Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 26stycznia 2018r.

Sąd Okręgowy w Elblągu

Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Renata Żywicka (spr.)

Sędziowie: SO Grażyna Borzestowska

SO Bożena Czarnota

po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2018r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania K. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy

na skutek zażalenia wniesionego przez biegłego sądowego R. P.

na postanowienie Sądu Rejonowego w Elblągu – IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 6 listopada 2017r. w sprawie IV U 338/17 w przedmiocie wynagrodzenia biegłego

postanawia:

zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że w miejsce kwoty 236,86 zł przyznać biegłemu sądowemu R. P. kwotę 248,36 zł (słownie: dwieście czterdzieści osiem złotych 36/100) tytułem wynagrodzenia za sporządzoną opinię

/-/SSO Grażyna Borzestowska /-/SSO Renata Żywicka (spr.) /-/SSO Bożena Czarnota

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 6 listopada 2017r. Sąd Rejonowy w Elblągu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przyznał biegłemu sądowemu R. P. wynagrodzenie za sporządzenie pisemnej opinii w kwocie 236,86 zł i oddalił wniosek biegłego o wynagrodzenie w pozostałym zakresie.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd I instancji – powołując się na przepis art. 89 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. (Dz.U. 2016r., poz. 623) oraz §7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (Dz.U. 2013r., poz. 518), wskazał, że biegły domagał się przyznania wynagrodzenia w kwocie 248,36 zł, na którą składało się wynagrodzenie za wydanie opinii w kwocie 151,92 zł (jako 8,49% kwoty bazowej 1789,42 zł) oraz kwota 50 zł tytułem kosztów administracyjnych. Do całości wynagrodzenia biegły doliczył podatek VAT. Sąd Rejonowy uznał, że żądana przez biegłego kwota za sporządzenie opinii jest zgodna z obowiązującymi stawkami. Ponadto za zasadne Sąd ten uznał podwyższenie tej kwoty stawką podatku VAT. Zdaniem Sądu jednak, biorąc pod uwagę brzmienie art. 89 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych, brak jest podstaw do podwyższenia tą stawką kwoty 50 zł stanowiącej należności dodatkowe biegłego. Jak wskazał bowiem Sąd treść przepisu jest jasna i precyzyjna oraz nie przewiduje odstępstw w tym zakresie. Wyraźnie stanowi, że tylko w odniesieniu do wynagrodzenia stosuje się zasadę powiększenia go o podatek VAT. W ocenie Sądu Rejonowego, regulacja zawarta w ustawie o kosztach w tym zakresie stanowi lex specialis w relacji z ustawą o VAT, a co za tym idzie wedle zasady lex specialis derogat legi generali, ma pierwszeństwo w stosunku do ogólnej regulacji zawartej w ustawie o VAT.

Wobec powyższego Sąd Rejonowy przyznał biegłemu kwotę 236,86 zł (151,92 zł + 23%vat + 50 zł), odmawiając przyznania wynagrodzenia w pozostały zakresie.

Zażalenie na powyższe postanowienie wywiódł biegły sądowy, zaskarżając je w części i wnosząc o jego zmianę i przyznanie zwrotu podatku VAT od dodatkowych kosztów sporządzenia opinii.

W uzasadnieniu zażalenia skarżący wskazał, że jest on obowiązany do naliczania i odprowadzania podatku VAT, zaś zgodnie z przepisami ustawy o podatku VAT, podstawa opodatkowania VAT obejmuje również koszty dodatkowe bezpośrednio związane z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Dlatego też, zdaniem biegłego, podatek VAT winien być naliczony również do kosztów dodatkowych związanych ze sporządzeniem opinii.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie w sposób skutkujący jego zmianą.

Zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2016r., poz. 623), biegłemu powołanemu przez sąd przysługuje wynagrodzenie za wykonaną pracę oraz zwrot poniesionych przez niego wydatków niezbędnych dla wydania opinii. Wynagrodzenie biegłego będącego podatnikiem obowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie ze stawką tego podatku obowiązującą w dniu orzekania o tym wynagrodzeniu (ust. 4).

