Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2015 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Tadeusz Nowakowski (spr.)

Sędziowie: SSA Dariusz Kłodnicki

SSA Beata Wolfke-Kobzar

Protokolant: Małgorzata Kurek

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2015 r. we Wrocławiu na rozprawie

sprawy z powództwa W. F. i L. F.

przeciwko (...) Sp. z o.o.
w B.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej i zażalenia powodów

od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu

z dnia 29 czerwca 2015 r. sygn. akt I C 203/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób, że oddala powództwo ponad kwotę 9.825 (dziewięć tysięcy osiemset dwadzieścia pięć) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20 maja 2009 r. do dnia zapłaty oraz w punkcie III przez obniżenie zasądzonych tam kosztów procesu do kwoty 5.911 zł;

2.  oddala dalej idącą apelację strony pozwanej i w pozostałym zakresie zażalenie powodów;

3.  zasądza od powodów na rzecz strony pozwanej po 133, 50 zł kosztów postępowania odwoławczego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 08.08.2013 r. w sprawie o sygn. akt I C 649/12 Sąd Okręgowy w Opolu oddalił powództwo L. F. i W. F. przeciwko (...) sp. z o.o. w B.
o zapłatę kwoty 76.086,48 zł wraz z ustawowymi odsetkami tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez stronę pozwaną z części nieruchomości należącej do powodów, przez zlokalizowanie pod powierzchnią działki urządzeń przesyłowych w okresie od czerwca 2006 r. do dnia 28.08.2012 r. (pkt I) oraz zasądził od powodów solidarnie na rzecz strony pozwanej kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II).

Na skutek apelacji powodów wyrokiem z dnia 26 września 2013 r. w sprawie
o sygn. akt I ACa 929/13 Sąd Apelacyjny We Wrocławiu uchylił zaskarżony wyrok
i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Opolu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy w Opolu po przekazaniu mu sprawy do ponownego rozpoznania wyrokiem z dnia 29 czerwca 2015 r. w sprawie o sygn. akt I C 203/14 zasądził od strony pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 14.463,90 zł
z ustawowymi odsetkami od dnia 20 maja 2009 r. do dnia zapłaty (pkt I), oddalił powództwo w pozostałej części (pkt II), zasądził od powodów solidarnie na rzecz strony pozwanej kwotę 6.189,03 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu
(pkt III), nakazał ściągnąć od powodów solidarnie na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Opolu kwotę 4.797,13 zł tytułem należnych kosztów sądowych
(pkt IV), nakazał ściągnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego Opolu kwotę 502 zł tytułem należnych kosztów sądowych (pkt V).

Istotne ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego przedstawiają się następująco:

W dniu 3.09.1998 r. L. F. i W. F. nabyli od Gminy M. B. prawo użytkowania wieczystego działki gruntu nr (...) (dalej jako działka)
o powierzchni 909 m ², dla której Sąd Rejonowy w B. prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). Pod powierzchnią gruntu oddanego powodom w użytkowanie wieczyste znajdowały się ciepłownicze urządzenia przesyłowe. Dnia 2.02.2006 r. jedyny wspólnik pozwanej spółki - Gmina M. B. wniosła niepieniężny wkład
w postaci szeregu ruchomości, m.in. sieci centralnego ogrzewania, przyłączy i innych urządzeń ciepłowniczych, co doprowadziło do podwyższenia kapitału zakładowego spółki. Pismem z dnia 5.05.2009 r. powodowie wezwali stronę pozwaną do zapłaty wynagrodzenia za bezumownie zlokalizowaną pod powierzchnią ich działki instalację

