Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

G., dnia 25 kwietnia 2017r

Sąd Rejonowy w Gdyni, I Wydział Cywilny

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nowicka - Midziak

Protokolant: Yuliya Kaczor

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2017r

sprawy z powództwa Gminy M. G.

przeciwko J. K.

o eksmisję

I.  nakazuje pozwanemu J. K. aby opuścił, opróżnił i wydał powodowi Gminie M. G. lokal mieszkalny przy ul. (...) w G.,

II.  orzeka, że pozwanemu J. K. przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego;

III.  wstrzymuje wykonanie punktu I. wyroku do czasu przedstawienia pozwanemu J. K. przez Gminę M. G. oferty najmu lokalu socjalnego;

IV.  nie obciąża pozwanego kosztami procesu;

V.  koszty konwojowania pozwanego na rozprawę w dniu 11.04.2017r przejmuje na rachunek Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni.

Sygnatura akt: I C 1470/16

UZASADNIENIE

Powódka Gmina M. G. wniosła pozew przeciwko J. K., domagając się nakazania pozwanemu opuszczenia, opróżnienia oraz wydania lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w G., a także wniosła o nie orzekanie o prawie do lokalu socjalnego oraz o zwrot kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż jest właścicielem spornego lokalu, natomiast pozwany nie posiada tytułu prawnego do tego lokalu z uwagi na prawidłowe rozwiązanie umowy najmu. Pozwany zalegał z zapłatą czynszu znacznie przekraczając trzy okresy płatności. Wezwania do zapłaty należności w dodatkowym terminie jednego miesiąca pod rygorem rozwiązania stosunku najmu nie przyniosły oczekiwanego rezultatu. Na skutek dokonanego w trybie na podstawie art. 11 ust. 2 pkt. 2 i art. 11 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów (…) wypowiedzenia umowy, doszło do jej rozwiązania z dniem 31 lipca 2016r. Pozwany mimo skierowania wezwania do dobrowolnego opuszczenia lokalu nie wydał go powódce.

(pozew k. 2-4)

W odpowiedzi na pozew pozwany podniósł, że od 2008r. do 2013r. przebywał w Zakładzie Karnym w D. i poprosił znajomą, żeby zaopiekowała się mieszkaniem, o czym poinformował także (...). Pozwany wskazał, że nie miał wiedzy o tym, że w okresie od 2010r. do 2013r. nie uiszczano opłat za przedmiotowy lokal. Dowiedział się o tym dopiero z pozwu. Pozwany podniósł, że po opuszczeniu Zakładu Karnego w 2013r. nie potrafił pogodzić się ze śmiercią babci, popadł w depresję, zaczął nadużywać alkoholu i mógł odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Pozwany wniósł o umożliwienie mu spłaty zadłużenia i nie orzekanie eksmisji, wskazał, że wykonywał prace społeczne i zadeklarował też spłatę długu.

(odpowiedź na pozew k. 45-46v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka Gmina M. G. jest właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...). Pozwany J. K. był najemcą przedmiotowego lokalu na podstawie umowy najmu zawartej w dniu 31 grudnia 2009r. na czas nieokreślony.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: umowę najmu k. 7-11)

Pozwany posiadał zaległości w zapłacie czynszu w wysokości przekraczającej należności za trzy pełne okresy płatności. Pismami z dnia 14 marca 2011r., 16 października 2014r. i 24 sierpnia 2015r. powódka wzywała pozwanego do zapłaty zaległości w terminie miesiąca pod rygorem wystąpienia z powództwem o zapłatę na drogę sądową oraz rozwiązania umowy najmu. Wszystkie wezwania były kierowane na adres przedmiotowego lokalu.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o wezwania do zapłaty k. 12-14)

Pismem z dnia 17 lutego 2016r. powódka wypowiedziała pozwanemu umowę najmu lokalu mieszkalnego nr (...) z powodu zaległości w zapłacie czynszu w wysokości przekraczającej trzy pełne okresy płatności. Wypowiedzenie zostało osobiście doręczone pozwanemu w Areszcie Śledczym w W. w dniu 11 kwietnia 2016r. Zaległość pozwanego na dzień 15 lutego 2015r. wynosiła 11.453,83 zł, w tym odsetki 1.154,34 zł. Stawka czynszu w 2016r. kształtowała się w przedziale 267,89 – 386,10 zł.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o wypowiedzenie umowy najmu wraz z dowodem doręczenia k. 15-15v, dane syntetyczne za rok 2016 k. 17)

Pozwany odbywał karę pozbawienia wolności w okresach 2003-2008 i 2008-2013. Po opuszczeniu zakładu karnego, w okresie od lipca 2013r. do stycznia 2016r. pozwany zamieszkiwał w spornym lokalu, lecz nie odbierał korespondencji. W styczniu 2016r. został tymczasowo aresztowany, a od października 2016r. odbywa karę pozbawienia wolności (do 2022r.). Pozwany nie ma żadnych dochodów, nie otrzymuje wsparcia finansowego od innych osób lub instytucji, nie ma ustalonego stopnia niepełnosprawności, nie leczy się, nie ma rodziny, u której mógłby zamieszkać.

