Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 kwietnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił J. P. (1) prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie wykazał 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze świadczonej do dnia 1 stycznia 1999 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy uznał, iż J. P. (1) pracował w szczególnych warunkach w okresie od dnia 2 maja 1979 roku do dnia 31 stycznia 1992 roku, tj. w okresie 12 lat 8 miesięcy i 21 dnia, natomiast nie uznał następujących okresów zatrudnienia wnioskodawcy w szczególnych warunkach:

- od dnia 13 sierpnia 1975 roku do dnia 28 października 1976 roku,

- od dnia 14 listopada 1978 roku do dnia 31 marca 1979 roku,

- od dnia 5 listopada 1998 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku.

( decyzja k.27 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 14 marca 2017 roku)

W dniu 24 kwietnia 2017 roku J. P. (1) złożył odwołanie od powyższej decyzji, wskazując, że w okresie pracy w (...), jak i przez większość pracy w (...) S.A. pracował jako kierowca samochodów ciężarowych ( odwołanie k 2-7)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 9 maja 2017 roku pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. ( odpowiedź na odwołanie, k. 3)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. P. (1), urodzony (...), będący członkiem otwartego funduszu emerytalnego, wnioskujący o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa, w dniu 14 marca 2017 roku złożył wniosek o emeryturę. ( wniosek, k. 1-8 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 14 marca 2017 roku)

Ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 26 lat, 2 miesiące i 2 dni. ( niesporne)

W okresie od 1 września 1972 roku do 31 marca 1979 roku wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) I Oddział Towarowo-Spedycyjny w Ł. pracy, przy czym:

- od 1 września 1972 roku do 12 sierpnia 1975 roku jako uczeń,

- od 13 sierpnia 1975 roku do 28 października 1976 roku w pełnym wymiarze czasu na stanowisku kierowcy,

- od 29 października 1976 do 13 listopada 1978 roku pełnił służbę wojskową,

- od 14 listopada 1978 roku do 31 marca 1979 roku w pełnym wymiarze czasu na stanowisku kierowcy ( świadectwo pracy, k. 11 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 14 marca 2017 roku).

W pierwszym z wymienionych wyżej okresów wnioskodawca przyuczał się do zawodu kierowcy mechanika. ( umowa o naukę zawodu, k. 38)

W 1975 roku wnioskodawca uzyskał prawo jazdy kategorii C. ( kopia prawa jazdy, k. 13 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 14 marca 2017 roku)

Od 13 sierpnia 1975 roku wnioskodawca rozpoczął pracę w pełnym wymiarze na stanowisku kierowcy. ( umowa o pracę, k. 39v)

Od tej daty jeździł samochodem S. typu wywrotka, o ładowności powyżej 3,5 tony.

Do jego zadań należało rozwożenie piachu, węgla, miału na terenie Ł. i okolic. W przypadku awarii pojazdu, wnioskodawca przesiadał się do innego samochodu ciężarowego i wykonywał tę samą pracę.

J. P. (2) nie był delegowany do innych zajęć. Nie wykonywał napraw w użytkowanym przez siebie samochodzie, gdyż te zlecane były warsztatowi. Nie zajmował się też żadnymi czynnościami przy załadunku czy rozładunku wywrotki.

Pracę wykonywał przez 6 dni w tygodniu i w co trzecią niedzielę, pracując po 10 godzin dziennie.

( zeznania W. O., k. 61, 00:30:53-00:37:13, zeznania Z. O., k. 61, 00:38:48-00:43:19, zeznania świadka S. K., k. 61, 00:43:19-00:48:00, zeznania T. M., k. 61-62, 00:48:00-00:51:46, przesłuchanie wnioskodawcy, k. 60v w zw. z 62v, 00:05:33-00:24:30)

W okresie od 29 października 1976 roku do 14 października 1978 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową. ( kopia książeczki wojskowej, k. 15-17 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 14 marca 2017 roku)

Po powrocie z wojska wnioskodawca wrócił na poprzednio zajmowane stanowisko kierowcy, a charakter wykonywanej pracy był taki sam jak przed rozpoczęciem służby ( przesłuchanie wnioskodawcy, k. 60v w zw. z 62v, 00:05:33-00:14:42, zeznania W. O., k. 61, 00:30:53-00:37:13, zeznania świadka S. K., k. 61, 00:43:19-00:48:00, zeznania T. M., k. 61-62, 00:48:00-00:51:46).

