. M. oraz jej mąż uzyskują stałe dochody – rentę i emeryturę z ZUS i nie mają nikogo na swoim utrzymaniu. Nadto koszty, którymi wnioskodawczyni została obciążona, nie są wysokie, stąd jest ona w stanie ponieść je bez uszczerbku dla utrzymania. Dodatkowo podnieść należy, iż wnioskodawczyni przejawia znaczną aktywność we wnoszeniu środków zaskarżenia od zapadłych w stosunku do niej orzeczeń, tym samym winna ona liczyć się z tym, że zobowiązana będzie ponosić koszty procesu w tych postępowaniach.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny jak w pkt I sentencji wyroku orzekł na podstawie art. 385 k.p.c. (odnośnie apelacji) oraz art. 397 § 2 k.p.c. i art. 385 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. i § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163 poz. 1349 ze zm.) – odnośnie zażalenia, zaś w pkt II sentencji wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 2 i § 12 ust. 1 pkt 2 w/w rozporządzenia.

A.K.