Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2018r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Romuald Dalewski

Protokolant – sekretarka Katarzyna Słaba

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2018r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: S. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 2 sierpnia 2017r., znak: (...)-2017

w sprawie: S. Ż.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o ustalenie kapitału początkowego

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 2 sierpnia 2017r., znak: (...)-2017 w ten sposób, że do ustalenia wysokości kapitału początkowego ubezpieczonego S. Ż. uwzględnia dochody wynikające z kart wynagrodzeń Gospodarstwa (...) w B. za lata 1987 – 1993.

Sygn. akt VI U 1432/17

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 2 sierpnia 2017 r., organ rentowy ustalił ubezpieczonemu S. Ż. wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 01.01.1989 r. do 31.12.1998 r. Wskaźnik wysokości tej podstawy wynosi 25,62%. Organ rentowy do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru nie uwzględnił wynagrodzeń wykazanych w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ZUS Rp 7 z dnia 15 września 1999 roku wydanym przez Gospodarstwo (...) w B., ponieważ dokument nie spełniał wymogów formalnych.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczony wniósł o jej zmianę. Ubezpieczony stwierdził, iż w okresie jego zatrudnienia (...) przejął wszystkich pracowników (...) w B. i z tego powodu brak jest na zaświadczeniu Rp 7 podpisu i pieczątki kierownika komórki. W tej sytuacji ZUS nie przyjął jego faktycznych wynagrodzeń lecz minimalne obowiązujące w tym czasie w kraju.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

Zgodnie z treścią art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U 2016.887) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art.174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art.26 ust.3 dla osób w wieku 62 lat (art.173 ust.2 ww. ustawy). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art.173 ust.3 ww. ustawy). Zgodnie z treścią art.174 ust.1 i 2 ww. ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art.53, z uwzględnieniem ust.2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: okresy składkowe, o których mowa w art.6; okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 5; okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2. Podstawę wymiaru kapitału początkowego, w myśl ust.3 art.174 ww. ustawy, ustala się na zasadach określonych w art.15, 16, 17 ust.1 i 3 oraz art.18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed 1 stycznia 1999 roku.

Odesłanie z art.173, art.175 ust. 4 oraz art.174 ust.3 ww. ustawy do wymienionych w nim przepisów oznacza, że zasady ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego i przeliczenia jego wysokości są takie same, jak zasady ustalania i przeliczenia podstawy wymiaru emerytur i rent. Zgodnie z treścią art.15 ust.1 postawę wymiaru świadczenia stanowi ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez ubezpieczonego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę. Natomiast stosownie do treści art.15 ust.6 ww. ustawy na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. Za podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w tych okresach przyjmuje się kwoty wynagrodzenia wypłaconego przez pracodawcę. Osoba ubiegającą się o emeryturę lub rentę musi więc wykazać wysokość przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli była pracownikiem - wysokość wynagrodzenia. Za podstawę wymiaru emerytury przyjmuje się kwotę udowodnioną przez zainteresowanego, która nie koniecznie musi odpowiadać wysokości faktycznie uzyskanego wynagrodzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2006 roku, I UK 27/06, OSNP 2007/15-16/235).

Nie należy przy tym pomijać, że instytucja prawna kapitału początkowego jest elementem zreformowanego systemu emerytalnego, stąd wszelkie przepisy dotyczące kwestii kapitału początkowego winny być interpretowane w zgodzie z funkcją i celem, jakie zostały przypisane nowej regulacji prawnej systemu emerytalnego. Uprawnienia emerytalne nabyte przez płacących składki przed dniem wejścia w życie reformy (przed 1 stycznia 1999 roku) zostają przeliczone według dotychczasowych zasad na tzw. kapitał początkowy, który zostaje dopisany do stanu indywidualnego konta ubezpieczonego i wraz z wpłacanymi po 1 stycznia 1999 roku składkami będzie tworzył „kapitał” stanowiący przy przejściu na emeryturę podstawę dla ustalenia jej wysokości. Wartość kapitału początkowego może być zasadniczo determinowana wysokością dochodów, od których opłacono składki na ubezpieczenie społeczne, uzyskiwanych przed 1999 roku oraz długością przebytych okresów składkowych i nieskładkowych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 4 grudnia 2007 roku, III AUa 676/07).

Ponowne ustalenie kapitału początkowego (art.175 ust.4 ww. ustawy) następuje w okolicznościach określonych w art.114 ww. ustawy, zgodnie z treścią którego prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń i ich wysokość.

Zgodnie z §21 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Kwestią sporną w postępowaniu, było ustalenie wysokości zarobków stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w okresie za lata 1987 - 1993 z tytułu zatrudnienia wnioskodawcy w Gospodarstwie (...) w B. (wcześniej Wojewódzki Związek Spółek (...)). Ugruntowane orzecznictwo sądowe stoi na stanowisku, że w postępowaniu przed Sądem, także wówczas, gdy przedmiotem sporu jest udowodnienie wykonywania pracy w spornych okresach, fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie mogą być dowodzone wszelkimi dostępnymi środkami, a do Sądu należy ocena ich wiarygodności (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, III Aur 294/93, PS-wkł. 1994/3/6). Tym bardziej w postępowaniu sądowym mogą być przeprowadzone dowody z innych dokumentów niż wymienione w § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń ( tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 4 marca 1997 r., III AUa 105/97, Apel/ W-wa 1997/2/7 ). Tym samym, skoro wskazane orzecznictwo znajduje i w niniejszej sprawie zastosowanie należało uznać, iż odwołująca się mogła udowadniać wszelkimi dostępnymi środkami okoliczności potwierdzające wysokość osiąganych przez nią zarobków w spornym okresie.

Ustalając wartość kapitału początkowego organ rentowy po przedłożeniu mu pozyskanych z archiwum kart wynagrodzeń za lata od 1987 roku do 1993 roku dokonał hipotetycznego przeliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego. Po przyjęciu wysokości wynagrodzeń wynikających z powyższych kart wysokość podstawy wymiaru wyniosła 47,40%, przy uwzględnieniu najkorzystniejszych wynagrodzeń z 10 lat kalendarzowych od 1983 roku do 1992 roku. Podstawa wymiaru obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (47,40%) przez kwotę bazową (1220,89 zł) i wyniosła 578,70 zł. Wysokość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 51949,04 złotych. Organu rentowy w piśmie z dnia 4 grudnia 2017 roku przychylił się do przyjęcia wynagrodzeń z przedstawionych mu kart wynagrodzeń za lata 1987-1993 do ponownego ustalenia wysokości kapitału zakładowego.

Zdaniem sądu z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, iż należało w przedmiotowej sprawie uwzględnić rzeczywiste wynagrodzenie ubezpieczonego wynikające z kart wynagrodzeń za lata 1987-1993, gdyż odzwierciedlają one faktyczne dochody ubezpieczonego osiągane w spornym okresie w Gospodarstwie (...) w B. (wcześniej Wojewódzki Związek Spółek (...)).

dowód: akta osobowe ubezpieczonego oraz jego karty wynagrodzeń za lata 1987-1993 k.12 akt rentowych.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie akt rentowych, dokumentów złożonych do akt sprawy i wyjaśnień ubezpieczonego

Zebrane w sprawie dowody przemawiają, zdaniem Sądu Okręgowego, za uwzględnieniem zarzutu S. Ż., iż na użytek obliczenia wysokości kapitału początkowego ubezpieczonego należało przyjąć wynagrodzenie rzeczywiste wynikające z kart wynagrodzeń.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art.477 ¹⁴ §2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję orzekając jak w sentencji.

SSO Romuald Dalewski