Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

w części dotyczącej wymierzonej oskarżonemu T. F. kary

W dniu 7 listopada 2017r. roku sąd Okręgowy w Łodzi, w sprawie sygnatura akt IV K 185/15, wydał wyrok, uznający oskarżonego T. F. za winnego popełnienia czynu z art.286§1 k.k. w zw. z art.294§1 k.k. i art.297§1 k.k. w zw. z art.11§2 k.k. polegającego na tym, że w dniu 16 lipca 2001 roku w Ł., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził Bank (...) S.A. Oddział w Ł., aktualnie (...) Bank S.A., do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci kredytu w kwocie 260.000 złotych, stanowiące mienie znacznej wartości, w ten sposób, że wprowadził przedstawicieli Banku w błąd co do swojej zdolności kredytowej, przedkładając w Oddziale Banku w Ł., w celu uzyskania kredytu, nierzetelne zaświadczenie wystawione przez księgową (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) o wysokości osiąganych dochodów, z którego wynikało, że w ww spółce na stanowisku Dyrektora otrzymuje wynagrodzenie miesięczne w kwocie 33.000 złotych, a z tytułu umowy o dzieło kwotę 4.000 złotych miesięcznie, podczas gdy w rzeczywistości wynagrodzenie to wynosiło 15 000 złotych brutto, zaś za okres od kwietnia do czerwca 2001 roku maksymalna kwota wypłat dla wszystkich pięciu pracowników (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wyniosła 26.101,71 złotych, a dochodów z tytułu umów o dzieło w 2001 roku nie otrzymywał, który to dokument oraz wynikające z niego nieprawdziwe okoliczności miały istotne znaczenie prawne dla udzielenia przedmiotowego kredytu. Oskarżonemu wymierzono karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 oraz karę grzywny w rozmiarze 200 stawek dziennych każda stawka równoważna kwocie 10 złotych (k 1512-1513).

Wyrok , w zakresie kary, zaskarżył oskarżyciel publiczny.

Oskarżony T. F. , lat 63, legitymuje się wykształceniem wyższym, z zawodu filolog, pracował jako producent filmowy, od listopada 2015r. utrzymuje się z renty socjalnej w wysokości 700 złotych netto. Oskarżony jest żonaty, nie ma nikogo na utrzymaniu. Oskarżony poza spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu, w którym wraz z żoną zamieszkuje, nie posiada majątku.

T. F. od 2015r. leczył się psychiatrycznie i odwykowo, rozpoznano u niego Zespół zależności alkoholowej-pozostaje w abstynencji, nadto m.in. nadciśnienie tętnicze regulowane farmakologicznie, alkoholową chorobę wątroby, cukrzycę z powikłaniami. W czasie dokonywania czynu rozumiał jego znaczenie i mógł pokierować swoim postępowaniem. Aktualnie stwierdzone są u oskarżonego zaburzenia depresyjne o łagodnym charakterze. Oskarżony może brać udział w procesie i podejmować samodzielną, rozsądną obronę.

Przed popełnieniem przypisanego czynu, T. F. nie był karany. Oskarżony został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi z dnia 16 maja 2014r. sygnatura akt IV K 718/05 za czyn z art.286§1 k.k. w zw. z art.294§1 k.k. i art.273 k.k. w zw. z art.271§1 k.k. w zw. z art.11§2 k.k. i art.12 k.k. popełniony w okresie 10.09.-09.11.2001r. na karę 2 lat pozbawienia wolności , grzywnę 200 stawek dziennych każda po 50 zł oraz za czyn z art. 286§1 k.k. i art.273 k.k. w zw. z art.271§1 k.k. w zw. z art.11§2 k.k. popełniony w grudniu 2002r. na karę 1 roku pozbawienia wolności , grzywnę 100 stawek dziennych każda po 50 zł, w którym wymierzono karę łączną 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na 5 lat próby oraz łączną karę grzywny 200 stawek dziennych każda po 50 zł. Oskarżony był również dwukrotnie skazany za występek z art.178a§1 k.k. wyrokami Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi z dnia 10 sierpnia 2015r. sygnatura akt VI K 441/15 i z dnia 14 lipca 2016r. sygnatura akt VI K 664/16.

