Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa G. O.

przeciwko (...) w W.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Opocznie

z dnia 21 grudnia 2015 roku, sygn. akt I C 367/14

zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym tiret drugi sentencji w ten tylko sposób, że odsetki ustawowe od kwoty 10.000 złotych zasądza od dnia 28 kwietnia 2014 roku do dnia zapłaty i zasądza od pozwanego (...) w W. na rzecz powódki G. O. kwotę 241 ( dwieście czterdzieści jeden) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR Monika Cichocka

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 112/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21.12.2015 r. Sąd Rejonowy w Opocznie po rozpoznaniu sprawy z powództwa G. O. przeciwko (...) w W. o zadośćuczynienie i odszkodowanie zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 16.000 złotych tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od kwoty 6.000 złotych od dnia 28.04.2014 r. do dnia zapłaty i od kwoty 10.000 złotych od dnia 1.06. 2015 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 3.360 złotych tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami od dnia 28.04. 2014 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałej części, zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3.473 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Opocznie brakującą opłatę od uwzględnionej części powództwa w kwocie 471 złotych.

Przytoczone orzeczenie oparte zostało na ustaleniach faktycznych oraz rozważaniach prawnych szczegółowo przedstawionych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy podzielił te ustalenia i rozważania, przyjął je za własne.

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił, iż G. O. zgłosiła szkodę (...)dnia 28.03.2014 r. , wezwała ubezpieczyciela m.in. do zapłaty kwoty 37.500 złotych tytułem zadośćuczynienia.

(dowód zgłoszenie szkody w aktach szkodowych )

Od wyroku Sąd Rejonowego w Opocznie z dnia 21.12.2015 r. apelację wniósł pełnomocnik powódki; zaskarżył go w części oddalającej powództwo co do odsetek ustawowych od przyznanej w pkt 1 tiret drugi wyroku kwoty zadośćuczynienia w kwocie 10.000 złotych od dnia 28.04. 2014 r. do dnia 3.05.2015r., tj. kwoty 1.201,92 złotych.

Na podstawie art. 368 § 1 pkt 2 kpc zaskarżonemu wyrokowi zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 481 § 1 kc w zw. z art. 455 kc poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie w stanie faktycznym niniejszej sprawy, że odsetki od zasądzonej tytułem zadośćuczynienia kwoty rozszerzonego w toku sprawy roszczenia należne są powódce od dnia następnego po dniu dokonania rozszerzenia powództwa, tj. od dnia 1.06.2015 r., w sytuacji gdy odsetki winny zostać zasądzone od dnia następnego po upływie terminu wskazanego pozwanemu w wezwaniu do zapłaty, tj. od dnia 28.04. 2014 r. oraz naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 328 § 2 kpc polegające na niewskazaniu w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia o częściowym oddaleniu powództwa o zasądzenie odsetek od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia 10.000 złotych.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki odsetek ustawowych od przyznanego zadośćuczynienia w kwocie 10.000 złotych od dnia 28.04. 2014 r. do dnia zapłaty. Nadto wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Na wstępie należy jednak stwierdzić, iż żaden przepis ustawowy nie reguluje wprost kwestii dotyczącej daty wymagalności roszczenia o zadośćuczynienie, o którym mowa w art. 445 § 1 kc. W orzecznictwie sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego prezentowane są w tym względzie dwa różne stanowiska.

Według pierwszego z poglądów nie można wprawdzie określać wysokości zadośćuczynienia na podstawie aktualnych cen rynkowych, niemniej jednak występuje potrzeba uwzględnienia przy ustalaniu zadośćuczynienia m.in. aktualnego stanu stosunków majątkowych w społeczeństwie, który niewątpliwie łączy się z problemem cen. Oznacza to, że określone w art. 363 § 2 kc zasady ustalania odszkodowania mają odpowiednie zastosowanie przy ustalaniu odpowiedniej sumy z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Dlatego też w razie ustalenia wysokości zadośćuczynienia według stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy uzasadnione jest przyznanie odsetek dopiero od chwili wyrokowania (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30.10. 2003 r., IV CK 130/02, wyrok z dnia 8.12.1997 r., I CKN 361/97, wyrok z dnia 9.01. 1998 r., III CKN 301/97, wyrok z dnia 20.03.1998 r., II CKN 650/97, wyrok z dnia 4.09. 1998 r., II CKN 875/97, wyrok z dnia 9.09.1999 r., II CKN 477/98).

