Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2017 r.

Sąd Rejonowy we Włocławku Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Marta Budkowska

Protokolant: sekr. sąd. Maja Ziółkowska

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2017 r. we Włocławku

na rozprawie

sprawy z powództwa H. L.

przeciwko Gminie M. W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki H. L. na rzecz pozwanej Gminy M. W. kwotę 1200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pozwanej;

3.  nakazuje pobrać od powódki H. L. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego we Włocławku kwotę 1336,99 zł tytułem poniesionych w sprawie wydatków pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 1 września 2016 r. powódka H. L. domagała się zasądzenia od pozwanej – Gminy M. W. odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego w łącznej kwocie 2.100 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 września 2016 r. do dnia zapłaty, a także zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. W uzasadnieniu powódka wskazała, że dochodzi odszkodowania z tytułu niedostarczenia przez pozwaną lokalu socjalnego M. P. i K. L., wobec których wyrokiem z dnia 11 stycznia 2016 r. wydanym w sprawie I C 1220/14 Sąd Rejonowy we Włocławku nakazał opróżnienie i wydanie powódce lokalu mieszkalnego oznaczonego numerem (...) położonego we W. przy ul. (...), z jednoczesnym orzeczeniem o przysługującym pozwanym uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego i wstrzymaniem wykonania orzeczonej eksmisji do czasu złożenia przez Gminę M. W. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Roszczenie powódki, jak podano w pozwie, obejmuje okres od dnia 1 lutego 2016 r. do dnia 30 sierpnia 2016 r. tj. za okres 10 miesięcy w kwocie po 300 zł miesięcznie. Powódka podała, że w piśmie z dnia 16 lutego 2016 r. poinformowała pozwaną Gminę o zapadłym orzeczeniu jednak nie otrzymała pozytywnej odpowiedzi. Jednocześnie lokatorzy zamieszkując w lokalu nie regulują żadnych opłaty związanych z jego użytkowaniem

W odpowiedzi na pozew Gmina M. W. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz od strony powodowej zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych. W uzasadnieniu swego stanowiska strona pozwana wskazała, iż strona powodowa nie wykazała legitymacji procesowej czynnej tj. że posiada tytuł prawny do przedmiotowego lokalu, nie wykazała, że przedmiotowy lokal był w okresie objęty pozwem zajmowany przez osoby wskazane w wyroku eksmisyjnym, by były one zobowiązane do uiszczania na rzecz powódki jakichkolwiek opłat oraz nie wykazała wysokości szkody.

Takie stanowiska strony podtrzymały aż do zamknięcia rozprawy.

Sąd Rejonowy, ustalił, co następuje:

Wyrokiem z dnia 11 stycznia 2016 r. wydanym w sprawie I C 1220/14 Sąd Rejonowy we Włocławku w sprawie z powództwa H. L. i R. L. nakazał pozwanym: M. L., P. L. i małoletniej K. L., aby opróżniły i wydały powodom R. L. i H. L. lokal mieszkalny położony we W. przy ul. (...) oznaczony numerem 22 w stanie wolnym od rzeczy i osób prawa ich reprezentujących. W pkt. 2 wyroku pozwanym przyznano uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego, zaś w pkt. 3 wyroku nakazano wstrzymanie opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanym przez Gminę M. W. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Wyrok jest prawomocny od dnia 2 lutego 2016 r.

Dowód: wyrok z dnia 11 stycznia 2016 r., k. 7

Pismem z dnia 7 kwietnia 2016 r. powódka przekazała pozwanej odpis wyroku z dnia 11 stycznia 2016 r.

Pismem z dnia 1 sierpnia 2016 r. H. L. poinformowała Gminę M. W. o zapadłym orzeczeniu eksmisyjnym oraz wezwała pozwaną do zapłaty odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego za okres od dnia 1 lutego 2016 r. do dnia 30 sierpnia 2016 r. w kwocie po 300 zł miesięcznie, tj. w łącznej kwocie 2.100 zł wraz z ustawowymi odsetkami, w terminie 7 dni.

