Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 2132/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Maria Sałańska - Szumakowicz

Sędziowie:

SSA Michał Bober (spr.)

SSO del. Alicja Podlewska

Protokolant:

sekr.sądowy Wioletta Blach

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2013 r. w Gdańsku

sprawy A. A. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o ubezpieczenie społeczne

na skutek apelacji A. A. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 lutego 2012 r., sygn. akt VII U 146/11

I.  Zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i ustala, że wnioskodawca A. A. (1) nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w okresach:

- od 15.05.2001r. do 30.06.2001r.;

- od 01.10.2001r. do 15.03.2002r.;

- od 1.11.2002 r. do 9.11.2002 r.;

- od 10.07.2003r. do 13.01.2004r.

II. Zasądza od pozwanego na rzecz wnioskodawcy kwotę 330 zł ( trzysta trzydzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania w sprawie

UZASADNIENIE

A. A. (1) odwołał się od decyzji, którą organ rentowy stwierdził podleganie przez wnioskodawcę obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w okresach 31.12.1998r. – 02.03.2001r.; 15.05.2001r. – 30.06.2001r.; 01.10.2001r. – 09.08.2002r. oraz 01.11.2002r. – 13.01.2004r.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy odwołanie oddalił opierając się na następujących ustaleniach i rozważaniach:

A. A. (1) prowadził w okresie od 16 listopada 1989r. do 14 stycznia 2004r. pozarolniczą działalność gospodarczą taxi osobowe (nr (...)) na terenie T., która decyzją Prezydenta Miasta G. z 15 grudnia 2003r. – na wniosek ubezpieczonego - została wykreślona z ewidencji działalności gospodarczej. Kolejno, decyzją Prezydenta Miasta G. wydaną 14 stycznia 2004r. wykreślono, na wniosek A. A. (2), prowadzoną przez niego (pod nr (...)) od 15 grudnia 2003r. pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą (...) A. A. (1), której przedmiotem był zarobkowy przewóz osób. Sąd ustalił, że ubezpieczony figurował w ewidencji podatników podatku dochodowego od osób prowadzących działalność gospodarczą od 16 listopada 1989 r. do 15 grudnia 2003r. W dniu 15 marca 2001r. A. A. (1) został zatrudniony przez (...) D. S. w K., na podstawie umowy o pracę na czas określony od 3 marca 2001r. do dnia 15 maja 2001r. w pełnym wymiarze godzin w DW L. w G. na stanowisku portiera. Z tego tytułu pracodawca zgłosił wnioskodawcę do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w okresach od 3 marca 2001r. do 15 maja 2001r. Następnie, w 1 lipca 2001r. wnioskodawca zawarł z (...) D. S. w K. kolejną umowę o pracę na czas określony od 1 lipca 2001r. do 30 września 2001r. w pełnym wymiarze czasu pracy w DW L. w G., na stanowisku portiera. Za ten okres nie zidentyfikowano zgłoszenia skarżącego do ubezpieczenia, płatnik złożył za A. A. (3) jedynie dokument wyrejestrowujący z 30 września 2001r. A. A. (1) podlegał również obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia przez (...) D. S. w K., na podstawie umowy o pracę, w okresie od 10 sierpnia 2002r. do 31 października 2002r.

Pismem z dnia 6 stycznia 2004 r., wydanym na wniosek A. A. (1), w celu przedłożenia go w Urzędzie Pracy dla potrzeb przyznania prawa do zasiłku dla osób bezrobotnych, został on poinformowany przez pozwanego, że podlegał ubezpieczeniu społecznemu jako osoba prowadząca działalność gospodarczą w następujących okresach: od 17 listopada 1989 r. do 30 czerwca 1993 r., od 1 września 1993 r. do 2 marca 2001 r., od 16 marca 2002 r. do 9 sierpnia 2002 r., od 10 listopada 2002 r. do 9 lipca 2003 r.

W okresie od dnia 10 kwietnia 2001 r. do dnia 15 stycznia 2004 r. A. A. (1) dokonał licznych zgłoszeń do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, którymi wyrejestrowywał się z ubezpieczeń i ponownie się do nich zgłaszał. Przerwy w prowadzonej działalności były powodowane awariami samochodu, przy pomocy którego wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą. W tym czasie ubezpieczony nie wykonywał czynności związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, nie pobierał również zasiłków chorobowych.

