Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: I C 394/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Krośnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR Bartłomiej Fiejdasz

Protokolant:

starszy sekretarz sądowy Agnieszka Woźniak

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2017 r. na rozprawie

sprawy z powództwa S. M.

przeciwko A. M. (1), K. M.

o zachowek

I.  zasądza od pozwanych A. M. (1) i K. M. solidarnie na rzecz powoda S. M. kwotę 14 935,00 zł (słownie: czternaście tysięcy dziewięćset trzydzieści pięć złotych) wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 marca 2014 r. do dnia zapłaty.

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala.

III.  zasądza od powoda S. M. na rzecz pozwanych A. M. (1) i K. M. solidarnie kwotę 2 032,00 zł (słownie: dwa tysiące trzydzieści dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

IV.  nakazuje Kasie Sądu Rejonowego w Krośnie ściągnąć od pozwanych A. M. (1) i K. M. solidarnie kwotę 750,00 zł (słownie: siedemset pięćdziesiąt złotych) tytułem części nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu.

V.  pozostałą nieuiszczoną częścią tej opłaty w kwocie 1 750,00 zł oraz nieuiszczonymi wydatkami w kwocie 25,00 zł obciążyć Skarb Państwa – Kasę Sądu Rejonowego w Krośnie.

Sygn. akt I C 394/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 13 grudnia 2017 r.

Powód S. M. domagał się zasądzenia solidarnie od pozwanych A. M. (1) i K. M. na swoją rzecz kwoty 50 000,00 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zachowku po swej matce H. M. oraz zasądzenia solidarnie od w/w na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym taryfowych kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu podał, że spadkodawczyni H. M. zmarła w dniu 26 października 2012 r. w Ł., a spadek po niej nabyli na podstawie testamentu pozwani po połowie. W przypadku dziedziczenia ustawowego i 4 spadkobierców powód otrzymałby majątek o wartości co najmniej 100 000,00 zł, gdyż wycenia nieruchomość spadkową na kwotę co najmniej 400 000,00 zł. Powód dodał, że nie został wydziedziczony, nie otrzymał w żadnej formie należnego mu zachowku, zaś pisemne wezwania pozwanych do zapłaty okazały się bezskuteczne.

Pozwany A. M. (1) w odpowiedzi na pozew (k. 20) wniósł
o oddalenie powództwa w całości i zasądzenia od powoda kosztów postępowania. Przyznał, że powód nie został wydziedziczony, jednak zarzucił, iż otrzymał od H. M. nieformalną darowiznę w kwocie 21 090,00 zł, gdyż jako jej opiekun prawny pobrał taką kwotę z konta matki i nie przeznaczył jej na rzecz matki. Zarzucił również, że wartość majątku spadkowego wynosi co najwyżej 155 000,00 zł,
a ponadto był to majątek wspólny spadkodawczyni i jej męża. Dodatkowo podniósł, że zachowek powinien być obniżony na podstawie art. 5 kc, gdyż powód wbrew zasadom współżycia społecznego, po ustanowieniu go opiekunem prawnym, umieścił schorowaną matkę w hospicjum (...) pozostawiając ją bez żadnych środków do życia, co podyktowane było chęcią przejęcia świadczenia emerytalnego H. M. i przeznaczenia na własne potrzeby. W kolejnym piśmie (k. 123) zarzucił też otrzymanie przez powoda w latach 80-tych dalszych darowizn od matki
w postaci sumy pieniężnej w wysokości 80 000,00 starych zł oraz wkładu na zakup mieszkania w wysokości ok. 100 000,00 starych zł oraz podniósł, że na nieruchomość spadkową dokonał nakładów w postaci dobudowania dodatkowej kondygnacji, wykonania schodów zewnętrznych i całej instalacji elektrycznej, elewacji i ocieplenia budynku.

Pozwany K. M. (k. 128) również wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenia od powoda kosztów procesu. Zarzucił zawyżenie wartości majątku spadkowego i bezzasadne zaliczenie do schedy spadkowej całej nieruchomości. Podkreślił także, że powód bezprawnie pobrał z konta matki kwotę 21 900,00 zł, która powinna im przypaść jako spadkobiercom testamentowym
i dlatego podniósł zarzut potrącenia kwoty zachowku z tym roszczeniem.