(dane osobo-poznawcze – k 1187, dane o karalności k 1358-1359, odpis wyroku k 1502,1503, opinie biegłych k 1125-1127, 1143-1147)

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił na uznanie oskarżonego T. F. za winnego popełnienia zarzucanego czynu z modyfikacją polegającą na nieznacznej zmianie opisu czynu.

Czyn przypisany oskarżonemu, popełniony z zamiarem umyślnym kierunkowym, jest także czynem zawinionym. Po stronie T. F. nie zachodzą żadne okoliczności wyłączające bezprawność czynu, ani też jego winę. W toku postępowania przygotowawczego, jak i jurysdykcyjnego, nie zostały ujawnione żadne okoliczności, które wyłączałyby lub ograniczałyby u oskarżonego zdolność rozpoznawania znaczenia przypisanego mu czynu i pokierowania swym postępowaniem. W chwili dokonywania przypisanego mu czynu, oskarżony miał możność prawidłowej oceny sytuacji zarówno w aspekcie faktycznym, jak i prawnym. T. F. mógł zachować się zgodnie z normami prawnymi, pomimo że na jego sytuację motywacyjną miały wpływ sugestie innych osób pracujących w pokrzywdzonym banku oraz przekazane mu prze te osoby informacje, dotyczące konieczności i warunków uzyskania kolejnego kredytu konsumpcyjnego, oraz tego, że kwota udzielonego nowego kredytu pokryje odsetki niespłaconego kredytu zaciągniętego wcześniej przez spółkę (...), co w istocie miało następnie miejsce. Nie można wykluczyć, że gdyby oskarżony nie został zapewniony ze strony przedstawicieli banku, że nowy kredyt pokryje wcześniejsze niespłacone zobowiązanie spółki (...) wobec banku, nie ubiegałby się o kredyt konsumpcyjny. T. F., jako wieloletni klient pokrzywdzonego banku, kontrahent banku w zakresie produkcji animowanego wielometrażowego filmu E., w produkcję którego bank zaangażował swoje środki, brał udział w rozmowach z przedstawicielami banku, w tym z prezesem I. T. (1), dotyczących usprawnienia kondycji (...) spółki (...) celem zrealizowania filmu E., podczas których to rozmów pojawiła się sugestia tzw. rolowania kredytu, rozumianego jako spłacenie wcześniej zaciągniętego kredytu kwotą kredytu następnie zaciągniętego. Ustalone bowiem zostało, że takie rozmowy miały miejsce przed 2001r., co wynika z wiarygodnych zeznań świadków A. S. (k 1336), K. J. (k 1262) oraz wyjaśnień oskarżonego opisującego szczegóły w zakresie ubiegania się o kredyty przed 2001r. (k 551 – 558, k 657, k 1188-1189). Zaznaczyć przy tym jednak należy, że okoliczności podawane w wyjaśnieniach oskarżonego dotyczące rzekomego namawiania go do zaciągnięcia kredytu konsumpcyjnego, będącego przedmiotem niniejszej sprawy, przez I. T. (1) w czerwcu 2001r. nie zostały potwierdzone żadnym innym wiarygodnym dowodem, zarówno podczas pierwszego procesu, jak i podczas ponownie prowadzonego postępowania sądowego, w którym udowodnione zostało, iż I. T. (2), w ww okresie wskazanym przez T. F., nie pracował już w banku, został odwołany z funkcji prezesa zarządu i nie pełnił żadnej innej funkcji. Trudno przyjmować w tym stanie rzeczy, że w czerwcu 2001r., bądź później, przebywał w siedzibie banku w Ł. (centrali bądź oddziale) i podejmował rozmowy z klientami, czy wydawał dyspozycje pracownikom, jak wyjaśnił oskarżony. Wyjaśnieniom oskarżonego w tym zakresie odmówiono mocy dowodowej, traktując je tylko i wyłącznie jako linię obrony.