ciepłowniczą w kwocie 22.951,08 zł, które to wynagrodzenie zostało obliczone
w następujący sposób: „według stawki 2,69 zł/m2 przy powierzchni 237 m ² za 36 miesięcy wstecz, czyli za okres, gdy wpisano do rejestru sądowego podwyższenie kapitału zakładowego Spółki". Sąd Rejonowy w B. wyrokiem z dnia
22.03.2010 r., sygn. akt I C 272/09, zasądził od strony pozwanej Gminy M. B. na rzecz L. F. i W. F. solidarnie kwotę 53.522,52 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11.03.2009 r. do dnia zapłaty oraz zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że powyższą kwotę zasądził tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez stronę pozwaną z instalacji ciepłowniczej zlokalizowanej pod powierzchnią działki nr (...). Wynagrodzenie zostało obliczone według stawki 2,69 zł/m ² przy powierzchni 237m ² za 84 miesiące, to jest do daty kiedy Gmina M. B. dokapitalizowała gminnym majątkiem ciepłowniczym (...) spółkę z o.o.
z siedzibą w B., jako jedyny jego udziałowiec. Sąd Okręgowy w Opolu wyrokiem z dnia 13.10.2010 r., sygn. akt II Ca 502/10 oddalił apelację strony pozwanej od w/w wyroku Sądu Rejonowego w B.. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał,
że powodowie wskazali, iż urządzenia strony pozwanej zajmują konkretnie
opisany obszar, a okoliczność ta, w sytuacji braku dowodu przeciwnego może być uznana za udowodnione fakty, w oparciu o samo twierdzenie powodów. Przeciwne rozumowanie prowadziłoby do sytuacji, że w każdej sprawie tego rodzaju koniecznym byłby dowód z opinii biegłego, zaś strona pozwana mogła podważyć twierdzenia powodów dowodem z dokumentów czego nie uczyniła. W ocenie
Sądu powodowie wskazali, że na ich nieruchomości znajduje się urządzenie strony pozwanej i co do tego nie było sporu oraz wskazali, jaką ich zdaniem powierzchnię zajmują te urządzenia. Wskazanie w związku z powyższym, iż obszar ten jest inny, obciążał pozwaną. Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 8.02.2012 r., sygn. V CSK 197/11 odmówił przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 13.10.2010 r. Pismem z dnia
20.08.2012 r. powodowie wezwali stronę pozwaną do zapłaty wynagrodzenia
za bezumownie zlokalizowaną pod powierzchnią ich działki instalację ciepłowniczą
w kwocie 53.135,40 zł, za dalsze okresy nie objęte zawisłym powództwem o zapłatę, pierwotnie wytoczonym w dniu 31.08.2009 r. o kwotę 22.951,08 zł, a które to wynagrodzenie zostało obliczone w następujący sposób: „według nowej stawki
5,90 zł/m2 przy dotychczasowej, prawomocnie przesądzonej powierzchni 237 m2 za 38 miesięcy czyli za okres nie objęty już zawisłym powództwem Działka powodów położona jest na terenie przeznaczonym pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną z towarzyszącymi usługami, urządzeniami i zielenią. Szerokość stref ochronnych dla sieci ciepłowniczych usytuowanych na działce powodów ustalono
na podstawie warunków technicznych wykonania i odbioru sieci ciepłowniczych preizolowanych wydanych w czerwcu 2002 r. Działka powodów ma powierzchnię 0,0909ha, ma nieregularny kształt. Z działki tej wydzielono prostokątną działkę nr (...) zabudowaną budynkiem osiedlowej stacji trafo. Przez teren działki, w ziemi, przebiega siec ciepłownicza w rurach preizolowanych, stanowiąca własność pozwanego: - sieć 2 Co 100/200mm niskich parametrów, - sieć 2 Co 100/200mm wysokich parametrów. Sieci Co są położone względem siebie nierównolegle,
w najszerszym miejscu odstęp pomiędzy sieciami wynosi: przy ulicy 3,80mb, a w najwęższym miejscu przy budynku na działce nr (...), odstęp między sieciami wynosi 2,00mb. Przy przyjęciu warunków technicznych z czerwca 2002 r. szerokość strefy ochronnej 3 mb od krawędzi rurociągu, powierzchnia strefy ochronnej wyniesie 204,30 m ². W tym obszarze właściciel gruntu nie może wznosić obiektów gospodarczych ani nie może sadzić drzew. Wartość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie za okres, za który powodowie domagają się wynagrodzenia wynosi 14.460 zł. Wartość wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, w tym samym okresie, wynosi 8 470 zł. Nota interpretacyjna IV.4 wskazuje, że wartość służebności przesyłu stanowi różnicę wartości rynkowej nieruchomości bez ustanowionej służebności i wartości rynkowej nieruchomości z ustanowioną służebnością. W przypadku braku danych typowych dla określenia wartości służebności gruntowej, jak i wtedy gdy służebność nie wpływa na zmianę walorów użytkowych nieruchomości, wówczas określenie wartości następuje wg wzoru:
Ws= P x W1 x K, gdzie: Ws to - wartość prawa służebności przesyłu, P to - powierzchnia pasa ograniczonego użytkowania, W1 to - wartość rynkowa jednostki powierzchni gruntu nieruchomości przed obciążeniem, K to - współczynnik korekcyjny uwzględniający udział - proporcję korzystania przez właściciela nieruchomości obciążonej i posiadacza służebności. Współczynnik wyniósł 0,44. Brak transakcji prawami przesyłu na rynku lokalnym uniemożliwił ustalenie wartości spornej służebności przesyłu poprzez porównanie, dlatego biegły przyjął wartość najmu lub dzierżawy, którą przeliczył stosując współczynnik K.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie. W ocenie Sądu racje mają powodowie żądając wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez przedsiębiorstwo przesyłowe z należącej do nich części nieruchomości. Powodom służyło roszczenie o

