Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 17 września 2015 r. powodowie R. S. (1) oraz P. T. domagali się zasądzenia od pozwanego Ł. J. kwoty 51.661,29 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu.Powołali się na umowę zawartą z Centrum (...) S.A., na podstawie której nabyli od tej spółki wierzytelność względem pozwanego. Wierzytelność ta wynikała z umowy zwartej przez tę spółkę z pozwanym, na podstawie której to umowy (...) S.A. opracowała dla pozwanego wniosek o pomoc finansową w formie bezzwrotnej dotacji z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka i wykonała inne towarzyszące temu czynności. Na podstawie § 4 ust. 3 umowy spółce należne było wynagrodzenie w kwocie 51.611,29 zł

W odpowiedzi na pozew pozwany Ł. J. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów procesu. Przedstawił w niej zarzuty braku legitymacji czynnej po stronie powodów, nieistnienia wierzytelności, niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez (...) S.A., rażącego wygórowania roszczenia, a także nadużycia prawa (art. 5 k.c.).

Wyrokiem z 10 kwietnia 2017 r. (sygn. akt V GC 511/16) Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim oddalił powództwo (punkt I sentencji) oraz zasądził od powodów w sposób solidarny na rzecz pozwanego 3.617 zł tytułem kosztów procesu (punkt II sentencji).

Sąd rejonowy ustalił, że 23 listopada 2010 r. pomiędzy (...) S.A. a pozwanym zawarta została umowa Nr (...)/ (...), przedmiotem której było opracowanie wniosku o pomoc finansową (wsparcie) w formie bezzwrotnej dotacji z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, opracowanie biznes planu ( Studium (...)) projektu Inwestycyjnego, monitorowanie przebiegu procesu prac nad ostatecznymi wytycznymi do wybranego programu pomocowego, do którego powstała dokumentacja oraz modyfikacja przygotowanej dokumentacji o ile modyfikacja taka była niezbędna do skutecznego złożenia wniosku i była wynikiem zmiany lub doprecyzowania wytycznych instytucji zarządzających lub wdrażających programy pomocowe. Pozwany i (...) S.A. nawiązali współpracę i zawarli wskazaną umowę w związku z uczestnictwem pozwanego w postępowaniu w przedmiocie uzyskania pomocy finansowej w formie bezzwrotnej dotacji z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, toczącym się przed Władzą Wdrażającą Programy Europejskie. Projekt pozwanego „Zapobieganie wykluczeniu cyfrowemu poprzez budowę infrastruktury szerokopasmowego Internetu” zarejestrowany został pod numerem referencyjnym (...)/8.4/2010/ (...)/370. (...) S.A. dnia 30 grudnia 2011 r. wystawiła obciążającą pozwanego fakturę VAT (...) na kwotę 51.661,29 zł. Pozwany nie uiścił należności wynikającej z faktury. Wnioskiem z 10 lipca 2013 r. (...) S.A. zawezwała pozwanego do próby ugodowej. Postępowanie toczyło się przed Sądem Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim (sygn. akt V GC 163/13) – ugoda nie została zawarta. Dnia 16 marca 2015 r. (...) S.A. zawarła z powodami umowę przelewu wierzytelności m.in. objętej fakturą VAT (...) z 30 grudnia 2011 r. Wierzytelność wraz z odsetkami przeniesiona miała zostać pod warunkiem zapłaty przez powodów na rzecz (...) S.A. kwoty 39.364,27 zł w terminie 7 dni od dnia podpisania umowy. (...) S.A. oraz powodowie 16 marca 2015 r. dokonali kompensaty należności. Powodowie przedstawili do potrącenia należność przysługującą im od (...) S.A. objętą fakturą (...) z 3 grudnia 2012 r. w wysokości 27.364,27 zł, natomiast (...) S.A. przedstawiła do potrącenia należność przysługującą od powodów, określoną w § 6 umowy przelewu wierzytelności z 16 marca 2015 r. w wysokości 39.364,27 zł. W wyniku kompensaty do zapłaty przez powodów na rzecz (...) S.A. pozostało 12.000 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym ocenił, że powództwo jest niezasadne.

