Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 października 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił J. P. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Decyzja została wydana na podstawie art.57, art.58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 215 roku, poz.121 ze zm.).

W uzasadnieniu decyzji Zakład wskazał, iż orzeczeniem z dnia 22 września 2015 roku lekarz orzecznik uznał J. P. za całkowicie niezdolnego do pracy do 30 września 2017 roku oraz ustalił, że całkowita niezdolność do pracy powstała w dniu 30 grudnia 2008 roku. Całkowita niezdolność do pracy powstała w okresie ponad 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia (które ustało w dniu 31 sierpnia 2006 roku). Nadto na wymagany 25 – letni okres składkowy i nieskładkowy ubezpieczony udokumentował łącznie 24 lata 2 miesiące i 22 dni okresu ubezpieczenia, w tym 1 rok 7 miesięcy i 9 dni okresów składkowych, 5 miesięcy i 8 dni okresów nieskładkowych oraz 22 lata 2 miesiące i 5 dni okresów uzupełniających opłacania składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (...).

Do stażu pracy Zakład nie zaliczył okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 4 lipca 2006 roku do 31 lipca 2006 roku i od 1 września 2006 roku do 13 maja 2009 roku z uwagi na nieopłacenie składek na ubezpieczenia społeczne.

W odwołaniu od powyższej decyzji pełnomocnik ubezpieczonego J. P. wniósł i jej zmianę poprzez przyznanie ubezpieczeniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Wskazał, iż ubezpieczony posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący ponad 25 lat.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. P. urodził się (...).

W dniu 23 czerwca 2015 roku ubezpieczony złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. (wniosek – k.1-7 akt ZUS)

Orzeczeniem z dnia 22 września 2015 roku lekarz orzecznik ustalił, iż ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy do 30 września 2017 roku, całkowita niezdolność do pracy powstała w dniu 30 grudnia 2008 roku. (orzeczenie – k.46 akt ZUS)

Ubezpieczony podlegał ubezpieczeniom społecznym rolników:

-

od 1 lipca 1980 roku do 31 grudnia 1982 roku (2 lata 6 miesięcy),

-

od 1 stycznia 1985 roku do 30 czerwca 1985 roku (6 miesięcy)

-

od 1 lipca 1985 roku do 31 grudnia 1990 roku (5 lat 6 miesięcy),

-

od 1 stycznia 1991 roku do 30 czerwca 1995 roku (4 lata 6 miesięcy),

-

od 31 maja 1996 roku do 4 sierpnia 2005 roku (9 lat 2 miesiące i 6 dni).

(zaświadczenie – k.12 – 15 akt ZUS)

W okresie od 25 lutego 1983 roku do 12 marca 1984 roku ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową (1 rok i 16 dni). (zaświadczenie – k.17 akt ZUS)

Od 1 grudnia 1980 roku ubezpieczony wykonywał pracę w Zakładzie (...) na podstawie umowy o przewóz mleka.

Z tytułu zawartej umowy ubezpieczony podlegał ubezpieczeniom społecznym od 1 grudnia 1980 roku do 31 stycznia 1983 roku. (umowa – k.42, karty wynagrodzeń – k.43, k.43 odwrót)

Ubezpieczony był zarejestrowany jako osoba bezrobotna w następujących okresach

-

od 11 lutego do 9 marca 2010 roku,

-

od 7 listopada 2012 roku do 6 lutego 2013 roku,

-

od 28 maja 2015 roku.

Ubezpieczony nie pobierał zasiłku dla bezrobotnych. (zaświadczenie – k.16)

W okresie od 5 sierpnia 2005 roku do 13 maja 2009 roku ubezpieczony podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

Składki na ubezpieczenia społeczne z tego tytułu ubezpieczony opłacił za następujące okresy:

-

od 5 sierpnia 2005 roku do 1 stycznia 2006 roku (4 miesiące 27 dni),

-

od 9 czerwca 2006 roku do 3 lipca 2006 roku (25 dni),

-

od 1 sierpnia 2006 roku do 31 sierpnia 2006 roku (1 miesiąc).

W okresie od 2 stycznia 2006 roku do 8 czerwca 2006 roku ubezpieczony był niezdolny do pracy i pobierał zasiłek chorobowy (5 miesięcy 8 dni).

Za następujące okresy ubezpieczony nie opłacił składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej:

-

od 7 lipca do 31 lipca 2006 roku,

-

od 1 września 2006 roku do 13 maja 2009 roku.

(potwierdzenie ubezpieczenia – k.22-23 akt ZUS)

Ubezpieczenie J. P. ustało w dniu 31 sierpnia 2006 roku. (okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z ww. dokumentów, których autentyczności strony nie kwestionowały.