Natomiast okoliczności złożenia wniosku o przedmiotowy kredyt konsumpcyjny gotówkowy wraz z nierzetelnym zaświadczeniem o wysokości dochodów oskarżonego uzasadnia twierdzenie, iż na sferę motywacyjną T. F. miały wpływ sugestie innych osób ze strony banku. W dokumentach dostarczonych do oddziału banku w Ł. wpisana była bowiem konkretna kwota zarobków kredytobiorcy (wpisana przez księgową W. N. na polecenie oskarżonego), która dawała możliwość, przy spełnieniu dodatkowych kryteriów, uzyskania żądanej kwoty kredytu, przy czym owej konkretnej kwoty wysokości zarobków oskarżony sam z siebie nie wymyślił. Oskarżony złożył ww dokumenty bez wpisania daty, przekazując je znajomemu dyrektorowi oddziału banku w Ł. J. K., który następnie nakazał swoim pracownikom dokumenty przyjąć i zaopiniować pozytywnie, pomimo, że dokumenty nie spełniały wszystkich wymogów wynikających z regulaminu banku, nadto wynikało z nich, że T. F. nie posiada zdolności kredytowej. Na ww dokumentach brak jest również daty wpływu i wzmianki o dekretacji wniosku.

Zauważyć również należy, że zarówno z opinii biegłego rewidenta załączonej do akt sprawy (k 377-381) , jak i okoliczności przestępstw zarzucanych przedstawicielom i pracownikom banku w sprawach toczących się przed tut.Sądem- sygnatura akt IV K 164/10 (nadal w toku) i IV K 23/14 (zakończona nieprawomocnym wyrokiem), jak również w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem uniewinniającym sygnatura akt IV K 92/12 - wynika jednoznacznie, iż udzielanie kredytów przez przedmiotowy bank w latach 1999-2002 następowało w sposób odbiegający od procedur regulaminu udzielania kredytów gotówkowych konsumpcyjnych, hipotecznych, czy też inwestycyjnych, zaś składane przez kredytobiorców dokumenty nie były rzetelnie weryfikowane, co przede wszystkim miało na celu uchronić bank przed tworzeniem tzw. rezerw na kredyty, które obniżały wyniki finansowe banku oraz wyniki finansowe oddziałów banku.

Oczywiście, że , co ponownie podkreślić należy, działania innych osób-pracowników banku, członków zarządu, dyrektora oddziału, charakteryzujące się zaniedbaniem, czy też niezgodne z prawem i podejmowane na szkodę banku, nie mogą uwalniać oskarżonego od odpowiedzialności karnej za zarzucany mu czyn. Niewątpliwie, w omawianej sytuacji można było od T. F. wymagać zachowania zgodnego z prawem, z uwagi na jego wiek, pełnię rozpoznawalności zaistniałej sytuacji pod względem faktycznym i prawnym, brak działania w anormalnej sytuacji motywacyjnej i poczytalność w chwili czynu. Jednakże, pamiętać przy tym należy, iż na stopień zawinienia wpływają wszelkie okoliczności, które decydują o zakresie swobody sprawcy w wyborze i realizacji zachowania zgodnego z prawem, a w tym możliwość rozpoznania znaczenia czynu, możliwość podjęcia decyzji zgodnej z prawem i możliwość faktycznego sterowania swoim postępowaniem (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 stycznia 2017r., II AKa 350/16, Lex nr 314617) Powyżej wskazane okoliczności dają ogólny obraz sytuacji motywacyjnej w jakiej znalazł się T. F., sytuacji niewątpliwie trudnej, złożonej, co, zdaniem Sądu, musi mieć przełożenie na ocenę stopnia jego winy, poprzez jej zmniejszenie. W okolicznościach niniejszej sprawy stopień winy oskarżonego należy ocenić w postaci dużego stopnia zarzucalnej umyślności.

Biorąc pod uwagę wskazania art. 115 § 2 k. k. należy stwierdzić, że czyn oskarżonego charakteryzuje dość znaczny stopień społecznej szkodliwości. Na taką ocenę stopnia szkodliwości miały wpływ rodzaj i charakter naruszonego dobra i wysokość wyrządzonej szkody (wyrządzenie szkody w mieniu pokrzywdzonego banku znacznej wartości, prawidłowość obrotu gospodarczego), okoliczności popełnienia czynu, a także umyślność zamiaru oskarżonego i jego motywacja to jest działanie z chęci osiągnięcia korzyści majątkowej.

