Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku S. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania S. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 24 maja 2013 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu S. W. prawo do emerytury od dnia 06 maja 2013 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz ubezpieczonego S. W. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 1012/13

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 24 maja 2013 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił S. W. prawa do wcześniejszej emerytury podnosząc w uzasadnieniu, iż wnioskodawca nie udowodnił wymaganych przepisami 15 lat pracy w warunkach .

W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji w dniu 26 czerwca 2013 roku wnioskodawca wniósł o jej zmianę i ustalenie, iż w okresie od 15 listopada1981 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Fabryce (...) w P.. stale i w pełnym wymiarze pracy na Wydziale (...) tj. na wydziale (...) wykonywał prace w warunkach szczególnych. Wnioskodawca przez cały ten okres przez cały ten okres jako ślusarz remontowy zajmował się bieżącą konserwacją agregatów i urządzeń oraz pracami budowlano-montażowymi i budowlano-remontowymi na oddziałach będących w ruchu, których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił, co następuje:

S. W., urodzony (...), legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 roku okresem ubezpieczenia w łącznym rozmiarze 27 lat 3 miesiące i 21 dni, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i nie pracuje (okoliczności bezsporne).

W dniu 6 maja 2013 roku wnioskodawca S. W. wystąpił wnioskiem o emeryturę (dowód: wniosek o emeryturę wraz z kwestionariuszem dotyczącym okresów składkowych i nieskładkowych k. 1-4 w aktach ZUS.)

Organ rentowy nie uznał wnioskodawcy żadnego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Tymczasem zdaniem skarżącego okres pracy od dnia 15 listopada 1981 roku do 31 grudnia1998 roku winien zostać mu zaliczony jako praca w szczególnych warunkach (okoliczności bezsporne, decyzja z dnia 24 maja 20013 roku k. 7 w aktach oraz k.26 akt ZUS).

W okresie od 10 lipca 1975 roku do 30 września 2008 roku wnioskodawca był zatrudniony w Fabryce (...) S.A. w P., początkowo na stanowiskach tokarza i robotnika transportowego, a następnie od dnia 15 listopada 1981 roku jako ślusarz w Wydziale (...) (później Brygada (...)w Zakładzie (...) (...) i od 1 stycznia 2003 roku do momentu rozwiązania stosunku pracy na stanowisku aparatowy gazów technicznych - ślusarz w Brygadzie (...) w Wydziale (...)

Praca wykonywana przez S. W. w okresie od 15 listopada 1981 roku do 31 grudnia 1998 roku na stanowiskach ślusarz i aparatowy gazów technicznych - ślusarz była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach, w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca pracował przy produkcji gazów technicznych i napełnianiu butli gazami technicznymi w Fabryce (...) S.A. na oddziale będącym w ruchu ciągłym, na hali produkcyjnej, na której odbywała się wyłącznie produkcja gazów technicznych i napełnianie butli gazem. Na hali, gdzie pracował wnioskodawca odbywała się zarówno naprawa jak i produkcja gazów technicznych. Na hali produkcyjnej, na której pracował wnioskodawca znajdowały się 4 Działy produkcyjne-produkujące gazy: tlen, sprzężone powietrze, dwutlenek węgla i argon oraz acetylen. W czasie, kiedy wnioskodawca remontował określone urządzenie, pozostałe nadal pracowały. Na wydziałach tych zatrudnieni byli wyłącznie aparatowi gazów technicznych i sprężarkowi, do których należało prowadzenie procesu technologicznego oraz ślusarze. Do obowiązków wnioskodawcy, jako ślusarza remontowego, należało remontowanie, konserwowanie urządzeń służących do produkcji gazów technicznych. Wnioskodawca oprócz usuwania bieżących awarii, dokonywał napraw i remontów maszyn i urządzeń (agregatów, pomp, sprężarek, freonówek, sit, zaworów, stacji napełniania butli, pomp tlenowych i dwutlenkowych oraz wytwornic). Nadto S. W. wykonywał przewidziane w harmonogramach okresowe przeglądy i konserwacje maszyn. Były to ogromne gabarytowo urządzenia, stąd nie był możliwy ich demontaż i naprawa w warsztacie. Wszystkie prace remontowe i konserwacyjne jakich dokonywał wnioskodawca odbywały się na hali, na suwnicach, na wysokości w tzw. ciągu technologicznym. Często prace remontowe związane były z koniecznością usuwania z urządzeń otuliny oraz waty izolacyjnej, które wykonane były z waty szklanej. Na hali panował hałas, zapylenie oraz niska temperatura, stąd wnioskodawca podczas wykonywania prac narażony był na działanie szkodliwych czynników występujących w tym środowisku pracy. Z powodu przekroczonych norm wnioskodawca miał obowiązek pracy w ochronnikach słuchu, do tego dochodziły skrajnie niskie temperatury (około minus 190° C gazów i ich cieczy) oraz wysokie ciśnienia występujących podczas produkcji gazów technicznych. Podczas wykonywania prac remontowych i usuwania awarii wnioskodawca był dodatkowo narażony na działanie par czterochlorku węgla (ciecz używana do odtłuszczania części stykających się z tlenem), pyłów z waty szklanej i perlitu (materiały używane do izolacji urządzeń pracujących w niskich temperaturach).Wnioskodawca będąc zatrudnionym na stanowisku ślusarza, w rzeczywistości ślusarza remontowego wykonywał prace remontowe na hali produkcyjnej, na której odbywała się wyłącznie produkcja gazów technicznych. Wnioskodawca pracował na obiekcie tlenowni, na stacji zgazowania dwutlenku węgla i argonu, acetylenowni i na stacji sprężarek, gdzie naprawiał sprężarki, bloki oczyszczania, aparaty do rektyfikacji powietrza, pompy tlenu ciekłego, armaturę tlenową, stacje napełniania butli tlenowych, pompy ciekłego argonu i ciekłego dwutlenku węgla, wytwornice do produkcji acetylenu. Wszystkie te prace remontowe, bieżące naprawy, usuwanie awarii - wnioskodawca wykonywał na hali produkcyjnej, na której odbywała się w ruchu ciągłym produkcja gazów technicznych.