(dowód: zeznania pozwanego J. K. płyta CD k. 78)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów oraz dowodu z przesłuchania pozwanego J. K..

W ocenie Sądu należało uznać za wiarygodne wszystkie dokumenty złożone do akt sprawy złożone przez powoda oraz wezwane organy, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów, prawdziwości twierdzeń w nich zawartych, ani też żadna ze stron nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod tymi pismami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

W zasadzie brak było również podstaw do kwestionowania zeznań pozwanego J. K. co do jego sytuacji osobistej, zdrowotnej i majątkowej, a także na okoliczność ustalenia jego tytułu prawnego do przedmiotowego lokalu. Zdaniem Sądu zeznania te były szczere, spójne, logiczne i nie budziły wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego.

Natomiast Sąd pominął wnioski dowodowe zgłaszane przez M. Ł., albowiem nie jest ona stroną niniejszego postępowania i w związku z tym nie przysługuje jej uprawnienie do składania takich wniosków. Na marginesie wskazać należy, że okoliczności wskazane w piśmie D. S. z dn. 31.10.2016r nie były kwestionowane przez żadną ze stron, chociaż pozostają w istocie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Podstawę prawną roszczenia powódki stanowi przepis art. art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą.

W świetle przedłożonych przez powódkę dokumentów nie ulegało żadnej wątpliwości, że jest ona właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...), zaś pozwany J. K. był najemcą tego lokalu, a zatem był lokatorem w rozumieniu przepisu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz. U. z 2005r nr 31 poz. 266 z późn. zm.). Jak stanowi przepis art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego jeżeli lokator jest uprawniony do odpłatnego używania lokalu, wypowiedzenie przez właściciela stosunku prawnego może nastąpić tylko z przyczyn określonych w ust. 2-5 oraz art. 21 ust. 4 i 5 niniejszej ustawy. Wypowiedzenie powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie i określać przyczynę wypowiedzenia.

Należy zauważyć, że powyższy przepis znajduje zastosowanie do sytuacji prawnej pozwanego, ponieważ zajmował on sporny lokal na podstawie umowy najmu i był z tego tytułu zobowiązany do opłacania czynszu najmu. Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, m.in. jeżeli lokator jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub innych opłat za używanie lokalu co najmniej za trzy pełne okresy płatności, pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności.