zapłatę wynagrodzenia za okres od czerwca 2006 r. do sierpnia 2008 r. i od sierpnia 2008 r., które są oparte na dwóch podstawach prawnych. Ustalenie wysokości wynagrodzenia, nie mogło się odbyć w sposób, którego domagali się powodowie,
to jest przy przeliczeniu podanej przez nich stawki 2,69 zł/m ² przy przyjęciu, że powierzchnia zajęta przez rurociąg wynosi łącznie 237m ². Sąd Okręgowy
wskazał, że przy rozpoznawaniu niniejszej sprawy związany był wytycznymi Sądu Apelacyjnego, którym wprawdzie przesądzono odpowiedzialność pozwanego co do zasady, jednakże moc wiążąca prawomocnego orzeczenia wydanego w poprzedniej sprawie, gdzie pozwanym była Gmina B. (sygn. akt JC 272/09 - Sądu Rejonowego w B. oraz sygn. akt II Ca 502/10 - Sądu Okręgowego w Opolu), polega na zakazie dokonywania ustaleń i ocen prawnych sprzecznych z ustaleniami i ocenami dokonanymi w sprawie już osądzonej. Sąd jednocześnie wskazał, że możliwe jest wydanie wyroku wykraczającego poza ramy ustalone uprzednim prawomocnym wyrokiem, jeżeli ujawnią się nowe okoliczności mające wpływ na ustalenia dotyczące stanu faktycznego. W ocenie Sądu taką nową okolicznością
jest obliczona przez biegłego powierzchni nieruchomości powodów zajęta
przez poprowadzony pod jej powierzchnią rurociąg, a w konsekwencji wysokość przysługującego im z tego tytułu wynagrodzenia. W ocenie Sądu opinia opinii była logiczna i rzetelna, wobec czego Sąd przyjął jej wnioski za własne, a wynika z niej, że faktyczna powierzchnia zajęta przez rurociąg jest mniejsza niż wyliczona przez powodów i wynosi 204,30 m ². W ocenie Sądu biegły słusznie obliczył tę powierzchnię przyjmując dodatkowo powierzchnię strefy ochronnej, w której powodowie nie mogą wznosić żadnych obiektów gospodarczych ani nie mogą zasadzić drzew, co znacząco ogranicza ich prawo do korzystania z własnej nieruchomości, dlatego zarzuty pozwanego jakoby powodowie mogli bez ograniczeń korzystać z gruntu, były niezasadne. Przy takim ustaleniu Sąd nie mógł również zastosować do przeliczenia powierzchni o wartości żądanej przez powodów, to jest 237 m ². Dla ustalenie wysokości wynagrodzenia Sąd za biegłym przyjął wartość najmu lub dzierżawy, przeliczoną przez współczynnik K, który umożliwia przeliczenie tych stawek do wartości stawek za służebność (odpowiednio do wyliczonej powierzchni, to jest 204,30 m ²). Taka metoda zdaniem Sądu zagwarantowała prawidłowe ustalenie wysokości wynagrodzenia, gdyż współczynnik ten uwzględnia zasadniczą różnicę pomiędzy najmem/dzierżawą a służebnością, która przejawia się w sposobie wykonywania posiadania. Uwzględnienie tej różnicy poprzez proporcjonalne (do współczynnika K) pomniejszenie wynagrodzenia z tytułu najmu lub dzierżawy, pozwoliło na oszacowanie w ten sposób wartości służebności przesyłu, która wyniosła 14 460 zł. O kosztach orzeczono poprzez ich stosunkowe rozdzielenie na podstawie art. 100 k.p.c.

