Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Mariola Mastalerz

Protokolant st. sekr. sądowy Ilona Królikiewicz

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku M. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania M. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 26 lutego 2013r. sygn. (...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje M. P. prawo do emerytury od dnia (...). ,

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz M. P. kwotę 60,- (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 556/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 lutego 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy M. P. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Od powyższej decyzji wnioskodawca odwołał się w dniu 3 kwietnia 2013r. W odwołaniu wniósł o zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych okresu pracy od dnia 11 sierpnia 1975 roku do dnia 21 października 1978 roku, od dnia 23 października 1978 roku do 9 czerwca 1981 roku i od 25 maja 1990 roku do 31 lipca 1992 roku na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego ładowności powyżej 3,5 tony;

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Na rozprawie w dniu 19 września 2013 roku pełnomocnik wnioskodawcy wnosił o zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych tylko okresów od 11 sierpnia 1975 roku do dnia 21 października 1978 roku, od dnia 23 października 1978 roku do 9 czerwca 1981 roku. Wnosił również o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. P., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 13 grudnia 2012 roku wniosek o przyznanie emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-2 akt emerytalnych)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 27 lat 8 miesięcy i 1 dzień, w tym 13 lat, 9 miesięcy i 13 dni pracy w szczególnych warunkach.

(dowód: decyzja z dnia 26.02.2013 r. k. 138 akt emerytlanych)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. nie zaliczył wnioskodawcy jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresów:

- od dnia 11 sierpnia 1975 roku do 21 października 1978 roku w (...) na stanowisku kierowcy samochodu,

- od 23 października 1978 roku do 9 czerwca 1981 roku w (...)Kombinacie (...)w B. na stanowiskach kierowcy oraz kontrolera technicznego bazy i

- od 25 maja 1990 roku do 31 lipca 1992 roku w przedsiębiorstwie (...)– budowa eksportowa w S. (ZSRR) na stanowisku kierowcy.

(okoliczność bezsporna - odpowiedź organu rentowego na odwołanie wnioskodawcy k. 6-8 akt sprawy)

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę- 1-25 akt ZUS)

M. P. od dnia 11 sierpnia 1975 roku do dnia 21 października 1978 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Oddział (...)nr(...) w B. na stanowisku kierowcy samochodowego.

(dowód: świadectwo pracy z 21 października 1978 roku k. 10 w aktach emerytalnych)

W okresie zatrudnienia w (...) Oddział (...) (...)nr (...)w B. wnioskodawca pracował na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony. Przedsiębiorstwo to było przedsiębiorstwem transportowo-budowlanym. Na wyposażeniu posiadało tylko samochody ciężarowe w ilości około 80 sztuk. Samochody z tego przedsiębiorstwa wykorzystywane były do prac na budowach i prac transportowych. Wywrotki pracowały na Kopalni w B., inne samochody ciężarowe przewoziły tzw. wielka płytę, z której budowane były bloki mieszkalne oraz inne materiały budowlane. Wnioskodawca w okresie zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie pracował tylko i wyłącznie jako kierowca samochodu ciężarowego, którym przewoził wielka płytę do budowany bloków mieszkalnych na terenie P..

(dowód: zeznania świadka A. P. nagranie od minuty 4.24 do minuty 7.49 koperta k. 23, zeznania świadka J. A. nagranie od minuty 8.15 do minuty 10.35 koperta k. 23, zeznania świadka J. d. od minuty 11.02 do minuty 12.20 koperta k. 23, zeznania świadka Z. F. nagranie od minuty 12.45 do minuty 14.30 koperta k. 23, zeznania świadka F. J. nagranie od minuty 18.50 do minuty 21.45 koperta k. 23, zeznania wnioskodawcy nagranie od minuty 27.10 do minuty 31.00 koperta k. 23 w zw. z nagraniem od minuty 1.20 do minuty 7.20 nagranie koperta k. 16)

M. P. od dnia 23 października 1978 roku do 9 czerwca 1981 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w (...)Kombinacie (...)w B. na stanowisku kierowcy ora kontrolera technicznego Bazy.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 9 czerwca 1981 roku k. 15 akt emerytalnych)

Oddział (...)Kombinatu (...)prowadził na terenie budowy Elektrowni (...) stołówkę dla pracowników. Wnioskodawca jako kierowca samochodu ciężarowego jeździł tzw. chłodnią (...)), którą przewoził artykuły spożywcze na potrzeby kuchni w stołówce. Był również kierowcą „osinobusa”, którym przewoził pracowników do pracy na bazę. Wnioskodawca najpierw przywoził pracowników do pracy, a następnie przesiadał się do chłodni i jeździł chłodnią.