W świetle przedłożonych przez stronę powodową dokumentów uznać należało, iż wszystkie przesłanki, o jakich mowa w art. 11 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, zostały spełnione. Przede wszystkim, zważyć należy, iż powódka trzykrotnie tj. w dniach 14 marca 2011r., 16 października 2014r. i 24 sierpnia 2015r. kierowała do pozwanego wezwania do zapłaty zaległości czynszowych w terminie miesiąca pod rygorem rozwiązania umowy najmu. Wszystkie wezwania były kierowane na adres przedmiotowego lokalu. Spośród wymienionych wezwań tylko pierwsze, z dnia 14 marca 2011r., było nieskuteczne. Jak bowiem wynika z zeznań pozwanego od 2008r. do lipca 2013r. odbywał on karę pozbawienia wolności i w związku z tym nie miał możliwości odbioru korespondencji kierowanej na adres spornego lokalu. Jednakże – jak zeznał pozwany – po opuszczeniu w lipcu 2013r. zakładu karnego aż do stycznia 2016r. zamieszkiwał on w przedmiotowym lokalu nr (...) przy ul. (...), choć z niewiadomych przyczyn nie odbierał korespondencji. Zważyć jednak należy, iż zgodnie z treścią art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. W rozumieniu powyższego przepisu dla skuteczności złożenia oświadczenia woli nie jest wymagane faktyczne zapoznanie się adresata z treścią tego oświadczenia, a wystarcza sama możliwość zapoznania się z jego treścią. Jak wskazuje się w judykaturze dojście oświadczenia woli do adresata w taki sposób, by mógł on zapoznać się z jego treścią, polega na stworzeniu przez składającego takiej sytuacji, w której adresat oświadczenia może zapoznać się z nim w zwykłym toku czynności (rzeczywiste zapoznanie się nie ma natomiast znaczenia). Dowód takiego faktu obciąża tego, kto ze złożenia oświadczenia woli wywodzi skutki prawne (a zatem przeważnie składającego oświadczenie). Nadanie listu poleconego (przesyłki rejestrowanej) obejmującego oświadczenie woli pozwala przyjąć w drodze domniemania faktycznego, że jego adresat mógł zapoznać się z jego treścią, co nie wyklucza, oczywiście, dowodzenia, że w konkretnym przypadku było inaczej (por. wyrok SN z 17 marca 2010 r., II CSK 454/09, OSN 2010, Nr 10, poz. 142). W wyroku z dnia 15 stycznia 1990 r. (I CR 1410/89, L.) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że w stosunku do oświadczeń woli przesyłanych pocztą stosować można w drodze analogii przepisy dotyczące doręczenia pism sądowych – pozostawienie w skrzynce adresata informacji o przesyłce (tzw. awizo) uważane jest za jej prawidłowe doręczenie. Stanowisko to można uznać za ugruntowane w orzecznictwie (por. wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 1996 r., I PKN 36/96, L.; wyrok SN z dnia 13 grudnia 1996 r., I PKN 41/96, OSNAPiUS 1997, Nr 15, poz. 268; wyrok SN z dnia 23 stycznia 1998 r., I PKN 501/97, OSNAPiUS 1999, Nr 1, poz. 15; wyrok SN z dnia 19 lipca 2012 r., II CSK 655/11, L.). Podkreślić należy, że dwukrotne awizowanie przesyłki poleconej stwarza domniemanie faktyczne możliwości zapoznania się przez adresata z treścią oświadczenia. Skutkiem tego domniemania jest przerzucenie na adresata ciężaru dowodu braku możliwości zapoznania się z treścią oświadczenia (por. wyrok SN z dnia 20 listopada 2014 r., I PK 88/14, L., w którym stwierdzono, że awizowanie przesyłki skutkuje powstaniem domniemania możliwości zapoznania się adresata z treścią pisma, które znajdowało się w przesyłce). Z zeznań pozwanego wynika, że w okresie, gdy powódka skierowała do niego wezwania datowane na 16 października 2014r. i 24 sierpnia 2015r. pozwany przebywał na wolności i zamieszkiwał w spornym lokalu. Miał zatem możliwość odbierania korespondencji, co jest podstawowym warunkiem uznania doręczenia za skuteczne. W świetle przytoczonych judykatów bez znaczenia natomiast pozostaje fakt, czy pozwany faktycznie zapoznał się z treścią wezwań do zapłaty.

Nadto, strona powodowa wykazała, że skutecznie wypowiedziała stosunek najmu. W dniu 17 lutego 2016r. powódka skierowała do pozwanego wypowiedzenie umowy najmu lokalu mieszkalnego nr (...) z powodu zaległości w zapłacie czynszu w wysokości przekraczającej trzy pełne okresy płatności. Wypowiedzenie zostało osobiście doręczone pozwanemu w Areszcie Śledczym w W. w dniu 11 kwietnia 2016r., co wynika z załączonego zwrotnego potwierdzenia odbioru. Nadto jednoznacznie można stwierdzić, że pozwany posiadał zaległości w opłatach czynszowych, w wysokości znacznie przekraczającej trzy pełne okresy płatności. Zaległość pozwanego na koniec stycznia 2016r. wynosiła bowiem 11.453,83 zł (w tym odsetki 1.154,34 zł), zaś stawka czynszu w 2016r. kształtowała się w przedziale 267,89 – 386,10 zł. Stąd też przyjąć należało, iż zostały spełnione wszystkie przesłanki określone w przywołanych powyżej przepisach prawa umożliwiające właścicielowi na skuteczne rozwiązanie z lokatorem stosunku najmu. W związku z powyższym uznać należało, że stosunek najmu zawarty pomiędzy powódką a J. K. uległ rozwiązaniu wskutek skutecznie złożonego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Jednocześnie, niesporne było, że pozwany nie opuścił, nie opróżnił i nie wydał dotąd lokalu powódce. Z tych przyczyn powództwo zasługuje na uwzględnienie i na podstawie art. 222 § 1 k.c. Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