A. A. (1) z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej - T. Osobowa, opodatkowany był w formie ryczałtu ewidencjonowanego i złożył roczne zeznania podatkowe PIT - 28 za lata 1999 - 2003, w których wykazał przychód w wysokości: 1999r. - 12.638 zł, 2000r. - 11.510,10 zł, 2001r. - 7.327 zł, 2002r. - 7.443,40 zł i 2003r. 4.839,60 zł.

Decyzją Powiatowego Urzędu Pracy w G. z 20 stycznia 2004r. A. A. (1) przyznano od 14 stycznia 2004r. prawo do zasiłku dla bezrobotnych.

Decyzją pozwanego z 16 czerwca 2006r. objęto skarżącego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (...) z siedzibą w G., ul. (...) 7 obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi (emerytalnym, rentowym oraz wypadkowym) od 31 grudnia 1998 r. do 2 marca 2001r. i od 1 listopada 2001r. do 13 stycznia 2004r. Decyzją Dyrektora (...) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w G. z 10 września 2008r. stwierdzono, że A. A. (1) był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym od 1 kwietnia 2003r. do 30 września 2004r.

Zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją z 18 września 2008r., po uwzględnieniu złożonych przez A. A. (1) wyjaśnień zawartych w piśmie z 3 września 2008 r., organ rentowy, objął skarżącego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (...) z siedzibą w G., ul. (...), obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi od 31 grudnia 1998r. do 2 marca 2001r., od 15 maja 2001r. do 30 czerwca 2001r., od 1 października 2001r. do 9 sierpnia 2002r. i od 1 listopada 2002r. do 13 stycznia 2004 r.

Analizując zasadność odwołania wnioskodawcy, Sąd zważył, iż skarżący, wnosząc w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych o wyrejestrowanie go z ubezpieczeń nie przedkładał jakichkolwiek dokumentów, z których możnaby wyprowadzić wniosek, iż przerwa w prowadzeniu przez niego działalności gospodarczej była usprawiedliwiona. Również w toku prowadzonego przez Sąd postępowania, skarżący nie był w stanie udokumentować zasadności tych przerw, wskazując jedynie, że spowodowane były one remontem samochodu. W świetle przedstawionego wyżej orzecznictwa, jest to jednak niewystarczające, tym bardziej, gdy weźmie się pod uwagę fakt, iż w okresach objętych zaskarżoną decyzją wnioskodawca składał do Urzędu Skarbowego deklaracje PIT, w których wykazywał przychód za lata 1999 – 2003.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, składanie przez niego dokumentów wyrejestrowujących z ubezpieczeń społecznych i zarazem rejestrowujących go do ubezpieczenia zdrowotnego - nie daje - zdaniem Sądu, podstaw do przyjęcia, że w tych okresach działalność nie była faktycznie prowadzona. W celu uzyskania wyłączenia z ubezpieczenia społecznego wskazywanych przez wnioskodawcę przerw, powinien on był wyrejestrować działalność gospodarczą w Urzędzie Skarbowym i w organie ewidencyjnym przedkładając odpowiednie dokumenty. Tymczasem, jak wynika z pisma Naczelnika II Urzędu Skarbowego, działalność tę wnioskodawca zlikwidował dopiero 15 grudnia 2003r. Z tym też dniem wykreślono go z ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Prezydenta Miasta G..

Skoro więc nie nastąpiło wykreślenie działalności gospodarczej z ewidencji, to należy domniemywać, że działalność ta była przez skarżącego prowadzona, a tym samym istniał obowiązek zapłaty składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne.

Sąd zaznaczył, że zaistnienie przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej musi być rzeczywiste, co oznacza, że ubezpieczonego obciąża obowiązek wykazania wystąpienia okoliczności niezwiązanych z warunkami wykonywania działalności gospodarczej, uniemożliwiających jej faktyczne prowadzenie przez pewien okres czasu.

W niniejszej sprawie, ubezpieczony nie wykazał, że rzeczywiście okresowo zaprzestawał prowadzenia działalności gospodarczej, co mogłoby stanowić podstawę do uznania, że w takich okresach nie podlegałby ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

Na zniesienie obowiązku ubezpieczenia społecznego w żadnym razie nie wpływa także fakt biernego akceptowania przez pracowników pozwanego, składanych przez ubezpieczonego deklaracji wyrejestrowujących. Deklaracje te bowiem nie kształtują praw i obowiązków ubezpieczonych i powinny znajdować uzasadnienie w stanie faktycznym.