W odpowiedzi na zarzuty pozwanych powód podniósł (k. 82/2 i 134), że A. M. (1) otrzymał od matki darowiznę w kwocie 2 801,54 USD, którą pobrał
z konta matki, K. M. uzyskał od niej darowiznę w kwocie ponad 5 000,00 USD, zaś wnuk spadkodawczyni, a syn K. Ł. M. oraz jego żona A. M. (2) otrzymali od niej darowizny pieniężna oraz darowiznę 4 działek w T.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Spadkodawczyni H. M. zmarła w dniu 26 października 2012 r. w Ł., zaś spadek po niej, na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Krośnie z dnia 08 listopada 2013 r., nabyli wprost na podstawie testamentu notarialnego synowie A. M. (1) i K. M. po połowie. Powód S. M. jest synem spadkodawczyni.

Żaden ze spadkobierców nie został pozbawiony zachowku po spadkodawczyni.

/ dowód: odpis skrócony aktu urodzenia powoda; postanowienie SR w Krośnie
z dnia 08.11.2013 r. – obydwa w aktach I Ns 1410/12/

W skład spadku po H. M. wchodzi udział w wysokości ½ części w prawie własności nieruchomości położonej w Ł., stanowiącej działki nr (...) o powierzchni 0,1600 ha, zabudowanej budynkiem mieszkalnym
i gospodarczym oraz nr (...) o powierzchni 0,2000 ha, objęte księgą wieczystą nr (...). W dziale II tej księgi wieczystej wpisana jest tylko H. M., jednak nabyła ona prawo własności na skutek uwłaszczenia dokonanego w 1973 r., kiedy to pozostawała w związku małżeńskim z M. M. (2). Mąż spadkodawczyni zmarł w dniu 13 grudnia 2005 r.

/dowód: odpis z KW nr (...) – k. 11; akta księgi wieczystej nr (...); odpis skrócony aktu małżeństwa H. i M. M. (2) – k. 3 akt I Ns 1410/12/

Pozwany A. M. (1) w latach 1977-1985 dokonał nakładów na budynek mieszkalny opisany wyżej poprzez dobudowanie jednej kondygnacji w części północnej, wykonanie przyłączy wodnych na I piętrze, schodów zewnętrznych, ułożenie podłóg i posadzek na I piętrze, otynkowanie i wykończenie I piętra, przeszklenie drugich skrzydeł okien i montaż drzwi wewnętrznych i zewnętrznych na
I piętrze, których aktualna wartość, przy uwzględnieniu stopnia ich zużycia, wynosi 16 040,00 zł.

Aktualna rynkowa wartość działek nr (...) z zabudowaniami oraz nr (...) wynosi 254 300,00 zł (wartość działki nr (...) – 220 700,00 zł, nr (...)
33 600,00 zł).

/dowód: zeznania świadków M. M. (3) – k. 184 i J. D. – k. 204/2; opinia biegłego z zakresu szacowania nieruchomości W. W. z dnia 29.09.2016 r. – k. 226 i z dnia 08.05.2017 r. – k. 305 i z dnia 06.06.2017 r. – k. 311/2; przesłuchanie stron – k. 312/2/

W dniu 26 listopada 1991 r. H. M. dokonała darowizny na rzecz wnuka Ł. M. (syna K. M.) w postaci działek nr (...) położonych w T. oraz na rzecz synowej A. M. (2) w postaci działki nr (...) położonej w T.. Przekazywała również w latach 90-tych drobne kwoty pieniężne na rzecz w/w oraz na rzecz syna K. M..

/dowód: kopia aktu notarialnego z dnia 26.11.1991 r., Rep. A nr 11469/91 –
k. 156; potwierdzenia wpłat i przekazów pieniężnych – k. 151-155/

W 2010 r. stan zdrowia spadkodawczyni bardzo się pogorszył. Było to wynikiem doznanego w czerwcu 2010 r. zawału lewej półkuli mózgu i niedowładu prawostronnego oraz będącej ich skutkiem afazji mieszanej, tj. zaburzeń funkcji poznawczych i mowy. W okresach 18 czerwca – 22 lipca 2010 r oraz 19 maja –
02 czerwca 2011 r. była hospitalizowana w szpitalu w K.. Z osoby samodzielnej stała się osobą leżącą i wymagającą całodobowej opieki. Po wyjściu ze szpitala przebywała u A. M. (1), który zapewnił jej opiekę i ponosił koszty jej leczenia i utrzymania.