Na hali produkcyjnej, na której pracował wnioskodawca poza ślusarzami, którzy wykonywali naprawy i remonty urządzeń pracowali wyłącznie aparatowi gazów technicznych i sprężarkowi, którzy otrzymywali świadectwa pracy w warunkach szczególnych pracując w tych samych pomieszczeniach, co wnioskodawca. Wnioskodawca nie posiadał żadnego odrębnego pokoju socjalnego, przebierał się razem z innymi pracownikami (...)tj. aparatowymi, sprężarkowymi.

Takich warunkach S. W. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, często w nadgodzinach, bez żadnego specjalnego ubrania ochronnego ( poza maską i słuchawkami) ( dowód: zeznania wnioskodawcy.39oraznagranie k.40( 00:40:34-00:44:49),zeznania świadków: M. K. k.38 i verte oraz nagraniek.40(00:14:23-00:30:25), Z. B. k.38 verte i 39 oraz nagraniek.40 (oo:00:30:54-00:35:20), S. F. k.39 oraz nagranie k.40 ( 00:35:39-00:36:51), świadectwo pracy S. F. k.9 i Z. B. k.8 w aktach sprawy).

W aktach pracowniczych wnioskodawcy znajduje się świadectwo pracy z dnia 30 września 2008 roku, wystawione przez Fabrykę (...) S.A. w P., potwierdzające wykonywanie pracy na stanowiskach ślusarz, aparatowy gazów technicznych - ślusarz, w okresie od 15 listopada 1981 roku do 30 września 2008 roku (dowód: świadectwo pracy z dnia 30 września 2008 roku.k.10-11 w aktach sprawy).

Pismem z dnia 26 czerwca 2013 roku wnioskodawca wystąpił do pracodawcy o wydanie świadectwa pracy potwierdzającego pracę w warunkach szczególnych przy produkcji gazów technicznych i napełnianiu butli gazami technicznymi.

W odpowiedzi na powyższe, pracodawca (...) odmówił wydania świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach (dowód: korespondencja z pracodawcą - 2 pisma –podanie k.12,odpowiedź pracodawcy k.13).

Praca na stanowisku ślusarza, w warunkach w jakich wykonywał pracę wnioskodawca, zostało zakwalifikowane przez ustawodawcę, jako praca w szczególnych warunkach określona w Dziale XIV poz. 25 Wykazu A rozporządzenia RM w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) - jako bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano- remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Natomiast praca przy produkcji gazów technicznych i napełnianiu butli gazami technicznymi została zakwalifikowana przez ustawodawcę jako praca w szczególnych warunkach określona w wykazie A dziale IV poz. 11 wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.)

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
zważył, co następuje:

odwołanie jest uzasadnione, co skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Należy dodać, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace o jakich mowa w rozporządzeniu (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi w odwołaniu przez wnioskodawcę, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu (nie budzi wątpliwości, że wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, tj. 25 lat, a w dniu (...)r. ukończył 60 lat).

