Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

I.  STANOWISKA STRON.

1.  Powód E. D. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą w G. w dniu 1 grudnia 2017 roku wniósł do Sądu Rejonowego w Olsztynie pozew przeciwko A. P.. Domagał się od niego zapłaty kwoty 1.246,50 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

2.  W uzasadnieniu wskazał, że dochodzona wierzytelność powstała w wyniku zawarcia przez pozwanego z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

3.  Powód wyjaśnił, że zadłużenie strony pozwanej potwierdzają dokumenty księgowe wymienione w pozwie – wystawione przez pierwotnego wierzyciela faktury VAT.

4.  W dniu 21 lipca 2014 roku wierzyciel pierwotny dokonał cesji przysługującej mu od strony pozwanej wierzytelności na rzecz powoda.

5.  Na dochodzoną należność składa się kwota 1.246,50 zł – suma zaległych kwot wynikających z dokumentów księgowych (943,95 zł) oraz należnych odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych do dnia sporządzenia pozwu (302,55 zł) wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

6.  Jako dowody na potwierdzenie ww. okoliczności powód przedłożył: umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawartą między wierzycielem pierwotnym a pozwanym, zawiadomienie o cesji wystawione w imieniu (...) sp. z o.o., wezwanie do zapłaty oraz faktury VAT.

7.  Pozwany, pomimo odebrania adresowanej do niego korespondencji, nie stawił się na rozprawę ani w inny sposób nie zajął stanowiska w sprawie.

II.  USTALENIA FAKTYCZNE

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

1.  W dniu 11 czerwca 2013 roku w O. A. P. oraz (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarli umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

2.  Umowa została zawarta na czas oznaczony – 24 miesiące, przewidziano w niej karę umowną w wysokości 1000 zł.

3.  W § 3 ust. 7 umowy wskazano, że jeżeli abonent nie ureguluje zobowiązań wobec (...) Sp. z o.o. w oznaczonym terminie płatności lub naruszy postanowienia Regulaminu świadczenia usług telekomunikacyjnych przez (...) S.A. dla Abonentów, (...) S.A zastrzega sobie prawo do rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym. Rozwiązanie umowy ze skutkiem natychmiastowym może nastąpić po podjęciu przez (...) Sp. z o. o. działań mających na celu poinformowanie Abonenta o fakcie nieterminowego regulowania płatności, w szczególności poprzez wysłanie przez Polkomtel Sp z. o. o. krótkiej wiadomości tekstowej lub w formie telefonicznego kontaktu konsultanta Centrum (...) Sp. z o.o. lub w formie pisemnych zawiadomień.

4.  W § 5 ust. 2 umowy przewidziano, że w przypadku jednostronnego rozwiązania Umowy przez Abonenta lub przez (...) Sp. z o. o. z winy Abonenta przed upływem terminu, na jaki została zawarta Umowa, abonent zobowiązany będzie do zapłaty na rzecz (...) Sp. z o. o. kary umownej określonej na stronie 1 Umowy, przy czym wysokość kary umownej będzie pomniejszona o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do jej rozwiązania.

(dowód: umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych z 11.06.2013 r. – k. 12-15)

5.  W dniach 19.08.2013 roku, 18.09.2013 roku oraz 18.10.2013 roku pierwotny wierzyciel sporządził faktury VAT, w których obciążył pozwanego obowiązkiem zapłaty kwoty łącznie 157,97 zł tytułem nieopłaconych świadczeń za usługi telekomunikacyjne wynikające z umowy z 11.06.2013 roku.

(dowód: faktura VAT nr (...) – k. 17; faktura VAT nr (...)– k. 20; faktura VAT nr (...) – k. 23)

6.  W dniu 18.12.2013 r. wystawiona została przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. nota obciążeniowa nr (...). Sformułowano w niej obowiązek zapłaty przez pozwanego kwoty 750 zł tytułem kary za niedotrzymanie warunków promocji ( (...)).