Według drugiego z poglądów – obecnie dominującego – nie można podzielić stanowiska, że orzeczenie sądu w zakresie przyznającym zadośćuczynienie kształtuje wysokość zobowiązania (ma charakter konstytutywny) i dopiero od tej daty roszczenie staje się wymagalne, a dłużnik pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem tego świadczenia. Orzeczenie sądu przyznające zadośćuczynienie ma bowiem charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, zaś zobowiązane do zapłaty zadośćuczynienia ma charakter zobowiązania bezterminowego, toteż przekształcenie go w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania zobowiązanego do spełnienia świadczenia zgodnie z treścią art. 455 kc. Nie ma przy tym znaczenia, że przyznanie zadośćuczynienia jest fakultatywne i zależy od uznania sądu oraz poczynionej przez niego oceny konkretnych okoliczności danej sytuacji, poszkodowany bowiem może skierować roszczenie o zadośćuczynienie bezpośrednio do osoby ponoszącej odpowiedzialność deliktową wynikającą ze skutków wypadku komunikacyjnego (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22.02. 2007 r., I CSK 433/06, wyrok z dnia 28.06.2005 r. I CK 7/05, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7.09. 2007r., I ACa 458/07).

Wynikająca z art. 455 kc reguła, według której dłużnik ma świadczyć niezwłocznie po wezwaniu go przez wierzyciela do wykonania, ulega modyfikacji w odniesieniu do świadczeń przysługujących poszkodowanemu od zakładu ubezpieczeń. Spełnienie świadczenia z tytułu ubezpieczenia powinno było nastąpić bowiem w terminie 30 dni, licząc od dnia otrzymania przez zakład ubezpieczeń zawiadomienia o szkodzie. W przypadku gdyby wyjaśnienie w tym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego (art. 817 § 1 i 2 kc w zw. z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22.05. 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.).

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu swojego w wyroku z dnia 18.02.2011 r. zapadłego w sprawie I CSK 243/10, podsumowując niejako swoje dotychczasowe poglądy prezentowane w kwestii daty wymagalności roszczenia o zadośćuczynienie, podniósł, wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie za krzywdę, a tym samym i początkowy termin naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie należnego zadośćuczynienia (art. 481 § 1 kc), może się różnie kształtować w zależności od okoliczności sprawy. Terminem, od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę, może być więc, w zależności od okoliczności sprawy, zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu, jak i dzień tego wyrokowania. Wysokość krzywdy może się zmieniać w czasie, różna zatem w miarę upływu czasu może być też wysokość należnego zadośćuczynienia. W rezultacie początek opóźnienia w jego zapłacie może się łączyć z różnymi datami. Jeżeli więc powód żąda od pozwanego zapłaty określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od danego dnia, poprzedzającego dzień wyrokowania, odsetki te powinny być, w świetle powyższych uwag, zasądzone zgodnie z żądaniem pozwu, o ile tylko w toku postępowania zostanie wykazane, że dochodzona suma rzeczywiście się powodowi należała tytułem zadośćuczynienia od wskazanego przez niego dnia. Jeżeli natomiast sąd ustali, że zadośćuczynienie w rozmiarze odpowiadającym sumie dochodzonej przez powoda należy się dopiero od dnia wyrokowania, odsetki od zasądzonego w takim przypadku zadośćuczynienia mogą się należeć dopiero od dnia wyrokowania. Sąd Okręgowy podziela w całości to stanowisko.

Z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika, iż powódka doznała uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku z dnia 11.03.2013 r., a w dniu 28.03.2014 r. zgłosiła pozwanemu swoje roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia w wysokości 37.500 złotych.

W dacie zgłoszenia roszczenia stan zdrowia powódki był stabilny, a rozmiar krzywdy „utrwalony”. Powyższe daje podstawę do stwierdzenia, iż roszczenie powódki stało się wymagalne od dnia następnego po upływie 30 dni od wezwania pozwanego do zapłaty w tym zakresie, tj. od dnia 28.04.2014 r. Z niezrozumiałych względów Sąd pierwszej instancji przyznając na rzecz powódki zadośćuczynienie w łącznej kwocie 16.000 złotych odnośnie daty zasądzenia odsetek za opóźnienie w zakresie kwoty 10.000 złotych przyjął dzień 1.06.2015 r. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wskazuje, aby dopiero w tej dacie ujawniły się jakieś nowe okoliczności mające wpływ na ocenę rozmiaru krzywdy powódki, albo ażeby dopiero w tej dacie powódka sprecyzowała swoje roszczenie względem pozwanego odnośnie kwoty należnego jej zadośćuczynienia.

Mając na względzie powyższe, w uwzględnieniu apelacji, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok na podstawie art. 386 § 1 kpc, a o kosztach procesu za instancję odwoławczą orzekł, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynika procesu, na podstawie art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc.

Na oryginale właściwe podpisy