Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Zbigniew Szczuka

Protokolant: Małgorzata Nakielska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 grudnia 2017 r. w Warszawie

sprawy R. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek odwołania R. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 4 listopada 2016 r. znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje R. B. prawo do emerytury od dnia 05 listopada 2016 r.

UZASADNIENIE

W dniu 17 listopada 2016 r. R. B. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z dnia 4 listopada 2016 r. znak: (...), na podstawie której odmówiono mu prawa do emerytury. Odwołujący zarzucił skarżonej decyzji naruszenie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach
i w szczególnym charakterze i wniósł o zmianę skarżonej decyzji poprzez przyznanie
mu prawa do wnioskowanego świadczenia emerytalnego. W uzasadnieniu odwołania R. B. oświadczył, że nie zgadza się z decyzją organu rentowego w zakresie, w jakim stwierdzono, że nie został udowodniony wymagany staż pracy w szczególnych warunkach. Odwołujący wskazał, że pracował fizycznie w Przedsiębiorstwie (...)
w W. w latach 1975-1977, w Przedsiębiorstwie (...)
(...) w W. w latach 1977-1979 oraz w Zakładzie (...) przy Naczelniku Miasta O. w latach 1979-1982, co mogą potwierdzić wskazani przez niego świadkowie. Zaznaczył również, że organ rentowy już trzykrotnie odmawiał przyznania mu wcześniejszej emerytury mimo przedłożenia przez niego dodatkowych dokumentów (odwołanie k. 2-3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 2 grudnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania R. B. na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Uzasadniając stanowisko organu rentowego w sprawie działający w jego imieniu pełnomocnik powołał się na przepisy emerytalnej oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazując, że odwołujący nie spełnił przesłanki koniecznej do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury w postaci wykazania posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych, wobec czego organ rentowy wydał skarżoną decyzję odmawiającej mu prawa do ww. świadczenia (odpowiedź na odwołanie
k. 4 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący R. B., urodzony w dniu (...), w okresie
od 17 września 1975 r. do 30 września 1977 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku pomocnika montera. Zatrudnienie odwołującego odbywało się
w ramach nauki zawodu elektromontera. Praca odwołującego polegała na pomocy elektromonterom przy montażu lamp na wysokości około 6 metrów wewnątrz i na zewnątrz budynków, w zależności od pory roku, a także przy kopaniu rowów i kładzeniu w nich kabli elektrycznych. W tym okresie odwołujący pracował m. in. na (...)
w W. oraz na dworcu kolejowym w M.. Odwołujący pracował przez 8 godzin dziennie, po zakończonej pracy udawał się do hotelu na posiłek, a następnie uczęszczał na zajęcia do szkoły wieczorowej, które odbywały się po godzinie 17:00.
W powyższym okresie zatrudnienia odwołujący nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych (zeznania świadków: A. D. k. 50-51 a.s., B. L.
k. 51 a.s., opinia biegłego ds. BHP k. 62-77 a.s., świadectwo pracy k. 15 a.r. tom II).

W okresie od 14 grudnia 1977 r. do 31 października 1979 r. odwołujący pracował
w Przedsiębiorstwie (...)
w W.. Odwołujący początkowo był zatrudniony jako pomocnik maszynisty,
a następnie, po uzyskaniu uprawnień do obsługi koparki jednonaczyniowej klasy III w maju 1978 roku, od dnia 1 czerwca 1978 r. do końca zatrudnienia pracował jako maszynista koparki (świadectwo pracy k. 14 a.r. tom II, odpis prawa jazdy k. 14 a.o.,).

W okresie od 19 listopada 1979 r. do 31 lipca 1982 r. odwołujący pracował w Zakładzie (...) przy Naczelniku Miasta O. w O. na stanowisku operatora koparki. Odwołujący obsługiwał koparkę marki „B.”. Prace przy wykorzystaniu koparki były wykonywane przez cały rok, odwołujący pracował przez
8 godzin dziennie na różnych budowach, gdzie był kierowany przez zakład pracy.
W tym okresie odwołujący wykonywał pracę w warunkach szczególnych (zeznania świadka S. R. (1) k. 51-52 a.s., opinia biegłego ds. BHP k. 62-77 a.s., świadectwo pracy k. 13 a.r. tom II, akta osobowe R. B. – umowa o pracę, informacja
o powierzeniu stanowiska, zakres czynności, informacje dot. stawki zaszeregowania,
odpis prawa jazdy).

