Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Górnik

Protokolant: st.sekr.sąd. Agnieszka Grygiel

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2017 r. na rozprawie

sprawy z powództwa Banku (...) spółki akcyjnej w W.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

o zapłatę

utrzymuje w mocy w całości nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla wydany przez Sąd Okręgowy w Szczecinie w dniu 20 grudnia 2016 roku, sygn. akt VIII GNc 571/16.

Sygn. akt VIII GC 371/17

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 4 listopada 2016 r. powódka Bank (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. domagała się zasądzenia od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwoty 781.020,94 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 20 września 2016 r. i kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego. Wyjaśniła, że posiada wystawiony przez pozwaną (uprzednio (...) sp. z o.o.) weksel własny uzupełniony o sumę wekslową 781.020,94 zł. Pozwana weksla nie wykupiła, pomimo stosownego wezwania. Roszczenie stało się wymagalne 20 września 2016 r. i od tego dnia powódce należne są również odsetki od dochodzonej kwoty głównej.

Dnia 20 grudnia 2016 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie w postępowaniu nakazowym z weksla wydał nakaz zapłaty (sygn. akt VIII GNc 571/16), którym nakazał pozwanej zapłacić kwotę dochodzoną pozwem wraz kosztami procesu 16.980 zł w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty albo wnieść w tym terminie zarzuty.

Pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. złożyła od powyższego nakazu zapłaty zarzuty, w których wniosła o uchylenie nakazu zapłaty, oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na jej rzecz kosztów procesu. Podniosła zarzuty nieważności weksla, podpisania weksla przez osobę nie posiadającą umocowania do zaciągania zobowiązań wekslowych, wypełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową, wypełnienia weksla na kwotę, co do której pozwana nie ma obowiązku zapłaty, wypełnienia weksla pomimo istnienia między stronami umowy kredytowej z ratami nieodpowiadającymi dochodzonemu roszczeniu, a także przedwczesności roszczenia. Ponadto, w ramach stosunku podstawowego, zarzuciła, że powódka niezasadnie wypowiedziała jej umowę kredytu (brak było ku temu przesłanek), pozwana była w dobrej sytuacji ekonomicznej, natomiast powódka zachowywała się nielojalnie, powódka nie doręczyła jej przedsądowego wezwania do zapłaty, a ogólne warunki umów powódki nie wiązały jej, bo nie zostały przez nią doręczone (art. 384 § 1 k.c.). Podniosła również, że podejmowała z powódką próby ugodowe, chciała uzyskać restrukturyzację długu.

Postanowieniem z 3 sierpnia 2017 r. pozwana została zwolniona od kosztów sądowych w postaci opłaty sądowej od zarzutów od nakazu zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. w przeszłości kilkakrotnie zmieniała swoją nazwę. Pierwotnie jej nazwa brzmiała (...), a następnie (...). Ostatecznie zmieniła nazwę na (...).

Niesporne, a nadto dowód:

-

odpisy z KRS pozwanej (k. 33-40).

Dnia 14 lutego 2013 r. K. B. będący prokurentem pozwanej (wpisanym do rejestru przedsiębiorców) wypisał w imieniu reprezentowanej przez siebie spółki na rzecz powódki weksel własny in blanco.

Tego samego dnia K. B. podpisał również deklarację wekslową, zgodnie z którą powódka mogła uzupełnić weksel w każdym czasie, na sumę odpowiadającą kwocie wykorzystanego a niespłaconego kredytu udzielonego w kwocie 700.000 zł na podstawie umowy nr (...) z 30 czerwca 2009 r. (wraz z aneksami), wraz z odsetkami, odsetkami za opóźnienie, prowizją i innymi należnościami powódki. Powódka mogła to uczynić w przypadku niedotrzymania umownego terminu spłaty całości lub części zobowiązań kredytowych oraz we wszystkich przypadkach, w których powódce służy prawo ściągnięcia wierzytelności przed nadejściem terminu płatności. Termin płatności mógł wskazany wedle uznania powódki.

Dowody:

-

weksel z 14 lutego 2013 r. (k. 4);

-

odpisy z KRS pozwanej (k. 33-40);

-

deklaracja wekslowa z 14 lutego 2013 r. (k. 331).

Wystawiony 14 lutego 2013 r. weksel stanowił zabezpieczenie umowy kredytu na rachunku bieżącym nr (...) z 30 czerwca 2009 r. (§ 3 ust. 1 umowy), na podstawie której powódka udzieliła pozwanej kredytu w kwocie 150.000 zł z terminem płatności 30 czerwca 2010 r. (§2 umowy). Na podstawie zawartej umowy powódce należały się wyszczególnione w umowie prowizje (§ 5 umowy) oraz oprocentowanie kredytu; ponadto od zadłużenia przeterminowanego powódce należne były odsetki umowne (§ 6 umowy). W umowie postanowiono, że w sprawach nieuregulowanych w umowie znajdują zastosowanie postanowienia umowy z 30 czerwca 2008 r. nr (...) (wraz z późniejszymi zmianami), ustalającej ogólne warunki kredytowania (§ 10 umowy).