Wyjaśnił, że podstawową przesłanką merytoryczną powództwa jest legitymacja procesowa stron. Powodowie uzasadniali natomiast swoją legitymację procesową umową przelewu wierzytelności zawartą z (...) S.A. 16 marca 2015 r. W tym kontekście wskazał, że zgodnie z art. 509 k.c. umowa przelewu przenosi – bez zgody dłużnika – wierzytelność na osobę trzecią. Mając jednak na względzie regułę rozkładu ciężaru dowodu zawartą w art. 6 k.c. powodowie powinni udowodnić fakty, z których wywodzą dochodzone roszczenie, a pozwana fakty uzasadniające jej zarzuty przeciwko roszczeniu powoda.

W tym kontekście wskazał, że zgodnie z § 6 umowy przelewu wierzytelności z 16 marca 2015 r. „CEDENT przenosi odpłatnie na CESJONARIUSZA wierzytelność wraz z odsetkami, pod warunkiem zapłaty kwoty 39.364,27 zł brutto […] na rachunek CEDENTA […] w terminie 7 dni licząc od dnia podpisania niniejszej umowy a CESJONARIUSZ oświadcza, że wierzytelność tą przyjmuje”. Z postanowienia tego jednoznacznie wynika, że dla skutecznego przeniesienia wierzytelności konieczne było wypełnienie zawartego w umowie warunku – zapłaty przez powodów na rzecz (...) S.A. kwoty określonej w umowie w terminie 7 dni. Znajdujący się w aktach sprawy dokument kompensaty dowodzi, że w wyniku potrącenia kwotę wskazaną w umowie uregulowali w części, tj. do kwoty 27.364,27 zł, a zatem do zapłaty pozostała kwota 12.000 zł. Powodowie w żaden sposób nie wykazali, by uiścili tę kwotę w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy. Tym samym niewykazane zostało, by nastąpił skutek rozporządzający powołanej umowy przelewu wierzytelności, tj. by wierzytelność objęta wskazaną umową została skutecznie przeniesiona na powodów.

Powyższe skutkowało oceną, że powodowie nie wykazali legitymacji procesowej, a to powoduje konieczność oddalenia powództwa.

O kosztach orzekł na podstawie art. 98 § 1–3 k.p.c zasadzając od powodów (jako strony przegrywającej proces) solidarnie na rzecz pozwanego kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (§ 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu; Dz.U. z 2013 r. poz. 461).

Od powyższego wyroku powodowie wywiedli apelację, zaskarżając wyrok w całości i wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania z pozostawieniem Sądowi pierwszej instancji rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucili:

1.  nierozpoznanie istoty sprawy, przejawiające się w oddaleniu wniosków dowodowych zmierzających do wykazania, że umowa przelewu została zawarta skutecznie oraz przedwczesnym oddaleniu powództwa z uwagi na brak czynnej legitymacji procesowej;

2.  naruszenie prawa procesowego, mające wpływ na rozstrzygnięcie, tj. przepisów:

-

art. 217 § 1 i 3 w zw. z art. 227 k.p.c. – poprzez oddalenie wniosków dowodowych dotyczących zeznań świadków R. S. (2), B. S., R. C. oraz A. C. na okoliczności objęte pozwem, w tym skutecznego zawarcia umowy przelewu, podczas gdy przeprowadzenie tych dowodów pozwoliłoby potwierdzić skuteczne zawarcie umowy, w tym zapłaty przez powodów pełnej kwoty wskazanej w umowie, a tym samym potwierdziłoby legitymację procesową powodów;

-

art. 299 w zw. z art. 227 k.p.c. – poprzez oddalenie wniosku o przesłuchanie stron, podczas gdy pozostała niewyjaśniona kwestia legitymacji procesowej powodów, która miała kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia;