W dniu 2 czerwca 1984 roku R. B. podniósł uprawnienia do obsługi koparki jednonaczyniowych z klasy III do II do wielkości 1,2 m ³ (kopia uprawnień maszynisty ciężkich maszyn budowlanych k. 89 a.s.).

W dniu 4 października 2016 roku R. B. zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z wnioskiem o emeryturę. Początkowo organ rentowy wydawał decyzji odmowne w przedmiocie przyznania odwołującemu prawa do emerytury wskazując, iż nie udowodnił posiadania 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych.
Po otrzymaniu decyzji odwołujący przedkładał do organu rentowego dodatkowe dokumenty na potwierdzenie okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych. W decyzji odmownej
z dnia 24 października 2016 r. organ rentowy wskazał, że odwołujący posiada staż pracy
w szczególnych warunkach w wymiarze 12 lat, 3 miesięcy i 22 dni (wniosek z załącznikami
k. 1-23 a.r., decyzje ZUS ws. odmowy przyznania emerytury k. 24 i 29 a.r. tom II).

Po wydaniu powyższej decyzji odwołujący ponownie przedłożył dodatkowe dokumenty na potwierdzenie okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych obejmujące m. in. pisemne zeznania świadków (k. 31-43 a.r. tom II). Po rozpatrzeniu tych dokumentów organ rentowy wydał w dniu 4 listopada 2016 r. decyzję znak: (...), na podstawie której ponownie odmówił przyznania R. B. prawa do wcześniejszej emerytury ze względu na nieudowodnienie 15 lat pracy w warunkach szczególnych.
Organ rentowy przyjął tożsamy staż pracy odwołującego w warunkach szczególnych jak
w decyzji z dnia 24 października 2016 r. przypadające na okres zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie (...)w W. od 5 sierpnia 1982 r. do 31 grudnia 1988 r. oraz od 1 stycznia
1989 r. do 30 czerwca 1995 r., z wyłączeniem okresów zwolnień lekarskich (wyliczenie stażu pracy w warunkach szczególnych k. 28 a.r., decyzja ZUS z 04.11.2016r. k. 44 a.r. tom II).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zgromadzonych w toku postępowania dowodów z dokumentów i zeznań świadków, a także w oparciu o opinię biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Sąd dał wiarę zebranym w sprawie dokumentom, w tym uzyskanej w toku postępowania dokumentacji osobowej odwołującego
z okresu zatrudnienia w (...) w O. oraz załączonej do akt rentowych. Sąd uznał również za wiarygodne zeznania przesłuchanych w sprawie świadków, gdyż ich treść nie budziła zastrzeżeń, była zbieżna wzajemnie a także z innymi dowodami i oświadczeniami odwołującego. Sąd nie dał wiary jedynie zeznaniom świadka B. L. w zakresie,
w jakim wskazał, że odwołujący w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) pracował przy obsłudze koparki, gdyż było to sprzeczne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Zeznań tych nie potwierdzili ani A. D., ani odwołujący, a ponadto odwołujący uzyskał uprawnienia do obsługi koparki dopiero w 1978 roku.
W pozostałym zakresie Sąd uznał zeznania świadka za wiarygodne.

Opinię biegłego ds. BHP Sąd uznał za sporządzoną w sposób rzeczowy. Biegły dokonał analizy przedstawionego mu zagadnienia w oparciu o zebrane dowody i w sposób jednoznaczny przedstawił wnioski w zakresie możliwości zakwalifikowania pracy odwołującego jako pracy w warunkach szczególnych. Strony nie kwestionowały powyższej opinii i nie wnosiły do niej żadnych zastrzeżeń, wobec czego Sąd podzielił formułowane przez biegłego wnioski w całości.

