Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Włodzimierz Czechowicz

Sędziowie: SO Małgorzata Jarząbek (spr.)

SO Agnieszka Stachurska

Protokolant: Paulina Filipkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 grudnia 2017 r. w Warszawie

sprawy z powództwa R. C.

przeciwko (...) S.A. w W.

o odszkodowanie za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 czerwca 2017 r., sygn. VI P 409/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda R. C. na rzecz pozwanego (...) S.A. w W. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

SSO Agnieszka Stachurska SSO Włodzimierz Czechowicz SSO Małgorzata Jarząbek

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 28 czerwca 2017 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu sprawy z powództwa R. C. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej (...) w W. o odszkodowanie za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę w pkt 1 oddalił powództwo, w pkt 2 zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

Powód R. C. był zatrudniony w pozwanej spółce na podstawie umowy o pracę na okres próbny od dnia 25 października 2016 r. do dnia 24 stycznia 2017 roku na stanowisku dyrektora projektu, w pełnym wymiarze czasu pracy. Wynagrodzenie powoda liczone jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy wynosiło 6.982,80 zł miesięcznie.

Wymogiem zatrudnienia na stanowisku dyrektora projektu było posiadanie wyższego wykształcenia. Powód w dokumentach aplikacyjnych oświadczył, iż takie wykształcenie posiada. Jednak przedstawił pracodawcy jedynie zaświadczenie o ukończeniu szkoły wyższej, z którego jednak nie wynikało, iż obronił pracę dyplomową. Powód ukończył studia inżynierskie na Politechnice G. w 1987 roku, lecz nie odebrał dyplomu ukończenia studiów z przyczyn ideologicznych – wówczas dyplomy były wydawane z wizerunkiem orła bez korony. Powodowi zostały udzielone przez pracodawcę dni wolne w celu uzyskania dyplomu ukończenia studiów, a na mocy kolejnych porozumień zawieranych z pracodawcą zobowiązywał się do przedłożenia dokumentów potwierdzających wyższe wykształcenie oraz przebieg dotychczasowego zatrudnienia.

W dniu 25 października 2016 roku powód złożył pracodawcy oświadczenie, iż w dniu zatrudnienia nie przedłożył wymaganych przez pracodawcę dokumentów potwierdzających wykształcenie i jednocześnie zobowiązał się dostarczyć dokumenty w ciągu 7 dni roboczych. Powód nadto oświadczył, iż został poinformowany przez pracodawcę i są mu znane konsekwencje niedostarczenia tych dokumentów. Porozumieniem z dnia 4 listopada 2016 roku pracodawca zwolnił powoda z obowiązku świadczenia pracy w okresie od dnia 4 listopada 2016 roku do dnia 10 listopada 2016 roku, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia oraz z zobowiązaniem pozostawania w dyspozycji pracodawcy. Jednocześnie powód zobowiązał się do przedłożenia w terminie do dnia 10 listopada 2016 roku dokumentów potwierdzających posiadanie wyższego wykształcenia oraz przebieg dotychczasowego zatrudnienia.

Natomiast porozumieniem z dnia 10 listopada 2016 roku strony zmieniły warunki umowy o pracę odnośnie stanowiska pracy i wysokości wynagrodzenia powoda. Porozumienie zostało zawarte na okres od dnia 10 listopada 2016 roku do dnia 24 stycznia 2017 roku. Jednocześnie na podstawie decyzji Prezesa Zarządu (...) S.A. powód został zwolniony z obowiązku posiadania wyższego wykształcenia na stanowisku głównego specjalisty do dnia 24 stycznia 2017 roku, tj. w ramach obowiązującej umowy o pracę.

Pismem z dnia 7 grudnia 2016 roku pracodawca rozwiązał z powodem umowę o pracę zawartą na okres próbny z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia.

Powód do dnia rozwiązania stosunku pracy nie dostarczył pracodawcy dokumentów poświadczających jego wyższe wykształcenie wymagane do zatrudnienia na stanowisku dyrektora projektu.

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sądowych i aktach osobowych powoda, na podstawie zeznań świadka G. B. oraz zeznań powoda. Oceniając materiał dowodowy zgromadzony w sprawie Sąd Rejonowy wskazał, że autentyczność i treść dokumentów złożonych do akt sprawy nie była kwestionowana przez żadną ze stron, toteż Sąd uznał je za pełnowartościowy materiał dowodowy w sprawie. W ocenie Sadu Rejonowego zeznania świadka były logiczne i spójne, dlatego Sąd nie znalazł podstaw do odmowy ich wiarygodności. Sąd dał wiarę zeznaniom powoda w zakresie, w jakim korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd Rejonowy w pierwszej kolejności powołał się na art. 30 § 3 Kodeksu pracy, zgodnie z którym wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na okres próbny powinno nastąpić na piśmie. Ponadto w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy (art. 30 § 5 k.p.). Mając na względzie powyższe uregulowanie Sąd Rejonowy uznał, że rozwiązanie umowy o pracę nie zawierało uchybień formalnych. Oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem dokonane zostało w formie pisemnej. Pozwana zamieścila także pouczenie o przysługującym powodowi prawie odwołania się od rozwiązania umowy do sądu pracy.

