Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 lutego 2018 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi II Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący SSR K. T.

Protokolant st. sekr. sąd. M. R.

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2018 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z wniosku J. F. (1)

z udziałem M. F. (1), S. F. (1), W. F. (1) i M. P.

o zasiedzenie

postanawia

1.  stwierdzić, że C. F. nabył z dniem 2 stycznia 1988 roku przez zasiedzenie własność nieruchomości gruntowej położonej w Ł. przy ulicy (...), oznaczonej numerem działki (...) w obrębie (...), stanowiącej część nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą (...);

2.  ustalić, że wnioskodawczyni i uczestnicy postępowania ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie;

3.  przyznać z środków Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Łodzi- Widzewa w Łodzi na rzecz radców prawnych: T. S. oraz D. C. kwoty po (...) (dwa tysiące dwieście czternaście) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wnioskodawczyni.

Sygnatura akt II Ns 2382/16

UZASADNIENIE

We wniosku złożonym w dniu 17 października 2016 roku J. F. (1) reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego, wniosła o stwierdzenie, że z dniem 31 grudnia 2007 roku nabyła przez zasiedzenie własność nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...), oznaczonej numerem działki (...), dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...); pełnomocnik wniósł o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu i oświadczył, że nie zostały one zapłacone w całości ani w części.

(wniosek k. 2- 7)

W odpowiedzi na wniosek z dnia 6 lutego 2017 roku uczestnicy M. F. (1) i S. F. (1), reprezentowani przez pełnomocników w osobach adwokatów, wnieśli o oddalenie wniosku i jednocześnie o stwierdzenie, że oni nabyli nieruchomość przez zasiedzenie z dniem 31 grudnia 1997 roku, a także o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

(odpowiedź na wniosek k. 73, 74, pełnomocnictwo k. 72)

W piśmie z 22 marca 2017 roku, pełnomocnik wnioskodawczyni zmodyfikował wniosek w ten sposób, że wnioskodawczyni przyłączyła się do wniosku uczestników M. F. (1) i S. o stwierdzenie zasiedzenia na ich rzecz.

(pismo k. 90, 91)

W piśmie z 14 czerwca 2017 roku pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o zwolnienie z obowiązku jej zastępowania wskazując, że wnioskodawczyni kilkakrotnie radykalnie zmieniła stanowisko w sprawie i zaniechała przekazania pełnomocnikowi istotnych dla sprawy dokumentów i informacji.

(pismo k. 98)

Na rozprawie w dniu 28 czerwca 2017 roku pełnomocnik uczestników M. i S. F. (1) zmodyfikował ich stanowisko w ten sposób, że uczestnicy wnoszą o stwierdzenie zasiedzenia- ewentualnie- przez C. F. (ojca uczestników), gdyż żył on w dniu 31 grudnia 1997 roku. Nadto na rozprawie zwolniono dotychczasowego pełnomocnika wnioskodawczyni i zwrócono się do (...) w Ł. o wyznaczenie innego radcy prawnego.

(protokół rozprawy k. 111)

W piśmie z 17 sierpnia 2017 roku (kolejny) pełnomocnik wnioskodawczyni ustanowiony z urzędu zmodyfikował poprzednie stanowisko wnioskodawczyni w ten sposób, że poparł pierwotny wniosek o stwierdzenie zasiedzenia na rzecz wnioskodawczyni i cofnął oświadczenie o przyłączeniu się wnioskodawczyni do wniosku uczestników. Nadto wniósł o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu i oświadczył, że nie zostały one zapłacone w całości ani w części.

(pismo k. 130- 133)

W piśmie z 12 września 2017 roku uczestniczka W. F. (1) przyłączyła się do wniosku uczestników M. i S. F. (1) o stwierdzenie zasiedzenia na ich rzecz.

(pismo k. 136, 137)

Na rozprawie wnioskodawczyni i uczestnicy M. F. (1), S. F. (1) i W. F. (1) zajęli stanowiska jak dotychczas, zaś uczestniczka M. P. oświadczyła, że nie zajmie stanowiska.