Pomimo tak sformułowanej treści ust. 4 art. 89, Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska Sądu Rejonowego, że koszty dodatkowe ponoszone przez biegłego w celu wykonania zleconej mu pracy, nie mogą zostać podwyższone o stawkę podatku VAT.

Biegły jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, w związku z czym jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Zważyć należy, że czynności wykonywane przez biegłego na zlecenie Sądu stanowią usługi. Zgodnie zaś z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2017r., poz. 1221) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się zaś każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa (art. 8 ust. 1 ustawy).

Świadczeniem usług jest więc zachowanie polegające bądź na działaniu, bądź na zaniechaniu pewnych czynności, przy czym zaznaczyć należy, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni jego odbiorca. Świadczenie może być przy tym odpłatne lub nieodpłatne. Dana czynność podlega więc opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy jest czynnością odpłatną i jest wykonywana w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji jest bezpośrednim beneficjentem tej czynności.

W świetle powyższego czynności wykonywane przez biegłego w postępowaniu sądowym stanowią usługi, zgodnie z wyżej przytoczonym przepisem art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Ich istotą jest bowiem dokonanie na zlecenie określonego świadczenia - wydanie opinii - za wynagrodzeniem. Stosownie zaś do art. 29a ust. 1 ww. ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Podstawa ta obejmuje: podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku oraz koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy (art. 29a ust. 6 pkt 1 i 2 ustawy).

Zauważyć również należy uregulowanie ww. art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, stanowi odpowiednik art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), zgodnie z którym podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia. Zgodnie zaś z art. 78 Dyrektywy, podstawa opodatkowania obejmuje koszty dodatkowe, takie jak koszty prowizji, opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dostawcę lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy. Są to koszty bezpośrednio związane z zasadniczą dostawą towarów lub usług, które zwiększają łączną kwotę należną z tytułu transakcji. Każdy koszt bezpośrednio związany z dostawą towarów lub świadczeniem usług, którym dostawca obciążył nabywcę, powinien być więc włączony do podstawy opodatkowania.

Sąd Okręgowy nie podzielił również stanowiska Sądu Rejonowego, iż przepisy ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stanowią lex specialis w stosunku do przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Wynika to z systemowej wykładni przepisów prawa, która pozwala na ustalenie właściwego znaczenia przepisu prawa na podstawie jego usytuowania w systemie prawa. Wykładnia ta zakłada, że miejsce przepisu w danym akcie prawnym nie jest przypadkowe, lecz wynika z racjonalnego działania prawodawcy. Wskazać więc należy, że istotą zasady prawnej lex specialis jest pierwszeństwo prawa o większym stopniu szczegółowości pochodzące z aktów prawnych o tej samej mocy (w tym dwóch ustaw obowiązujących w tym samym czasie). W związku z tym podnieść należy, że przepisy szczególne to normy, które doprecyzowują ogólne reguły wyrażone w innych przepisach, bądź regulują wyjątki, w których zastosowanie mają reguły inne niż wynikające z przepisów ogólnych. W ocenie Sądu Okręgowego ustawa o kosztach sądowych jest aktem równorzędnym w stosunku do ustawy o podatku VAT, jednak nie jest aktem, który w sposób bardziej szczegółowy dookreśla przepisy zawarte w prawie podatkowym. Tylko w tym przypadku przepisy art. 89 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych mogłyby wyłączać zastosowanie stosownych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle powyższego nie budzi więc wątpliwości, że podstawą opodatkowania jest cała wartość usługi, na którą składają się nie tylko wynagrodzenie za wykonaną pracę, lecz również poniesione przez usługodawcę, a konieczne do wykonania usługi, koszty.

Tym samym należności dodatkowe wskazane przez biegłego w fakturze w kwocie 50 zł, które biegły poniósł w związku ze sporządzeniem na zlecenie Sądu opinii, stanowią podstawę opodatkowania z tytułu świadczonych usług, podlegających opodatkowaniu stawką podstawową podatku (23%).

Biorąc powyższe pod uwagę, na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 1 i 2 k.p.c. , Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

/-/SSO Grażyna Borzestowska /-/SSO Renata Żywicka (spr.) /-/SSO Bożena Czarnota