Postanowieniem z dnia 07 czerwca 2011 r. Sąd Rejonowy w Krośnie zezwolił na pobyt i leczenie spadkodawczyni w placówce opiekuńczo-leczniczej. W związku
z tym A. M. (1) umieścił matkę w Zakładzie (...)
w K.. W dniu 13 września 2011 r. H. M. z powodu zaburzeń psychicznych została, na wniosek A. M. (1), całkowicie ubezwłasnowolniona. W dniu 17 czerwca 2011 r., działając jako ustanowiony pełnomocnik do rachunku bankowego, pozwany A. M. (1) pobrał z konta matki środki pieniężne w kwocie 2 801,54 USD, które w całości przeznaczył na wydatki z tytułu opieki nad matką, w tym na opłacenie pobytu matki w ZOL
w K. oraz na opłacenie rachunków za gaz, prąd i telefon w jej domu w Ł..

Podczas pobytu spadkodawczyni w ZOL w K. powód S. M. regularnie każdego dnia ją odwiedzał. Przynosił jej soki i jogurty, które chętnie spożywała.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Krośnie z dnia 15 grudnia 2011 r. powód S. M. został ustanowiony jej opiekunem prawnym. W styczniu
2012 r. umieścił matkę w hospicjum stacjonarnym Centrum (...)Charytatywnego Caritas w K., gdzie miała zapewnioną opiekę socjalną
i medyczną, a koszty jej pobytu pokrywał w całości NFZ. Niemniej jednak S. M. organizował matce dodatkowe płatne wizyty lekarskie i konsultacje medyczne. Przekazywał też darowizny pieniężne na rzecz hospicjum, m. in. po śmierci matki przekazał do puszki kwotę 2 000,00 zł jako dowód wdzięczności za opiekę nad nią. W trakcie sprawowania opieki, w okresie od dnia 25 stycznia 2012 r. do dnia
05 października 2012 r., powód pobierał z konta H. M. sumy pieniężne (łącznie kwotę 21 090,00 zł), którą przeznaczył na potrzeby spadkodawczyni, w szczególności na zakup dodatkowej żywności dla niej (owoce, jogurty, woda, soki itp.), odzieży, witamin, kosmetyków i środków higienicznych, opłacenie dodatkowych konsultacji medycznych, darowizny dla pielęgniarek i na rzecz hospicjum oraz na koszty utrzymania nieruchomości spadkowej (podatki, przegląd instalacji CO, wycinkę drzew, koszenie ogrodu, projekt przyłącza kanalizacyjnego, naprawę dachu, rynien i hydrofora, opłaty za gaz, prąd, wywóz śmieci). Poniósł też koszty pogrzebu matki w kwocie prawie 6 000,00 zł.

Po zakończeniu sprawowania opieki powód złożył w sądzie rodzinnym szczegółowe sprawozdanie finansowe, do którego sąd nie miał zastrzeżeń.

H. M. posiadała dwa rachunki bankowe w banku (...) SA: walutowy od 2005 r., który został zamknięty w dniu 17 czerwca 2011 r., a środki
w kwocie 2 801,54 zł wybrał pełnomocnik A. M. (1) oraz złotówkowy, na którym saldo w chwili otwarcia spadku wynosiło 6,96 zł. Z kolei w banku (...) spadkodawczyni posiadała tylko rachunek w postaci obiegowej książeczki oszczędnościowej z wkładem płatnym na żądanie, na którym w dacie otwarcia spadku saldo wynosiło 345,79 zł.

/dowody: wywiad środowiskowy kuratora – k. 14 akt III RNs 370/11; postanowienie SR w Krośnie z dnia 15.12.2011 r. – k. 22 akt III RNs 370/11; sprawozdanie opiekuna – k. 28 akt III RNs 370/11; wyciąg z rachunku bankowego H. M. – k. 27-28 i 30; pismo Banku (...) SA z dnia 13.01.2012 r. – k. 81; sądowa opinia psychologiczna z dnia 10.06.2011 r. – k. 94; postanowienia SR
w K. z dnia 07.06.2011 r., III RNs 184/11 – k. 95; kopie faktur VAT – k.32-39
i k. 98-105; pismo Caritas z dnia 17.02.2016 r. – k. 121 i z dnia 30.03.2016 r. – k. 168; rozliczenie kosztów opieki – k. 143-148; pismo banku (...) SA z dnia 09.05.2016 r. – k. 198; pismo banku (...) SA z dnia 14.06.2017 r. – k. 320; historie rachunków –
k. 321-323; zeznania świadka M. M. (3) – k. 184; przesłuchanie stron –
k. 312/2/

