Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Marczyńska

Protokolant Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 13 maja 2013 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

VU 899/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 maja 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił J. K. prawa do emerytury.

Od decyzji powyższej wnioskodawczyni J. K. odwołała się w dniu 18 czerwca 2013 roku. Wniosła o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że przepracowała więcej, niż 15 lat w warunkach szczególnych.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan

faktyczny:

Wnioskodawczyni J. K., urodzona w dniu (...), złożyła w dniu 29 kwietnia 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury. Udowodniony przez nią na dzień 1 stycznia 1999 roku okres składkowy wynosi 21 lat, 2 miesiące i 15 dni. Organ rentowy uznał, że wnioskodawczyni wykazała 11 lat, 4 miesiące i 8 dni pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawczyni pozostaje w zatrudnieniu. Nie przystąpiła ona do otwartego funduszu emerytalnego.

(okoliczności niesporne)

W okresie od dnia 5 października 1977 roku do 31 stycznia 1982 roku wnioskodawczyni pracowała w Domu (...)w R. jako pielęgniarka. Pracodawca wystawił jej świadectwo pracy w warunkach szczególnych za cały powyższy okres. Stwierdził, że wnioskodawczyni jako pielęgniarka wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę określoną w Wykazie A dziale XII poz. 5 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 roku.

Od 10 sierpnia 1979 roku do 5 października 1980 roku wnioskodawczyni przebywała na urlopie bezpłatnym.

(dowód: świadectwo pracy k. 1, załącznik do zaświadczenia Rp 7 k. 9, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k. 4 – w aktach rentowych)

W okresie od dnia 1 lutego 1982 roku do dnia 14 października 1985 roku J. K. była zatrudniona w Zespole (...) w R.. Z urlopów bezpłatnych korzystała od 3 do 14 sierpnia 1982 roku i od 1 do 10 września 1982 roku. Wnioskodawczyni w (...) w R. była pielęgniarką w poradni (...). Pracowała 8 godzin dziennie, poradnia była czynna od godzin porannych do około 15.00. Wnioskodawczyni zakładała historie choroby pacjentów, zbierała wywiad, rejestrowała pacjentów, jeśli lekarz zlecił, podawała pacjentom leki. Zdarzały się przypadki, że pacjent był pobudzony, wówczas udzielała mu pomocy doraźnej (np. zapinała pasy, zakładała kaftan).

(dowód: świadectwo k. 5 – w aktach rentowych; zeznania wnioskodawczyni k.29, 30)

Szpital (...) w R. nie wystawił wnioskodawczyni świadectwa pracy w warunkach szczególnych, ponieważ wnioskodawczyni nie była zatrudniona w oddziale (...) Szpitala, ale w poradni (...).

(dowód: informacja k. 24)

Od dnia 15 października 1985 roku wnioskodawczyni zatrudniona jest w Szpitalu (...) w B. jako pielęgniarka. W okresie od 30 czerwca 1987 roku do 30 czerwca 1990 roku J. K. przebywała na urlopie wychowawczym.

Pracodawca wystawił wnioskodawczyni zaświadczenie, w którym stwierdził, że od 15 października 1985 roku do 30 września 1990 roku oraz od 1 czerwca 1992 roku do 31 grudnia 2008 roku z wyłączaniem okresów zwolnień lekarskich wnioskodawczyni pracowała w warunkach szczególnych. W kolejnym zaświadczeniu podał, że wnioskodawczyni w warunkach szczególnych zatrudniona jest także od dnia 1 stycznia 2009 roku do nadal.

(dowód: zaświadczenia k. 5 – 7 – w aktach rentowych)

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył i ocenił,

co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2004r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3. Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust.2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawczyni należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania takiej pracy. Z kolei brak takiego świadectwa nie wyklucza dokonania ustalenia pracy w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku (II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239) stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawczynię w odwołaniu, ograniczał się do tego, czy ma ona wymagany okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Organ rentowy uznał, że wnioskodawczyni nie spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych co najmniej przez 15 lat. Wnioskodawczyni twierdziła zaś, że legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, albowiem – jak podniosła w odwołaniu - pracowała w takich warunkach jako pielęgniarka:

- od dnia 5 października 1977 roku do 31 stycznia 1982 roku w Domu (...)w R.,

- od dnia 1 lutego 1982 roku do dnia 14 października 1985 roku w Zespole (...),

- od dnia 15 października 1985 roku do nadal w Szpitalu (...) w B..