(protokół rozprawy- k. 152 i 162)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. F. (2) i W. F. (2) byli małżeństwem. W. F. (2) zmarła 24 czerwca 1966 roku a spadek po niej nabyli: mąż S. F. (2) i synowie: J. F. (2) i C. F. po 1/3 części każdy z nich. S. F. (2) zmarł 27 stycznia 1985 roku a spadek po nim nabyli: (druga) żona S. F. (2) i synowie J. F. (2) i C. F. po 1/3 części każde z nich. S. F. (2) zmarła 15 maja 1998 roku a spadek po niej nabyli: syn Z. M. i córka A. R. po ½ części każde z nich. J. F. (2) zmarł 24 maja 2000 roku a spadek po nim nabyli: żona J. F. (1) (wnioskodawczyni w niniejszej sprawie) i córka A. O. po ½ części każda z nich. C. F. zmarł 15 maja 2011 roku a spadek po nim nabyli: żona W. F. (1) i synowie S. F. (1) i M. F. (1) po 1/3 części każde z nich.

(z załączonej sprawy II Ns 974/10: postanowienia k. 7- 9 i z załączonej sprawy II Ns 1306/11 postanowienie k. 27)

W księdze wieczystej przedmiotowej nieruchomości, położonej w Ł. przy ulicy (...), składającej się z dwóch działek oznaczonych numerami: (...), w obrębie(...) dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...) jako współwłaściciela ujawnieni są: C. F. w 36/192 części (pierwotnie należący do jego rodziców: S. F. (2) i W. F. (2), o czym niżej), J. i A. małż. K. w 60/192 części we wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej i M. P. w 96/122 części.

(odpis z księgi wieczystej k. 8, odpis z ewidencji gruntów dla działki (...) k. 10)

Przed tutejszym Sądem w sprawie II Ns 974/10 toczyło się postępowanie o podział majątku wspólnego S. F. (2) i W. F. (2) oraz o dział spadku po: S. F. (2), W. F. (2), S. F. (2) i J. F. (2). Postępowanie zostało wszczęte wskutek złożenia, w dniu 16 lipca 2010 roku, zgodnego wniosku przez wnioskodawców: C. F., J. F. (1), A. O., Z. M. i A. R.. Postanowieniem z dnia 10 listopada 2010 roku, które stało się prawomocne od dnia 2 grudnia 2010 roku, Sąd ustalił, że: 1) w skład majątku wspólnego małżonków S. F. (2) i W. F. (2) wchodzi udział 36/192 (3/16) części w nieruchomości dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...); 2) w skład spadku po W. F. (2) wchodzi udział 3/32 części w nieruchomości; 3) w skład spadku po S. F. (2) wchodzi udział 4/32 części w nieruchomości; 4) w skład spadku po S. F. (2) wchodzi udział 8/192 w nieruchomości; 5) w skład spadku po J. F. (2) wchodzi (między innymi) udział 14/192 w nieruchomości oraz 6) dokonał podziału majątku wspólnego małżonków S. F. (2) i W. F. (2), działu spadku po S. F. (2), W. F. (2), S. F. (2) i (częściowego) działu spadku po J. F. (2) w ten sposób, iż udział w wysokości 36/192 (3/16) we współwłasności nieruchomości opisanej przyznał na wyłączną własność C. F., bez spłat.

(z załączonej sprawy II Ns 974/10: wniosek k. 2, pełnomocnictwo k. 3, postanowienie k. 24)

Przed tutejszym Sądem toczyło się postępowanie o dział spadku po C. F. z wniosku M. F. (1) z udziałem W. F. (1) i S. F. (1) II Ns (...) wszczęte w dniu 23 sierpnia 2011 roku, w którym postanowieniem z dnia 19 grudnia 2011 roku, prawomocnym od dnia 10 stycznia 2012 roku, Sąd ustalił, że w skład spadku po C. F. wchodził udział 36/192 części w nieruchomości dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...)oraz dokonał działu spadku po C. F. w ten sposób, że przyznał ten udział M. F. (1) i S. F. (1) do współwłasności po ½ bez spłat i dopłat.

(z załączonych akt II Ns 1306/11 postanowienie k. 29)

Na nieruchomości zamieszkiwali: W. F. (2) do śmierci w dniu 24 czerwca 1966 roku, J. F. (2) do śmierci w dniu 25 maja 2005 roku, A. K. do śmierci w dniu 13 stycznia 1976 roku oraz J. P..