Pismami z dnia 13 stycznia 2014 r., odebranymi przez obydwu pozwanych, powód wzywał pozwanych A. M. (1) i K. M. do zapłaty solidarnie zachowku w kwocie 60 000,00 zł w terminie 30 dni, jednak bezskutecznie.

/dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 13.01.2014 r. wraz z dowodem nadania – k. 360-361; wydruk ze strony śledzenie przesyłek Poczty Polskiej – k. 357-358/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów, którym dał wiarę w całości. Przedłożone w sprawie dokumenty zostały sporządzone przez osoby do tego uprawnione, a Sąd nie znalazł okoliczności, które podważałyby ich wiarygodność.

Opinia biegłego rzeczoznawcy W. W. jest rzetelna, spójna
i logiczna, wyczerpująco odpowiada na postawione przez Sąd pytania. Biegły przekonująco odparł wszystkie stawiane przez strony zarzuty, zaś korekta wyceny dotyczyła wyłącznie oczywistej omyłki rachunkowej i nie wpływa na pozytywną ocenę opinii. Strony ostatecznie nie wnosiły o powołanie innego biegłego.

Zeznania świadków i stron generalnie pokrywają się ze sobą i również zasługują na wiarę.

Sąd oddalił wniosek pozwanego A. M. (1) o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ds. finansów i rachunkowości na okoliczność równowartości darowizny dokonanej w latach 70-tych XX wieku przez H. M., albowiem dowód ten nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż pozwany nie udowodnił faktu dokonania takiej darowizny. Świadek J. D. (k. 204/2) zgłoszona na tę okoliczność nie zeznała niczego konkretnego, zaś z pisma (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (k. 300) wynika, że wkład mieszkaniowy został sfinansowany z innych źródeł, a nie z darowizny od matki. Powód stanowczo zaprzeczył takiej darowiźnie.

Świadek J. M., prawidłowo wezwany na przesłuchanie, nie stawił się w konsulacie i nie złożył zeznań (k. 282), więc dowód ten został pominięty. Podobnie pozwany K. M. – z pisma Konsulatu RP w C. z dnia 14.11.2017 r. (k. 353) wynika, że wezwanie na przesłuchanie było pozwanemu awizowane w dniu 13.11.2017 r., a z pisma z dnia 20.11.2017 r. wynika , że pozwany nie stawił się na przesłuchanie, gdyż nie ma ważnego polskiego paszportu ani dowodu osobistego. Dlatego ten dowód również został pominięty, gdyż oczekiwanie na nowy paszport i kolejna próba przesłuchania przed Konsulatem doprowadziłaby do nieuzasadnionej przewlekłości postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie ale tylko częściowo.

Prawo spadkowe zapewnia członkom najbliższej rodziny spadkodawcy, zaliczonym do kręgu uprawnionych do zachowku, uzyskanie określonej korzyści ze spadku niezależnie od woli spadkodawcy, tj. choćby spadkodawca pozbawił ich tej korzyści przez rozrządzenia testamentowe lub dokonane darowizny. Roszczenie
o zachowek przysługuje w pierwszej kolejności przeciwko współspadkobiercom, którzy do czasu działu spadku odpowiadają solidarnie (art. 1034 § 1 kc). Bezspornie powód S. M., jako syn H. M., należy do kręgu spadkobierców ustawowych i w przypadku dziedziczenia ustawowego otrzymałby
¼ część spadku (art. 931 § 1 kc).

Zgodnie z art. 991 § 1 kc zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia (§ 2).

Ponieważ powód nie został powołany do spadku w testamencie i nie otrzymał darowizny, o czym będzie mowa niżej, przysługuje mu od pozwanych zachowek
w wysokości 1/8 wartości spadku. Podstawą obliczenia zachowku jest tzw. substrat zachowku, który stanowi czystą wartość spadku powiększoną o darowizny podlegające zaliczeniu zgodnie z zasadami art. 994 i n. kc.