Pod koniec 1980 roku wnioskodawcy zostały powierzone dodatkowe obowiązki kontrolera technicznego Bazy. Obowiązki kontrolera wykonywał przez tylko okres 1 roku i polegały na tym, że przed pracą czy po pracy kierowcy samochodu ciężarowego, wnioskodawca kontrolował stan techniczny samochód ciężarowych będących na wyposażeniu Kombinatu. Sprawdzał czy mają sprawne światła, czy opony nie są łyse”, sprawdzał również stan trzeźwości kierowców. Czynności te wykonywał sporadycznie yj. 2/3 razy w miesiącu.

(dowód: zeznania świadka J. G. nagranie od minuty 14.40 do minuty 18.30 koperta k. 23, zeznania świadka S. M. nagranie od minuty 22.0.6 do minuty 26.15 koperta k. 23, zeznania wnioskodawcy nagranie od minuty 27.10 do minuty 31.00 koperta k. 23 w zw. z nagraniem od minuty 1.20 do minuty 7.20 nagranie koperta k. 16)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat w dniu (...)roku i nie był członkiem OFE.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Podnoszona zatem przez organ rentowy okoliczność nie dysponowania przez skarżącego świadectwem pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza jeszcze, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie zatrudnienia w (...) Oddział (...) (...) nr (...) w B. 11 sierpnia 1975 roku do 21 października 1978 roku Sąd oparł się na zeznaniach świadków: A. P., J. A., J. D., Z. F., i F. J. oraz zeznaniach wnioskodawcy.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w (...) Oddział (...) w B. był bowiem niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że z dokumentów w postaci świadectwa pracy oraz umowy o pracę potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w spornym okresie wynika jedynie, że był on zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodowego. Okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy w w/w dokumentach polegającego na nie wskazaniu kierowcą jakich pojazdów był ubezpieczony, nie oznacza – jak chce organ rentowy – że wnioskodawca nie był kierowcą samochodów ciężarowych o ciężarze całkowity ponad 3,5 tony.

Fakt pracy wnioskodawcy w spornym okresie na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony wynika ze spójnych w swej treści zeznań świadków A. P., J. A., J. D., Z. F., i F. J.. Przesłuchani świadkowie w spornym okresie pracowali razem z wnioskodawcą, a zatem dysponują bezpośrednią i wiarygodną wiedzą na temat wykonywanych przez niego obowiązków pracowniczych, a także warunków, w jakich praca była świadczona. A. P. pracował w tym przedsiębiorstwie w latach 1970-1980 jako dyspozytor, mistrz stacji obsługi, kierownik techniczny. J. A. pracował w tym przedsiębiorstwie przez 17 lat, J. D. pracował jako majster warsztau w latach 1968-1980. Mieli zatem wiedzę zarówno na temat rodzaju prowadzonych przez niego pojazdów jak i przewożonego towaru. Z kolei Z. F. był tak samo jak wnioskodawca kierowcą samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony. Z własnego doświadczenia wiedział zatem jakimi samochodami jeździli zatrudnieni w firmie kierowcy oraz co i gdzie przewozili. Zeznania świadków oraz wnioskodawcy są logiczne i wzajemnie ze sobą korespondują, dlatego zostały w całości przez Sąd podzielone. Wynika z nich, iż M. P. w całym okresie swojego zatrudnienia w (...) Oddział (...)w B. pracował jako kierowca tylko i wyłącznie samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. W firmie bowiem – jak zeznali świadkowie - nie było samochodów ciężarowych o ładowności poniżej 3,5 tony. Wnioskodawca nie mógł zatem pracować na samochodach ciężarowych o ładowności poniżej 3,5 tony, bo takich samochodów po prostu tam nie było. Wnioskodawca nie miał też innych obowiązków pracowniczych poza obowiązkami kierowcy.

