Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 stycznia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2018 r. w Szczecinie

sprawy L. C. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 6 lutego 2017 r. sygn. akt VI U 1904/16

1.  oddala apelację,

2.  przyznaje adwokatowi P. Z. od Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Szczecinie kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Urszula Iwanowska SSA Barbara Białecka SSO del. Gabriela Horodnicka

- Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 405/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 sierpnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., po rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonego L. C. (2), odmówił mu prawa do ponownego ustalenia emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wyjaśnił, że do obecnego wniosku o przeliczenie emerytury z 18 maja 2016 roku, L. C. (1) nie przedłożył żadnych nowych dowodów, które dałyby wpływ na zmianę wysokości jego świadczenia emerytalnego.

Z decyzją powyższą nie zgodził się ubezpieczy, który wniósł odwołanie do protokołu rozprawy z dnia 6 września 2016 roku w sprawie o sygn. akt VI U 521/16, wnosząc o ponowne przeliczenie jego renty według przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku. Zdaniem powoda jego świadczenie byłoby wyższe, gdyby pozwany obliczył je z 3 kolejnych lat z ostatnich 12 lat, tj. z wynagrodzeń za lata 1978, 1979, 1980, a nie z 12 miesięcy z ostatnich 2 lat. Zdaniem odwołującego obliczenia wysokości renty, jakie zostały wykonane przez pracownika ZUS Oddziała w S. w 1985 roku, są nieprawidłowe.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, podtrzymując argumentację, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Pozwany wskazał nadto, że ubezpieczonemu przysługuje od (...) prawo do emerytury, do obliczenia której przyjęto jako wariant najkorzystniejszy - dotychczasową podstawę wymiaru renty, tj. wynagrodzenie z kolejnych 3 lat kalendarzowych od 1978 do 1980 roku, w oparciu o zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 6 maja 1993 roku. Wnioskiem z 18 maja 2016 roku ubezpieczony wystąpił o ponowne o przeliczenie świadczenia, przedkładają kopię zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 6 maja 1993 roku. Ponieważ dokument ten nie stanowi nowego dowodu mającego wpływ na prawo do świadczeń, organ rentowy odmówił prawa do ponownego przeliczenia emerytury.

Wyrokiem z dnia 6 lutego 2017 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

L. C. (1) urodził się (...). Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia 28 czerwca 1985 roku, L. C. (1) nabył prawo do renty inwalidzkiej od 14 czerwca 1985 roku. Za podstawę wymiaru renty przyjęto miesięczny zarobek z ostatnich 12 miesięcy zatrudnienia, tj. z okresu od 1 maja 1984 roku do 30 kwietnia 1985 roku. Kolejną decyzją z dnia 6 sierpnia 1985 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. przyznał ubezpieczonemu do renty inwalidzkiej dodatek z tytułu pracy nauczycielskiej.

Decyzją z dnia 20 maja 1993 roku - w uwzględnieniu przedłożonego przez powoda zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 6 maja 1993 roku wskazującego zarobki wnioskodawcy za lata 1978-1980 - Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeliczył rentę inwalidzką L. C. (1). Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyliczony na podstawie wynagrodzeń z lat 1978 – 1980, wyniósł 101,72%.

Odwołanie ubezpieczonego od ww. decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Wojewódzkiego V Wydziału Ubezpieczeń Społecznych w Z. z dnia 17 maja 1994 roku

Decyzją z dnia 15 lutego 2002 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., odmówił L. C. (1) przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia. Odwołanie od powyższej decyzji zostało oddalone przez Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie wyrokiem z dnia 11 lutego 2013 roku. Apelacja L. C. (1) od powyższego orzeczenia, oddalona została wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 5 października 2004 roku.

Decyzją z dnia 5 listopada 2012 roku organ rentowy z urzędu przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od (...) roku, tj. od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego 65 lat. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto jako wariant najkorzystniejszy dotychczasową podstawę wymiaru renty, tj. wynagrodzenie z kolejnych 3 lat kalendarzowych od 1978 do 1980 roku, w oparciu o zaświadczenie i zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 6 maja 1993 roku, ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru wynoszącym 101,72%

W związku z przyznaniem emerytury, z dniem (...) ustało prawo ubezpieczonego do renty.

Postanowieniem z dnia 6 września 2016 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie VI U 521/16, odrzucił odwołanie L. C. (1) od decyzji z 6 sierpnia 1985 roku.