Jak już wyżej wskazano, w skład spadku po H. M. wchodzi ½ część nieruchomości składającej się z działek nr (...) wraz z zabudowaniami położonych w Ł., którą spadkodawczyni nabyła w drodze uwłaszczenia. Zgodnie bowiem z powszechnym orzecznictwem, nabycie nieruchomości w drodze uwłaszczenia jest nabyciem pierwotnym i wchodzi do majątku wspólnego,
a akt własności ziemi wraz z odpisem aktu małżeństwa jest podstawą do wpisu
w księdze wieczystej drugiego z małżonków (por. m. in. postanowienie SN z dnia 28.06.2002 r., CKN 884/00, Lex nr 75257; wyrok SN z dnia 29.06.2004 r., II CK 397/03, Lex nr 177133).

Wartość całej nieruchomości to kwota 254 300,00 zł , zatem połowa daje kwotę 127 150,00 zł.

Pozwany A. M. (1) wykazał zeznaniami świadków, że poczynił nakłady na przedmiotową nieruchomość o wartości 16 040,00 zł. Nakłady te co do zasady są długami spadkowymi podlegającymi odliczeniu od stanu czynnego spadku. Skoro jednak zostały dokonane w połowie na majątku H. M.,
a w połowie na majątku M. M. (2), zatem odliczyć można jedynie połowę z nich, tj. kwotę 8 020,00 zł.

Dodatkowo w skład spadku wchodzi kwota 345,79 zł z tytułu książeczki oszczędnościowej (k. 198) i kwota 6,96 zł na rachunku w (...) SA.

Sumując, całość spadku po H. M. to kwota 127 502,75 zł (127 150 zł + 345,79 zł + 6,96 zł), a po odjęciu nakładów w kwocie 8 020,00 zł otrzymujemy substrat zachowku w wysokości 119 482,75 zł.

Do tak ustalonego substratu zachowku nie podlegają doliczeniu, zdaniem Sąd, darowizny podnoszone przez strony.

Kwota 21 090,00 zł pobrana przez S. M. z konta matki nie była darowizną, gdyż zabrakło koniecznego oświadczenia darczyńcy (art. 888 kc). Ponadto powód pobrał ją jako opiekun prawny, do czego miał prawo, a środki przeznaczył na opiekę nad matką, zatem nie wzbogacił się w żadnym stopniu. Zeznania powoda w tym zakresie zostały uwiarygodnione sprawozdaniem finansowym ze sprawowania opieki, do którego sąd rodzinny nie miał zastrzeżeń. Tym samym również zarzut potrącenia podniesiony przez pozwanego K. M. jest bezpodstawny.

Rzekoma darowizna kwoty 80 000 zł starych zł i wkładu na zakup mieszkania w latach 70-tych XX wieku (k. 123) nie została przez pozwanego udowodniona,
o czym była już mowa wyżej. Podobnie nieudowodniona została darowizna na rzecz pozwanego K. M. w kwocie 5 000,00 USD (k. 140).

Środki w kwocie 2 801,54 USD pobrane przez pozwanego A. M. (1) w dniu 17.06.2011 r. z konta spadkodawczyni nie podlegają doliczeniu do substratu zachowku, bo pozwany uzyskał je jako uprawniony pełnomocnik i przeznaczył na wydatki z tytułu opieki nad matką, która mieszkała
u nich w 2011 r. Tu również zabrakło oświadczenia darczyńcy, gdyż nie może nim być pełnomocnictwo do rachunku bankowego.

Darowizny na rzecz wnuka Ł. M. w postaci działek nr (...) w T. i na rzecz synowej A. M. (2) w postaci działki nr (...) w T. dokonane w dniu 26 listopada 1991 r. nie mogą być doliczone, albowiem do substratu zachowku nie dolicza się darowizn dokonanych przed ponad 10 laty na rzecz osób niebędących spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku (art. 994 § 1 kc). Z kolei przekazy pieniężne na rzecz syna K. M. można uznać za drobne darowizny zwyczajowo w stosunkach rodzinnych przyjęte (art. 994 § 1 kc).