Również okoliczność, iż ZUS wydał ubezpieczonemu zaświadczenie z 6 stycznia 2004r. wskazujące w jakich okresach nie podlegał on ubezpieczeniom społecznym (obejmującym również okresy wskazane w zaskarżonej decyzji), także nie może, w ocenie Sadu, przesądzać o tym, że faktycznie w spornych okresach czasu ubezpieczony nie wykonywał działalności gospodarczej. Przedmiotowe zaświadczenie wydano bowiem na wniosek skarżącego celem przedłożenia go w urzędzie pracy. Mało tego zostało ono przygotowane wyłącznie na podstawie dokumentów zgłoszeniowych oraz wyrejestrowujących z ubezpieczeń składanych przez płatnika prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą. Organ rentowy dawał wówczas wiarę dokumentom składanym przez płatników, ustawa zaś nie wymagała od Zakładu badania prawidłowości deklarowania oraz odprowadzania składek. Taki stan rzeczy utrzymywał się do 1 czerwca 2004r., tj. do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach tynku pracy. Zgodnie z jej art. 71 ust. 1 pkt. 2 lit. d, prawo do zasiłku dla osób bezrobotnych przysługuje osobie, która m.in. „opłacała składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy (...)". Regulacja ta wymusiła na Zakładzie zmianę procedury poświadczania okresów ubezpieczenia dla potrzeb urzędów pracy w celu przyznania prawa do zasiłku dla osób bezrobotnych. Obecnie zaświadczenia tego typu wydawane są już nie tylko w oparciu o złożone przez płatnika dokumenty zgłoszeniowe oraz wyrejestrowujące, ale również w oparciu o rozliczenie należnych Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych składek. Zainteresowany otrzymuje zaświadczenie dopiero w sytuacji gdy na koncie płatnika nie istnieje zadłużenie.

W ocenie Sądu, ZUS rzeczowo i jasno wyjaśnił również w piśmie z 16 grudnia 2009r., skąd pojawiły się rozbieżności w okresach podlegania przez wnioskodawcę obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w kontekście wskazanego wyżej dokumentu z 6 stycznia 2004r. i zaskarżonej decyzji z 18 września 2008r.

Z tych względów Sąd oddalił odwołanie.

Apelację od wyroku wywiódł wnioskodawca, zaskarżając go w całości i wnosząc o jego uchylenie oraz uznanie przez Sąd, iż okresy niewykonywania działalności zarobkowej (od 30.06.1993r. do 01.09.1993, od 02.03.2001r. do 16.03.2002r. od 09.08.2002r. do 10.11.2002r., od 09.07.2003 do 13.01.2004r.) są okresami nieskładkowymi. Dodatkowo - w przypadku nie uwzględnia przez Sąd przedmiotowego wniosku, skarżący wniósł o zwolnienie go z konieczności zapłaty odsetek oraz rozłożenie należności głównej na raty.

Uzasadniając swoje stanowisko skarżący zaznaczył, że Sąd błędnie uznał, iż zaskarżona decyzja jest prawidłowa w oparciu o argumentację, iż skarżący wnosząc do ZUS o wyrejestrowanie go z ubezpieczeń nie przedkładał jakichkolwiek dokumentów, z których można by wyprowadzić wniosek, iż przerwa w prowadzeniu przez niego działalności gospodarczej była usprawiedliwiona. Skarżący zaznaczył, że prowadził jednoosobową działalność - (...), a jego warsztatem pracy był dwudziestoletni samochód. Pojazd był wyeksploatowany i wymagał częstych napraw, które wnioskodawca - z uwagi na zmniejszenie kosztów - wykonywał sam. Jednocześnie skarżący podał, iż w spornym okresie uzyskał informację, że może czasowo zawiesić płatności składek na ubezpieczenie społeczne w ZUS, z której to możliwości skorzystał.

Dodatkowo wnioskodawca wskazał, iż wykreślenie z ewidencji działalności gospodarczej, a następnie ponowny wpis wiązałby się z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów na wykup licencji. Wnioskodawca nie dokonał wykreślenia działalności z ewidencji, także z tego powodu, iż oczekiwał na nową koncesję na działalność TAXI, którą otrzymał w styczniu 2004r.

Skarżący podniósł również, że wskazany przez Sąd okres objęcia go obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym (od 1 kwietnia 2003r. do 30 września 2004r.) wynika z faktu przebywania przez ubezpieczonego na zasiłku dla bezrobotnych, a następnie wykonywania pracy na rzecz pracodawcy na parkingu w G. Z..