-

art. 233 w zw. art. 230 k.p.c. poprzez dowolną i sprzeczną ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę dowodów, brak wszechstronnego rozważenia dowodów, ocenę wyłącznie na podstawie dokumentów dołączonych do pozwu, a także pominięcia i nieuznanie za fakt przyznany uiszczenia przez powodów pełnej kwoty wskazanej w umowie przelewu, podczas gdy pozwany na żadnym etapie postępowania nie zaprzeczał tej okoliczności;

-

art. 233 k.p.c. poprzez dowolną i sprzeczną ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę dowodów i ocenę, że powodowie nie podjęli żadnej aktywności dowodowej w celu wykazania legitymacji procesowej, choć przedłożyli umowę przelewu i zgłosili wnioski dowodowe o przesłuchanie świadków;

-

art. 227 w zw. z art. 258 k.p.c. poprzez dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków R. J. i M. J., chociaż wnioski dowodowe pozwanego nie zawierały prawidłowo sformułowanej tezy dowodowej, nie przytaczały konkretnych okoliczności.

Podniesione zarzuty uzasadnili i zgłosili jednocześnie wniosek o kontrolę postanowień dowodowych w trybie art. 380 k.p.c. Ponadto zgłosili wnioski dowodowe.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od powodów w sposób solidarny na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego. Swoje stanowisko argumentował jak dotychczas i jednocześnie wniósł o pominięcie wniosków dowodowych zawartych w apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej okazała się skuteczna o tyle, że prowadziła do wydania orzeczenia kasatoryjnego.

W pierwszej kolejności przypomnieć należy, że postępowanie apelacyjne jest postępowaniem merytorycznym, w ramach którego sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę ponownie, jednakże w granicach zaskarżenia, o czym stanowi art. 378 § 1 k.p.c. Z urzędu brana jest pod uwagę nieważność postępowania, która jednak w niniejszej sprawie w ocenie Sądu Okręgowego nie występowała. Podstawą rozstrzygnięcia, zgodnie z art. 382 k.p.c., jest materiał dowodowy zgromadzony zarówno w postępowaniu w pierwszej instancji, jak i postępowaniu apelacyjnym, choć – co wynika z art. 381 k.p.c. – sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła powołać się na nie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później.

Zgodnie z art. 386 § 4 k.p.c. sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania w razie nierozpoznania istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

Zwięźle wyjaśniając pojęcie nierozpoznania istoty sprawy należy odwołać się do powszechnie akceptowanej w literaturze oraz orzecznictwie tezy, że zachodzi ono wówczas, gdy sąd pierwszej instancji nie odniósł się do meritum (przedmiotu) sprawy lub zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony (uczestnika), niezasadnie uznając, że konieczność taka nie zachodzi ze względu na występowanie materialnoprawnych lub procesowych przesłanek, które unicestwiają zgłoszone roszczenie ( vide M. Kłos, komentarz do art. 386 k.p.c., w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. T. II: art. 367-729, red. K. Piasecki, Legalis 2016; wyrok Sądu Najwyższego z 16 lipca 1998 r., sygn. akt I CKN 804/97, Legalis).

W tym kontekście niewątpliwie w zakresie materialnoprawnej podstawy żądania i zarzutów mieści się również kwestia legitymacji procesowej stron. Przypomnieć w tym miejscu należy, że legitymacja procesowa stron (legitymacja czynna strony powodowej oraz legitymacja bierna strony pozwanej) stanowi podstawową przesłankę materialną każdego rodzaju powództwa. O jej istnieniu przesądzają przepisy prawa materialnego, mające zastosowanie w konkretnym stanie faktycznym, nie zaś przepisy procesowe. Jej brak – po którejkolwiek ze stron – prowadzi do oddalenia powództwa ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 21 grudnia 2012 r., sygn. akt I ACa 1157/12, L. ). Tak też się stało w rozpoznawanej sprawie, bowiem Sąd pierwszej instancji ocenił, że powodowie nie posiadają w czynnej legitymacji procesowej.