Strony modyfikowały powyższą umowę kolejnymi aneksami z 20 maja 2010 r., 25 maja 2011 r., 25 kwietnia 2012 r. oraz – ostatecznie – 14 lutego 2013 r., w których m.in. podwyższały kwotę udzielonego kredytu, zmieniały termin spłaty (§ 2 każdego z aneksów), wysokość należnych powódce prowizji i odsetek (§ 5 i 6 każdego aneksu), a także podtrzymywały postanowienia co do zabezpieczenia należności powódki wekslem (§ 3 każdego aneksu) i co do obowiązywania umowy z 30 czerwca 2008 r. nr (...) wraz z późniejszymi zmianami (odpowiednio § 11 lub § 10 każdego aneksu). Przy kolejnych aneksach pozwana przedkładała nowy weksel i nową deklarację wekslową.

Ostatecznie, na podstawie aneksu nr (...) z 14 lutego 2013 r. kwota udzielonego pozwanej kredytu wyniosła 700.000 zł, którą pozwana miała spłacić w terminie do 14 lutego 2014 r.

Następnie powódka i pozwana sporządziły jeszcze dwa aneksy do umowy (13 lutego 2014 r. i 13 stycznia 2015 r.), na podstawie których przedłużono termin spłaty kredytu do 13 stycznia 2016 r. (§ 1 każdego aneksu), a także zmodyfikowano wysokość należnych powódce prowizji, odsetek i opłat (§ 1 i 3 każdego aneksu) Pozostałe postanowienia umowy zachowano bez zmian (§ 2 każdego aneksu).

Dowody:

-

weksel z 14 lutego 2013 r. (k. 4);

-

umowa nr (...) z 30 czerwca 2009 r. (k. 74-76);

-

aneks nr (...) z 26 maja 2010 r. (k. 77-78);

-

aneks nr (...) z 25 maja 2011 r. (k. 79-81);

-

aneks nr (...) z 25 kwietnia 2012 r. (k. 82-83);

-

aneks nr (...) z 14 lutego 2013 r. (k. 84-85);

-

deklaracja wekslowa z 26 maja 2010 r. (k. 88);

-

deklaracja wekslowa z 25 kwietnia 2012 r. (k. 89);

-

aneks nr (...) z 13 lutego 2014 r. (k. 302-303);

-

aneks nr (...) z 13 stycznia 2015 r. (k. 304-305);

-

deklaracja wekslowa z 14 lutego 2013 r. (k. 331).

Przywoływaną w treści umowy nr (...) z 30 czerwca 2009 r. (i aneksach) umowę nr (...) powódka zawarła z pozwaną 30 czerwca 2008 r. Umowa ta miała na celu ustalenie ogólnych zasad, jakie będą stosowane dla kredytów, które mogą być udzielonej pozwanej przez powódkę (§ 1 umowy). Ponadto przewidywała szczegółowe postanowienia dotyczące m.in. wypowiedzenia umowy kredytowej. Umowę strony zmodyfikowały aneksem nr (...) z 30 czerwca 2009 r.

Treść umowy została kompleksowo zmieniona aneksem nr (...) z 26 maja 2010 r., którym zmieniono całkowicie brzmienie umowy. Nadal celem umowy było ustalenie ogólnych zasad stosowanych dla kredytów udzielanych pozwanej przez powódkę (§ 1 aneksu). Ustalono prawo powódki do wypowiedzenia umowy kredytu w przypadku utraty przez pozwaną zdolności kredytowej lub niedotrzymania warunków udzielenia kredytu. Także wypowiedzenie mogło nastąpić w przypadku wypowiedzenia umowy rachunku bieżącego, na którym udzielono kredytu. Standardowy okres wypowiedzenia wynosił 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością – 7 dni (§ 13 aneksu). Wypowiedzenie musiało zachowywać formę pisemną (§ 17 umowy). Kolejnym aneksem nr (...) z 25 maja 2011 r. strony zmodyfikowały postanowienie umowy dotyczące udostępniania informacji gospodarczych.

Umowę nr (...) z 30 czerwca 2009 r. podpisał za powódkę P. B., upoważniony do samodzielnej reprezentacji pozwanej (zgodnie z wpisem do rejestru przedsiębiorców) jako prezes zarządu. Aneksy do powyższej umowy za pozwaną podpisywał K. B., będący – zgodnie z wpisem do rejestru przedsiębiorców – prokurentem pozwanej.

Zgodnie z treścią umowy i aneksów egzemplarz każdego z tych dokumentów pozwana otrzymała.