Gmina M. W. nie przedstawiła osobom eksmitowanym z lokalu przy ul. (...) oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Dowód: okoliczność bezsporna

pismo z dnia 7 kwietnia 2016 r., k. 15

pismo z dnia 1 sierpnia 2016 r., k. 6

W przedmiotowym lokalu wcześniej, razem z powódką i jej mężem zamieszkiwała M. L. wspólnie z mężem, synem powódki Z. L. i małoletnimi dziećmi. Rodzina nie uiszczała opłat z tytułu wynajmu, zajmowała część lokalu na podstawie umowy użyczenia. Jeszcze przed orzeczeniem rozwodu Z. L. wyprowadził się od rodziców, w mieszkaniu pozostała M. L. wraz z dziećmi.

Od momentu orzeczenie o eksmisji, w lokalu przy ul. (...) nadal, poza powódką i jej mężem którzy zajmują jeden pokój, zamieszkuje również M. L. wraz z córkami P. i K.. M. L. wraz z młodszą córką zajmuje jeden średni pokój, w drugim – najmniejszym zamieszkuje starsza córka. W październiku 2014 r. M. L. została wezwana przez powódkę do opłacania należności związanych z zajmowaniem części lokalu w kwocie 400 zł miesięcznie, w odpowiedzi oświadczyła, że nie jest w stanie regulować opłat w tej wysokości. Od października 2016 r. M. L. dokłada się do opłat za zużycie wody i prądu, a także opłat za telewizję kablową.

Powódka H. L. wcześniej wyrażała oczekiwanie, że po opuszczeniu lokalu przez M. L. i małoletnie wnuczki zwolnione pomieszczenia zostaną zajęte przez syna Z. L., który mieszkając wspólnie z rodzicami mógłby sprawować nad nimi osobistą opiekę, pomagać w codziennych obowiązkach, prowadzić wspólne z rodzicami gospodarstwo domowe, a ponadto, w przypadku podjęcia pracy zarobkowej mógłby dokładać się do opłat związanych z użytkowaniem mieszkania oraz uiszczać czynsz w kwocie po 300 zł miesięcznie.

Dowód: zeznania powódki H. L., rozprawa z dnia 31 maja 2017 r., 00:33:15 – 00:40:41;

zeznania świadka Z. L., rozprawa z dnia 31 maja 2017 r., 00:08:59 – 00:19:55;

zeznania świadka M. L., rozprawa z dnia 31 maja 2017 r., 00:2047 – 00:31.45;

Wartość rynkowa czynszu możliwego do uzyskania za wynajem dwóch pomieszczeń znajdujących się w lokalu przy ul. (...) (tj. najmniejszego i średniego pokoju) w okresie od dnia 1 lutego 2016 r. do dnia 30 sierpnia 2016 r. wynosiła 320,86 zł miesięcznie wg stawki 11.65 zł/m2 za pomieszczenia o powierzchni 27,54 m2.

Dowód: opinia biegłego rzeczoznawcy z dnia 8 maja 2017 r., k. 39 – 45

ustna opinia uzupełniająca biegłej, k. 67 v

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu jako bezzasadne.

W przedmiotowej sprawie powódka dochodziła zapłaty tytułem odszkodowania za zaniechanie przez pozwaną wykonania obowiązku przewidzianego w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (j.t. Dz. U. z 2005 r., nr 31, poz. 266 ze zm., dalej: u.o.p.l.), tj. za niedostarczenie lokalu socjalnego lokatorom lokalu przy ul. (...), którym takie uprawnienie przyznano wyrokiem Sądu Rejonowego we Włocławku z dnia 11 stycznia 2016 r. wydanym w sprawie I C 1220/14. Żądanie odszkodowania dotyczyło okresu od 1 stycznia 2016 r. do dnia 30 sierpnia 2016 r.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 u.o.p.l. osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Ustęp 3 powołanego przepisu stanowi, iż osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł. Natomiast zgodnie z ustępem 5 jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 k.c.