Zeznania ubezpieczonego, że podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej do 2010 roku, a po tym roku nie posiadał już tytułu do ubezpieczenia również nie znalazły potwierdzenia w materiale dowodowym. Ubezpieczony podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej do 13 maja 2009 roku, przy czym w okresie od 1 września 2006 roku nie opłacał składek na ubezpieczenia społeczne.

Zeznania ubezpieczonego dotyczące wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia nie mają znaczenia dla niniejszego postępowania. Z tych samych względów Sąd pominął zeznania świadka Z. S..

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z treścią art.57 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 roku, poz.1383 z późn. zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność powstała w okresach wymienionych w cytowanym przepisie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie zaś z ust.2 powyższego przepisu ust.1 punkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Brak choćby jednego z warunków wymienionych w art.57 ww. ustawy powoduje brak prawa do świadczenia.

Warunkiem nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, określonym w art.57 ust.1 punkt 2 ww. ustawy jest posiadanie odpowiednio długiego okresu ubezpieczenia. Okresy składkowe i nieskładkowe niezbędne do uzyskania świadczenia zostały wskazane w art.58 ww. ustawy, który uzależnia długość tego okresu od wieku w którym ubezpieczony staje się niezdolny do pracy. Wymagany okres ubezpieczenia osoby, która stała się niezdolna do pracy w wieku powyżej 30 lat wynosi 5 lat, okres ten musi przypadać w ciągu ostatniego 10-lecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.

Niezbędną przesłanką do nabycia prawa do renty jest również to, żeby niezdolność do pracy powstała w okresach (albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ich ustania) wymienionych w art.57 ust.1 punkt 3 ww. ustawy.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy, ubezpieczony posiada odpowiednio długi okres ubezpieczenia (powyżej 5 lat) i okres ten przypada w ciągu ostatniego 10-lecia przed dniem powstania niezdolności do pracy.

Ubezpieczony nie kwestionował daty powstania niezdolności do pracy ustalonej przez lekarza orzecznika na 30 grudnia 2008 roku.

Z ustaleń Sądu wynika, iż niezdolność do pracy ubezpieczonego do pracy nie powstała w okresie ubezpieczenia.

Definicja okresu ubezpieczenia została zawarta w art.4 punkt 5 ww. ustawy. Okresem ubezpieczenia jest okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, o których mowa w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.

Ubezpieczony z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej opłacał składki do dnia 31 sierpnia 2006 roku, a zatem okres ubezpieczenia ustał od dnia 1 września 2006 roku.

Niezdolność ubezpieczonego do pracy powstała później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia – w dniu 30 grudnia 2008 roku.

Wyłączenie warunku powstania niezdolności do pracy w określonym czasie, stosownie do treści art.57 ust.3 ww. ustawy, jest możliwe dla tych ubezpieczonych, którzy udowodnili okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn i są całkowicie niezdolni do pracy.

Okresy składkowe i nieskładkowe zostały wymienione w art.6 i art.7 ww. ustawy.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż do okresów składkowych ubezpieczonego należy zaliczyć następujące okresy:

1)  od 1 stycznia 1980 roku do 30 czerwca 1980 roku (wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia zawartej z Zakładem (...) w W.),

2)  od 1 lipca 1980 roku do 31 grudnia 1982 roku (podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników),

3)  od 1 do 31 stycznia 1983 roku (wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia zawartej z Zakładem (...) w W.),

4)  od 25 lutego 1983 roku do 12 marca 1984 roku (okres odbywania służby wojskowej),

5)  od 1 stycznia 1985 roku do 30 czerwca 1995 roku (podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników),

6)  od 31 maja 1996 roku do 4 sierpnia 2005 roku (podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników),

7)  opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej:

-

od 5 sierpnia 2005 roku do 1 stycznia 2006 roku,

-

od 9 czerwca 2006 roku do 3 lipca 2006 roku,

-

od 1 do 31 sierpnia 2006 roku.

Jako okres nieskładkowy podlega zaliczeniu okres pobierania zasiłku chorobowego od 2 stycznia 2006 roku do 8 czerwca 2006 roku.

Łącznie okres składkowy i nieskładkowy ubezpieczonego wynosi 24 lata 9 miesięcy i 22 dni.