Dowody:

-

odpisy z KRS pozwanej (k. 33-40);

-

aneks nr (...) z 25 maja 2011 r. (k. 311-312);

-

aneks nr (...) z 26 maja 2010 r. (k. 313-321);

-

aneks nr (...) z 30 czerwca 2009 r. (k. 322);

-

umowa nr (...) z 30 czerwca 2008 r. (k. 323-330).

Dnia 18 sierpnia 2015 r. powódka doręczyła pozwanej pismo z 3 sierpnia 2015 r. stanowiące wypowiedzenie – z zachowaniem 7-dniowego terminu wypowiedzenia – umowy z 30 czerwca 2009 r. nr (...) (wraz z aneksami). Poinformowała, że według stanu na 3 sierpnia 2015 r. wierzytelność powódki z tytułu wypowiadanej umowy wynosi 705.219,61 zł.

Tego samego dnia powódka doręczyła pozwanej inne pismo z 3 sierpnia 2015 r., stanowiące wypowiedzenie umowy z 21 stycznia 2003 r. – umowa kompleksowego pakietu Harmonium (...) również z zachowaniem 7-diowego terminu wypowiedzenia.

Wypowiedzenia w imieniu powódki podpisali M. M. i E. P..

Przed wysłaniem pozwanej powyższej korespondencji, dnia 6 sierpnia 2015 r., powódka próbowała bezskutecznie doręczyć te pisma – przez swojego pracownika – w siedzibie pozwanej w G. przy Pl. (...).

Dowody:

-

pismo z 3 sierpnia 2015 r. (k. 86);

-

pismo z 3 sierpnia 2015 r. (k. 87);

-

notatka służbowa z 7 sierpnia 2015 r. (k. 310).

Dnia 25 lipca 2016 r. powódka doręczyła pozwanej pismo z 11 lipca 2016 r. stanowiące wezwanie do zapłaty – w terminie 14 dni od doręczenia wezwania – zadłużenia z tytułu umowy nr (...) z 30 czerwca 2009 r. (wraz z aneksami) w łącznej kwocie 694.858,72 zł (według stanu na 11 lipca 2016 r.) wraz z dalszymi odsetkami.

Dowód:

-

pismo z 11 lipca 2016 r. (k. 90).

Dnia 12 września 2016 r. powódka doręczyła pozwanej wezwanie do wykupu weksla za kwotę 781.020,94 zł w terminie 20 września 2016 r. w S., w oddziale powódki przy Pl. (...).

Wezwanie podpisali za powódkę M. M. i R. B..

Dowody:

-

wezwanie z 2 września 2016 r. wraz z dowodem doręczenia (k. 41-42, 91);

-

odpis pełny z KRS powódki (k. 7-31).

M. M., R. B. i E. P. posiadali pełnomocnictwa do reprezentacji powódki podpisane przez osoby umocowane do reprezentacji powódki, zgodnie z wpisami do rejestru przedsiębiorców w ramach KRS, tj. M. W. i A. K. (wiceprezesów zarządu) lub M. W. i M. G. (wiceprezesa zarządu i prokurenta).

Dowody:

-

odpis pełny z KRS powódki (k. 7-31);

-

pełnomocnictwa (k. 333-335).

Według stanu na 20 września 2016 r. łączne zadłużenie pozwanej wobec powódki z tytułu umowy nr (...) z 30 czerwca 2009 r. wyniosło 781.020,94 zł, w tym 694.858,72 zł niespłaconego kapitału udzielonego kredytu, 85.644,22 zł odsetek do 19 września 2016 r., a także 518 zł tytułem należnych powódce opłat.

Dowody:

-

historia transakcji na rachunku kredytowym (k. 184-301);

-

wyciąg z ksiąg bankowych z 22 września 2017 r. (k. 332).

Przeciwko pozwanej toczyło się łącznie 10 postępowań egzekucyjnych (w trybie egzekucji administracyjnej i komorniczej), w ramach których organy egzekucyjne sukcesywnie dokonywały zajęć na rachunkach bankowych pozwanej od 21 kwietnia do 31 lipca 2015 r.

Postanowieniem z 21 marca 2016 r. (sygn. akt V GU 73/15) Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim oddalił wniosek powódki (z 12 listopada 2015 r.) o ogłoszenie upadłości pozwanej, uzasadniając, że pozwana nie posiada majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego (art. 13 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe). Wskazał, że łączne zadłużenie pozwanej przekracza 1.800.000 zł, a zaległości sięgają kwietnia 2015 r.

