Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy
w składzie:

Przewodniczący SSO Włodzimierz Hilla (spr.)

Sędziowie SO Adam Sygit

SO Piotr Kupcewicz

Protokolant st.sekr.sądowy Justyna Bobak

przy udziale Jerzego KoźmińskiegoProkuratora Prokuratury Okręgowej
w Bydgoszczy

po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2014 roku

sprawy J. B.

oskarżonego z art. 278§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego i jego obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Świeciu VII Zamiejscowy Wydział karny z siedzibą w Tucholi

z dnia 30 września 2013 roku sygn. akt VII K 119/13

uchyla zaskarżony wyrok w odniesieniu do oskarżonego J. B.i na podstawie art. 435 kpk także w odniesieniu K. R.(R.) i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Świeciu VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Tucholido ponownego rozpoznania.

IV Ka 1101/13

UZASADNIENIE

K. R. został oskarżony o to, że:

I. 20 grudnia 2011 r. w T. przy ulicy (...) przed upływem 5 lat od odbycia w okresie od 19 lutego 2009 r. do 26 kwietnia 2011 r. części kary 3 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Tucholi z 31 marca 2008 r. za popełnienie przestępstw z art. 278 § 1 k.k. i innych przeciwko mieniu, dokonał uszkodzenia szyby zespolonej w oknie budynku mieszkalnego poprzez rzucenie kamieniem, powodując straty w kwocie 280 zł na szkodę J. G.,

tj. o czyn z art. 288§ 1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k.;

II. 13 czerwca 2012 r. w T.z terenu zakładu (...), działając w warunkach jw., wspólnie i w porozumieniu z J. B., dokonał zaboru w celu przywłaszczenia różnych części samochodowych o wartości 1.000 zł na szkodę M. F.,

tj. o czyn z art. 278 §1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k.;

III. 23 sierpnia 2012 roku w T.przy ul. (...)z niezamkniętego pomieszczenia gospodarczego działając w warunkach jw. dokonał zaboru w celu przywłaszczenia motoroweru marki R.typu O. (...) o numerze rejestracyjnym (...), czym spowodował straty w kwocie 300 zł na szkodę F. B.

tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.;

IV. w dniu 23 sierpnia 2012 r. w T. na ul. (...) kierował motorowerem marki R. o numerze rejestracyjnym (...) w ruchu lądowym będąc w stanie nietrzeźwości, tj. 0.83 mg/l i 0,80 mg/1

tj. o czyn z art. 178a § 1k.k.

J. B. został oskarżony o to, że:

dnia 13 czerwca 2012 r. w T.z terenu zakładu (...), przed upływem 5 lat od odbycia w okresie od 13 października 2007 r. do 11 września 2008 r. części kary roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Tucholi z 15 lutego 2005 roku za popełnienie przestępstw z art. 279 § 1 k.k. i innych przeciwko mieniu, wspólnie i w porozumieniu z K. R., dokonał zaboru w celu przywłaszczenia różnych części samochodowych o wartości 1.000 zł na szkodę M. F.,

tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Świeciu - VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Tucholiwyrokiem z 30 września 2013 r. (sygn. akt VII K 119/13) orzekł, że:

1. oskarżonego K. R. uznał za winnego czynu zarzucanego mu w punkcie 1. aktu oskarżenia, z tym ustaleniem, że został on popełniony przed upływem 5 lat od odbycia w okresie od 19 lutego 2009 r. do 26 kwietnia 2011 r. części kary 3 lat pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Tucholi z 31 marca 2008 r., zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z 24 lipca 2008 r., (sygn. akt IV Ka 561/08.), tj. przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to, na podstawie tego przepisu ustawy, wymierzono mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności;

2. tego oskarżonego uznano za winnego czynów zarzucanych mu w punkcie II. aktu oskarżenia, z tym ustaleniem, że wartość szkody wynosi 600 zł i w punkcie III. aktu oskarżenia, z tym ustaleniem, że oba czyny zostały popełnione przed upływem 5 lat od odbycia w okresie od 19 lutego 2009 r. do 26 kwietnia 2011 r. części kary 3 lat pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Tucholi z 31 marca 2008 r., zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z 24 lipca 2008 r., (sygn. akt IV Ka 561/08) oraz, że zostały popełnione w krótkich odstępach czasu i w podobny sposób, tj. stanowią ciąg przestępstw z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to, na podstawie art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 91 §1 k.k., wymierzono mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

3. tego oskarżonego uznano za winnego czynu zarzucanego mu w punkcie IV. aktu oskarżenia tj. przestępstwa z art. 178a § l k.k. i za to, na podstawie tego przepisu ustawy, wymierzono mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności:

4. na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzeczono wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat;

5. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 2 k.k. w miejsce orzeczonych kar pozbawienia wolności orzeczono w stosunku do tego oskarżonego karę łączną 8 miesięcy pozbawienia wolności;

6. oskarżonego J. B. uznano za winnego czynu zarzucanego mu w akcie oskarżenia, z tym ustaleniem, że wartość szkody wynosi 600 zł, tj. przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to, na podstawie art. 278 § 1 k.k. wymierzono mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Niniejszy wyrok zawiera nadto rozstrzygnięcie odnośnie kosztów sądowych w sprawie.