(książka meldunkowa k. 11- 16)

Od 1962 roku na nieruchomości zamieszkała wnioskodawczyni wraz z córką i mężem J. F. (2); po wprowadzeniu się wykonali remont domu, w którym mieszkali.

(przesłuchanie wnioskodawczyni zapis rozprawy 01:32:59 k. 158)

Do 1967 roku częścią nieruchomości objętej wnioskiem (nr 351) władał jak właściciel S. F. (2), kiedy to wyprowadził się z nieruchomości i zamieszkał z drugą żoną (po śmierci pierwszej żony- W.).

(przesłuchanie wnioskodawczyni zapis rozprawy 01:27:35 k. 157 i 158 zgodne z twierdzeniem uczestników M. i S. F. (1) k. 74)

Po wyprowadzeniu się S. F. (2) na nieruchomości pozostali wnioskodawczyni z mężem i córką. Na nieruchomość przychodził C. F..

(okoliczność niesporna)

C. F. trzymał samochód na nieruchomości. Korzystał z niego codziennie, bo dojeżdżał do pracy. Wykonał bramę wjazdową na nieruchomości, aby samochód był bezpieczny. Następnie samochód na nieruchomości trzymał jego syn S. F. (1). C. F. nikogo nie pytał o zgodę na trzymanie aut.

(przesłuchanie uczestników M. i S. F. (1) odpowiednio: zapis rozprawy 02:34:26, 02:53:43 i k. 161 i 162)

C. F. przez kilka lat trzymał na nieruchomości gołębie, codziennie w związku z tym był na nieruchomości w tym okresie.

(okoliczność niesporna)

S. F. (2) mówił, że nieruchomość będzie C. F., ponieważ jego drugi syn J. ma wpłacone na mieszkanie w bloku i wyprowadzi się z rodziną, C. nie może być pokrzywdzony. W związku z tym C. mówił w rodzinie, że jest właścicielem całej nieruchomości, nikt tego nie kwestionował, nie sprzeciwiał się takim twierdzeniom, w szczególności wnioskodawczyni i jej mąż. Mówił to przy uroczystościach rodzinnych i w innych okolicznościach. C. F. w związku z tym umówił się z J., że ten może na nieruchomości mieszkać, ale ma ponosić koszty. J. płacił także podatek po wyprowadzeniu się S. F. (2), bo tak mu powiedział C. F.. Takie ustne ustalenia braci zostały powtórzone po śmierci J. F. (2) z jego żoną- wnioskodawczynią- w formie umowy użyczenia z dnia 3 kwietnia 2011 roku. Umowa została zawarta, bo po śmierci męża wnioskodawczyni obawiała się, że C. F. wyrzuci ją z nieruchomości. C. F. wykonał na nieruchomości remont elektryki i dachu z pomocą członka rodziny R. S.

(przesłuchanie uczestników W., M. i S. F. (1) odpowiednio: zapis rozprawy 02:10:43- 02:21:00, 02:22:46- 02:34:26, 02:53:43 k. 160- 162)

W związku z tym C. mówił w rodzinie, że jest właścicielem całej nieruchomości, nikt tego nie kwestionował, nie sprzeciwiał się takim twierdzeniom, w szczególności wnioskodawczyni i jej mąż. Mówił to przy uroczystościach rodzinnych i w innych okolicznościach.

(zeznania świadków K. F. i M. F. (2) odpowiednio: zapis rozprawy 00:55:28 i 01:10:18, k.155 i 156; przesłuchanie uczestników W., M. i S. F. (1) odpowiednio: zapis rozprawy 02:10:43, 02:30:26- 02:34:26, 02:53:43, k. 160- 162)

Po wniesieniu odpowiedzi na wniosek przez uczestników, wnioskodawczyni w rozmowie telefonicznej przepraszała uczestnika M. F. (1), że złożyła wniosek, mówiła, że ktoś ją do tego namówił. Miała cofnąć swoje żądanie za zwrotem przez uczestników M. i S. F. (1) kosztów w wysokości 3000 zł

(przesłuchanie uczestników M. i S. F. (1) odpowiednio: zapis rozprawy 02:52:04, 02:53:43, k. 161- 162)

Od momentu wyprowadzenia się z nieruchomości przez S. F. (2) podatki opłacała wnioskodawczyni z mężem J. F. (2), a po jego śmierci sama.