W okresie od 2 maja 1979 roku do 31 stycznia 1992 roku wnioskodawca był pracownikiem Zakładu (...) w Ł., zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracował jako kierowca samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz jako robotnik transportowy. Praca ta uznana została za pracę w szczególnych warunkach. ( świadectwo pracy, k, 20 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 14 marca 2017 roku)

W okresie od 20 marca 1992 roku do 31 maja 2003 roku J. P. (1) był zatrudniony w (...) S.A. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy-magazynowego (od 20 marca 1992 roku do 31 grudnia 1998 roku), kierowcy-akwizytora (od 1 stycznia 1999 roku do 30 kwietnia 1999 roku), kierowcy (od 1 maja 1999 roku do 31 maja 2003 roku). ( świadectwo pracy k. 21 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 14 marca 2017 roku)

Przez pierwsze lata zatrudnienia wnioskodawca jeździł samochodem dostawczym typu Ż.. ( przesłuchanie wnioskodawcy, k. 60v-61 w zw. z 62v, 00:17:07-00:24:30)

W okresie od 5 listopada 1998 roku do 28 kwietnia 2003 roku pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. ( świadectwo pracy k. 21 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 14 marca 2017 roku)

Przeniesienie na stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego nie wiązało się z nowym angażem. Wnioskodawca rozwoził do klientów i hurtowni urządzenia i maszyny do przemysłu mięsnego. W tym okresie jeździł samochodem ciężarowym codziennie, nie mniej niż 8 godzin. Ewentualne czynności przy rozładunku towarów wykonywał poza tymi godzinami. Pomimo wpisania w angażach stanowisk magazynowego, a następnie akwizytora, wnioskodawca nie wykonywał tych prac. ( zeznania I. M., k. 62, 00:51:46-01:02:25, zeznania E. A., k. 62, 01:02:25-01:07:46, przesłuchanie wnioskodawcy, k. 60v-61 w zw. z 62v, 00:17:07-00:26:32)

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie powołanych dokumentów oraz na podstawie zeznań świadków, korespondujących z przesłuchaniem wnioskodawcy jako strony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z brzmieniem art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U z 2017 r., poz.1383 (dalej: ustawa emerytalna) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl art.184 ust.2 ustawy emerytalnej emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Z przepisu art.32 ustawy emerytalnej wynika z kolei, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zasady przechodzenia na wcześniejsze emerytury oraz wykazy stanowisk do tego uprawniających określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 z późn. zm).

Według treści § 3 i 4 tego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że do prac w warunkach szczególnych należą wymienione w dziale VIII pod poz. 2 „prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów”.

Stosownie zaś do treści § 2 ust.1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca spełnił warunki do uzyskania emerytury w zakresie wymaganego wieku (ukończone 60 lat), ogólnego stażu pracy (co najmniej 25 lat).

Spór dotyczył uznania za pracę w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia wnioskodawcy:

- od dnia 13 sierpnia 1975 roku do dnia 31 marca 1979 roku w Przedsiębiorstwie (...) I Oddział Towarowo-Spedycyjny w Ł.,

- od dnia 5 listopada 1998 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w (...) S.A.