Art. 417 § 1 k.c. stanowi, iż za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jak zauważył Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7 grudnia 2007 roku w sprawie o sygnaturze III CZP 121/07 odpowiedzialność gminy i dłużnika na podstawie art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów ma charakter odpowiedzialności in solidum. Oznacza to, że odpowiedzialność Gminy nie ma charakteru odpowiedzialności subsydiarnej [tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2008 roku (V CSK 31/08)].

Powódka podnosiła, iż odpowiedzialność pozwanej wynika z faktu braku dostarczenia lokalu socjalnego osobom którym nakazano opróżnienie lokalu przy ul. (...), a które nie uiszczały odszkodowania za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego. Tak sformułowane roszczenie jest niezasadne, wobec niewykazania przez powódkę podstawowych okoliczności przemawiających za uznaniem, że pozwana ponosi względem powódki odpowiedzialność na podstawie art. 18 ust. 1 u.o.p.l. w zw. z art. 417 § 1 k.c.

Po pierwsze zgromadzony w przedmiotowej sprawie materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie, że powódce przysługuje prawo własności do lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ulicy (...), a w efekcie, aby była ona uprawniona do żądania od strony pozwanej zapłaty odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego na podstawie przepisu art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku. Jedynie bowiem właścicielowi lokalu (a nie wynajmującemu nie będącemu właścicielem lokalu) przysługuje takie uprawnienie (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2013 roku, wydana w sprawie III CZP 23/13, opublikowana w OSNC 2013/11/122). Sama treść wyroku eksmisyjnego tego nie dowodzi, bowiem pozew w takiej sprawie może być oparty nie tylko na przepisie art. 222 § 1 k.c. ale również art. 675 § 1 k.c. i z roszczeniem takim wystąpić może nie tylko właściciel lokalu, ale również wynajmujący nie będący właścicielem lokalu, po zakończeniu umowy najmu. Tymczasem z żądaniem opartym na przepisie art. 18 ust. 1 u.o.p.l. w zw. z art. 417 § 1 k.c. wystąpić może wyłącznie właściciel lokalu. Wskazać ponadto należy, ze zarzut ten został zgłoszony w odpowiedzi na pozew z dnia 5 grudnia 2016 r. i powódka reprezentowana przez fachowego pełnomocnika mogła zgłosić na tę okoliczność odpowiednie dowody, w reakcji na przedstawione przez pozwaną zarzuty. Tymczasem powódka nie wykazała w tym zakresie żądnej inicjatywy dowodowej celem wykazania, że przysługuje jej prawo własności przedmiotowego lokalu.

Odnosząc się do zarzutów strony pozwanej stwierdzić należy, że powódka wykazała, że przedmiotowy lokal był w okresie objętym pozwem zajmowany przez osoby wymienione w wyroku eksmisyjnym, zostało to potwierdzone zeznaniami świadka M. L., pośrednio zeznaniami Z. L. oraz zeznaniami samej powódki. Świadek M. L. przyznała również, że we wspomnianym okresie nie uiszczała na rzecz powódki żadnych opłaty z tytułu zajmowania lokalu, od października 2016 r ponosi jedynie część opłat związanych z korzystaniem z niego tj. opłat za media.