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie zatrudnienia w Fabryce (...) w P. w okresie od 15 listopada1981 roku do dnia 31 grudnia 1998 - Sąd oparł się na zeznaniach świadków M. K., Z. B. oraz S. F., jak również zeznaniach samego wnioskodawcy S. W.. Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy we wskazanym zakładzie pracy był bowiem niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych.

Dowody te zasługują na wiarę, gdyż są spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają. Świadkowie i wnioskodawca pracowali we wskazanych wyżej zakładzie pracy i opisali w sposób logiczny zakres obowiązków wnioskodawcy. M. K., który był kierownikiem na Wydziale (...)i posiada wiedzę dotyczącą zakresu obowiązków i charakteru pracy S. W.. Wiedzę na ten temat posiadają również Z. B. oraz S. F., którzy w tym samym okresie pracowali razem z wnioskodawcą w tym samym zakładzie (...) w P.., na tym samym wydziale (...) i dobrze pamiętają wnioskodawcę z tego okresu. Wszyscy świadkowie potwierdzili zarówno rodzaj, charakter jak i wymiar pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie o zaliczenie którego S. W. wnioskował tj: od dnia 15 listopada 1981 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku. Dodatkowo M. K. szczegółowo i wyczerpująco opisał zarówno specyfikę pracy wykonywanej przez S. W. oraz warunki panujące w miejscu pracy : zapylenie, hałas ,niskie temperatury, pracę na wysokości, przy maszynach w ruchu, w oparach szkodliwych gazów produkcyjnych: acetylen ,CO2, argon i innych, w warunkach, gdzie nieprzestrzegane były normy i przepisy BHP, jak bowiem szczerze wyznał: osób pracujących w takich warunkach w Zakładzie było tylko 4, a zatem zbyt mało, żeby się ”bić”.

Organ rentowy nie przedstawił w toku postępowania żadnych dowodów, które pozwoliłyby na podważenie wiarygodności złożonych zeznań.

Z zeznań powyższych wynika, jakie konkretnie prace wnioskodawca w spornym okresie, mianowicie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracował przy produkcji gazów technicznych i napełnianiu butli gazami technicznymi na oddziale będącym w ruchu ciągłym, na hali produkcyjnej, na której odbywała się wyłącznie produkcja gazów technicznych i napełnianie butli gazem. Na hali, gdzie pracował wnioskodawca odbywała się zarówno naprawa maszyn jak i produkcja gazów technicznych.

Wykonywanie pracy na stanowisku ślusarza, w warunkach w jakich wykonywał pracę wnioskodawca, zostało zakwalifikowane przez ustawodawcę jako praca w szczególnych warunkach określona w Dziale XIV poz. 25 Wykazu A rozporządzenia RM w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) - jako bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowłano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Sam fakt, że w świadectwie pracy wnioskodawcy pracodawca zapisał, że w spornym okresie zajmował stanowisko ślusarza, nie może wywoływać negatywnych skutków dla sytuacji prawnej wnioskodawcy. Kwestii tej wypowiedział się już Sąd Najwyższy - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w wyroku z dnia 21 kwietnia 2004 r. (sygn. akt II UK 337/2003) zajął stanowisko, że przy ustalaniu, czy pracownikowi przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury ze względu na pracę w szczególnych warunkach, istotne jest stwierdzenie, jakie obowiązki pracownik wykonywał, a nie, jak nazywało się zajmowane przez niego stanowisko.

Praca przy produkcji gazów technicznych i napełnianiu butli gazami technicznymi, została zakwalifikowana przez ustawodawcę jako praca w szczególnych warunkach określona w wykazie A dziale IV poz. 11 wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm

Mając powyższe na względzie, nie budzi wątpliwości, że wnioskodawca przez cały okres tj. od15 listopada1981 roku do 31grudnia 1998 roku wykonywał w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace wymienione w wykazie A, dział XIV poz. 25 oraz dziale IV poz.11 stanowiącymi załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.)

Tym samym okres pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych wynosi więcej niż 15 lat. Wnioskodawca jednocześnie spełnia pozostałe warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury.

Dlatego też, Sąd Okręgowy uznając wniesione odwołanie od decyzji z dnia 2 listopada 2011 r., za zasadne zmienił ww. decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. i orzekł jak w sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego znajduje uzasadnienie w treści art. 98 k.p.c. oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.).