Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 stycznia 2017 roku powód – (...) W. domagał się nakazania pozwanemu M. R. wydania nieruchomości położnej w W., przy ul. (...), oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr (...), z obrębu (...), o powierzchni (...) m ^{( 2)}, objętej księgą wieczystą (...) – w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku. Ponadto powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 13.407,29 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z w/w nieruchomości w okresie od dnia 5 listopada 2015 roku do 30 września 2016 roku. Przedmiotem żądania pozwu było także zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż powód jest właścicielem w/w nieruchomości. Wyrokiem z dnia 10 października 2012 roku Sąd Okręgowy w Warszawie, w sprawie o sygn. akt XXIV C 523/12, rozwiązał stosunek prawny użytkowania wieczystego w/w gruntu. Wyrokiem z dnia 5 listopada 2015 roku, w sprawie I ACa 819/15, Sąd Apelacyjny oddalił apelację pozwanego.

W związku z tym powód wezwał pozwanego do wydania w/w gruntu oraz uiszczenia należności za bezumowne korzystanie w okresie od dnia 5 listopada 2015 roku do 30 września 2016 roku. Powyższe żądanie nie zostało jednak spełnione ( pozew k. 1 - 4).

W odpowiedzi na pozew M. R. nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie. Pozwany wskazał, iż nigdy nie został wprowadzony w posiadanie w/w gruntu. Nie posiadał go w przeszłości, ani obecnie, a tym samym powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. Dodatkowo pozwany wskazał, iż zgłoszone wnioski dowodowe są nieprzydatne dla wykazania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ( odpowiedź na pozew k. 50).

W dalszym toku postępowania strony podtrzymywały swoje stanowiska w sprawie ( protokół rozprawy k. 51, 58, 140, 144; pismo k. 57, 64, 65, 132).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) W. jest właścicielem nieruchomości położnej w W., przy ul. (...), oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr (...), z obrębu (...), o powierzchni (...) m ^{( 2)}, objętej księgą wieczystą (...) ( wypis z rejestru gruntów k. 7; wyrys z mapy ewidencyjnej k. 8; odpis księgi wieczystej k. 9). Umową z dnia 30 grudnia 2011 roku, zawartą w formie aktu notarialnego, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. dokonała zbycia prawa użytkowania wieczystego w/w gruntu oraz prawa własności znajdującego się na niej budynku na rzecz M. R.. Wyrokiem z dnia 10 października 2012 roku Sąd Okręgowy w Warszawie, w sprawie o sygn. akt XXIV C 523/12, rozwiązał stosunek prawny użytkowania wieczystego w/w gruntu. Wyrokiem z dnia 5 listopada 2015 roku, w sprawie I ACa 819/15, Sąd Apelacyjny oddalił apelację M. R. ( kopia wyroku k. 12; kopia uzasadnienia k. 13 – 22; kopia wyroku k. 108, 109; kopia uzasadnienia k. 110 - 119).

Pismem z dnia 6 września 2016 roku (...) W. wezwało M. R. do wydania w/w gruntu oraz uiszczenia należności za bezumowne korzystanie w okresie od dnia 5 listopada 2015 roku do 30 września 2016 roku. W dniu 26 września 2016 roku zostało sporządzone kolejne wezwanie do zapłaty. Powyższe żądanie nie zostało jednak spełnione ( pismo k. 23; wezwanie do zapłaty k. 25; okoliczność bezsporna). W sierpniu 2016 roku miały miejsce oględziny nieruchomości których w imieniu (...) W. dokonywał K. Z. ( zeznania K. Z. k. 58 – 58v).

Wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z w/w nieruchomości w okresie od 5 listopada 2015 roku do dnia 30 września 2016 roku wynosiłaby 12.868 złotych ( opinia biegłego J. K. k. 75 – 90).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyżej dokumentów i kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. W ocenie Sądu dowody te, w zakresie, w jakim stanowiły podstawę poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych, tworzą zasadniczo spójny i niebudzący wątpliwości w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a przez to zasługujący na wiarę materiał dowodowy. Dodatkowo czyniąc ustalenia faktyczne Sąd uwzględnił, zgodne twierdzenia stron w trybie art. 229 kpc oraz twierdzenia strony, którym przeciwnik nie zaprzeczył w trybie art. 230 kpc.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka K. Z.. Tym niemniej nie wykazały one tego, że pozwany był w przeszłości i obecnie jest w posiadaniu w/w nieruchomości. Znajomość świadka co do sposobu korzystania z przedmiotowej działki ograniczała się do jednorazowych oględzin. Tym niemniej nawet wtedy nie stwierdzono choćby obecności pozwanego na posesji ( zeznania K. Z. k. 58 – 58v). W żaden sposób nie można na podstawie zeznań świadka przyjąć, iż przedmiotowa nieruchomość jest w posiadaniu pozwanego.