Zaznaczył, że w okresach braku faktycznego wykonywania działalności gospodarczej pracował na podstawie umowy o pracę, albowiem nie mógł pozostać bez środków do życia.

Na rozprawie w dniu 9 maja 2012r. wnioskodawca podtrzymał swoje stanowisko, zaprezentowane w apelacji, dodatkowo wskazując, że sporne okresy dwukrotnie były uznawane przez ZUS za nieskładkowe (w 2004r. i w 2008r.).

Zaskarżony wyrok stanowił już przedmiot kontroli Sądu Apelacyjnego, który wyrokiem z dnia 9 maja 2012r. oddalił apelację wnioskodawcy podzielając zasadniczo ustalenia i ocenę prawną Sądu I instancji. Wyrok ten został następnie uchylony wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 9.06.2013r. sygn.. akt II UK326/12 w wyniku uwzględnienia skargi kasacyjnej wnioskodawcy.

Na rozprawie apelacyjnej przy ponownym rozpoznaniu sprawy pełnomocnik wnioskodawcy doprecyzował wniosek o zmianę zaskarżonego orzeczenia wskazując, że domaga się zmiany wyroku oraz decyzji organu rentowego i ustalenia, że wnioskodawca nie podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej w okresach od 15.05.2001r. do 30.06.2001r.; od 15.05.2001r. do 15.03.2002r.; od 01.11.2002r. do 09.11.2002r.; od 10.07.2003r. do 13.01.2004r.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie w sposób skutkujący zmianą zaskarżonego wyroku w takim zakresie, jak to doprecyzował pełnomocnik wnioskodawcy na rozprawie apelacyjnej.

Stosownie do art. 398 20 zd. 1 k.p.c. Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy. Związanie wykładnią Sądu Najwyższego w rozumieniu ww. przepisu oznacza, że sąd, któremu sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania, nie może przepisów prawa interpretować odmiennie niż to wynika z uzasadnienia orzeczenia Sądu Najwyższego wydanego w rozpoznawanej sprawie. (por.: wyrok SN z dnia 13.01.2010r. w sprawie II CSK 374/09)

W ramach dokonanych ustaleń stanu faktycznego co do niesprawności samochodu, który służył wnioskodawcy do wykonywania działalności to zastrzeżenia oraz mając na względzie treść wydanego przez organ rentowy w styczniu 2004r. zaświadczenia Sąd Najwyższy wskazał, że reguły dowodowe wyprowadzane z treści art.6 k.c. skutkują tym, że fakt wystawienia przez organ rentowy powołanego zaświadczenia ma wpływ na rozłożenie tzw. ciężaru dowodów. Legitymując się tym zaświadczeniem, wnioskodawca uzasadnił swoje twierdzenie co do przerywania prowadzonej działalności, a odmienne twierdzenia pozwanego organu, nie zostały dostatecznie potwierdzone. To, że zaświadczenie wydano na wniosek skarżącego i tylko na podstawie jego twierdzeń oraz tzw. dokumentów zgłoszeniowych oraz wyrejestrowujących z ubezpieczeń, nie może tego dowodu dezawuować, w tym sensie, że to organ rentowy - autor zaświadczenia, winien wykazać, że nie dokumentuje ono rzeczywistego przebiegu ubezpieczenia społecznego. Zastrzeżenia Sądu Najwyższego wzbudził wniosek, że fakt niesprawności samochodu nie wpływa na samo prowadzenie tej działalności i nie zwalnia z opłacania składek. Sąd Najwyższy zwrócił także uwagę na konieczność odniesienia się do faktu, że w decyzji organu rentowego z dnia 21 maja 2008 r., ustalającej prawo ubezpieczonego do emerytury kwestionowane - jako ubezpieczeniowe - okresy, nie zostały przez organ rentowy uwzględnione w tzw. stażu emerytalnym. Jednocześnie Sąd Najwyższy zauważył, że okoliczność ta nie musi mieć w sprawie zasadniczego znaczenia gdyż okresy te „jako okresy, w których nie opłacono składki ubezpieczeniowej, mogły zostać nieuwzględnione w decyzji ustalającej prawo do emerytury”.