Wyrok ten w części (to jest w pkt. I, III i V) zaskarżyła strona pozwana, która
w apelacji zarzucił Sądowi Okręgowemu naruszenia:

1. art. 225 k.c. i 230 k.c. w zw. z art. 352 § 2 k.c. poprzez nieuwzględnienie faktu, że jeżeli strona pozwana korzysta z nieruchomości powodów, to wyłącznie
w zakresie odpowiadającym treści służebności oraz nieuwzględnienie powyższego ustalenia przy określaniu wysokości wynagrodzenia;

2. art. 225 k.c. i 230 k.c. w zw. z art. 352 § 2 k.c. poprzez nieuwzględnienie faktu, iż wynagrodzenie może obejmować wyłącznie część nieruchomości zajętą przez urządzenia ciepłownicze, a nie dodatkowy obszar strefy ochronnej;

3. art. 386 § 6 k.p.c. w zw. z 187 § 1 pkt. 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 321 § 1 k.p.c. poprzez niezastosowanie się do wiążących zaleceń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu zawartych w wyroku z dnia 26.09.2013 r. I ACa 929/13, a w konsekwencji nierozpoznanie istoty sprawy oraz rozpoznanie powództwa na podstawie przepisów o bezumownym korzystaniu z nieruchomości, mimo iż roszczenie takie powodom nie przysługuje;

4. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez sporządzenie uzasadnienia w części dotyczącej kosztów procesu w sposób uniemożliwiający weryfikację orzeczenia,
w szczególności wobec braku wskazania sposobu dokonania obliczeń, na podstawie których Sąd I instancji orzekł o kosztach procesu;

5. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez sporządzenie uzasadnienia w części dotyczącej wysokości kwoty zasądzonej w pkt I wyroku, w sposób uniemożliwiający weryfikację orzeczenia, w szczególności wobec braku wskazania sposobu dokonania obliczeń, na podstawie których Sąd I instancji orzekł, że powodom należy się kwota 14,463,90 zł podczas gdy nie jest to ani kwota wyliczona przez biegłego, ani kwota żądana pozwem;

6. art. 233 § 1 k.p.c. w zakresie oceny opinii biegłego i nie uwzględnienie przez Sąd I instancji zarzutów strony pozwanej w stosunku do treści opinii
biegłego, w szczególności zarzutu dotyczącego ustalenia współczynnika
K, zastosowania w wyliczeniach biegłego pasa ochronnego oraz nieuwzględnienia celu użyteczności publicznej działania strony pozwanej;

7. art. 98 § 1 k.p.c. poprzez błędne wyliczenie kosztów procesu poniesionych przez stronę pozwaną zarówno przed Sądem I jak i II instancji, co skutkowało wadliwością wydanego orzeczenia w pkt III wyroku;

8. art. 100 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na stosunkowym rozdzieleniu kosztów procesu za postępowanie przed Sądem I i II instancji, bez uwzględnienia faktu, że określenie należnej stronie pozwanej sumy podlegającej zasądzeniu w sprawie niniejszej zależało od wzajemnego obrachunku i od oceny Sądu, a wobec tego zdaniem strony pozwanej zachodziły przesłanki do obciążenia powodów obowiązkiem zwrotu całości kosztów procesu na jej rzecz.

W oparciu o powyższe zarzuty strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na swoją rzecz kosztów postępowania przed Sądem I i II instancji,
w tym kosztów zastępstwa prawnego za obie instancje według norm przepisanych. Strona pozwana ewentualnie wniosła o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W odpowiedzi na apelacje powodowi wnieśli o jej oddalenie oraz o zasądzenie od strony pozwanej na ich rzecz solidarnie kosztów postępowania apelacyjnego.

Powodowie w zażaleniu zaskarżyli punkt III wyroku i wnieśli o zmianę rozstrzygnięcia o kosztach procesu w oparciu o art. 102 k.p.c. poprzez zmniejszenie o 50 % kwoty zasądzonej na rzecz strony pozwanej solidarnie od powodów z tytułu kosztów procesu, to jest do kwoty 3.094,51 zł. Ponadto wnieśli o nie orzekanie o kosztach postępowania zażaleniowego.