W pozwie powodowie wskazali, że źródłem ich roszczenia względem pozwanego jest umowa przelewu z 16 marca 2015 r., zawarta przez nich z wierzycielem pozwanego – (...) S.A. Odpis tej umowy załączyli do pozwu. Strony nie były zaś sporne co do faktu, że taka umowa została przez powodów podpisana z (...) S.A. Zgodnie z § 6 umowy wierzytelność (...) S.A. względem pozwanego była przenoszona na powodów „pod warunkiem zapłaty kwoty 39.364,27 zł brutto […] na rachunek CEDENTA […] w terminie 7 dni, licząc od dnia podpisania niniejszej umowy”. Tym samym strony zastrzegły warunek (art. 89 k.c.), którego ziszczenie było niezbędne dla ziszczenia się skutku w zakresie rozporządzenia przez (...) S.A. wierzytelnością na rzecz powodów. Dopiero uiszczenie przez powodów określonej w § 6 umowy kwoty skutkowało przejściem na nich wierzytelności.

Nie zasługuje na aprobatę sformułowany przez powodów zarzut naruszenia art. 233 w zw. z art. 230 k.p.c. Stosownie do art. 230 k.p.c. za przyznane można uznać fakty, co do których strona przeciwna się nie wypowiedziała, mając na względzie wyniki całej rozprawy. W niniejszej sprawie jednakże pozwany już w odpowiedzi na pozew podnosił zarzut braku przez powodów legitymacji procesowej, podnosząc brak przejścia wierzytelności. Ponadto na rozprawie 10 kwietnia 2017 r. poprzedzającej ogłoszenie wyroku pozwany wskazał, że powodowie nie wykazali ziszczenia się warunku dla przejścia wierzytelności, którym zgodnie z § 6 umowy było uiszczenie wskazanej w umowie kwoty. Tym samym brak było podstaw, aby uznać za przyznaną okoliczność zapłacenia przez powodów na rzecz (...) S.A. kwoty zastrzeżonej w § 6 umowy przelewu.

Odnośnie do art. 233 k.p.c. wskazać należy, że stanowi on o swobodnej ocenie dowodów. Na jego podstawie sąd ocenia wiarygodność i moc dowodową według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału. Zaakcentować jednak należy, że ocenie podlega materiał dowodowy, a więc dowody, które zostały dopuszczone w postępowaniu dowodowym. Nie można zarzucać naruszenia art. 233 k.p.c. w zakresie dowodów pominiętych, oddalonych wniosków dowodowych.

Swobodna ocena dowodów powinna odbywać się z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności ( vide wyrok Sądu Najwyższego z 17 listopada 1966 r. sygn. akt II CR 423/66, OSNPG z 1967 r., nr 5-6, poz. 21). Co istotne, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. musi opierać się właśnie na uchybieniach sądu w zakresie toku rozumowania. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 k.p.c., choćby z tego samego materiału dowodowego dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne ( vide wyrok Sądu Najwyższego z 27 września 2002 r., sygn. akt IV CKN 1316/00, L. ).

Wraz z pozwem powodowie przedłożyli oświadczenie z 16 marca 2015 r. o kompensacie ich wierzytelności z wierzytelnością (...) S.A. wynikającą z § 6 umowy przelewu. Na podstawie potrącenia zobowiązanie powodów z § 6 umowy wygasło co do kwoty 27.364,27 zł. Niemniej powodowie nadal byli zobowiązani do zapłaty pozostałej części kwoty określonej w § 6 umowy przelewu, tj. 12.000 zł. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwalał na ustalenie, że powodowie pozostałą kwotę w wysokości 12.000 zł uiścili na rzecz (...) S.A., a tym samym, że nastąpił zastrzeżony pod warunkiem skutek przejścia na powodów wierzytelności przysługującej (...) S.A. W tym zakresie ocena dowodów w postępowaniu pierwszoinstancyjnym była prawidłowa.