(przesłuchanie wnioskodawczyni zapis rozprawy 01:46:24 k. 158, przesłuchanie uczestników W., M. i S. F. (1) odpowiednio: zapis rozprawy 02:13:52, 02:22:46, 02:53:43 k. 160, 161 i 162, zaświadczenia, decyzje, upomnienia, rachunki k. 18- 30, 35- 39)

W dniu 3 kwietnia 2011 roku, już po śmierci męża J. F. (2), wnioskodawczyni jako biorąca w użyczenie podpisała z C. F. jako użyczającym, umowę użyczenia części nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...), w której zawarte było oświadczenie C. F., że jest wyłącznym właścicielem przedmiotowej części nieruchomości.

(umowa k. 78, 79)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Żądanie wnioskodawczyni nie było zasadne, natomiast zasadne było żądanie zgłoszone w toku postępowania przez uczestników postępowania M. i S. F. (1) stwierdzenia nabycia własności nieruchomości oznaczonej we wniosku przez zasiedzenia przez ich ojca C. F.. Przesłankami zasiedzenia są posiadanie samoistne, rozumiane jako sprawowanie władztwa nad rzeczą wyrażone w sposób subiektywny i obiektywny (corpus- faktyczne władanie i animus- wola władania dla siebie jak właściciel) oraz upływ czasu, którego długość uzależniona jest od dobrej lub złej wiary posiadacza. Dobra lub zła wiara nie stanowi samodzielnej przesłanki zasiedzenia, wpływa jedynie na okres posiadania wymagany, aby doszło do nabycia prawa własności w ten sposób. Stosowanie do treści art. 336 kc., posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łącz się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Zatem dla stwierdzenia nabycia własności przez zasiedzenie potrzebne jest posiadanie i to posiadanie szczególnego rodzaju, bowiem, w świetle powołanego przepisu posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter posiadania samoistnego, którego konstytutywne cechy stanowią: wola posiadania nieruchomości dla siebie (co jest bardzo istotne w tej sprawie) oraz faktyczne władanie rzeczą. Dla posiadania samoistnego podstawowe znaczenie ma intelektualny element zamiaru (animus) władania rzeczą dla siebie. Przy czym, przy ustalaniu charakteru posiadania należy mieć na uwadze manifestowane na zewnątrz wobec otoczenia zachowanie posiadacza. Natomiast zakres faktycznego władztwa nad rzeczą przy posiadaniu samoistnym odpowiadający prawu własności, sprowadza się do korzystania z rzeczy i rozporządzania nią w sposób jak najbardziej pełny, czyli do postępowania z rzeczą jak właściciel. Należy podkreślić, że posiadacz rzeczy korzysta z szeregu domniemań skutkujących jego korzystniejszą pozycją prawną, tj.: posiadania samoistnego (art. 339 kc), zgodności posiadania z prawem (art. 341 kc), ciągłości posiadania (art. 340 kc) i wreszcie posiadania w dobrej wierze(art. 7 kc). Inaczej mówiąc, osoba musi jedynie wykazać, że posiadała rzecz (władała rzeczą), aby skorzystać z dobrodziejstw wskazanych domniemań prawnych. Skutkuje to przerzuceniem na stronę kwestionującą okoliczności objęte domniemaniem obowiązku wykazania okoliczności przeciwnych. Oczywiście ustalenia faktyczne, które obalają powyższe domniemania mogą być także następstwem dowodów zaproponowanych przez samego wnioskującego o zasiedzenie. Dla prawidłowego ustalenia podstawy prawnej stwierdzenia zasiedzenia w sprawie niniejszej konieczna jest analiza przepisów kodeksu cywilnego w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją dokonaną na mocy ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321). Stosownie bowiem do treści art. 9 ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy Kodeks Cywilny (Dz. U. Z 1990 roku, nr 55, poz. 321) do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, stosuje się przepisy tejże ustawy. Zgodnie z §1 i 2 art. 172 kodeksu cywilnego w tym brzmieniu, posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa jej własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dziesięciu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat dwudziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Dokonując zestawienia ustalonego stanu faktycznego z powyższymi rozważaniami prawnymi należy dość do wniosku, że posiadaczem samoistnym nieruchomości (oznaczonej numerem działki (...)) po wyprowadzeniu się z niej przez S. F. (2), był jeden z jego dwóch synów C. F.. Nie ma racji wnioskodawczyni, że o charakterze posiadania nie mogą świadczyć także takie zdarzenia, jakie nastąpiły już po upływie terminu zasiedzenia, a nie doszło jeszcze do