Powyższy wyrok został zaskarżony w trybie apelacji przez oskarżonego i jego obrońcę.

Obrońca oskarżonego , powołując się na podstawę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k., podniósł zarzut zaistnienia bezwzględnej przesłanki odwoławczej, a polegającą na nienależytej obsadzie sądu orzekającego w sprawie, która jest wynikiem wydania decyzji o przeniesieniu sędziego na nowe miejsce służbowe przez inną osobę aniżeli Minister Sprawiedliwości, z obrazą przepisów art. 75 § 3 w zw. z art. 75 § 2 pkt 1 ustawy z 27 lipca 2001 roku – Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jednol. Dz.U. z 2013 r., poz. 427).

W konkluzji obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Oskarżony w swej apelacji osobistej przede wszystkim zaprzeczył swemu sprawstwu, utrzymując, że został skazany z powodu swej uprzedniej karalności. Podniósł nadto, że – jego zdaniem – w sprawie jest „dużo niejasności i sprzeczności”, a świadkowie (policjanci i ochroniarze) składają odmienne zeznania, nie będąc w stanie określić – jakie konkretnie przedmioty zginęły, wobec czego nie wie dlaczego akurat te konkretne przedmioty poddano wycenie; w toku postępowania dowodowego przedmiotów nie zabezpieczono, podobnie jak linii papilarnych, jak też nagrań z monitoringu. Wniósł o „ponowne rozpatrzenie sprawy i uchylenie niesprawiedliwego i krzywdzącego wyroku”.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie, natomiast apelacja oskarżonego była zasadna w zakresie, w jakim implikowała konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Równocześnie, stosownie do treści przepisu art. 435 k.p.k., tożsame względy decydowały o konieczności uchylenia zaskarżonego orzeczenia także w odniesieniu do oskarżonego K. R., który wyroku tego nie zaskarżył.

W pierwszym rzędzie należy odnieść się do apelacji obrońcy oskarżonego, jako dalej idącej.

Sąd odwoławczy nie podziela niniejszego zarzutu, a tym samym tej argumentacji, jaka legła u jego źródeł. W chwili orzekania w odniesieniu do podniesionego w tejże apelacji zagadnienia funkcjonują w obrocie prawnym dwa przeciwstawne stanowiska prezentowane w rożnych judykatach Sądu Najwyższego. Jak wynika z treści niniejszego środka odwoławczego, obrona wsparcia dla swego stanowiska upatruje w Uchwale Izby Cywilnej SN z 17 lipca 2013 roku (sygn. akt III CZP 46/13). Pogląd krańcowo odmienny natomiast wyrażono w treści wyroku Izby Karnej SN z 16 października 2013 r. (sygn. akt III KK 280/13), a zbliżone stanowisko prezentowane było w szeregu dalszych orzeczeniach, by wspomnieć choćby: Uchwałę SN z 14 listopada 2007 roku (BSA I-4110-5/07), Uchwałę składu siedmiu sędziów z SN z 27 stycznia 2009 roku (I KZP 23/08, OSNKW 2008/3/19), Uchwałę SN z 28 października 2008 roku (I KZP 24/08, OSNKW 2009/11/92), czy postanowienie SN z 19 maja 2009 roku (II K 169/08, OSNKW 2009/7/58).

Faktem notoryjnym jest, że oczekiwane jest orzeczenie Pełnego składu sędziów połączonych izb Sądu Najwyższego, mającego zapaść z wniosku Ministra Sprawiedliwości, a następnie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, a które winno rozstrzygnąć przedmiotowe zagadnienie. Nie wdając się w rozliczne szczegóły, które stanowią przedmiot rozważań stanowiących przedmiot „sporu”, stwierdzić należy, że niezależnie od zasadności argumentacji przywoływanej w treści poszczególnych judykatów, a dotyczącej możności, czy też niemożności substytuowania przez ministra sekretarzy bądź podsekretarzy stanu do podpisywania decyzji o przeniesieniu sędziego na stanowisko sędziego do innego sądu, w związku z reorganizacją struktury sądów powszechnych, dla Sądu Okręgowego - orzekającego w tym składzie - oczywiste jest, że okoliczność taka nie może stanowić bezwzględnej przyczyny odwoławczej. Uzasadnienia dla takiego stanowiska zaś należy upatrywać w szeregu zasadach demokratycznego państwa prawnego, gwarantowanych przepisami Konstytucji RP, w szczególności: zasadzie prymatu konstytucji, zaufania obywateli do Państwa, sprawiedliwości społecznej, czy wreszcie nieretroaktywności.