Dowód:

-

lista postępowań egzekucyjnych (k. 306-307);

-

postanowienie Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z 21 marca 2016 r., sygn. akt V GU 73/15 (k. 308-309).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszej sprawie nieodzowne było zastosowanie szczególnego reżimu statuowanego w przepisach ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe (Dz.U. z 1936 r. Nr 37, poz. 282 ze zm.; dalej: Pr. weksl.), albowiem istnienia swojego roszczenia strona powodowa upatrywała w załączonym do pozwu wekslu.

Na podstawie art. 104 Pr. weksl. odpowiedzialność wystawcy weksla własnego jest taka sama jak akceptanta weksla trasowanego. O zakresie tej odpowiedzialności stanowi przepis art. 28 Pr. weksl., zgodnie z którym przez przyjęcie trasat (wówczas akceptant) zobowiązuje się do zapłacenia weksla (sumy wekslowej oznaczonej w treści weksla) w terminie płatności. Zobowiązanie wekslowe ma co do zasady charakter abstrakcyjny. Oznacza to, że zobowiązanie wekslowe jest oderwane od swej przyczyny prawnej (tzw. causa), stanowiącej gospodarczą przyczynę wystawienia weksla ( vide A. Szpunar, Komentarz do prawa wekslowego i czekowego, Warszawa 2001, s. 28-32; A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1998, s. 273). Z tego względu posiadacz weksla nie musi wykazywać podstawy gospodarczej zobowiązania wekslowego ani tego, że ta podstawa w ogóle istniała; musi jedynie przedłożyć dokument weksla, na który się powołuje, i wykazać swą tożsamość z osobą remitenta.

Abstrakcyjność zobowiązania wekslowego zostaje złagodzona we wzajemnych stosunkach pomiędzy wystawcą a pierwszym wierzycielem wekslowym (remitentem). Według utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego ( vide np. wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 1962 r., sygn. akt 3 CR 842/61, L., wyrok Sądu Najwyższego z 27 kwietnia 2001 r., sygn. akt III CKN 341/00, OSNC 2002 nr 4, poz. 50) w wymienionych stosunkach dopuszczalne jest podnoszenie przez dłużnika wekslowego wszelkich zarzutów, także zarzutów osobistych w rozumieniu art. 17 Pr. weksl., zgodnie z którym osoby, przeciw którym dochodzi się praw z wekslu, nie mogą wobec posiadacza zasłaniać się zarzutami, opartymi na swych stosunkach osobistych z wystawcą lub z posiadaczami poprzednimi, chyba że posiadacz, nabywając weksel, działał świadomie na szkodę dłużnika.

Dopuszczenie zarzutów dotyczących stosunku podstawowego, mimo ujmowania czynności prawnych rodzących zobowiązania wekslowe jako czynności abstrakcyjnych, ma uzasadnienie w tym, że konstrukcja czynności prawnej abstrakcyjnej nie pozbawia doniosłości prawnej wadliwości istniejących w zakresie stosunku podstawowego. Nie łączy ona wprawdzie z nimi nieważności czynności prawnej przysparzającej, zakłada jednak, w razie ich wystąpienia, zwrot uzyskanego przysporzenia jako bezpodstawnego wzbogacenia (czy też nienależnego świadczenia). Oprócz tego formułowana jest reguła, zgodnie z którą wierzyciel wekslowy nie może mieć wobec swego bezpośredniego kontrahenta więcej praw niż to wynika ze stosunku podstawowego ( vide wyrok Sądu Najwyższego z 27 kwietnia 2001 r., sygn. akt III CKN 341/00, OSNC 2002 nr 4, poz. 50; wyrok Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2001 r., sygn. akt II CKN 25/00, OSNC 2001, nr 7-8, poz. 117; orzeczenie Sądu Najwyższego z 15 listopada 1929 r., sygn. akt C 893/29, OSP 1930 nr 1, poz. 300; A. Szpunar, Komentarz do prawa wekslowego i czekowego, Warszawa 2001, s. 31, 130-137).

W przypadku podniesienia przez dłużnika wekslowego jakichkolwiek zarzutów co do weksla czy stosunku podstawowego, ciężar udowodnienia okoliczności faktycznych uzasadniających owe zarzuty spoczywa – zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu z art. 6 k.c. – właśnie na dłużniku wekslowym, czyli w niniejszej sprawie na pozwanej. Również co do okoliczności istnienia deklaracji wekslowej, jej treści, a także uzupełnienia weksla niezgodnie z tą deklaracją, ciężar dowodu obarcza dłużnika wekslowego ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 6 sierpnia 2014 r., sygn. akt I ACa 576/14, L. ).