(dowód: nota obciążeniowa nr (...) z 18.12.2013 – k. 25)

7.  W dniu 8 września 2014 roku M. K., Kierownik D. Windykacji (...) sporządził pismo – zawiadomienie dłużnika o przelewie wierzytelności. W jego treści wskazano, że na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 21 lipca 2014 roku (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. dokonał na rzecz powoda przelewu wierzytelności z tytułu usług telekomunikacyjnych lub sprzedaży towarów, która na dzień 8 września 2014 roku wynosiła 1.027,84 zł.

(dowód: zawiadomienie dłużnika o przelewie wierzytelności – k. 8-9)

8.  W dniu 10 czerwca 2015 roku T. K., Dyrektor Departamentu Windykacji (...) sp. z o.o. sporządził pismo: wezwanie do zapłaty, w którym zawarto informacje o przelewie wierzytelności wynikającej z nieopłacenia dokumentów księgowych na rzecz powoda.

(dowód: wezwanie do zapłaty – k. 10)

III.  OCENA DOWODÓW

Sąd Rejonowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału:

1.  W ocenie Sądu brak było podstaw do kwestionowania autentyczności przedłożonych przez powoda dokumentów. Kwestii tej nie podważał pozwany, który w ogóle nie zajął stanowiska w sprawie, również Sąd nie dopatrzył się z urzędu takich okoliczności, które mogłyby wskazywać, że przedłożone dowody nie są autentyczne.

2.  Tym niemniej należy mieć na uwadze, że stosownie do treści art. 245 kodeksu postępowania cywilnego, dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

3.  Dlatego też niestwierdzenie przez Sąd braku podstaw do podważenia domniemania autentyczności i prawdziwości pochodzenia dokumentów nie implikuje konieczności przyjęcia prawdziwości twierdzeń, które są w nich zawarte (tzw. materialna moc dokumentu).

4.  Ocena rzeczywistego stanu rzeczy powinna być dokonana w oparciu na całokształcie przedłożonego materiału dowodowego. Zdaniem Sądu zaofiarowane przez powoda dowody nie były zaś wystarczające, aby w sposób niewątpliwy wykazać zarówno sam fakt przejścia uprawnień z umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych z dnia 11 czerwca 2013 roku, jak i wysokości dochodzonej kwoty.

IV.  ROZWAŻANIA PRAWNE

Sąd Rejonowy rozważył, co następuje:

1.  Powództwo podlegało oddaleniu. Powód nie udowodnił bowiem roszczenia zarówno co do zasady, jak i co do wysokości.

2.  W myśl art. 509 kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania

3.  Stosownie do treści art. 6 kodeksu cywilnego, znajdującego swoje proceduralne odzwierciedlenie w regulacji art. 232 kodeksu postępowania cywilnego, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W realiach niniejszej sprawy to powód był obowiązany do przedłożenia dowodów, które wykazywać będą fakt przysługiwania mu od pozwanego żądanej należności we wskazanej w pozwie wysokości;

4.  W ocenie Sądu powód nie sprostał niniejszym wymaganiom. Powołując się na zawartą z pierwotnym wierzycielem umowę cesji, powód powinien wykazać następujące okoliczności:

1)  istnienie zadłużenia pozwanego wobec pierwotnego wierzyciela;

2)  wysokość ww. zadłużenia;

3)  nabycie skonkretyzowanej wierzytelności od pierwotnego wierzyciela;

4)  aktualną wysokość przysługującej powodowi wierzytelności.