Opinia biegłego sądowego J. K., stanowiąca podstawę ustaleń faktycznych w zakresie określenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z przedmiotowej nieruchomości w okresie objętym pozwem, spełnia wszystkie wymagania formalne i merytoryczne, została sporządzona w sposób profesjonalny, przez kompetentną osobę, posiadającą stosowne kwalifikacje zawodowe. W ocenie Sądu opinia biegłego jest w pełni prawidłowa, rzetelna, wyczerpująca, bezstronna i może stanowić pełnowartościowy dowód w sprawie. Przedstawione w tej opinii wnioski są jasne i należycie uzasadnione, ponadto nie zostały w istocie zakwestionowane przez strony. Pozwany zwracał jedynie uwagę, iż brak dowodu na wprowadzenie go w posiadanie w/w gruntu ( pismo k. 132).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie. Nie ulega wątpliwości, iż podstawę merytorycznego rozstrzygnięcia każdej sprawy cywilnej stanowi materiał procesowy (tzn. fakty i dowody) zebrany w toku postępowania, o czym przesądza treść art. 316 § 1 i art. 328 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz. U. z 2018 roku, poz. 155, powoływany dalej w skrócie jako kpc). Jednak zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (tj. Dz. U. z 2017 roku, poz. 459, powoływany dalej w skrócie jako kc) oraz art. 232 kpc to strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powyższe przepisy stanowią normatywną podstawę zasady kontradyktoryjności, zgodnie z którą ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego. To one są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania, do nich należy gromadzenie materiału i wreszcie to one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik ( vide: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6–7, poz. 76, z glosą A. Zielińskiego, Palestra 1998, nr 1–2, s. 204; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1997 roku, II CKN 70/96, OSNC 1997, nr 8, poz. 113). Są one także konsekwencją fundamentalnej cechy prawa cywilnego którą jest równorzędność podmiotów stosunków cywilnoprawnych , a nie podporządkowanie jednego podmiotu prawa innemu podmiotowi.

Roszczenie powoda o wydanie w/w nieruchomości miało charakter windykacyjny (wydobywczy) i znajduje podstawę w art. 222 § 1 kc. Zgodnie z jego treścią właściciel może żądać od osoby, która faktycznie włada jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. W treści cytowanego przepisu wskazano przesłanki, od których spełnienia ustawodawca uzależnił skuteczność roszczenia windykacyjnego. Podmiotem legitymowanym do wytoczenia przedmiotowego powództwa jest właściciel (przesłanka pierwsza), a powództwo to może być skierowane wyłącznie wobec osoby, która nie będąc właścicielem dzierży faktyczne władztwo nad rzeczą (przesłanka druga). Ponadto, posiadaczowi rzeczy nie może przysługiwać skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą (przesłanka trzecia).

Na podstawie ustalonego stanu faktycznego Sąd doszedł do przekonania, iż w niniejszej sprawie nie zostały spełnione wszystkie wskazane przesłanki. Bezsprzecznie nieruchomość objęta roszczeniem pozwu stanowi własność powoda. Tym niemniej powód w żaden sposób nie wykazał, że znajduje się ona w ogóle we władaniu pozwanego M. R.. Na tę kluczową w sprawie okoliczność powód nie przedstawił absolutnie żadnych dowodów. Oczywiście fakt, iż pozwanemu przysługiwało w przeszłości prawo użytkowanie w/w gruntu nie oznacza, że był on lub nadal jest w jej faktycznym posiadaniu czy choćby dzierżeniu. W żadnym wypadku nie mogą stanowić takiego dowodu uzasadnieniu wyroków powołanych w pozwie. Tym niemniej ich analiza wskazuje, iż Sądy nie badały w ogóle kwestii posiadania gruntu, lecz analizowały jedynie kwestie prawne. Nie ma w nich jakiegokolwiek ustalenia co do tego, że pozwany jest w fizycznym władaniu przedmiotowej nieruchomości.

W niniejszej sprawie to powód był zobligowany do wykazania, iż zgodnie z przepisami prawa cywilnego pozwany jest zobowiązany do wydania mu przedmiotowej nieruchomości uiszczenia na jego rzecz kwoty dochodzonej pozwem. Jednak dokonując analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał, iż nie wykazano istnienia po stronie pozwanej takiego obowiązku, co w efekcie musiało skutkować podjęciem merytorycznego rozstrzygnięcia w postaci oddalenia powództwa. W ocenie Sądu podniesione przez stronę pozwaną zarzuty co do braku dowodów na posiadanie przez niego przedmiotowej posesji okazały się trafne i w konsekwencji skutkować musiały oddaleniem powództwa.

Odnosząc się do zgłoszonego przez powoda żądania zasądzenia wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy przysługujące właścicielowi wobec posiadacza samoistnego (art. 224 § 2 i art. 225 kc) lub wobec posiadacza zależnego (art. 230 kc) należy wskazać, iż należy ono do tzw. roszczeń uzupełniających roszczenie właściciela o wydanie rzeczy. Jako roszczenie uzupełniające roszczenie windykacyjne, pozostaje ono z nim w ścisłym związku. Związek ten wyraża się tym, że jest ono uwarunkowane ziszczeniem się przesłanek uzasadniających roszczenie windykacyjne ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2004 roku, II CK 102/03, LEX nr 303343). Roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy może przysługiwać właścicielowi tylko wobec posiadacza, który w danym okresie bezprawnie faktycznie władał rzeczą . W realiach niniejszej sprawy brak wykazania przesłanki władania gruntem przez pozwanego przesądzał także o konieczności oddalenia powództwa w zakresie zasądzenia wynagrodzenia za jego bezumowne korzystanie. Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

W toku niniejszego postępowania Skarb Państwa poniósł tymczasowo wydatki na wynagrodzenie biegłego w łącznej kwocie 2.534,29 złotych ( postanowienie k121). Powód uiścił zaliczkę na poczet opinii biegłego w wysokości 1.000 złotych ( potwierdzenie wpłaty k. 66v).

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2016 roku, poz. 623 ze zm.) kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Nie ulega wątpliwości, iż to powód jest stroną przegrywającą niniejszą sprawę w rozumieniu art. 98 § 1 kpc. Z tego względu, na podstawie w/w przepisów należało w pkt II sentencji nakazać ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla W. M.w W. kwotę 1.534,29 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Zarządzenie: (...).