W odpowiedzi na zażalenie strona pozwana wniosła o jego oddalenie oraz
o zasądzenie od powodów solidarnie na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje jak i zażalenie zasługują na częściowe uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, że w uzasadnieniu wyroku z dnia 26 września 2013 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 929/13 Sąd Apelacyjny wskazał, że
Sąd Okręgowy wydając zaskarżone orzeczenie nie wziął pod uwagę treści prawomocnego wyroku wydanego przez Sąd Okręgowy w Opolu w sprawie
o sygn. akt II Ca 502/10, która toczyła się pomiędzy powodami a poprzednikami prawnymi strony pozwanej i dotyczyła okresu bezpośrednio poprzedzającego okres objęty niniejszym sporem. Wynikająca z art. 365 § 1 k.p.c. prawomocność materialna pierwszego wyroku powoduje, że wyrok ten nie może zostać zmieniony lub uchylony ale też w sprawie o dalsze roszczenie, wynikające z tego samego stosunku prawnego, nie jest możliwe odmienne ocenienie i uregulowanie tego samego stosunku prawnego, w tych samych okolicznościach faktycznych i prawnych,
między tymi samymi stronami. Związanie, o którym mowa w art. 365 § 1 k.p.c.
odnosi się także do następcy prawnego strony, a więc np. do nabywcy
przedmiotu sporu (por. wyrok SN z 05.10.2012 r., V CSK 67/12). Powyższe
oznacza, że Sąd nie może w niezmienionych okolicznościach odmiennie
orzec o zasadzie odpowiedzialności pozwanego (por. uchwała Sądu Najwyższego
z dnia 29.03.1994 r., III CZP 29/94). Moc wiążąca prawomocnego orzeczenia
(art. 365 § 1 k.p.c.), zapadłego między tymi samymi stronami (lub ich następcami)
w innej sprawie, polega na zakazie dokonywania ustaleń i ocen prawnych sprzecznych z ustaleniami i ocenami dokonanymi w sprawie już osądzonej.
Sądy rozpoznające nowy spór muszą przyjmować, iż dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak przyjęto to w prawomocnym, wcześniejszym wyroku (postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 28.03.2012 r., II UK 327/11). Skutkiem zasady mocy wiążącej prawomocnego wyroku jest to, że przesądzenie we wcześniejszym wyroku kwestii o charakterze prejudycjalnym oznacza, że w procesie późniejszym, przy braku wykazania zmiany okoliczności faktycznych, odmienne ustalenie zaistnienia, przebiegu i oceny istotnych dla danego stosunku prawnego zdarzeń faktycznych
nie jest dopuszczalne w świetle art. 365 § 1 k.p.c. Zaakcentować przy tym trzeba, że
Sąd nie jest związany ustaleniami wynikającymi z uzasadnienia orzeczenia w takim zakresie, w jakim nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia zawartego w wyroku. Jest natomiast związany wskazanymi w uzasadnieniu ustaleniami mającymi wpływ na końcowe rozstrzygnięcie, w szczególności ustaleniami prejudycjalnymi, których skutkiem było wydanie określonego wyroku lub postanowienia orzekającego
co do istoty sprawy (wyrok SN z 19.10.2012 r., V CSK 485/11; uchwała
SN z 12.03.2003 r., III CZP 97/02, OSNC 2003/12/160; wyrok SN z 05.10.2012 r.,
V CSK 67/12).

W świetle powyższego nie może budzić wątpliwości, że dla potrzeb rozpoznania przedmiotowej sprawy Sąd I instancji winien uznać, że strona
pozwana korzysta z działki powodów w ten sposób, że pod powierzchnią gruntu należącego do powodów położone są przesyłowe urządzenia ciepłownicze pozwanej, na powierzchni 237 m ².