stwierdzenia zasiedzenia. Co do istnienia/ nieistnienia niezbędnego, intelektualnego elementu zamiaru (animus) władania rzeczą dla siebie, można wnioskować także z zachowań osoby po upływie tego terminu. Nie sposób bowiem przyjąć, że z upływem kolejnych lat wnioskodawczyni uważała się za właściciela, tak się zachowywał, a następnie, bez zmiany okoliczności taką zmianą uzasadniających, zaczęła się zachowywać tak, jakby nie uważała siebie za właściciela. Oczywiście, należy zbadać, czy przez określony czas (do upływu zasiedzenia) taka wola istniała, ale jest to jedna rzecz. Drugą rzeczą jest to, że można tę okoliczność ustalać także w oparciu o zdarzenia, jakie zaistniały po tym momencie. Są to dwie różne kwestie, a więc nie wykluczają się wzajemnie, nie są sprzeczne. Ustalenie uzgodnień między J. i C. F. o charakterze wskazującym na to, że to C. był posiadaczem samoistnym, bo zezwolił bratu na zamieszkiwanie i ustalił warunki takiego zamieszkiwania było oczywiście utrudnione, skoro źródłem mogły być już tylko inne osoby a skoro było twierdzone, że bracia ustnie się umówili, nie było możliwe przeprowadzenie dowodu z dokumentu. Nie oznacza to jednak, że takie ustalenie nie było możliwe. Zeznania świadków i uczestników W., M. i S. F. (1) w sposób przekonujący przedstawiają i argumentują, że tak właśnie było. Pokazują splot wielu okoliczności- zamiar wyprowadzenia się J. F. (2) z rodziną do bloków, świadomość tego po stronie S. F. (2), który przecież niespornie do 1967 roku był samoistnym posiadaczem i miał następnie właśnie tak zadecydować, że nieruchomość przypadnie C., przeprowadzenie z inicjatywy C. F. postępowania działowego, to, że J. F. (2) sam twierdził, że nieruchomość go nie interesuje (mimo że tam mieszkał z rodziną, nie czyniła żadnych inwestycji celem poprawy standardu- z mediów był tylko prąd). Wreszcie przebieg postępowania działowego, w ramach którego cała rodzina S. i W. małż. F. (w tym wnioskodawczyni) zgodnie wnosili o to, aby cały udział przysługujący pierwotnie tym małżonkom przypadł C. F. (co do tego, iż postępowanie toczyło się w 2010 roku, a więc po upływie terminu wskazywanego przez wnioskodawczynię jako termin jej zasiedzenia należy ponownie przytoczyć argumentację przedstawioną wcześniej odnośnie ustalania woli posiadania rzeczy ze zdarzeń po upływie terminu zasiedzenia. Wreszcie podpisanie w 2011 roku umowy użyczenia między C. F. a wnioskodawczynię, którego elementem było oświadczenie C. F. że on jest właścicielem; użyczenia, w przypadku którego jak wskazano, biorący w użyczenie jest posiadaczem zależnym. Nadto ustalono, że C. F. mówił w rodzinie, manifestował to, że on jest właścicielem całej działki a nikt tego nie kwestionował. Te wszystkie okoliczności łącznie pokazują, że posiadanie C. F. było samoistne. Co do okoliczności, że C. F. chciał, aby na nieruchomości została założona woda, ale nie zostało to uczynione bo J. F. (2) nie chciał wyłożyć połowy kosztu nie świadczy o niesamoistnym posiadaniu C.. Należy przyjąć, że nie chciał on po prostu w całości finansować podłączenia wody, skoro nie on mieszkał na nieruchomości; takie podejście widać było zresztą w ustaleniu, iż podatki za działkę uiszcza właśnie J. F. (2), a nie C., bo to ten pierwszy mieszka na nieruchomości. Do powyższych argumentów należy dodać także okoliczność zmiany stanowiska przez wnioskodawczynię, na stanowisko o przyłączeniu się do wniosku uczestników o zasiedzenie. Oczywiście, czego Sąd ma świadomość, jest to przede wszystkim zagadnienie stanowiska w postępowaniu, ale należy je ocenić także z punktu widzenia omawianego szeroko animus. Świadczy bowiem o świadomości, stosunku, nastawieniu do nieruchomości, do własnego władania. Wreszcie zachowanie wnioskodawczyni wobec M. F. (1), którego przepraszała po złożeniu odpowiedzi na wniosek, że taki wniosek złożyła oraz nadto okoliczność (niekwestionowana przez wnioskodawczynię), że wówczas ustalili, że wnioskodawczyni cofnie swój wniosek ale otrzyma od uczestników M. i S. F. (1) zwrot kosztów związanych z postępowaniem. Jednocześnie jako neutralne z punktu widzenia ustalenia samoistnego posiadania są takie okoliczności, jak a) korzystanie z nieruchomości- bo korzystał i C. F. i J. i J., b) opłacanie podatków- bo wynikało to z ustaleń między J. i C. F., wreszcie c) niezałożenie wody, gdyż z okoliczności tych samoistnie nie można wywodzić skutków prawnych w płaszczyźnie posiadania samoistnego.