Wbrew jednak twierdzeniom wnioskodawczyni nie spełnia ona przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 15 lat na dzień 1 stycznia 1999 roku. Przede wszystkim wskazać należy, że ZUS uwzględnił do tego okresu pracę wnioskodawczyni tak w Domu (...)w R., jak i w Szpitalu (...) w B. zgodnie z wystawionymi wnioskodawczyni: świadectwem pracy w warunkach szczególnych oraz zaświadczeniem. Nie uwzględnił okresów, w których wnioskodawczyni korzystała z urlopu bezpłatnego oraz z urlopu wychowawczego, co jest w pełni zasadne, albowiem wnioskodawczyni nie świadczyła wówczas pracy. Wprawdzie nie uwzględnił także okresów pobierania przez wnioskodawczynię wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy oraz zasiłków chorobowych (od dnia 15 listopada 1991 roku), jednakże są to okresy na tyle krótkie, że nie uzupełnią one wymaganego 15-letniego zatrudnienia w warunkach szczególnych (obliczenie k. 11 – w aktach rentowych). A zatem tylko zaliczenie do tej pracy okresu zatrudnienia w Zespole (...) na stanowisku pielęgniarki, czyniłoby odwołanie wnioskodawczyni zasadnym. Tymczasem okres ten za taką pracę uznanym być nie może. W Wykazie A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku Dziale XII poz. 1 wymieniono bowiem prace na oddziałach: intensywnej opieki medycznej, anestezjologii, psychiatrycznych i odwykowych, onkologicznych, leczenia oparzeń oraz ostrych zatruć w bezpośrednim kontakcie z pacjentami. Wnioskodawczyni w tym spornym okresie nie pracowała w oddziale, ale w poradni (...). Pracodawca nie miał zatem podstaw, jak to słusznie zauważył Szpital (...) w R., by pracę wnioskodawczyni zaliczyć do prac w warunkach szczególnych. Niewątpliwie praca w oddziale (...)różni się od pracy w poradni. Wynika to z zeznań wnioskodawczyni. Na marginesie wskazać należy, że wnioskodawczyni, będąc pouczona, nie zgłosiła żadnych wniosków dowodowych w tej sprawie, a więc specyfikę jej pracy Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o jej zeznania. Wnioskodawczyni pracowała 8 godzin dziennie, zakładała historie choroby pacjentów, zbierała wywiad, rejestrowała pacjentów, jeśli lekarz zlecił, podawała pacjentom leki, nie prowadziła terapii słownej. Podkreślić należy, że w poradni nie zapewniano opieki całodobowej pacjentom, udzielano im jedynie porad, choć zdarzało się, że udzielano także pomocy pacjentom, jak to określiła wnioskodawczyni, pobudzonym. Byli oni jednak kierowani do Szpitala, ponieważ opieka w poradni była jedynie opieką doraźną. Mając zatem na względzie to, że za pracę w warunkach szczególnych w służbie zdrowia i opiece społecznej można uznać jedynie pracę w oddziale(...), a nie w poradni, stanowisko wnioskodawczyni co do zaliczenia do tej pracy okresu od dnia 1 lutego 1982 roku do dnia 14 października 1985 roku (z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych) nie mogło zyskać akceptacji Sądu Okręgowego.

Dodać trzeba, że wykonywanie przez wnioskodawczynię pracy w warunkach szczególnych po dniu 1 stycznia 1999 roku dla nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku nie ma znaczenia, a to w świetle cytowanego na wstępie rozważań art. 184 ustawy. Z kolei to, że wnioskodawczyni nie rozwiązała stosunku pracy powoduje, że nie może ona nabyć prawa do emerytury pomostowej. Wynika to jasno z art. 4 pkt 7 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008 roku Nr 237, poz. 1656 ze zm.).

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc, orzekł jak w sentencji.