Jeżeli chodzi o pierwszy ze wskazanych okresów pracy J. P. (1), materiał dowodowy zgromadzony w sprawie jednoznacznie wskazuje, że praca wnioskodawcy na stanowisku kierowcy była pracą w szczególnych warunkach wykonywaną stale w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zeznania świadków – współpracowników odwołującego potwierdzają, iż jeździł on samochodem o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i nie wykonywał innych prac w zatrudniającym go przedsiębiorstwie. Okoliczność tę potwierdza także posiadane przez wnioskodawcę w tamtym okresie prawo jazdy kategorii C.

Zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. 1967, nr 44, poz.220, ze zm., wersja obowiązująca od 1 czerwca 1975 r. do 5 sierpnia 1979 r.) czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Warunkiem wliczenia służby wojskowej do okresu zatrudnienia było zachowanie terminu 30 dni od dnia zwolnienia ze służby na zgłoszenie swojego powrotu do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia (art. 106 ust. 1 powyższej ustawy).

Mając na uwadze powyższe, należy w pełni podzielić pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lutego 2010 r., II UK 219/09, zgodnie z którym „okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS) jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia.”. Wnioskodawca po odbyciu służby wojskowej zgłosił się do swojego pracodawcy w powyższym terminie, a zatem zachował ciągłość stosunku pracy, a okres służby wojskowej powinien zostać uwzględniony jako praca w szczególnych warunkach.

W związku z powyższymi uwagami J. P. (1) z tytułu jego pracy w Przedsiębiorstwie (...) I Oddział Towarowo-Spedycyjny w Ł. należy zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach okres 3 lat, 7 miesięcy i 19 dni.

Z ustaleń Sądu wynika nadto, że w okresie od 5 listopada 1998 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku będąc zatrudnionym w (...) S.A. wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako kierowca pojazdu o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Świadkowie i wnioskodawca zgodnie twierdzili, że w pierwszych latach zatrudnienia J. P. (1) jeździł samochodami dostawczymi o mniejszej ładowności, natomiast w późniejszym okresie rozpoczął pracę w pełnym wymiarze jako kierowca samochodu ciężarowego. Wątpliwości budziła data, w której doszło do zmiany charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę. Świadkowie nie potrafili określić tego momentu (świadek I. M. wspominała jedynie o zakupie pierwszych samochodów ciężarowych do firmy w 1995 roku), wnioskodawca zaś mówił, że zmiana ta nastąpiła po 2 latach jego pracy w firmie, nie precyzując jednak bliżej tej daty.

W ocenie Sądu, wobec braku danych w dokumentacji na temat zmiany i braku jednoznacznej wymowy osobowych źródeł w tej kwestii, należało uznać za wiarygodne dane wskazane w świadectwie pracy, zgodnie z którymi ubezpieczony wykonywał pracę w warunkach szczególnych od 5 listopada 1998 roku do 28 kwietnia 2003 roku.

Jednocześnie materiał dowodowy zebrany w sprawie wskazuje, że pracę kierowcy wnioskodawca wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy. Czynności związane z załadunkiem/rozładunkiem towaru były wykonywane w niewielkim zakresie, często przy wsparciu pracownika pracującego w magazynie i nie wpływały na zakres pracy wnioskodawcy jako kierowcy. Wobec powyższego zaliczeniu podlegał okres 1 miesiąca i 27 dni.

Sumując wszystkie okresy pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych – łączny okres pracy w tych warunkach przewyższa 15 lat.

Dlatego też Sąd na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c. przyznał J. P. (1) prawo do żądanego świadczenia począwszy od dnia 13 kwietnia 2017 roku, tj. ukończenia 60 roku życia.

Stosownie do wyników postępowania, na podstawie art.98 k.p.c. Sąd obciążył organ rentowy obowiązkiem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w zakresie odwołania od decyzji z dnia 5 kwietnia 2016 roku. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił na podstawie § 9 ust.2, § 4 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2016 r., poz. 1714) – w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia odwołania. Kwota 166,05 zł stanowi 150% stawki minimalnej określonej w wyżej wymienionych przepisach, powiększonej o podatek VAT.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.