Reasumując, z uwagi na to, że do 1967 roku całą nieruchomością objętą wnioskiem władał jak właściciel S. F. (2), który w tymże roku wyprowadził się z niej i przestał w taki sposób nieruchomością władać, a jednocześnie z tą chwilą władać nieruchomością samoistnie zaczął C. F., lecz nie udało się precyzyjnie ustalić, w jakim dniu 1967 roku S. F. (2) wyprowadził się, należało przyjąć ostatni dzień roku, tj. 31 grudnia 1967 roku. Zatem posiadanie samoistne C. F. rozpoczęło się 1 stycznia 1968 roku. Przyjmując, że w przypadku posiadania w złej wierze (a taki charakter miało posiadanie C. F.), zgodnie z obowiązującą wówczas treścią art. 172 kc, zasiedzenie następowało po upływie 20 lat, C. F. nabył własność nieruchomości w dniu 2 stycznia 1988 roku.

Należy poczynić w tym miejscu uwagę, że spór ogniskował się w istocie wokół udziału przysługującego pierwotnie S. i W. F. (2) z uwagi na to, że tak wnioskodawczyni jak i uczestnicy S. i M. F. (1) należą do rodziny S. i W. F. (2); tymczasem wnioskiem objęte są także udziały M. P. i J. i A. małż. K.. Natomiast rozważania dotyczące posiadania należy oczywiście rozciągnąć także na te udziały, skoro wniosek dotyczy części fizycznej nieruchomości, w której udziały miały (mają) także te osoby. Ze stanu faktycznego, jaki został ustalony wynika, że posiadanie samoistne C. F. rozciągało się na całą część nieruchomości objętej księgą (...), część oznaczoną nr działki (...). Nie udało się- mimo podjęcia wszelkich dostępnych środków- ustalić i dotrzeć do następców prawnych J. i A. małż. K.. M. P. z kolei nie zajmowała stanowiska, nie była zainteresowana, gdyż zajmuje drugą część fizyczną nieruchomości objętej księgą, tj. część oznaczoną nr działki (...).