Strona powodowa wraz z pozwem wykazała posiadanie prawidłowo wypełnionego weksla (zgodnie z przepisami wspomnianej ustawy), który został opatrzony podpisem m.in. pozwanego jako wystawcy (weksel z 14 lutego 2013 r., k. 4). W tym zakresie nie było mowy o nieważności weksla, którą zarzucała strona pozwana. Powódka uczyniła zadość ciężarowi udowodnienia istnienia abstrakcyjnego zobowiązania z weksla. Nie sposób podzielić stanowiska strony pozwanej, jakoby to na powódce spoczywał obowiązek udowodnienia, że treść weksla odpowiada zobowiązaniom ze stosunku podstawowego i weksel został wypełniony zgodnie z deklaracją wekslową. Jak wskazano powyżej, ciężar udowodnienia wszelkich zarzutów przeciwko wekslowi spoczywa na dłużniku wekslowym.

Wskazać przy tym należy, że bezzasadny był zarzut pozwanej co do podpisania weksla przez osobę niemogącą zaciągać zobowiązań wekslowych. Pozwana nie przedstawiła twierdzeń ani dowodów na poparcie tego zarzutu, natomiast zgodnie z odpisami z rejestru pozwanej spółki wynika, że K. B. pozostawał prokurentem pozwanej, wówczas występującej w obrocie pod nazwą (...) (odpisy z KRS pozwanej, k. 33-40). Prokurent zaś, zgodnie z art. 109 ¹ § 1 k.c., ma umocowanie do działania w imieniu i na rzecz podmiotu udzielającego prokury w zakresie czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. W tym zakresie mieściło się również zaciągnięcie zobowiązania wekslowego (podpisania weksla). Skoro K. B. był wpisany do rejestru przedsiębiorców jako prokurent pozwanej, to pozwana nie może powoływać się na to, że wpis nie jest zgodny z rzeczywistością, co wynika z zasady prawdziwości wpisów do KRS, którą statuuje art. 17 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186 z późn. zm.).

Postępowanie dowodowe, w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego (ukierunkowanego na weryfikację twierdzeń i zarzutów stron) zostało przeprowadzone na podstawie dowodów z dokumentów, których wiarygodności żadna ze stron nie podważyła. Złożone w sprawie dokumenty były wiarygodne, nie zachodziły podstawy do kwestionowania ich autentyczności. Strony wywodziły z nich odmienne skutki prawne – pozwana kwestionowała okoliczności wynikające z tych dowodów (m.in. wezwanie do zapłaty), jednak przedłożonych dokumentów nie podważała co do samego ich istnienia i treści. Zgłoszone przez pozwaną wnioski dowodowe, zawarte w zarzutach od nakazu zapłaty, należało w większości oddalić, bowiem zmierzały do przedłużenia postępowania. Zgodnie ze sformułowaną tezą dowodową miały być przeprowadzone na okoliczności, które nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), zwłaszcza uwzględniając specyfikę postępowania na podstawie weksla. W szczególności nie prowadziły do ustalenia, że zobowiązanie leżące u podstaw wystawionego weksla wygasło. Pozwana nie zaprzeczała w procesie, że nie spłaciła zaciągniętego kredytu. Jedynie ograniczała się do ogólnikowego negowania wysokości roszczenia powódki i kwestii formalnych (wypowiedzenia, wezwania do zapłaty, rzekomego niedoręczenia ogólnych warunków kredytu, braku zgody na restrukturyzację zadłużenia i nieuwzględnienie jej – rzekomo dobrej – sytuacji ekonomicznej).

Weksel, na podstawie którego powódka w niniejszym procesie dochodziła od pozwanej zapłaty, stanowił zabezpieczenie zawartej przez strony umowy kredytowej nr (...) z 30 czerwca 2009 r., którą strony sześciokrotnie zmieniały. Ostatecznie kwota kredytu została ustalona na 700.000 zł, a termin spłaty kredytu na 13 stycznia 2016 r. (umowa nr (...) z 30 czerwca 2009 r. wraz z aneksami, k. 74-85, 302-305), co wynika z § 3 ust. 1 umowy. Kolejnymi aneksami strony utrzymywały tego rodzaju zabezpieczenie. Należy przy tym zwrócić uwagę, że pozwana powoływała się na istnienie deklaracji wekslowej i przedłożyła deklaracje z 26 maja 2010 r. (k. 88) i 25 kwietnia 2012 r. (k. 89), jednakże strona powodowa złożyła deklarację wekslową z 14 lutego 2013 r. (k. 331). Skoro deklaracja wekslowa była opatrzona tą samą datą co weksel, to niewątpliwie to właśnie ta deklaracja znajdowała zastosowanie do przedmiotowego weksla. Przedłożone przez pozwaną deklaracje z dat wcześniejszych były w konsekwencji sporządzane przy poprzednio wystawianych wekslach (jako zabezpieczenie przy zawieranych kolejno aneksach do umowy, które przedłużały termin spłaty kredytu).