Sąd Okręgowy miał również na uwadze informacje udzielone przez odwołującego
na rozprawie w dniu 24 maja 2017 r., których treść była zbieżna z treścią zebranych
w sprawie dowodów (k. 52 a.s.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie R. B. od skarżonej decyzji organu rentowego było zasadne
i skutkowało jej zmianą zgodnie z żądaniem odwołania.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył możliwości przyznania odwołującemu prawa
do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Do uzyskania powyższego świadczenia konieczne jest spełnienie przesłanek określonych w art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz. U. z 2017r. poz. 1383). Zgodnie z treścią ww. przepisu ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. w dniu 1 stycznia 1999r., osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn, oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, wynoszący 25 lat dla mężczyzn.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia
do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Listę prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przewidziano
w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. 1983 nr 8 poz. 43). Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie z powołanym rozporządzeniem, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1)  posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi
i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia),

2)  wykonywać pracę wymienioną w wykazie A (Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia, oraz

3)  osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia) oraz być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).

W niniejszej sprawie było bezsporne, że R. B. osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat z dniem 5 listopada 2016r., nie był członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego, a ponadto legitymuje się łącznym okresem składkowym i nieskładkowym
w wymiarze 25 lat. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zakwestionował jednak przesłankę stażu pracy odwołującego w warunkach szczególnych. Po początkowej odmowie zaliczenia któregokolwiek z wskazywanych przez odwołującego okresu zatrudnienia do wskazanego wyżej rodzaju pracy ostatecznie na mocy skarżonej decyzji organ rentowy przyjął,
że odwołujący posiada jedynie 12 lat, 3 miesiące i 22 dni stażu pracy w warunkach szczególnych. Odwołujący nie zgodził się z powyższym stanowiskiem, wskazując, że organ rentowy nie uwzględnił okresów zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w W., w Przedsiębiorstwie (...)
w W. oraz w Zakładzie (...) przy Naczelniku Miasta O. jako okresów pracy w warunkach szczególnych. Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy rozważał, czy odwołujący spełnia kwestionowaną przez ZUS przesłankę konieczną do uzyskania wnioskowanego świadczenia emerytalnego w kontekście ewentualnej kwalifikacji ww. okresów zatrudnienia jako okresów pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z utrwalonymi poglądami orzecznictwa w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe prowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom. Według art. 473 § 1 k.p.c. w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przed sądem przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i z przesłuchania stron. Ten wyjątek od ogólnych zasad, wynikających
z art. 247 k.p.c., sprawia, że każdy istotny fakt (np. taki, którego ustalenie jest niezbędne
do przyznania ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury), może być dowodzony wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 2007 r. I UK 111/07). Oznacza to,
że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być wprawdzie udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, jednakże zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych
i precyzyjnych (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 9 stycznia 1998 r. II UKN 440/97 i z 4 lipca 2007 r. I UK 36/07, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 30 października 2013 r.
III AUa 269/13).

Kierując się powyższym Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z zebranych w sprawie dokumentów, zeznań świadków, którzy pracowali z odwołującym w wymienionych wyżej zakładach pracy, a także z opinii biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, który analizował okresy zatrudnienia odwołującego pod kątem możliwości zaliczenia ich jako pracy w warunkach szczególnych zgodnie z wykazem A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