Pozwany ani w toku postępowania przed uchyleniem poprzedniego wyroku Sądu Okręgowego, ani po jego uchyleniu ale także po uchyleniu poprzedniego wyroku Sądu Apelacyjnego nie przedstawił żadnych wniosków dowodowych w przedmiocie wykazania, że wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą w okresach wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych, zaś w świetle wiążącej oceny Sądu Najwyższego takie dowody powinien przedstawić wnosząc o oddalenie odwołania od kwestionowanej decyzji. W świetle bowiem wystawionego wnioskodawcy w 2004r. zaświadczenia, ciężar udowodnienia że wnioskodawca prowadził działalność także w innych okresach niż potwierdzone zaświadczeniem przeszedł na pozwanego. Przeciwny dowód naprowadził natomiast wnioskodawca. Występowanie dłuższych przerw w trakcie prowadzenia przez wnioskodawcę działalności gospodarczej w tym bezpośrednio przed okresem pobierania zasiłku a następnie emerytury potwierdziła przesłuchana w charakterze świadka na rozprawie apelacyjnej w dniu 11.12.2013r. małżonka wnioskodawcy. Oczywiście do dowodu z przesłuchania małżonki – jako osoby bliskiej wnioskodawcy - należy odnieść się z daleko idącą ostrożnością. Mając jednak na względzie, że ciężar przeprowadzenia jakichkolwiek dalszych dowodów obciążał nie wnioskodawcę, lecz pozwanego, zaś pozwany w tej materii nie wykazał jakiejkolwiek inicjatywy nie widząc potrzeby uczestniczenia w dalszej fazie procesu w tym choćby przy przeprowadzaniu dowodu zainicjowanego przez wnioskodawcę, trudno jest kwestionować przedstawiane przez świadka okoliczności faktyczne. Twierdzeń wnioskodawcy nie podważają także informacje uzyskane przez Sąd z Urzędu Skarbowego, w którym wnioskodawca się rozliczał w latach 1998-2004 (w istocie informacje te nie zawierają jakichkolwiek przesłanek do przyjęcia, że w okresach objętych sporem wnioskodawca uzyskiwał jakikolwiek przychód tudzież ponosił jakiekolwiek koszty działalności gospodarczej podniesione do rozliczenia podatkowego)..

W konsekwencji Sąd Apelacyjny - odmiennie niż Sąd I instancji - uznał, że wnioskodawca w spornych okresach, kiedy wyrejestrowywał się z ubezpieczeń społecznych faktycznie nie prowadził pozarolniczej działalności gospodarczej. Obowiązek ubezpieczenia społecznego (tym bardziej przed wprowadzeniem przepisów umożliwiających zawieszenie działalności gospodarczej) wynikał z faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej a nie wyłącznie z faktu jej zarejestrowania (co wypływa z ugruntowanego przywoływanego również w niniejszej sprawie orzecznictwa). Ustalenie, że wnioskodawca w spornych okresach faktycznie nie prowadził działalności gospodarczej skutkowało koniecznością ustalenia, że w okresach tych nie podlegał ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu. Okresy wskazywane w zaskarżonej decyzji obejmują wszystkie okresy wyrejestrowania przez wnioskodawcę z ubezpieczeń społecznych z wyłączeniem okresów, w których skarżący objęty był ubezpieczeniami z umów o pracę jako wyprzedzającymi ubezpieczenie z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej. W konsekwencji częściowo „zachodzą” one na okresy pozytywnie ujęte w zaświadczeniu wystawionego wnioskodawcy w 2004r., którego treści skarżący nie kwestionuje. Z powyższych względów uzasadniony jest postulat takiej zmiany treści zaskarżonej decyzji, skutkiem której będzie „wyłączenie” z okresów ubezpieczenia społecznego wyłącznie tych okresów, które w decyzji zostały wskazane ponad te okresy jakie potwierdza treść zaświadczenia z 2004r.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok stosownie do art.386§1kpc zmieniając decyzję organu rentowego stosownie do treści art.477 14§1 k.p.c. ustalając, że wnioskodawca w okresach od 15.05.2001r. do 30.06.2001r.; od 15.05.2001r. do 15.03.2002r.; od 01.11.2002r. do 09.11.2002r.; od 10.07.2003r. do 13.01.2004r. nie podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

W konsekwencji zmiany zaskarżonego orzeczenia Sąd Apelacyjny zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, stosownie do art.98 i art.108kpc oraz przy uwzględnieniu przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (jt.: Dz.U. z 2013r., poz.461) § 12 ust.2 i §13 ust.1 pkt 2 (II instancja) oraz § 12 ust.2 i §13 ust.4 pkt 2 (sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej) zasądził od pozwanego na rzecz wnioskodawcy łącznie kwotę 240zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz 90zł tytułem zwrotu opłaty od dwóch apelacji oraz skargi kasacyjnej.