Zgodnie z deklaracją wekslową z 14 lutego 2013 r. powódka mogła uzupełnić wystawiony przez pozwaną weksel w każdym czasie, na sumę odpowiadającą kwocie wykorzystanego a niespłaconego kredytu udzielonego w kwocie 700.000 zł na podstawie umowy nr (...) z 30 czerwca 2009 r. (wraz z aneksami), wraz z odsetkami, odsetkami za opóźnienie, prowizją i innymi należnościami powódki. Mogła to uczynić w szczególności w przypadku niedotrzymania umownego terminu spłaty całości lub części zobowiązań kredytowych. Termin płatności mógł wskazany wedle uznania powódki.

Wobec takiej treści deklaracji wekslowej twierdzenia pozwanej o wypełnieniu weksla niezgodnie z zawartą deklaracją wekslową ocenić należało jako pozbawione podstaw faktycznych. Zawarta między stronami umowa ustalała ostateczny termin spłaty przez pozwaną kredytu wraz z odsetkami i opłatami do 13 stycznia 2016 r. Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci historii transakcji na rachunku kredytowym oraz wyciągu z ksiąg bankowych (k. 184-301, 332) pozwana nie uregulowała w umówionym terminie swoich zobowiązań kredytowych. Co więcej, w niniejszym procesie pozwana nie kwestionowała niewykonania zobowiązania co do spłaty zadłużenia z tytułu udzielonego jej kredytu. W konsekwencji powódka mogła, zgodnie z deklaracją wekslową, uzupełnić przedmiotowy weksel.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało również, że nie polega na prawdzie ogólnikowe twierdzenie pozwanej, jakoby kwota, o która powódka uzupełniła weksel, nie odpowiadała rzeczywistej wierzytelności. W zgromadzonym materiale dowodowym znajduje się umowa nr (...) z 30 czerwca 2009 r. wraz z aneksami, które określają wysokość należnych powódce od pozwanej odsetek, prowizji i opłat. Powódka złożyła historię transakcji na rachunku kredytowym, która odzwierciedla, w jakiej wysokości powódka udostępniła pozwanej środki kredytowe, w jakim zakresie pozwana z nich korzystała i to, w jakim stopniu nie spłaciła udzielonego kredytu. Ponadto powódka wysokość zadłużenia pozwanej wykazała za pomocą wyciągu z ksiąg bankowych (k. 332), który wskazywał kwotę tożsamą z kwotą, na jaką uzupełniono weksel.

Ogólne, niepoparte konkretnymi zarzutami twierdzenie o niezgodności określonej kwoty z rzeczywistym zadłużeniem nie mogło być skuteczne. Pozwana nie mogła skutecznie zniweczyć powództwa poprzez podniesienie zarzutu o zawyżeniu roszczenia i nieprawidłowego uzupełnienia weksla. Powinna była podnieść konkretne zarzuty i podać, dlaczego i w jakim zakresie kwestionuje wysokość wskazanej przez powódkę kwoty, a także wykazać w tym kierunku inicjatywę dowodową. Zaakcentować przy tym należy, iż w orzecznictwie i doktrynie panuje pogląd, iż niedopuszczalne (i nieskuteczne) jest zaprzeczenie wszystkim faktom, którym pozwany nie przyzna. Fakty i dowody związane z konkretnymi okolicznościami, z którymi się pozwany nie zgadza, pozwany winien wskazać. Jeśli ma to służyć obronie jego racji, powinien się on ustosunkować do twierdzeń strony powodowej ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2009 r., sygn. akt III CSK 341/08, L. – wraz z powołanym tam orzecznictwem). Powyższe znajduje uzasadnienie w art. 3 k.p.c., zgodnie z którym strona ma obowiązek odnieść się do poszczególnych faktów przytaczanych przez stronę przeciwną, a jeżeli według jej wiedzy fakty te przedstawiają się odmiennie, ma obowiązek przedstawić swoją wersję dotyczącą tych faktów ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 listopada 2015 r., sygn. akt I ACa 504/15, L. ).

Pozwana nie zdołała również wykazać zasadności pozostałych sformułowanych zarzutów. Przede wszystkim w obliczu zgromadzonego materiału dowodowego roszczenie powódki nie było przedwczesne – powódka wykazała bowiem (wbrew odmiennemu stanowisku pozwanej), że doręczyła pozwanej zarówno wezwanie do zapłaty z 11 lipca 2016 r. (k. 80), które zostało opatrzone prezentatą pozwanej, jak i wezwanie do wykupu weksla z 2 września 2016 r. (k. 41,91), które również zostało opatrzone prezentatą pozwanej – nadto przedstawiła dowód doręczenia pozwanej (k. 42). Odnosząc się w tym miejscu zwięźle do zarzutu, że kwota, o która powódka uzupełniła weksel, nie odpowiada kwocie z wezwania do zapłaty należy wyjaśnić, że od wezwania do zapłaty do wypełnienia weksla minął pewien okres, który spowodował wzrost zadłużenia pozwanej z tytułu należnych powódce odsetek – stąd właśnie wynikał wzrost należnej powódce kwoty.