Należy także poczynić istotną uwagę dotyczącą konstrukcji postanowienia, w związku z tym, że pełnomocnicy tak wnioskodawczyni jak i uczestników M. i S. F. (1) wnosili wzajemnie „o oddalenie” wniosków drugiej „strony”. Otóż w ocenie Sądu w takiej sytuacji jaka miała miejsce w tej sprawie, że uczestnicy w toku postępowania wszczętego wnioskiem wnioskodawczyni o zasiedzenie, obejmującego żądanie zasiedzenia na jej rzecz, zażądali stwierdzenia zasiedzenia na rzecz swoją ewentualnie ich ojca C. F. a Sąd uwzględnił to żądanie, a nie żądanie zgłoszone we wniosku przez wnioskodawczynię, nie należało wniosku oddalać, ale stwierdzić zasiedzenie zgodnie z żądaniem uczestników (a nie wnioskodawczyni). Wniosek jest bowiem jeden, wobec którego postępowanie się toczyło, natomiast różne są żądania. W postępowaniu nieprocesowym każdy uczestnik powinien mieć takie same uprawnienia, jak osoba zgłaszająca wniosek o wszczęcie tego postępowania. Z tej przyczyny wskazanie przez uczestnika postępowania osoby, wobec której nastąpił skutek zasiedzenia, należy potraktować jako samodzielne żądanie podjęcia określonego rozstrzygnięcia co do istoty sprawy (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 1969 r., III CZP 91/69, OSNCP 1970, nr 6, poz. 107). Warunkiem skuteczności tego żądania jest jednak wykazanie przez uczestnika postępowania interesu prawnego w rozumieniu art. 609 § 1 KPC w żądaniu stwierdzenia zasiedzenia na rzecz wskazanej przez niego osoby. Interes prawny w ustaleniu stanu prawnego rzeczy może istnieć - jak wiadomo - także po stronie innych podmiotów niż te, które nabyły prawo przez zasiedzenie. Podmiotom tym przysługuje w takim wypadku samodzielne uprawnienie do zgłoszenia- we wniosku o wszczęcie postępowania albo w toku sprawy- żądania stwierdzenia, że inna osoba nabyła prawo przez zasiedzenie. Żądanie to może być uwzględnione niezależnie od tego, czy osoba, wobec której nastąpił skutek zasiedzenia, domagała się stwierdzenia zasiedzenia na swoją rzecz, istotne jest bowiem to, że osoba ta została wskazana przez uczestnika postępowania mającego interes prawny w wydaniu tej treści orzeczenia (zob. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1950 r., C. 1864/49, OSN 1950, nr 1, poz. 3, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1974 r., III CZP 88/74, OSNCP 1976, nr 1, poz. 4 oraz postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2012 r., I CSK 51/12, z dnia 17 października 2012 r., I CSK 343/12 i z dnia 20 marca 2014 r., II CSK 279/13). Sąd może więc stwierdzić nabycie prawa przez zasiedzenie na rzecz osoby, która o to nie wnosiła, jeżeli żąda tego wnioskodawca lub inny uczestnik postępowania mający interes prawny w podjęciu takiego rozstrzygnięcia.

Ponieważ zasiedzenie dotyczy fizycznej części (większej) nieruchomości, to zasiedzeniu podlegała cała ta fizyczna część, a nie udziały w niej; przedmiot zasiedzenia jest bowiem inny, niż cała (większa) nieruchomość. Zasiedzenie udziału wchodzi w rachubę tylko wówczas, gdy przedmiot, w którym osoba wnosząca o zasiedzenie ma udział (jest współwłaścicielem), jest identyczny z przedmiotem zasiedzenia. Wówczas w razie uwzględnienia wniosku ponad udział wnoszącego o zasiedzenie, należy jednocześnie oddalić wniosek w takim zakresie, w jakim ta osoba udział w przedmiocie zasiedzenia już posiada (chyba że osoba taka wnosiła jedynie o zasiedzenie ponad swój udział, a nie całego przedmiotu). W niniejszej sprawie wniosek dotyczył części fizycznej nieruchomości (bo wyłącznie działki numer (...), podczas gdy cała nieruchomość składa się z dwóch działek o numerach: 350 i 351).

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520§1 kpc. Jakkolwiek interesy uczestników M. i S. F. (1) był sprzeczne, to jednak w postępowaniu wszczętym przez wnioskodawczynię to ci uczestnicy są beneficjentami, skoro Sąd stwierdził zasiedzenie przez osobę przez nich wskazywaną. Obciążanie w takiej sytuacji wnioskodawczyni kosztami tych uczestników nie odzwierciedlałoby zatem wyniku postępowania.

Sąd przyznał z urzędu koszty obu pełnomocnikom, którzy reprezentowali wnioskodawczynię, skoro w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (które ma zastosowanie w sprawie, gdyż obowiązywało do dnia 17 października 2016 roku- jest to jednocześnie dzień wniesienia wniosku), jest wprost wskazane, że koszty należą się za udzielenie pomocy prawnej i jednocześnie brak jest regulacji analogicznej do art. 98§3 kpc, gdzie wskazano, że do kosztów procesu należą m.in. koszty jednego pełnomocnika. Wysokość wynagrodzenia ustalono w oparciu o §11 pkt 1 w zw. z §8 pkt 6 w zw. z §4 ust. 1 i 2 cyt. rozporządzenia.