Zaliczeniu do okresów składkowych i nieskładkowych nie podlega okres przed zakończeniem umowy zlecenia a rozpoczęciem służby wojskowej (od 1 lutego do 24 lutego 1983 roku) ani okres po zakończeniu służby wojskowej – od 13 marca 1984 roku do 31 grudnia 1984 roku. W tych okresach ubezpieczony nie był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych ani z tytułu wykonywania umowy zlecenia (składka na ubezpieczenie emerytalne i rentowe została zapłacona za styczeń 1983 roku), zaś do ubezpieczenia społecznego rolników J. P. został zgłoszony od dnia 1 stycznia 1985 roku. Okres pomiędzy zakończeniem pracy a rozpoczęciem służby wojskowej oraz po zakończeniu służby wojskowej a zgłoszeniem do ubezpieczeń nie jest ani okresem składkowym ani okresem nieskładkowym i nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu uprawnień do świadczeń określonych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Również okres zarejestrowania w Urzędzie Pracy bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych od 11 lutego do 9 marca 2010 roku, od 7 listopada 2012 roku do 6 lutego 2013 roku i od 28 maja 2015 roku nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu uprawnień do świadczeń określonych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bowiem obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym podlegają jedynie osoby pobierające zasiłek dla bezrobotnych (art.6 ust.1 punkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 roku systemie ubezpieczeń społecznych, tekst jednolity Dz.U. z 2017 roku, poz.1778 ze zm.). Nadto stosownie do treści art.79 ust.1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity Dz.U. z 2017 roku, poz.1065) do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych oraz okresów składkowych w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zalicza się okres pobierania zasiłku. Niewątpliwie ubezpieczony zasiłku dla bezrobotnych nie pobierał.

Nie podlega zaliczeniu do okresu składkowego ani nieskładkowego również okres wykonywania przez ubezpieczonego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia.

Art.10 ww. ustawy o emeryturach i rentach zezwala na uwzględnienie wymienionych w nim okresów pracy rolniczej, gdy okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art.5-7 tej ustawy są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury lub renty, w zakresie niezbędnym do ustalenia tego prawa i nie zostały zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. W zależności od rodzaju świadczenia, którego prawo podlega ustaleniu (emerytura lub renta) art.10 ww. ustawy różnicuje możliwość uzupełnienia okresów składkowych i nieskładkowych okresami pracy rolniczej. W przypadku renty z tytułu niezdolności do pracy oraz obliczeniu jej wysokości uwzględnia się tylko okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki, traktując je jako okresy składkowe (art.10 ust.2 ww. ustawy o emeryturach i rentach). Art.10 ust.2 ww. ustawy wyraźnie wymienia jedynie okres wskazany w art.10 ust.1 punkt 1, co oznacza iż przy ustaleniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy nie podlegają wliczeniu jako okresy składkowe (ani nieskładkowe) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, poprzedzające podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników.

Brak jest zatem podstawy prawnej do zaliczenia ubezpieczonemu do okresów składkowych niezbędnych do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia.

Reasumując J. P. nie spełnia wszystkich warunków do przyznania prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy określonych w art.57 ww. ustawy. Z ustaleń Sądu wynika, że niezdolność ubezpieczonego do pracy nie powstała w okresie ubezpieczenia ani w okresie 18 miesięcy po ustaniu ubezpieczenia, a ubezpieczony nie ma co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Ubezpieczony J. P. udokumentował staż ubezpieczeniowy w wymiarze 24 lat 9 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie.

W toku postępowania ubezpieczony był reprezentowany przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, która złożyła wniosek o przyznanie kosztów pomocy prawnej oświadczając, iż koszty nie zostały uiszczone ani w całości ani w części. Pełnomocnik ubezpieczonego złożyła również wniosek o zwrot kosztów dojazdu na rozprawę do Sądu Rejonowego we Włocławku.

Zgodnie z treścią art.22 ³ ust.1 ustawy z 6 lipca 1982 roku radcach prawnych (teksy jednolity Dz.U. z 2014 roku, poz.637) koszty zastępstwa procesowego ponosi Skarb Państwa.

Wysokość kosztów nieopłaconej pomocy prawnej należy ustalić na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2015 roku, poz.1805), mającego zastosowanie w niniejszej sprawie na podstawie §22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2016 roku, poz.1715).

Stosownie do treści §2 ww. rozporządzenia ponoszone przez Skarb Państwa obejmują: opłatę ustaloną zgodnie z przepisami niniejszego rozporządzenia oraz niezbędne i udokumentowane wydatki radcy prawnego.

Opłata maksymalna w sprawach o świadczenie z ubezpieczenia społecznego wynosi 360 zł (§15 ust.2 ww. rozporządzenia). Opłatę należy podwyższyć o kwotę podatku od towarów i usług wyliczoną według stawki podatku obowiązującej dla tego rodzaju czynności na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług, czyli o 23%.

Za niezbędne i celowe w rozumieniu art.98§1 k.p.c. Sąd uznał poniesione przez pełnomocnika ubezpieczonego koszty przejazdu na rozprawę do Sądu Rejonowego we Włocławku, na której ubezpieczony został przesłuchany w charakterze strony. Tytułem zwrotu kosztów Sąd przyznał pełnomocnikowi ubezpieczonego kwotę 213,96 zł, odpowiadającą stawce określonej w rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 roku w sprawie warunków ustalania i sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. z 2002 roku, nr 27 poz.271 ze zm.) i odległość od siedziby kancelarii pełnomocnika ubezpieczonego do Sądu Rejonowego we Włocławku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ubezpieczonego.

15 marca 2018 roku