W związku z powyższym zachowek to połowa udziału spadkowego powoda,
a więc kwota 14 935,00 zł (119 482,75 zł : 8), którą zasądzono w punkcie I wyroku. Odpowiedzialność za zachowek do chwili działu spadku jest solidarna
(art. 1034 § 1 kc).

Tak ustalony zachowek nie podlega według Sądu obniżeniu na podstawie art. 5 kc. Zarzuty pozwanego A. M. (1) dotyczące niewłaściwej opieki powoda nad matką okazały się gołosłowne. S. M. prawidłowo wywiązywał się ze swoich obowiązków jako opiekun prawny i jako syn. Umieszczając matkę w hospicjum zapewnił jej optymalną w jej stanie zdrowia całodobową pomoc medyczną i socjalną. Skoro wcześniej, na wniosek pozwanego A. M. (1), sąd rodzinny zezwolił mu na umieszczenie matki w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, a więc podobnej placówce, to tym bardziej celowym
i słusznym było umieszczenie jej w hospicjum. W żadnym wypadku nie można tej decyzji powoda traktować jako szkodzącej spadkodawczyni. Brak też innych okoliczności szczególnych, które powodowałyby sprzeczność roszczenia z zasadami współżycia społecznego i konieczność redukcji zachowku.

Odsetki za opóźnienie Sąd zasądził zgodnie z żądaniem od daty wniesienia pozwu, gdyż pozwani wzywani wcześniej do zapłaty zachowku, nie uczynili temu zadość w wyznaczonym terminie. Nie ulega wątpliwości, że zachowek jest od początku długiem pieniężnym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia
1999 r., I CKN 248/98, Lex nr 898244), a przepisy nie określają terminu wymagalności roszczenia z tytułu zachowku, wobec czego powinno ono zostać spełnione przez zobowiązanego, zgodnie z art. 455 kc, niezwłocznie po wezwaniu przez uprawnionego do zachowku. W wyroku z dnia 23 października 2012 r. (sygn. akt I ACa 460/12, LEX nr 123823), Sąd Apelacyjny w Warszawie przyjął, że ze względu na deklaratoryjny charakter orzeczenia w przedmiocie zachowku, odsetki za opóźnienie należą się od daty wezwania zobowiązanego do zapłaty. Ten pogląd prezentowany jest również w aktualnym orzecznictwie przez Sąd Najwyższy, a także przez Sąd Apelacyjny w Katowicach czy Sąd Apelacyjny w Białymstoku (por. wyroki SN z dnia 17 września 2010 r., II CSK 178/10, Lex nr 942800 oraz z dnia 17 kwietnia 2009 r., III CSK 298/08, LEX nr 942800, a nadto wyrok SA w Katowicach z dnia
7 czerwca 2013 r., I ACa 183/13, LEX nr 1342243 oraz wyrok SA w Białymstoku
z dnia 10 stycznia 2013 r., I ACa 688/12, LEX nr 1267187).

O kosztach procesu (pkt III-V wyroku) orzeczono na zasadzie art. 100 zd.
1 kpc
oraz art. 105 § 2 kpc, mając na uwadze, że powód wygrał sprawę w 30%,
a pozwani w 70%. Na koszty powoda składa się wynagrodzenie pełnomocnika
w kwocie 2 417,00 zł (§ 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu
,Dz. U.
z 2002r., nr 163, poz. 1348) i zaliczki w kwotach 1 000,00 zł (k. 193) i 1 091,00 zł
(k. 291), a więc łącznie 4 508,00 zł. Pozwani ponieśli koszty zastępstwa procesowego w kwotacj 2 x 2 417,00 zł = 4 834,00 zł. Razem koszty stron to kwota 9 342,00 zł.
Z tego pozwanych obciąża 2 802,00 zł (30%), a powoda 6 540,00 zł (70%), zatem powód musi zwrócić pozwanym różnicę w wysokości 2 032,00 zł (4 834,00 zł -
2 802,00 zł).

Ponieważ powód był zwolniony od opłaty sądowej od pozwu, Sąd na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010r., nr 90, poz. 594), nakazał ściągnąć od pozwanych solidarnie 30% tej opłaty, a więc kwotę 750,00 zł, zaś pozostałą częścią nieuiszczonej opłaty
i nieuiszczonymi wydatkami w kwocie 25,00 zł obciążył Skarb Państwa.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)