Sąd Rejonowy zaznaczył, że w wyniku przeprowadzonego postępowania dowodowego ustalił, iż strony obowiązywała umowa o pracę na okres próbny od dnia 25 października 2016 roku do dnia 24 stycznia 2017 roku. Wskazał, iż umowy na okres próbny nie można traktować na równi z umową na czas określony z uwagi na odmienny charakter tych umów. Umowa na okres próbny ma sprawdzać przygotowanie pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju. Cechą charakterystyczną umowy na okres próbny jest jej „usługowy” charakter wobec pozostałych umów. Bezpośrednim celem tej umowy nie jest bowiem osiągnięcie gospodarczego celu zatrudnienia w sposób właściwy dla każdej z umów wymienionych w art. 25 § 1 k.p., ale „wypróbowanie” pracownika przed nawiązaniem właściwego zatrudnienia, tzn. sprawdzenie jego przydatności na zajmowanym stanowisku i zapewnienie niekłopotliwego (automatycznego) rozwiązania umowy w razie niepomyślnego wyniku próby. Dlatego umowa na okres próbny, jeżeli strony decydują się na jej zawarcie, z reguły poprzedza umowę innego rodzaju, którą nawiązuje się w razie pomyślnego wyniku próby. Charakteru umowy o pracę na okres próbny nie zmieniło zawarte pomiędzy stronami w dniu 10 listopada 2016 r. porozumienie zmieniające warunki umowy o pracę. W pkt 2 ww. porozumienia wprost wskazano min., że powód zostaje zwolniony z wymaganego wykształcenia wyższego „(…) w ramach obowiązującej umowy o pracę”. Pracodawca zatem miał możliwość wyboru między dalszym zatrudnianiem powoda a rozwiązaniem z nim umowy o pracę. Pozwana dokonała rozwiązania z powodem umowy o pracę na okres próbny za wypowiedzeniem, które spełniało wymogi formalne określone w przepisach kodeksu pracy dla rozwiązywania tego rodzaju umów. Pracodawca mógł rozwiązać z powodem umowę o pracę na okres próbny bez podania przyczyny, bowiem takiego wymogu nie nakładają na niego przepisy prawa pracy. Sąd Rejonowy nie badał więc w niniejszej sprawie zasadności dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia, w szczególności przyczyny, na którą powoływał się powód, a dokonał jedynie oceny poprawności złożonego oświadczenia pod względem formalnym. Wobec powyższego Sąd Rejonowy oddalił powództwo jako oczywiście bezzasadne.

O kosztach postępowania Sąd orzekł stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Wysokość tych kosztów Sąd ustalił w oparciu o § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t. jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 1804, wg stanu prawnego na dzień wniesienia powództwa) ( wyrok Sądu Rejonowego z dnia 28 czerwca 2017 r. wraz z uzasadnieniem, k.67,73-77 a.s.).

Powód złożył apelację od powyższego wyroku Sądu Rejonowego zaskarżając go w całości i wnosząc o ponowne rozpoznanie sprawy. Wyrokowi Sądu I instancji powód zarzucił brak obiektywizmu, a także błędną wykładnię przepisów, skutkującą naruszeniem art. 18 § 3 k.p. ( apelacja powoda z dnia 12 września 2017 r., k.81 a.s.).

Strona pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania za II instancję, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.

Odnosząc się do zarzutów powoda pozwana wskazała, że w pełni podziela ustalenia Sądu I instancji. W ocenie pozwanej zarzuty powoda dotyczące naruszenia przepisów prawa nie znajdują uzasadnienia w stanie faktycznym sprawy, dlatego apelacja winna być oddalona (odpowiedź na apelację z dnia 20 listopada 2017 r., k.99-100 a.s.).

Na rozprawie w dniu 12 grudnia 2017 r. powód zmodyfikował żądanie apelacji i wniósł o zmianę wyroku Sądu I instancji poprzez zasądzenie od pozwanej na jego rzecz odszkodowania ( protokół z rozprawy z dnia 12 grudnia 2017 r., k.105 a.s.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda, jako pozbawiona uzasadnionych podstaw prawnych, podlega oddaleniu.

Sąd Rejonowy poczynił w niniejszej sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy aprobuje i przyjmuje za własne. W ocenie Sądu Okręgowego, również dokonana przez Sąd I instancji, subsumpcja prawna nie nasuwa zastrzeżeń, co do właściwej wykładni przepisów prawa oraz ich prawidłowego zastosowania.