Równocześnie zaś, należało przyznać rację oskarżonemu tam, gdzie w swej apelacji podnosi on, że szereg istotnych okoliczności sprawy nie zostało należycie wyjaśnionych i wykazanych treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, nie pozwalając na uznanie jego sprawstwa, przynajmniej w zakresie, w jakim określono to w części dyspozytywnej niniejszego wyroku.

Wbrew twierdzeniom oskarżonego, stan dowodów w sprawie nie pozostawia wątpliwości nie tylko co do tego, że obaj – wespół ze współoskarżónym K. R. – byli oni na miejscu przestępstwa, ale i w sposób ustalony przez sąd orzekający dokonali kradzieży (bliżej nieokreślonych, o czym szerzej poniżej) przedmiotów, przerzucając je z terenu zakładu przez ogrodzenie (osk. R.) i następne przenosząc je na pewną odległość od ogrodzenia (osk. B.), z zamiarem przywłaszczenia. Zostali oni dostrzeżeni przez pracowników ochrony (vide zeznania świadków – A. K. i M. F.), a następnie, po rychłym przybyciu funkcjonariuszy Policji, zatrzymani.

Problem w sprawie sprowadza się natomiast do tego, jakie to konkretnie przedmioty stanowiły przedmiot dokonanego przez nich czynu, jaka była w istocie ich wartość, a w konsekwencji, jaki winien być właściwy zakres karnoprawnej penalizacji owego czynu zabronionego sprawców, przy uwzględnieniu uprzedniego dokonania prawidłowych ustaleń faktycznych w tym zakresie (za przestępstwo czy też za wykroczenie)?

W tym miejscu należałoby odwołać się do tych wszystkich zgromadzonych dowodów oraz jednoznacznie wynikających z ich treści konstatacji, które nie dość, że nie uprawniają do dokonania takich ustaleń faktycznych, jak uczynił to sąd orzekający, to – w sposób niechybny – dla uczynienia zadość zasadzie prawny materialnej, implikują oczywisty wniosek o konieczności pogłębienia inicjatywny dowodowej, celem ustalenia rzeczywistej ilości i rodzaju zabranych przez sprawców przedmiotów, a w dalszej konsekwencji ich faktycznej wartości. Treść dowodów bowiem, do których odwołuje się sąd meriti, obecnie w żaden sposób nie uprawnia do czynienia na ich podstawie ustaleń o takim oto kategorycznym i jednoznacznym charakterze.

W pierwszym rzędzie należałoby odnotować, że już treść pierwszej notatki urzędowej funkcjonariusza Policji – A. R.nakazywała konieczność przejawienia należytej ostrożności, a przy tym dociekliwości w rzeczonym zakresie, jako że jej autor odnotował w szczególności, iż „ujawniono tam znaczną ilość elementów aut, które znajdowały się porozrzucane zaraz za ogrodzeniem, jak i ułożone w pobliskim lesie przygotowane do wywiezienia” (k. 82). Taki stan rzeczy znajduje swe odzwierciedlenie w treści dowodów - zeznań poszczególnych świadków. Śwd. A. K.utrzymywał w tym zakresie w szczególności: „w jednym miejscu na terenie przyległym leśnym znaleźliśmy pełno elementów (podkr. SO) metalowych pochodzących z mojego zakładu, które zostały przerzucone przez ogrodzenie, a w części wyniesione już do lasu” (k. 87). Tożsamozeznał on w tym zakresie przed sądem, uszczegółowiając, że „było tam kilkanaście części (…). Policja chodziła z szefem i po lesie zbierali, jedne były dalej w lesie, inne przy płocie” (k. 258v); wedle śwd. M. U. „elementów było kilka; nie pamiętam ilości ” – k. 307v). Śwd. W. F.pośród elementów uznanych za skradzione wymienił „zderzak, (prawdopodobnie) piastę i podstawę resoru”, acz równocześnie odwoływał się do bliżej nieokreślonej, znajdującej się tam „reszty części, które były dobre” (k. 308); świadek ów „chyba pokazywał te przedmioty Policji”, ale „ nie wie ile było tych rzeczy ” (k. 257v).