5.  W pierwszej kolejności należało się odnieść do kwestii nabycia wierzytelności przez stronę powodową. Stosownie do twierdzeń pozwu, powód nabył wierzytelność na podstawie umowy przelewu z 21 lipca 2014 roku. Dlatego też podstawowym dowodem, który w sposób bezsporny obrazowałby przejście wierzytelności jest dokument umowy cesji, wraz z załącznikiem precyzyjnie wskazującym konkretną wierzytelność, będącą przedmiotem przelewu. Jednocześnie ustawodawca przedłożenia takiej umowy nie uczynił wymogiem formalnym służącym do wykazania ww. okoliczności, jak to ma miejsce w art. 788 § 1 kpc, który to przepis pozwala na nadanie klauzuli wykonalności na rzecz następcy prawnego pierwotnego wierzyciela. Uznać więc należy, że fakt przejścia wierzytelności może być wykazany w inny sposób niż samą umową cesji, w tym na podstawie dokumentu relacyjnego – np. oświadczenia pierwotnego wierzyciela.

6.  Dokument taki musi spełniać jednakże określone wymogi, tj. w sposób jednoznaczny wskazywać wierzytelność, która została przelana, a także podstawę przejścia wierzytelności (konkretną umowę). Nie może być również wątpliwości co do umocowania osoby składającej takie oświadczenie w imieniu pierwotnego wierzyciela. Powyższe może być wykazane zarówno poprzez przedłożenie pełnomocnictw jak i odpisu KRS, jeśli takie oświadczenie składa członek zarządu bądź prokurent. Często spotykaną praktyką jest również zawieranie w umowach cesji odpowiednich zapisów, w których wskazuje się dane osób upoważnionych do składania oświadczeń służących prawidłowemu wykonaniu takich umów. Również taki sposób wykazania umocowania osoby składającej oświadczenia w imieniu cedenta bądź cesjonariusza należy uznać za dopuszczalny. W niniejszej sprawie nie załączono jakiegokolwiek dokumentu, który pozwalałby ocenić kompetencje M. K. do składania oświadczeń w imieniu cedenta.

7.  Ponadto wskazać należy, że powód nie załączył dowodów, aby zawiadomienie dłużnika o przelewie wierzytelności oraz wezwanie do zapłaty, na które to dokumenty powołuje się w pozwie, zostały rzeczywiście wysłane pozwanemu. Okoliczność ta mogłaby być w sposób prosty wykazana, tj. poprzez wskazanie numeru przesyłki pocztowej.

8.  Roszczenie, które miałoby przysługiwać powodowi, nie zostało wykazane również co do wysokości. Dotyczy to kwoty 750 zł tytułem kary umownej, którą poprzedni wierzyciel obciążył pozwanego.

9.  Zgodnie z zapisami umowy łączącej pozwanego z pierwotnym wierzycielem, ten ostatni miał prawo obciążyć pozwanego karą umowną w wysokości do 1000 złotych (zmniejszoną proporcjonalnie w stosunku do czasu trwania umowy). Warunkiem jej naliczenia było jednak uprzednie rozwiązanie łączącej strony umowy. Prawo do rozwiązania umowy ma charakter uprawnienia prawokształtującego, prowadzi ono do unicestwienia łączącego strony stosunku umownego i zaktualizowania obowiązku dokonania odpowiednich rozliczeń między nimi. Powód nie załączył do akt dowodu złożenia pozwanemu oświadczenia o rozwiązaniu umowy.

10.  W ocenie Sądu nie sposób przyjmować, że sam fakt obciążenia karą umowną oznacza, iż pierwotny wierzyciel w sposób konkludentny rozwiązał umowę z pozwanym, gdyż w przeciwnym razie nie naliczałby kary umownej. Przyjęcie powyższej argumentacji prowadziłoby do odwrócenia logicznego ciągu rozumowania, w którym najpierw występuje przyczyna, a następnie skutek. Naliczenie kary umownej jest konsekwencją rozwiązania umowy z winy pozwanego, jeżeli nie ma dowodu na złożenie przez pierwotnego wierzyciela pozwanemu oświadczenia o rozwiązaniu umowy, nie ma też podstaw do naliczania kary umownej.