Celem przywołanych powyżej przepisów, na których powódka oparła swoje żądanie, jest wyrównanie uszczerbku majątkowego poniesionego przez właściciela lokalu zajmowanego przez osobę względem której orzeczono eksmisję, jednocześnie wstrzymując wykonane wyroku do czasu zapewnienia lokalu socjalnego przez gminę. Uszczerbek ten powstaje z uwagi na brak regulowania opłat za zajmowanie lokalu przez osoby tam zamieszkujące i niemożność wynajęcia lokalu oraz osiągania z tego tytułu należnego wynagrodzenia. Oczywistym jest zatem, iż podstawowym warunkiem powstania odpowiedzialności jest zajmowanie lokalu przez osobę względem której orzeczono eksmisję, w okresie którego dotyczy żądanie oraz wykazanie, że osoba ta nie uiszczała należnych opłat za bezumowne korzystanie z lokalu, zaś właściciel był pozbawiony możności swobodnego dysponowania lokalem, w szczególności utracił w związku z tym określone korzyści polegające na możliwości wynajęcia lokalu na wolnym rynku.

Odnosząc się do żądania powódki oraz stanowiska pozwanej, która wskazywała, że strona powodowa nie wykazała jakoby osoby eksmitowane z lokalu przy ul. (...) były zobowiązane do uiszczania jakichkolwiek opłaty na rzecz powódki wskazać należy, że istotnie strona powodowa nie wykazała zasadności dochodzonego roszczenia i przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej. W szczególności zaś strona powodowa nie dowiodła, że w okresie, którego dotyczy pozew miała realną możliwość oddania lokalu do odpłatnego korzystania. Powódka, zamieszkując razem z mężem w przedmiotowym lokalu przy ul. (...) we W. wskazywała, że gdyby pozostałe dwa pokoje zajmowane przez eksmitowaną M. L. i jej małoletnie dzieci zostały opróżnione, miałaby możliwość udostępniania ich synowi w zamian za pomoc, osobistą opiekę, a w razie podjęcia przez niego zatrudnienia, również uzyskania odpłatności za „wynajem” tychże pomieszczeń. Takie stanowisko powódki zostało potwierdzone przez świadka Z. L., syna powódki, który na rozprawie w dniu 31 maja 2017 r. zeznał, że rozmawiał z rodzicami na temat możliwości wprowadzenia się do ich mieszkania po opuszczeniu lokalu przez M. L. i małoletnie dzieci, jednak jest to niemożliwe z uwagi na obecność byłej żony. Podniósł, że wcześniej wraz z rodziną zamieszkiwał z rodzicami, nie uiszczał na rzecz rodziców żadnych opłat, to wręcz rodzice pomagali finansowo jego rodzinie. Byli małżonkowie dokładali się do opłat za media i opłat do Spółdzielni, nie płacili czynszu najmu. Świadek zeznał również, że obecnie nie pracuje, utrzymuje się z zasiłków z opieki w kwocie 317 zł miesięcznie, czasami podejmuje prace dorywcze, zamieszkuje obecnie u siostry której płaci 300 zł miesięcznie na poczet opłat za media i za wyżywienie. Odnosząc się do zeznań w/w świadka, które Sąd co do zasady uznał za wiarygodne, w świetle zasad doświadczenia życiowego, za wielce wątpliwą uznać należy perspektywę, że syn stron będzie na ich rzecz uiszczał opłaty z tytułu wynajmu/użytkowania części lokalu przy ul. (...). Sama powódka uzależniła opłaty od możliwości zarobkowych syna, wskazywała, że oczekuje przede wszystkim osobistej opieki i pomocy z jego strony. Nie bez znaczenia dla oceny wiarygodności zeznań świadka w tym zakresie pozostaje również okoliczność, że świadek jest synem stron, ciąży na nim obowiązek alimentacyjny wobec rodziców, zaś wcześniej zamieszkiwał w w/w lokalu na podstawie stosunku użyczenia i nie uiszczał z tego tytułu żadnych opłat. W ocenie Sądu brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, by w chwili obecnej sytuacja uległa zasadniczej zmianie i syn stron został zobowiązany do płacenia na wynajem części mieszkania rodziców.