Niemniej należy wskazać, że w pozwie powodowie w celu wykazania przelewu wierzytelności – oprócz wspomnianych dokumentów – zgłosili wniosek dowodowy o przesłuchanie stron, z ograniczeniem do przesłuchania powoda R. S. (1). W tezie dowodowej wskazano, że dowód ten ma zostać przeprowadzony, „na okoliczności objęte niniejszym pozwem, a w szczególności na okoliczności [...] przelewu wierzytelności”. W tych okolicznościach niezasadna była ocena, że powodowie nie wykazali inicjatywy dowodowej w celu wykazania skuteczności umowy z 16 marca 2015 r., co do przelewu wierzytelności. Jakkolwiek nie przedłożyli na dowód uiszczenia pozostałej kwoty potwierdzenia zapłaty, niemniej żadna norma prawna nie uniemożliwiała powodom wykazanie tej okoliczności za pomocą osobowego środka dowodowego, jakim jest dowód z przesłuchania stron. Kwestia legitymacji procesowej powodów miała istotne znaczenie i – jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku – nie została w sposób dostateczny wyjaśniona w ramach postępowania dowodowego, o czym świadczy stwierdzenie, że powodowie nie wykazali w tym zakresie dostatecznej inicjatywy dowodowej. W obliczu wniosku dowodowego zawartego w pozwie, o którym była mowa powyżej, z twierdzeniem tym zgodzić się nie należy.

Zgodnie z art. 299 k.p.c. jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron. W niniejszej sprawie przeprowadzenie tego dowodu było uzasadnione, bowiem pozostały materiał dowodowy nie wyjaśnił, czy powodowie uiścili w pełni kwotę wskazaną w § 6 umowy przelewu, a było to istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.) – stwierdzenia, czy powodowie posiadają legitymację procesową. Jako niezasadne należy uznać w konsekwencji oddalenie tego wniosku dowodowego.

Jednocześnie odnieść się należy do sformułowanego przez powodów zarzutu naruszenia art. 217 § 1 i 3 w zw. z art. 227 k.p.c., dotyczącego oddalenia wniosków dowodowych dotyczących zeznań świadków R. S. (2), B. S., R. C. oraz A. C.. W tym zakresie nie można zgodzić się z powodami, że zeznania tych świadków miały dla sprawy istotne znaczenie (w zakresie, w jakim koncentrowano się na legitymacji procesowej powodów), a przedmiotem dowodu są jedynie fakty, które mają dla rozstrzygnięcia istotne znaczenie, o czym stanowi art. 227 k.p.c.

Zauważyć należy, że w pozwie powodowie zgłosili dowód z przesłuchania ww. świadków, wskazując, że dowód ten powołują „na okoliczności objęte niniejszym pozwem, w szczególności [...]”. Zgodnie natomiast z art. 258 k.p.c. strona powołująca się na dowód ze świadków obowiązana jest dokładnie oznaczyć fakty, które mają być zeznaniami poszczególnych świadków stwierdzone. Porównując tezę dowodową w przypadku wniosków o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków oraz tezę dowodową wniosku o przeprowadzenie dowodu z zeznań strony nie sposób nie zauważyć, że w przypadku dowodu ze świadków – po ogólnym stwierdzeniu „na okoliczności objęte niniejszym pozwem, w szczególności” – powodowie nie wskazali, że zeznania świadków mają dowodzić przelewu wierzytelności. Z kolei w przypadku dowodu z zeznań strony tezę dowodową w ten sposób sprecyzowali. Pozwala to ocenić, że zeznania świadków nie miały obejmować przelewu wierzytelności na podstawie umowy przelewu z 16 marca 2015 r. Tym samym zarzut powodów nie był w tym zakresie zasadny.