11.  W konsekwencji jedynie na marginesie zaznaczyć należy, że rozwiązanie umowy z winy abonenta powinno być poprzedzone wysłaniem wiadomości tekstowej, kontaktem telefonicznym lub pisemnym zawiadomieniem. O ile może być zrozumiałe, że istnieją trudności dowodowe w wykazaniu faktu kontaktu telefonicznego z pozwanym (których nie ma przy wiadomości SMS lub pisemnym zawiadomieniu), co mogłoby usprawiedliwiać nie przedłożenie dowodów na ww. okoliczność, to powód nie sformułował w pozwie choćby twierdzenia, że takie uprzedzenie było przez poprzedniego wierzyciela dokonane.

12.  Stosownie do treści art. 339 § 1 kpc, jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny. W myśl § 2 ww. artykułu, w tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

13.  Powyższy przepis stanowi proceduralne uproszczenie, mające na celu usprawnienie postępowania w sytuacji, gdy pozwany nie wdaje się w spór w sprawie. Sąd każdorazowo ma jednakże obowiązek krytycznie ustosunkować się do twierdzeń powoda z punktu widzenia ich ewentualnej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a przepis art. 339 § 2 kpc nie zwalnia sądu orzekającego od obowiązku rozważenia, czy oświadczenia te uzasadniają należycie i w całości żądania pozwu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 1998 roku, sygn. akt I CKU 85/98). Pogląd powyższy jest również powszechnie przyjmowany w orzecznictwie Sądu Okręgowego w Olsztynie (zob. m.in. wyroki: z 14 lipca 2015 roku, sygn. akt IX Ca 617/15; z 14 lipca 2015 roku, sygn. akt IX Ca 636/15; z 30 października 2017 roku, sygn. akt IX Ca 891/17; z 20 września 2017 roku, sygn. akt IX Ca 406/17).

14.  W ocenie Sądu Rejonowego regulacji art. 339 § 2 kpc nie można odrywać od jej podstawowego celu, któremu ma służyć, tj. zapewnienia sprawności i szybkości postępowania. W przypadku, gdy w pozwie zawarte są wszystkie twierdzenia i dowody pozwalające na merytoryczną ocenę zasadności powództwa, choćby była ona negatywna, to przeprowadzenie tych dowodów przez Sąd, a następnie wydanie na pierwszym terminie rozprawy wyroku zaocznego oddalającego powództwo w żaden sposób nie wpływa na wydłużenie postępowania w sprawie.

15.  Wreszcie należy wskazać, że sam fakt milczenia pozwanego – w realiach niniejszej sprawy - nie może być automatycznie odebrany jako przyznanie zasadności twierdzeń pozwu. Przede wszystkim zauważyć należy, że pozwany ma ograniczone możliwości weryfikacji, czy w istocie powód nabył wierzytelność wynikającą z pierwotnie zawartej umowy. O ile bowiem pozwany wie, czy zawierał umowę z pierwotnym wierzycielem, to ocena faktu skuteczności nabycia wierzytelności jest kwestią przekraczającą zakres wiedzy i umiejętności intelektualnych statystycznego, średnio wykształconego obywatela. Kwestia ta wymaga zaawansowanej wiedzy prawniczej, której nie można wymagać od „przeciętnego konsumenta”. Ocena faktu skuteczności cesji wierzytelności należy do sfery prawa materialnego, a okoliczność ta musi być każdorazowo oceniana przez Sąd z urzędu, nawet przy orzekaniu na podstawie art. 339 § 1 kpc (por. m.in. P. Telenga, kom. do art. 339 kpc, teza 5, sip.lex.pl; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1972 roku, sygn. akt III CRN 30/72; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 1967 roku, sygn. akt III CRN 175/67).

16.  Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych wyżej przepisów, Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji wyroku zaocznego.

Asesor Sądowy Sądu Rejonowego w Olsztynie

Mirosław Ośko

Sygn. akt X C 5625/17

Olsztyn, 31.01.2018 r.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

Asesor Sądowy Sądu Rejonowego w Olsztynie

Mirosław Ośko