W konsekwencji, już tylko ten stan dowodów powoduje, że nie jest jasne, wedle jakiego kryterium ustalono, że waśnie te konkretne przedmioty, jakie przyjęto i opisano w treści zarzutu stanowiły przedmiot zaboru przez sprawców Zwłaszcza, że świadkowie ci zgodnie utrzymywali także, że na terenie zakładu wcześniej dokonywano także innych kradzieży (k. 259), były one częste (k. 258, 308v). To zaś jak najbardziej zasadnie i celowo pozwala sądzić, że przedmioty ujawnione w krytycznym dniu poza terenem zakładu pochodziły, a przynajmniej z powodzeniem mogły pochodzić, właśnie z jakichś wcześniejszych kradzieży.

Równocześnie natomiast, z treści zeznań tak pracowników zakładu, jak i policjantów jednoznacznie wynika, że nie dokonano jakiegokolwiek procesowego zabezpieczenia i udokumentowania tych przedmiotów ( „zdjęcia nie były robione” – śwd. M. F. - k. 258; „nie pamiętam czy był robiony spis tych elementów” – śwd. W. G. - k. 282; „nie widziałem aby te przedmioty były zabezpieczane” – śwd. D. K. - k. 282v; „nie zabezpieczaliśmy tych elementów” – śwd. M. U. – k. 307v), które w konsekwencji uznano za stanowiące przedmiot przestępstwa, następnie poddano wycenie przez biegłego, a wreszcie których zabór oskarżonym przypisano.

Wprawdzie, jak wynika z zeznań świadków, na miejscu A. K. wykonał fotografie określonych elementów telefonem komórkowym (k. 308), lecz – w sposób oczywisty – z przywołanych wyżej powodów, obecny stan dowodów nie daje przecież jakiejkolwiek pewności, że odzwierciedlały one elementy, które właśnie tego dnia, właśnie ci sprawcy przerzucili przez plot i uczynili przedmiotem zaboru, a nie były one pochodną jakowychś wcześniejszych (bliżej nieustalonych) kradzieży i nie pozostawały pośród „owych licznych” dalszych (przynajmniej kilkunastu?) elementów, pozostających i ujawnionych w okolicy ogrodzenia !

W tym stanie rzeczy nie jest bez znaczenia i ta konstatacja, że osk. K. R. przerzucał kradzione elementy przez 2,5-metrowy betonowy płot zwieńczony drutem kolczastym (k. 273 - 275. Ta okoliczność musi zostać poddana szczególnie wnikliwej analizie i ocenie ze strony sądu a quo, jeśli zważyć na znaczny stan nietrzeźwości tego sprawcy (k. 94), jak też uwzględniając gabaryty i niechybny ciężar rzeczonych elementów (vide dokumentacja fotograficzna - k. 335 – 340; „ elementy te były duże ” - śwd. M. U. – k. 307v; „ były ciężkie ” – śwd. W. F. – k. 308; „ jeden z elementów był ciężki, miał ważyć ok. 30 kg i „trzeba go było nieść we dwójkę ” ( sic!) - k. 259).

Tak zatem, w tym stanie dowodowego opracowania sprawy, także opinia biegłego w sposób immanentny ma nader ograniczoną wartość dowodową.

Przedstawiony stan rzeczy rodził konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku w odniesieniu do osk. J. B. i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Ponieważ tożsame okoliczności dotyczą czynu zarzucanego osk. K. R. w pkt. II. aktu oskarżenia (pkt. 2 wyroku), wiązało się to z koniecznością, w trybie przepisu art. 435 k.p.k., analogicznego rozstrzygnięcia co do tego ostatniego, jednakowoż – w konsekwencji - w odniesieniu do całości rozstrzygnięć jego dotyczących. Ewentualna bowiem modyfikacja zakresu karnoprawnej odpowiedzialności wymienionego w tym zakresie, implikowałaby potencjalną konieczność „rozwiązania” kary wymierzonej mu w trybie przepisu art. 91 § 1 k.k. z pkt. 2 wyroku, jak i kary łącznej, orzeczonej w pkt. 5.

W związku z powyższym, sąd pierwszej instancji ponownie przeprowadzi postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie, zmierzając – w miarę dostępnych mu środków dowodowych – do usunięcia tych wszelkich niejasności i wątpliwości, które rodzi stan dowodów w chwili obecnej, a w konsekwencji do doprecyzowania zakresu tych przedmiotów (części, elementów), które rzeczywiście stanowiły przedmiot zaboru przez sprawców oraz ustalenia ich wartości, z punktu widzenia potencjalnej odpowiedzialności oskarżonych, bądź to na gruncie występku z art. 278 § 1 k.k., względnie w oparciu o art. 119 § 1 k.w. (naturalnie w zw. z art. 64 § 1 k.k.).

Z tych powodów orzeczono jak w części orzekającej wyroku.