Wyjaśnienia w tym miejscu wymaga, że powódka, jako strona inicjująca proces, jest obowiązana do udowodnienia wszystkich twierdzeń pozwu, w oparciu o które sformułowała swoje roszczenie, chyba, że nie są one kwestionowane. Powinność taka wynika wprost z treści art. 6 k.c., zgodnie z którym ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Reguła ta znajduje swoje rozwinięcie w treści art. 232 k.p.c., w świetle którego strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi strona powodowa.

Celem przywołanych przepisów prawa materialnego art. 18 ust. 1 u.o.p.l. i art. 417 § 1 k.c. jest wyrównanie uszczerbku majątkowego poniesionego przez właściciela lokalu zajmowanego przez osobę względem której orzeczono eksmisję, jednocześnie wstrzymując wykonane wyroku do czasu zapewnienia lokalu socjalnego przez gminę. Uszczerbek ten powstaje z uwagi na brak regulowania opłat za zajmowanie lokalu przez osoby tam zamieszkujące i niemożność wynajęcia lokalu oraz osiągania z tego tytułu należnego wynagrodzenia, jak też pokrycia kosztów zużytych mediów. Oczywistym jest zatem, iż podstawowym warunkiem powstania odpowiedzialności jest nie tylko zajmowanie lokalu przez osobę względem której orzeczono eksmisję, w okresie którego dotyczy żądani, ale również realny zamiar po stronie właściciela, uzyskania dochodów z tytułu oddania lokalu do odpłatnego korzystania. O ile powódka wykazała w toku postępowania dowodowego niemożność dysponowania lokalem z tej przyczyny, że zajmują go osoby, w stosunku do których orzeczono eksmisję, to nie udowodniła, że doznała na skutek powyższej okoliczności jakiegokolwiek uszczerbku w sferze majątkowej. Dość wskazać, że M. L. wcześniej zajmowała część lokalu na podstawie stosunku prawnorodzinnego i umowy użyczenia, wraz z mężem nie uiszczała na rzecz powódki żadnych opłat, partycypowała jedynie częściowo w kosztach utrzymania lokalu (co czyni od października 2016 r. do chwili obecnej), powódka uprzednio nie oczekiwała od pozwanej, by płaciła czynsz najmu. Obecnie, jak wynika z twierdzeń powódki, zależy jej przede wszystkim na opuszczeniu lokalu przez była synową i odzyskaniu możliwości udostępnienia go synowi, który w zamiarze powódki miałby sprawować nad nią i chorującym mężem osobistą opiekę, a dopiero w dalszej kolejności, w zależności od podjęcia pracy zarobkowej, partycypowałby w kosztach utrzymania mieszkania, ewentualnie płacił czynsz najmu. W kontekście powołanego wyżej stanowiska samej powódki uznać należy, że powództwo było bezzasadne powódka bowiem nie wykazała ponad wszelką wątpliwości, a nawet nie zmierzała do wykazania, by w związku z niemożnością dysponowania lokalem poniosła realny uszczerbek majątkowy, za który odpowiedzialność ponosi pozwana Gmina. Wobec braku wykazania fundamentalnej przesłanki powstania odpowiedzialności pozwanej w niniejszej sprawie, powództwo podlegało oddaleniu albowiem powódka nie wykazała, że pozwana swoim zaniechaniem uniemożliwiła wynajęcie części lokalu innym osobom, a zatem, aby powstała szkoda, której przyczyną było zaniechanie pozwanej. Wobec tego Sąd pominął rozważania w zakresie pozostałych zarzutów pozwanej (wysokości szkody).

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Pozwana poniosła tytułem kosztów procesu kwotę 1.200 zł, na którą złożyło się wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika (zgodnie z § 6 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu). Na koszty procesu składają się również koszty opinii biegłej w kwocie 1.336,99 zł poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa którymi finalnie Sąd obciążył stronę powodową jako przegrywającą proces.

Mając powyższe na uwadze, należało orzec, jak w sentencji,