Wnioskiem z dnia 18 maja 2016 roku – przekazanym organowi rentowemu postanowieniem Sądu Okręgowego w Szczecinie VI wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 czerwca 2016 roku (sygn. akt VI U 404/16) - L. C. (1) wystąpił o przeliczenie świadczenia emerytalnego załączając do wniosku kopię zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 6 maja 1993 roku.

Odpowiadając na powyższy wniosek, organ rentowy wydał w zaskarżoną w niniejszym postepowaniu decyzję z 4 sierpnia 2016 roku.

Sąd Okręgowy uznał odwołanie za nieuzasadnione, podnosząc, że analizę prawidłowości zaskarżonej decyzji rozpocząć należy od wskazania, iż postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w tym w sprawach o emeryturę, prowadzone jest w wyniku wniesienia przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego. Ma więc ono charakter odwoławczy. W takiej sprawie, treść decyzji wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz rozstrzygnięcia sądu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 13 maja 1999 r. II UZ 52/99).

Sąd pierwszej instancji wskazał, że w niniejszym postępowaniu pod rozwagę poddana została ocena prawidłowości decyzji ZUS z dnia 4 sierpnia 2016 roku, wydanej w rozpoznaniu wniosku z dnia 18 maja 2016 roku, którą organ rentowy odmówił przeliczenia emerytury ubezpieczonego.

Sąd meriti podkreślił, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając zaskarżoną decyzję z 4 sierpnia 2016 roku powołał się na art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2016.887), zgodnie z którym prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. Jak wynika z treści cytowanego powyżej przepisu, warunkiem ponownego przeliczenia emerytury jest ujawnienie się lub przedłożenie nowych dowodów lub okoliczności istniejących przed wydaniem prawomocnej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Sąd Okręgowy wskazał, że sytuacja taka nie miała miejsca w rozpoznawanej sprawie. Wnioskodawca nie przedłożył bowiem żadnych nowych dokumentów, nie przedstawił żadnych nowych okoliczności nieznanych dotąd organowi rentowemu oraz Sądowi, mających wpływ na wysokość należnej mu emerytury.

Sąd pierwszej instancji przypomniał, że decyzją z dnia 20 maja 1993 roku organ rentowy przeliczył rentę inwalidzką L. C. (1) przy uwzględnieniu wynagrodzeń za lata 1978-1980, jako najkorzystniejszych dla wnioskodawcy, a odwołanie ubezpieczonego od tej decyzji oddalone zostało wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Zielonej Górze z dnia 17 maja 1994 roku. Następnie odwołanie od kolejnej decyzji ZUS z dnia 15 lutego 2002 roku, również zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie z dnia 11 lutego 2013 roku, a apelacja ubezpieczonego od tego orzeczenia, oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 5 października 2004 roku.

W orzeczeniach powyższych Sądy wskazywały, że organ rentowy dokonał wyliczenia renty należnej wnioskodawcy w oparciu wynagrodzenia uzyskane w latach 1978 – 1980 jako wynagrodzenia najkorzystniejsze dla ubezpieczonego , potwierdzone zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 6 maja 1993 roku.

Zdaniem Sądu meriti, obecnie brak jest jakichkolwiek okoliczności, które dawałyby podstawę do przeprowadzenia postępowania w sprawie i uwzględnienia odwołania ubezpieczonego. Sąd ten wskazał, że powód, który urodził się w dniu (...), ma przyznane na mocy decyzji z dnia 5 listopada 2012 roku prawo do emerytury od dnia (...), tj. od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego i od tego dnia ustało jego prawo do renty. Wskazał również, że ustalając wysokość emerytury organ rentowy przyjął – jako najkorzystniejszy wariant - dotychczasową podstawę wymiaru renty, tj. wynagrodzenia z lat 1978 – 1980 w oparciu o zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 6 maja 1993 roku, a wskaźnik podstawy wymiaru wyniósł 101,72%. Zdaniem Sądu meriti, nie było po stronie pozwanego możliwości, by obliczyć emeryturę L. C. (1) na nowo w myśl art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat przypadających przed rokiem przyznania emerytury, tj. z lat 1992 -2011, ani też z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, bowiem odwołujący pozostawał w zatrudnieniu łącznie przez 16 lat.

Ponieważ w obcym postępowaniu ubezpieczony powołuje się na dowód - zaświadczenie o zatrudnieniu wynagrodzeniu i zatrudnieni z dnia 6 maja 1993 roku – a zatem na dokument, który stanowił podstawę wcześniej wydanych decyzji i wyroków w tej kwestii, to nie zostały w sprawie spełnione przesłanki określone przepisem art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej i z tego względu nie jest aktualnie możliwe ponowne ustalenie wysokości emerytury. W tych okolicznościach, oparta na normie art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej decyzja odmowna, nie narusza prawa.