Przy wymiarze kary, na korzyść oskarżonego Sąd poczytał fakt, iż co do zasady przyznał się on do popełnienia zarzuconego mu czynu z art.297§1 k.k., nadto w dacie popełnienia czynu nie był karany, prowadził ustabilizowane życie nie pozostając w zainteresowaniu organów ścigania. Na niekorzyść zaś wzięto pod uwagę wypełnienie jednym czynem dyspozycji różnych przepisów prawa. Na marginesie jedynie przypomnieć w tym miejscu należy, że społeczna szkodliwość czynu nie może być jedną z okoliczności obciążających, gdy jest ona ze swej istoty (art. 115 § 2 k.k.) jednym z warunków odpowiedzialności karnej i uznania czy określony czyn jest przestępstwem (art. 1 § 2 k.k.).

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd wymierzył oskarżonemu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Kara w tej wysokości jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości czynu i współmierna do stopnia jego winy. Kara w tej wysokości realizuje w wystarczającej mierze cele kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, z jednoczesnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego. Na podstawie art. 69 § 1 i § 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art.4 § 1 k.k. Sąd warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej względem oskarżonego kary na okres 3 lat próby. Poza zaistnieniem przesłanki formalnej w postaci wymierzenia kary pozbawienia wolności nie przekraczającej 2 lat, uzasadniona jest, w świetle warunków i właściwości osobistych T. F., pozytywna prognoza kryminologiczna pod kątem zastosowania wobec niego dobrodziejstwa z art.69 k.k. Oskarżony, jak już zaznaczono, w chwili popełnienia przypisanego przestępstwa, nie był karany. Poza ostatnimi występkami z art.178a§1 k.k., za które został dwukrotnie skazany w 2015 i 2016 roku , oskarżony nie pozostaje w zainteresowaniu organów ścigania, prowadzi i prowadził ustabilizowany tryb życia, zaś skazanie za czyny podobne wyrokiem z dnia 16 maja 2014r. sygnatura akt IV K 718/05 zostały popełnione 16 lat temu. Oskarżony obecnie ma lat 63, nie prowadzi działalności gospodarczej, nie pracuje zawodowo, pozostaje stale pod opieką lekarską. Nie może również ujść uwadze okoliczność, że przedmiotowy czyn miał miejsce ponad 16 lat temu. W opinii Sądu, kara z warunkowym zawieszeniem na 3-letni okres próby odniesie w stosunku do T. F. przewidziany skutek wychowawczy i zapobiegawczy. Trzyletni okres próby jest wystarczający dla osiągnięcia celów kary, bowiem ryzyko naruszania warunków probacji i popełnienia podobnego czynu jest niewielkie.

Realną dolegliwością dla oskarżonego jest natomiast wymierzona na podstawie art.33§2 k.k. kara grzywny w wysokości 200 stawek dziennych każda stawka równoważna kwocie 10 złotych. O ilości stawek dziennych grzywny zadecydował stopień społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu. Ustalając wysokość każdej ze stawek na wysokości 10 złotych Sąd wziął pod uwagę fakt, że oskarżony uzyskuje niewielki comiesięczny dochód w wysokości 700 złotych, nie mając przy tym nikogo na utrzymaniu. Ukształtowana przez Sąd wysokość kary grzywny uwzględnia więc możliwości zarobkowe oskarżonego i jego stan majątkowy.

Z uwagi na fakt, że czyn oskarżonego został popełniony w dniu 16 lipca 2001 roku, Sąd dokonał analizy przepisów ustawy obowiązującej w chwili popełnienia czynu i obowiązującej w dniu orzekania, uznając, zgodnie z treścią art. 4 § 1 k.k., że ustawa obowiązująca w dniu 16 lipca 2001 roku jest względniejsza dla sprawcy, przede wszystkim z uwagi na brzmienie art.69 k.k. określającego przesłanki zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.

O kosztach sądowych, Sąd orzekł na podstawie art. 624§1kpk, art.17 ustawy z 23. 06. 1973r. o opłatach w sprawach karnych ( Dz. U. z 1983r. Nr 49, poz. 223 ze zm.). Sąd zwolnił oskarżonego z obowiązku zwrotu kosztów sądowych uznając, że ich uiszczenie byłoby dla niego zbyt uciążliwe z uwagi na niskie dochody, brak majątku oraz ograniczone możliwości zarobkowe związane z wiekiem i stanem zdrowia oskarżonego.

,