Odnośnie do kolejnych zarzutów pozwanej, dotyczących wypowiedzenia umowy kredytu nr (...) z 30 czerwca 2009 r. wraz z aneksami, należy wskazać, że pozwana nie zdołała wykazać, że wypowiedzenie tej umowy było – jak tu ujmowała pozwana – bezzasadne, nieważne, bezskuteczne.

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut pozwanej (oparty na art. 384 k.c.), że nie wiązały jej żadne ogólne warunki umów sformułowane przez powódkę, bowiem – jak twierdziła – nie zostały jej doręczone. Powyższe twierdzenie okazało się sprzeczne z materiałem dowodowym. Mianowicie strony 30 czerwca 2008 r. zawarły umowę nr (...) (k. 323-330), która regulowała ogólne warunki umów kredytowych między stronami. Umowę tę w imieniu i na rzecz pozwanej podpisał P. B., który zgodnie z wpisem do rejestru przedsiębiorców był prezesem zarządu pozwanej, uprawnionym do samodzielnej reprezentacji (odpisy KRS z pozwanej, k. 33-40). Aneksy do tej umowy z kolei podpisywał w imieniu i na rzecz pozwanej prokurent – K. B.. W tym miejscu, powielić należy wcześniejsze rozważania w zakresie prokury poczynione przy okazji ustosunkowania się do zarzutu braku umocowania do zaciągania przez niego zobowiązania wekslowego. Był on, jako prokurent, umocowany do zawierania w imieniu i na rzecz pozwanej aneksów do umowy. Co więcej, zgodnie z treścią umowy nr (...) z 30 czerwca 2008 r. i zawieranych do niej aneksów, pozwana otrzymała egzemplarz każdego z tych dokumentów. W tym kontekście nie można uznać, że postanowienia te były w ogóle ogólnymi warunkami umów czy regulaminem w rozumieniu art. 384 k.c. Była to swoista umowa ramowa między stronami, podpisana przez obydwie strony, nie zaś jednostronnie ustalone przez powódkę warunki umów. Co przy tym istotne, w umowie kredytowej nr (...) z 30 czerwca 2009 r. i w aneksach do tej umowy strony zawierały postanowienie, że umowa nr (...) z 30 czerwca 2008 r. (wraz z późniejszymi aneksami) znajduje zastosowanie do tej umowy.

Zgodnie z treścią umowy nr (...) z 30 czerwca 2008 r. (przy uwzględnieniu kolejnych aneksów do tej umowy) powódka mogła wypowiedzieć umowę kredytową nr (...) z 30 czerwca 2009 r. (wraz z aneksami). Takie uprawnienie wynikało z § 13 umowy nr (...) w brzmieniu ustalonym na podstawie aneksu nr (...) z 26 maja 2010 r. Zgodnie z § 13 powódka mogła wypowiedzieć pozwanej umowę m.in. w razie utraty przez pozwaną zdolności kredytowej, niedotrzymania warunków udzielenia kredytu. Okres wypowiedzenia – w przypadku zagrożenia upadłością – wynosił 7 dni. Z kolei zgodnie z § 17 umowy wypowiedzenie miało czynić zadość wymogowi zachowania formy pisemnej. Takie ukształtowanie prawa powódki do wypowiedzenia umowy opierało się na brzmieniu art. 75 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz.U. z 2012 r. poz. 1376 z późn. zm.; dalej: pr. bank.), zgodnie z którym w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu (ust. 1), a termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni (ust. 2).

W tym miejscu wyjaśnić należy, że niezasadny był zarzut pozwanej, jakoby zastosowany przez powódkę 7-dniowy termin wypowiedzenia umowy kredytu był nieważny ze względu na naruszenie zasady swobodnego kształtowania umów (art. 353 ¹ k.c.). Jak wynika z porównania przytoczonego art. 75 pr. bank. umowa nr (...) z 30 czerwca 2009 r, (wraz z aneksami) powielała regulacje wypowiedzenia umowy ustanowione w ww. przepisie przez ustawodawcę. Zarówno podstawy wypowiedzenia przewidziane w umowie, termin wypowiedzenia, a także jego forma odpowiadały zakresowi regulacji art. 75 pr. bank, a więc nie sposób upatrywać w tych postanowieniach umowy naruszenia zasady swobody umów w kontekście jakiegokolwiek nadużycia przewagi kontraktowej, czy zasad współżycia społecznego, a w konsekwencji nie sposób upatrywać w tych postanowieniach umowy i działaniach powódki nieważności (art. 58 k.c. w zw. z art. 353 ¹ k.c.)..