Mając wszystko powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uznał odwołanie ubezpieczonego za bezzasadne i w konsekwencji oddalił je na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się ubezpieczony, zaskarżając je w całości i wnosząc o jego uchylenie lub zmianę ponieważ nie jest on zgodny z treścią ustawy z 1982 roku. Podniósł, że w istocie chciałby zaskarżyć decyzję wydaną 6 sierpnia 1985 roku. Zdaniem wnioskodawcy renta do czasu przejścia na emeryturę była zaniżona i z tego względu rzutuje na wysokość pobieranej obecnie emerytury. L. C. (1) powołał się również na fakt choroby psychicznej. Wniósł o zawieszenie postępowania do czasu rozpoznania przez ZUS jego odwołania od decyzji z 1985 r.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o jej oddalenie w całości.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji jest prawidłowe. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał wszechstronnej oceny zebranego w sprawie materiału, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. Sąd odwoławczy podzielił ustalenia i rozważania prawne Sądu Okręgowego, rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r. I PKN 339/98, OSNAPiUS 1999/24 poz. 776, z 22 lutego 2010 r. I UK 233/09, Lex nr 585720).

Analiza zarzutów zawartych w apelacji oraz dotychczasowego postępowania doprowadziła Sąd Apelacyjny do wniosku, że okolicznością sporną pozostawało ustalenie prawidłowości decyzji ZUS z dnia 4 sierpnia 2016 roku, wydanej na skutek wniosku z dnia 18 maja 2016 roku, którą organ rentowy odmówił przeliczenia emerytury ubezpieczonego. Do wniosku ubezpieczony dołączył znany już organowi rentowemu i sądom rozpatrującym poprzednie odwołania dokument z 6 maja 1993 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając zaskarżoną decyzję z 4 sierpnia 2016 roku prawidłowo powołał się na art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2016.887), zgodnie z którym prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Podkreślenia zatem wymaga, że warunkiem ponownego przeliczenia emerytury jest ujawnienie się lub przedłożenie nowych dowodów lub okoliczności istniejących przed wydaniem prawomocnej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. Sytuacja taka nie miała miejsca w rozpoznawanej sprawie. Wnioskodawca nie przedłożył bowiem żadnych nowych dokumentów, nie przedstawił żadnych nowych okoliczności nieznanych dotąd organowi rentowemu oraz Sądowi, mających wpływ na wysokość należnej mu emerytury.

Słusznie zaakcentował Sąd pierwszej instancji, że decyzją z dnia 20 maja 1993 roku organ rentowy przeliczył rentę inwalidzką L. C. (1) przy uwzględnieniu wynagrodzeń za lata 1978-1980, jako najkorzystniejszych dla wnioskodawcy, a odwołanie ubezpieczonego od tej decyzji oddalone zostało wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Zielonej Górze z dnia 17 maja 1994 roku. Następnie odwołanie od kolejnej decyzji ZUS z dnia 15 lutego 2002 roku, również zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie z dnia 11 lutego 2013 roku, a apelacja ubezpieczonego od tego orzeczenia, oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 5 października 2004 roku. W orzeczeniach powyższych Sądy wskazywały, że organ rentowy dokonał wyliczenia renty należnej wnioskodawcy w oparciu wynagrodzenia uzyskane w latach 1978 – 1980 jako wynagrodzenia najkorzystniejsze dla ubezpieczonego, potwierdzone zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 6 maja 1993 roku.

Za Sądem Okręgowym należy wskazać, że obecnie brak jest jakichkolwiek okoliczności, które dawałyby podstawę do przeprowadzenia postępowania w sprawie i uwzględnienia odwołania ubezpieczonego. Nie ma również możliwości obliczenia emerytury na nowo w myśl art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat przypadających przed rokiem przyznania emerytury, tj. z lat 1992 -2011, ani też z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, bowiem odwołujący pozostawał w zatrudnieniu łącznie przez 16 lat.

Z powyższych względów na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono jak w punkcie I sentencji.

O wynagrodzeniu adwokata P. Z. orzeczono na podstawie § 15 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2016.1714 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w dacie złożenia apelacji.

SSA Urszula Iwanowska SSA Barbara Białecka SSO del. Gabriela Horodnicka

- Stelmaszczuk