Dokonując natomiast ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie zatrudnienia w (...) Kombinacie (...) w B. od 23 października 1978 roku do 9 czerwca 1981 roku Sąd oparł się na zeznaniach świadków: J. G. oraz S. M. oraz zeznaniach wnioskodawcy.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w tym przedsiębiorstwie był również niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że z dokumentów w postaci świadectwa pracy oraz umowy o pracę potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w spornym okresie wynika jedynie, że był on zatrudniony na stanowisku kierowcy oraz kontrolera technicznego bazy. Również i w tym przypadku okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy w w/w dokumentach polegającego na nie wskazaniu kierowcą jakich pojazdów był ubezpieczony, nie oznacza – jak chce organ rentowy – że wnioskodawca nie był kierowcą samochodów ciężarowych o ciężarze całkowity ponad 3,5 tony.

Jak ustalił Sąd Okręgowy prace jakie wykonywał wnioskodawca w w/w Kombinacie w spornym okresie, faktycznie polegały na prowadzeniu samochodu ciężarowego. Wnioskodawca jeżdżąc samochodem ciężarowym będącym wyspecjalizowaną chłodnią przewoził artykuły spożywcze do stołówki. Wnioskodawca wykonywał tą pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracę kontrolera technicznego bazy wnioskodawca wykonywał tylko przez rok przed rozwiązaniem mowy o pracę i sporadycznie (tj. dwa/trzy razy w miesiącu) i polegała ona na sprawdzeniu stanu technicznego samochodów. Prace tę wnioskodawca wykonywał przed rozpoczęciem pracy jako kierowca chłodni albo po jej zakończeniu. Wnioskodawca zatrudniony w Kombinacie dodatkowo przed rozpoczęciem pracy kierowcy chłodni, jeździł osinobusem ( o ilości miejsc powyżej 30), przewożąc pracowników do pracy na bazę.

Okoliczności powyższe znajdują potwierdzenie w treści zgodnych, jasnych i logicznych zeznań świadków S. M. i J. G. . Świadek S. M. pracował w Kombinacie (...)Zakład (...) w B. razem z wnioskodawcą od 1979 roku. Był kierowcą samochodu ciężarowego i woził węgiel na potrzeby kuchni w stołówce. Natomiast świadek J. G. pracował we wskazanym przedsiębiorstwie od 1970 do 1976 roku. Świadkowie posiadają więc wiedzę dotyczącą charakteru pracy oraz zakresu obowiązków M. P. w spornym okresie. Doskonale pamiętają jakie prace wykonywał wnioskodawca.

Z zeznaniami wszystkich w/w świadków korespondują jasne i przekonywujące zeznania wnioskodawcy M. P. , który zeznał, iż przez cały okres zatrudnienia w (...) Oddział (...)w B. pracował jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony przewożąc materiały budowlane,oraz , że w okresie zatrudnienia w (...) Kombinacie (...) w B. w pracował jako kierowca chłodni a także jako kierowca osinbusa o ilości miejsc około 30 osób. Natomiast dodatkowe obowiązki kontrolera bazy wnioskodawca wykonywał po swoim ośmiogodzinnym dniu pracy.

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego nie budzi zatem żadnych wątpliwości, że wnioskodawca faktycznie wykonywał w spornych okresach od dnia
11 sierpnia 1975 roku do 21 października 1978 roku w (...)
i od 23 października 1978 roku do 9 czerwca 1981 roku w (...)Kombinacie (...)w B. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, prace wymienione w Wykazie A, Dziale VIII pkt 2 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, tj. prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Po zaliczeniu wnioskodawcy do uznanego przez organ rentowy okresu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 13 lat 9 miesięcy i 13 dni, okresów od 11 sierpnia 1975 roku do 21 października 1978 i od 23 października 1978 roku do 9 czerwca 1981 roku M. P. legitymuje się wymaganym 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończył 60 lat, a jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Z uwagi na to, że skarżący spełnił ostatni warunek, od którego ustawodawca uzależnia prawo do emerytury z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego, co nastąpiło z dniem (...)roku, z tym dniem nabył on prawo do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. i na podstawie art. 99 k.p.c. w zw. z art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.1348 ze zm.). Sąd Okręgowy zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy kwotę 60,00 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.