W świetle zebranego materiału dowodowego nie sposób uznać by żądanie zgłoszone przez powódkę stanowiło nadużycie prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony można uznać obecnie pogląd, zgodnie z którym możliwość nieuwzględnienia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Oddalenie powództwa na podstawie art. 5 k.c. oznacza bowiem pozbawienie właściciela ochrony przysługującego mu prawa własności, którego ochrona jest zasadą konstytucyjną (por: orzeczenie SN z 22.11.1994r. II CRN 127/94 niepublikowany; wyr. SN z 27.01.1999r. II CKN 151/98, wyrok SN z 22.03.2000r. I CKN 440/98). Sąd Najwyższy trafnie stwierdził w orzeczeniu z dnia 25 maja 1973r. III CRN 86/73, że zasady współżycia społecznego chronią wprawdzie przed nadużyciem prawa, ale nie mogą tego prawa w ogóle unicestwić. W szczególności przy żądaniu eksmisji mogą one jedynie powodować odroczenie eksmisji, a nie pozbawienie uprawnionego jego prawa podmiotowego w zupełności. W ocenie Sądu sytuacja życiowa pozwanego nie może zostać uznana za szczególnie wyjątkową w rozumieniu powyższych judykatów. Podkreślić bowiem należy, iż pozwany jest osobą młodą, zdrową, wprawdzie obecnie z powodu odbywania kary pozbawienia wolności nie ma żadnych dochodów, niemniej w zakładzie karnym ma zaspokojone wszystkie podstawowe potrzeby egzystencjonalne (pełnowartościowe wyżywienie, niezbędna odzież i obuwie, opieka medyczna etc.). Z tego względu uwzględnienie powództwa nie może stanowić nadużycia prawa.

Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 14 ust. 1 i ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, Sąd zobowiązany był z urzędu badać przesłanki w zakresie orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego wobec osób których dotyczy nakaz opróżnienia lokalu. Zgodnie z przepisem ust. 4 art. 14 ww. ustawy obowiązek przyznania takiego lokalu istnieje w przypadku: 1) kobiety w ciąży, 2) małoletniego, niepełnosprawnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, z późn. zm.) lub ubezwłasnowolnionego oraz sprawującego nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą, 3) obłożnie chorych, 4) emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, 5) osoby posiadającej status bezrobotnego, 6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały – chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany. Z przepisu art. 14 ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego wynika, iż Sąd badając z urzędu przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego, orzeka o uprawnieniu tym wobec osób których dotyczy nakaz opróżnienia lokalu, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez te osoby z lokalu, oraz ich szczególną sytuację majątkową i rodzinną.

Mając na względzie powyższe, Sąd uznał, iż w stosunku do pozwanego zachodzi przesłanka do przyznania mu lokalu socjalnego, o jakiej mowa w przepisie art. 14 ust. 4 pkt 6 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego. Pozwany nie ma bowiem żadnych dochodów i bez wątpienia spełnia kryterium dochodowe określone w uchwale Rady Miasta G..

Wobec powyższego, skoro pozwany spełnia przesłankę obligatoryjną o jakiej mowa w art. 14 ust. 4 pkt 6 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, to Sąd zobowiązany był do ustalenia mu uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego, zaś na podstawie art. 14 ust. 6 wyżej cytowanej ustawy, Sąd nakazał wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanemu przez Gminę M. G. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 102 k.p.c. i odstąpił od obciążania pozwanego tymi kosztami. Nie ulega wątpliwości, że przepis art. 102 k.p.c. urzeczywistnia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Zważyć jednak należy, iż nieskonkretyzowanie w tym przepisie „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. W wyroku z dnia 2 października 2015 r. I ACa 2058/14 LEX nr 1820933 Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych. Zgodnie natomiast ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 22 lutego 2011r. II PZ 1/11 trudna sytuacja życiowa, majątkowa, zdrowotna, osobista, która uniemożliwia pokrycie przez stronę kosztów procesu należnych przeciwnikowi, należy do okoliczności uzasadniających odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. Dokonując tej oceny sąd orzekający winien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości, a podważenie oceny tego sądu wymaga wykazania że jest ona wadliwa.

W ocenie Sądu za odstąpieniem od obciążania pozwanego kosztami procesu przemawia jego trudna sytuacja materialna. Pozwany nie posiada bowiem żadnych dochodów, a przebywając w zakładzie karnym nie ma możliwości podjęcia odpłatnej pracy. Z tego względu sytuację pozwanego należało uznać za wypadek szczególnie uzasadniony w rozumieniu art. 102 k.p.c.