Wracając do oddalonego przez Sąd pierwszej instancji wniosku dowodowego powodów o przeprowadzenie dowodu z zeznań powoda R. S. (1) należało uznać, że przeprowadzenie tego dowodu w postępowaniu apelacyjnym jest zasadne. Wniosek dowodowy został zgłoszony już w pozwie, więc w czasie właściwym. Z kolei pozostałe wnioski dowodowe zgłoszone przez powodów w apelacji (dotyczące oświadczenia z 13 kwietnia 2017 r., potwierdzenia przelewu z 18 marca 2015 r.) podlegały oddaleniu na podstawie art. 381 k.p.c., bowiem powodowie mogli te dowody powołać już na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego. Wprawdzie oświadczenie z 13 kwietnia 2017 r., zgodnie ze wskazaną w nim datą, powstało po wydaniu zaskarżonego wyroku, niemniej ocenić je należało jako powstałe wyłącznie w wyniku powzięcia przez powodów wiedzy o motywach oddalenia powództwa. Ponadto przeprowadzenie dowodu z powyższego oświadczenia stanowiłoby naruszenie zasady bezpośredniości – w tym zakresie powodowie mogli już w pozwie zgłosić wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków – członków organów albo pracowników (...) S.A.

Zeznania powoda R. S. (1) pozwalały na ustalenie, że powodowie zapłacili w terminie 7 dni od zawarcia umowy przelewu na rzecz (...) S.A. kwotę 12.000 zł przelewem bankowym. Powód zeznał, że po zawarciu umowy przelewu wykonał na rzecz (...) S.A. przelew tytułem zapłaty kwoty wskazanej w § 6 umowy przelewu, pozostałej po kompensacie wierzytelności. Wprawdzie R. S. (1) zeznał, że przelew wykonał na kwotę ponad 20.000 zł, jednak nie podważało to jego zeznań, bowiem jest to kwota wyższa aniżeli kwota, jaką powodowie mieli uiścić. Nie zachodziły przy tym żadne okoliczności, które podważyłyby wiarygodność powoda w tym zakresie. Tym samym za udowodnione należało uznać, że powodowie zapłacili pozwanej kwotę 12.000 zł tytułem części kwoty określonej w § 6 umowy przelewu z 16 marca 2015 r., a to skutkowało oceną, że powodowie posiadają w niniejszym procesie legitymację procesową.

W konstatacji ocenić należało, że w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji doszło do nierozpoznania istoty sprawy, które czyniło zasadnym uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Wprawdzie postępowanie apelacyjne jest postępowaniem merytorycznym, w którym możliwe byłoby orzeczenie co do istoty, jednakże skoro Sąd pierwszej instancji rozważał zasadność powództwa w zakresie jedynie legitymacji procesowej stron (co było uzasadnione, bowiem miało to kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia), to niezbędna byłaby ocena prawna również innych kwestii związanych z niniejszą sprawą, w tym podniesionych przez pozwanego zarzutów. Tym samym w konkretnych okolicznościach niniejszej sprawy rozstrzygnięcie merytoryczne co do dochodzonego przez powodów roszczenia i podniesionych przez pozwanego zarzutów sprawiałoby, że w rzeczywistości strony zostałyby niejako pozbawione prawa do dwuinstancyjnego rozpoznania sprawy przez sąd.

Z powyższych względów zaskarżony wyrok należało na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. uchylić i przekazać sprawę Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania i pozostawić rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego, zgodnie z art. 108 § 2 k.p.c.

Na marginesie należy nadmienić, że sformułowany przez powodów zarzut naruszenia art. 227 w zw. z art. 258 k.p.c. nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w postępowaniu apelacyjnym, mając na względzie ocenę, że doszło do nierozpoznania istoty sprawy.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd pierwszej instancji, przyjmując stosownie do art. 386 § 6 k.p.c. ocenę prawną wyrażoną w postępowaniu apelacyjnym, powinien rozważyć, czy wobec oceny, że powodowie posiadają legitymację procesową, konieczne jest uzupełnienie materiału dowodowego (w szczególności co do dowodów, które dotychczas zostały oddalone), a następnie rozstrzygnąć sprawę, rozważając podniesione przez pozwanego zarzuty.

SSO (...)SSO (...)SSR del. R. L.