Zatem rzeczą Sądu Okręgowego przy ponowny rozpoznawaniu sprawy było jedynie ustalenie wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z działki należącej do powodów przez stronę pozwaną w okresie objętym żądaniem, to jest
od czerwca 2006 r. do sierpnia 2012 r. Nie można bowiem było przyjąć za podstawę do obliczenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie stawki 2,69 zł za m ² zajętego gruntu. Stawka ta dotyczyła bowiem innego okresu niż ten objęty niniejszym sporem, nie mogła być wiec automatycznie przyjęta na potrzeby przedmiotowej sprawy. Zakres korzystania przez stronę pozwaną z nieruchomości powodów odpowiada treści służebności. Tym samym wynagrodzenie należne powodom winno odpowiadać temu jakie powodowie uzyskaliby, a strona pozwana byłaby zobowiązaną zapłacić, gdyby powodowie ustanowili na rzecz strony pozwanej służebność przesyłu. Temu celowi miała służyć opinia biegłego, której przedmiotem było wskazanie w ramach obiektywnych kryteriów, odpowiedniej ceny rynkowej
za korzystanie z nieruchomości w zakresie służebności, której wysokość powinna uwzględniać stopień ingerencji w treść prawa własności. Stawka ta powinna odnosić się do rzeczywistych warunków rynkowych występujących w danym czasie, to jest dotyczyć stawek za korzystanie z rzeczy tego rodzaju na terenie, na który położona jest nieruchomość powodów.

Wydana w sprawie opinia biegłego A. M. (vide k. 484-511 akt sprawy) sporządzona została wariantowo, mianowicie określiła wynagrodzenie
za bezumowne korzystanie z części nieruchomości powodów zajętej przez położoną
w gminie sieć ciepłowniczą na kwotę 14.460 zł oraz za ustanowienie służebności przesyłu z tytułu położnej w gminie sieci ciepłowniczej – wartość wynagrodzenia 8.470 zł. Obejmował ona okres od czerwca 2006 r. do czerwca 2014 r. - czyli 8 lat (96 miesięcy), a zatem miesięczne wynagrodzenie za bezumowne korzystanie
to 150,63 zł (14.460 zł:96), a za służebność przesyłu 88,23 zł (8470 zł:96) – czyli
w pierwszym przypadku 0,64 zł za m ² (150,63 zł: 237 m ²), a w drugim przypadku 0,37 zł za m ² (88,23 zł: 237 m ²). Biegły w opinii przyjął, że wartość służebności gruntowej, w tym służebności przesyłu, stanowi różnice wartości rynkowej nieruchomości bez ustanowionej służebności i wartości rynkowej nieruchomości
z ustanowioną służebnością. Z uwagi na brak danych rynkowych biegły zastosował wzór Ws = P x W1 x K, gdzie Ws to wartość prawa służebności P to powierzchnia pasa ograniczonego użytkowania, W1 to wartość rynkowa jednostki powierzchni gruntu nieruchomości przed obciążeniem, K to współczynnik korekcyjny określony przez wyceniającego w przedziale od 0 do 1. Biegły określając wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu dla podziemnych sieci CO na działce powodów przyjął powierzchnie 204,30 m ². Jest to powierzchnia, która różni się od tej, którą polecił przyjąć Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 26.09.2013 r. Sygn. akt I ACa 929/13, wskazując na tę powierzchnie jako element powagi rzeczy osądzonej, a zatem bezwzględnie wiążącej Sąd orzekający.

Zatem przy wykorzystaniu przedstawionego wyżej wzoru i przyjęciu prawidłowej wielkości dla pasa ograniczonego użytkowania (237 m ²), to wartość wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, powinien być następująca: Ws = 237 m ² x 94,21 zł/m ² x 0,44 = 9.824,22 zł ~ 9.825 zł.

W powyższym zakresie należało dokonać korekty zaskarżonego wyroku. Słuszny jest bowiem zarzut apelacji, że Sąd Okręgowy z nieuzasadnionych przyczyn zasądził kwotę wynikającą z ustalonego wariantowo przez biegłego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie, zamiast z tytułu ustanowienia służebności przesyłu. Nieuwzględnienie tego faktu stanowi naruszenie wskazanych w apelacji przepisów prawa materialnego oraz prawa procesowego w zakresie w jakim Sąd Okręgowy
nie zastosowała się do wyżej wymienionych wiążących zaleceń Sądu Apelacyjnego.