W wyniku przeprowadzonego postępowania Sąd Okręgowy ustalił, że okres zatrudnienia odwołującego w Przedsiębiorstwie (...) od 17 września 1975 r.
do 30 września 1977 r. nie podlegał zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych. Odwołujący w tym czasie pracował jako pomocnik elektromontera w ramach przyuczania się do zawodu. Ten rodzaj pracy nie został wymieniony w wykazie A stanowiącego załącznik
do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. Tym samym nie było podstaw, aby powyższy okres uwzględnić przy ustalaniu prawa odwołującego do wcześniejszej emerytury. Powyższa zależność w ocenie Sądu Okręgowego nie zachodziła jednak w przypadku pozostałych spornych okresów zatrudnienia. W okresie pracy w (...) w O. od 19 listopada 1979 r. do 31 lipca 1982 r. odwołujący pracował na stanowisku operatora koparki. Okoliczność
ta znajduje potwierdzenie w zeznaniach świadków a także w udostępnionej na potrzeby niniejszego postępowania dokumentacji znajdującej się w aktach osobowych odwołującego.
Z dokumentacji tej wynika, że odwołujący złożył podanie o przyjęcie do ww. zakładu pracy w charakterze operatora koparki i w tym też charakterze został przyjęty do pracy. Co więcej, w aktach osobowych odwołującego znajduje się odpis z prawa jazdy, z którego wynika,
że odwołujący nabył uprawnienia do obsługi koparek klasy III już w 1978 roku. Świadek S. R. (1) potwierdził z kolei, że odwołujący nie wykonywał żadnych innych czynności poza obsługą koparki, wskazuje na to również załączony do akt zakres obowiązków odwołującego. Biegły z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy potwierdził
z kolei, że charakter wykonywanej przez odwołującego pracy i powierzone mu stanowisko odpowiada pracy określonej w wykazie A, dział V (W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych) poz. 3 – prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych.
W ocenie Sądu Okręgowego warunki do zakwalifikowania pracy odwołującego jako pracy
w warunkach szczególnych zgodnie z wymienioną wyżej pozycją wykazu A spełnia również praca wykonywana przez odwołującego w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w W. od 1 czerwca 1978 r. do 31 października 1979 r. Jak wynika ze wspomnianego odpisu z prawa jazdy załączonego do akt osobowych odwołującego, nabył on uprawnienia do obsługi maszyn budowlanych – koparki w maju 1978 roku, z kolei z dniem 1 czerwca 1978 r. powierzono
mu w ww. zakładzie pracy stanowisko maszynisty koparki. Jednocześnie odwołujący
w przypadku tego okresu zatrudnienia nie przedstawił świadków, ani też innych dowodów,
z których wynikałoby, że pracę maszynisty koparki wykonywał w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy, okoliczność ta jest zaś niezbędna do zaliczenia danego okresu zatrudnienia jako pracy w warunkach szczególnych.

W obliczu powyższych ustaleń Sąd Okręgowy stwierdził, że ostatecznie jedynie okres zatrudnienia odwołującego w Zakładzie (...) przy Naczelniku Miasta
w O. od 19 listopada 1979 r. do 31 lipca 1982 r. może zostać zaliczony na poczet stażu pracy odwołującego w warunkach szczególnych. Na taką okoliczność wskazał powołany
w sprawie biegły sądowy, zgodnie z którego stanowiskiem charakter i rodzaj pracy wykonywanej w tym okresie przez odwołującego dają podstawy do uznania jej jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach uprawniającej do niższego wieku emerytalnego zgodnie z przepisami rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. Stanowisko biegłego w tym zakresie, które Sąd, jako ugruntowane na zebranych w sprawie dowodach w całości podziela, nie było kwestionowane przez strony postępowania, w szczególności przez organ rentowy. Zaliczenie powyższego okresu zatrudnienia R. B., zgodnie z przedstawionym przez ZUS hipotetycznym wyliczeniem stażu pracy w warunkach szczególnych (k. 86 a.s.) prowadzi do uznania, że odwołujący legitymuje się okresem 15 lat, 7 miesięcy i 9 dni pracy
w warunkach szczególnych. W konsekwencji powyższego, przy bezsporności pozostałych przesłanek koniecznych do uzyskania dochodzonego przez odwołującego świadczenia, należało więc stwierdzić, że R. B. spełnia warunki do uzyskania prawa
do wcześniejszej emerytury.

Z tych też względów Sąd Okręgowy uznał odwołanie R. B. za zasadne i orzekając co do istoty sprawy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przyznając odwołującemu prawo do wcześniejszej emerytury zgodnie z sentencją wyroku.

SSO Zbigniew Szczuka

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)
(...),

3.  (...)

(...)