W związku z tym, że banki obowiązane są bezpiecznie zarządzać ryzykiem kredytowym, utrzymywać płynność płatniczą oraz działać w sposób bezpieczny w odniesieniu do środków pieniężnych gromadzonych na rachunkach bankowych, to nie mogą ignorować sytuacji, w których środki kredytowe są wykorzystywane przez kredytobiorców wbrew ustaleniom przyjętym w umowach, a terminowość spłaty kredytów jest zagrożona ( vide Z. Ofiarski, komentarz do art. 75 pr. bank., LEX/el. 2013). W takich okolicznościach wypowiedzenie umowy jest zasadne.

Powódka skutecznie wypowiedziała pozwanej umowę kredytu poprzez doręczenie 18 sierpnia 2015 r. pism z 3 sierpnia 2015 r., które uwzględniały 7-dniowy termin wypowiedzenia. Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie pozwana nie regulowała swojego zobowiązania względem powódki, a jedynie powiększała zadłużenie kredytowe (historia transakcji na rachunku kredytowym, k. 184-301). Faktem jest również, że wobec pozwanej toczyły się liczne postępowania egzekucyjne, w ramach których zajmowano środki znajdujące się na rachunkach bankowych pozwanej prowadzonych przez powódkę. Zajęcia te były dokonywane w okresie bezpośrednio poprzedzającym wypowiedzenie przez powódkę umowy kredytu (lista postępowań egzekucyjnych, k. 306-307). O złej sytuacji ekonomicznej pozwanej świadczy również fakt, że powódka 12 listopada 2015 r. wystąpiła z wnioskiem o ogłoszenie upadłości pozwanej. Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim oddalił wprawdzie ów wniosek, ale istotna jest przyczyna tego oddalenia – wniosek został oddalony na podstawie art. 13 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2015 r. poz. 233) z uwagi na fakt, że pozwana – choć była niewypłacalna (łączne zadłużenie przekraczało 1.800.000 zł) – nie posiadała majątku wystarczającego na przeprowadzenie postępowania upadłościowego (postanowienie Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z 21 marca 2016 r., sygn. akt V GU 73/15, k. 308-309). Sytuacja pozwanej była więc bardzo zła, skoro jej majątek nawet nie wystarczał na przeprowadzenie postępowania upadłościowego.

W powyższych okolicznościach wypowiedzenie umowy kredytowej było skuteczne. Niemniej należy zwrócić uwagę, że powódka wypełniła weksel już po upływie terminu spłaty kredytu, który był określony w umowie na 13 stycznia 2016 r. Tym samym nawet gdyby powódka rzeczywiście nie miała podstaw do wypowiedzenia umowy, to z uwagi na nieuregulowanie przez pozwaną zadłużenia z tytułu kredytu do 13 stycznia 2016 r. powódka miała uprawnienie do uzupełnienia weksla i dochodzenia na jego podstawie zapłaty.

Niezasadny okazał się również sformułowany przez pozwaną zarzut, że pisma pochodzące od powódki (wypowiedzenie umowy, wezwanie do zapłaty) były sporządzane przez osoby nieumocowane do działania w imieniu powódki. Jak wynika z materiału dowodowego wszystkie te osoby posiadały stosowne pełnomocnictwa (k. 333-335) udzielone przez osoby, które zgodnie z wpisem do rejestru przedsiębiorców (odpis pełny z KRS powódki, k. 7-31) były uprawnione do reprezentacji powódki, w tym również do udzielenia tych pełnomocnictw.

Okoliczności niniejszej sprawy nie pozwalają również na aprobatę zarzutu pozwanej co do nielojalnego zachowania powódki. Powódka zawierała z pozwaną kolejne aneksy do umów, przedłużając jej termin spłaty zobowiązań kredytowych i zwiększając pierwotną kwotę kredytu. Decyzję o wypowiedzeniu umowy kredytu, a następnie wypełnieniu weksla i dochodzeniu zapłaty podjęła dopiero wówczas, gdy powzięła wiedzę o licznych (dziesięciu) postępowaniach egzekucyjnych wobec pozwanej. Stąd powódka – jako bank, który musi uwzględniać szczególną staranność co do ryzyka gospodarczego (w interesie ogółu klientów sektora usług finansowych) – podjęła decyzję o dochodzeniu wierzytelności z tytułu kredytu, skoro pozwana dobrowolnie go nie spełniała i nie było widoków na to, aby to uczyniła.

W konstatacji należało ocenić, że powódka wykazała, że posiada ważny weksel na dochodzoną pozwem kwotę, a pozwana nie zdołała wykazać okoliczności podważających istnienie tego roszczenia, w szczególności nie wykazała wygaśnięcia zobowiązania na skutek spełnienia świadczenia (i nie powoływała się na takie okoliczności).

Z powyższych względów wydany nakaz zapłaty należało utrzymać w mocy na podstawie art. 496 k.p.c.