Nie można natomiast zgodzić się ze stroną apelującą w tej części, w której kwestionuje ona opinie biegłego w części dotyczącej nieuwzględnienie jej zarzutów związanych z ustaleniem wartości współczynnika „K”. Biegły w opinii głównej
i opiniach uzupełniających w sposób przekonywujący wskazał na argumenty, które zdecydował o przyjęciu takiej a nie innej wielkości tego wskaźnika. Sąd Apelacyjny te argumenty w pełni podziela.

Sąd I instancji wbrew zasadom nie wskazał w jaki sposób wyliczył koszty postępowania. Po zmianie zaskarżonego wyroku wyliczenie kosztów procesu przedstawia się następująco: 1) Powodowie ponieśli koszty - opłaty sądowej
w kwocie 1148 zł, koszty zastępstwa procesowego 2.400 zł, opłata od apelacji w kwocie 3.805 zł, koszty zastępstwa w postępowaniu apelacyjnym 2.700 zł, koszty zastępstwa procesowego po uchyleniu sprawy do ponownego rozpoznania 3.600 zł, koszty zażalenia do SN 761 zł, to jest łącznie w kwocie 14.414 zł; 2) Strona pozwana poniosła zaś następujące koszty: opłata od apelacji 1148 zł, koszty zastępstwa procesowego 2.400 zł, koszty postępowania zażaleniowego przed SN 1.800 zł oraz koszty zastępstwa procesowego po uchyleniu sprawy do ponownego rozpoznania 3.600 zł – to jest łącznie w kwocie 8.948 zł. Powodowie ostatecznie wygrali proces
w 13 %, a strona pozwana w 87 %. Ze swoich kosztów powodowie wygrali zatem 1.874 zł (14.414 x 13 %). Natomiast strona pozwana 7.785 zł (8.948 zł x 87 %). Ostatecznie zatem stronie pozwanej należy się od powodów zwrot kwoty 5.911 zł (7.785 zł – 1874 zł = 5.911 zł). Sąd Apelacyjny z tego względu nie dokonał korekty punktu III wyroku po myśli strony pozwanej. Wobec zaś zażalenia powodów zmienił orzeczenie w tym punkcie według powyższych wyliczeń, oddalając dalej idące zażalenie, bowiem w ocenie Sądu Apelacyjnego w okolicznościach sprawy nie zachodzą podstawy do zastosowania art. 102 k.p.c.

Z powyższych przyczyn Sąd Apelacyjny w punkcie 1 wyroku zmienił zaskarżony wyrok (art. 386 § 1 k.p.c.), a punkcie 2 oddalił dalej idącą apelację oraz zażalenie powodów (art. 385 k.p.c.).

Orzeczenie kosztach postępowania odwoławczego znajduje uzasadnienie
w przepisie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zgodnie z następującymi wyliczeniami. Strona pozwana poniosła koszty postępowania apelacyjnego w postaci opłaty od apelacji w wysokości 724 zł i kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu apelacyjnym w wysokości 1.800 zł, co razem daje kwotę 2524 zł.. Strona pozwana wygrała postępowania apelacyjne w 33 % czyli należy się jej 834 zł (33% z 2524 zł). Strona pozwana wygrała postępowanie zażaleniowe w 90 %,
a zatem należy się jej zwrot kosztów zastępstwa procesowego wysokości 270 zł
(90 % z 300 zł). Wygrane przez stronę pozwaną łączne koszty postępowania odwoławczego wynoszą 1104 zł (834 + 270 zł). Powodowie ponieśli koszty zażalenia w kwocie 31 zł tytułem opłaty i 300 zł tytułem zastępstwa procesowego (łącznie wysokości 331 zł), ponadto koszty zastępstwa w zakresie apelacji strony pozwanej liczone przez pełnomocnika pozwanych na kwotę 1200 zł. Powodowie wygrali postępowanie zażaleniowe w 10%, czyli należy im się zwrot 22 zł (10% z 330 zł)
oraz kosztów zastępstwa w postępowaniu apelacyjnym w wysokości 804 zł
(67% z 1200 zł). Wygrane przez powodów koszty postępowania odwoławczego to łącznie kwota 837 zł. Sąd Apelacyjny w punkcie 2 wyroku zasądzi zatem od każdego
z powodów na rzecz strony pozwanej po 133,50 zł (1104 zł – 837 zł = 267 zł : 2 = 133,50 zł).