Na wstępie rozważań prawnych wskazać należy, że prawidłowe rozstrzygnięcie każdej sprawy uzależnione jest od spełnienia przez sąd dwóch naczelnych obowiązków procesowych, tj. przeprowadzenia postępowania dowodowego w sposób określony przepisami procesowymi oraz dokonania wszechstronnej oceny całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Przy czym rozstrzygnięcie to winno również znajdować oparcie w przepisach prawa materialnego adekwatnych do poczynionych ustaleń faktycznych. Rozpoznanie zarzutów apelacji winno w pierwszej kolejności dotyczyć zarzutów naruszenia prawa procesowego oraz tych, odnoszących się do ustaleń faktycznych w sprawie, albowiem jedynie w niewadliwie ustalonym stanie faktycznym możliwa jest ocena stosowania przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Oznacza to, że ustalone w toku postępowania fakty powinny być brane pod uwagę przy ocenie dowodów, natomiast tok rozumowania sądu, wskazujący na sposób rozpatrywania kwestii dowodowych powinien znaleźć odzwierciedlenie w motywach wyroku. Przepis ten stanowi wyraz zasady swobodnej oceny dowodów, którą rozumie się jako wybór, co do określonych środków dowodowych oraz sposobu ich przeprowadzenia. Ramy swobodnej oceny dowodów są wyznaczone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc i wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, Legalis). Zarzut przekroczenia swobodnej oceny dowodów, skutkującej błędnymi ustaleniami faktycznymi, może być skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykaże przekroczenie swobody sędziowskiej w zakresie powyższych kryteriów ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2015 r., I ACa 1501/14, Legalis).

Zaznaczenia wymaga, iż zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, samo przytoczenie w apelacji odmiennej, własnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego nie może być uznane za wystarczające do podważenia dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych oraz ich oceny i znaczenia jako przesłanek rozstrzygnięcia sprawy i nie uzasadnia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 3 września 1969 r., PR 228/69, niepublikowany; z dnia 7 stycznia 2005 r., IV CK 387/04, LEX nr 177263; z dnia 15 kwietnia 2004 r., IV CK 274/03, LEX nr 164852).

W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty powoda przedstawione w rozpoznawanej sprawie sprowadzają się w zasadzie jedynie do polemiki ze stanowiskiem Sądu I instancji i jako takie nie zasługują na uwzględnienie. Powód zarzucił wyrokowi Sądu I instancji brak obiektywizmu i dziwną interpretację przepisów. Podkreślenia wymaga, iż powód nie uargumentował powyższych zarzutów. Nie przedstawił żadnych dowodów czy własnych wywodów świadczących o wskazanych naruszeniach. Odmienna ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w zasadzie odmienne wnioski wyprowadzone na podstawie tych samych okoliczności faktycznych pozostają jedynie w sferze dyskusji i nie są wystarczające do uznania, że Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy przepisów postępowania. Zdaniem Sądu Okręgowego dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, korespondują ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym i nie przekraczają określonych art. 233 § 1 k.p.c. granic swobodnej oceny dowodów. Sąd Rejonowy w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważył materiał dowodowy wskazał, które dowody uznał za podstawę swoich ustaleń faktycznych, a którym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej zaś argumenty powoda nie mogą podważyć tych konstatacji Sądu I instancji.

Przechodząc do zarzutu naruszenia art. 18 § 3 k.p. należy wskazać, iż przepis ten co prawda traktuje o zasadzie równego uprawnienia w zatrudnieniu, jednakże odnosi się do kwestii wykładni postanowień umów o pracę, a konkretnie do weryfikacji postanowień tych aktów na płaszczyźnie równości pracowników w zatrudnieniu. Przywołany przepis odnosi zasadę uprzywilejowania pracownika tylko do naruszających zasadę równego traktowania w zatrudnieniu postanowień aktów kreujących stosunek pracy. Roszczenia powoda są natomiast ściśle powiązane z zasadami wypowiadania umów o pracę, szczegółowo uregulowanymi w kodeksie pracy. Wobec tego wskazany przez powoda zarzut naruszenia art. 18 § 3 k.p. nie znajduje uzasadnienia.

Podkreślenia wymaga, iż zgodnie z art. 32 § 1 pkt 1 k.p., każda ze stron może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą na okres próbny. Jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na okres próbny nastąpiło z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu tych umów, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać (art. 50 § 1 k.p.). Wynika z tego, że w razie wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę zawartej na okres próbny, pracownik może dochodzić odszkodowania, ale tylko w wypadku naruszenia przepisów o wypowiadaniu, nie zaś w razie niezasadności tego wypowiedzenia. Innymi słowy, jako słusznie wywodził Sąd Rejonowy, uzasadnienie wypowiedzenia nie jest wymagane przy umowie na okres próbny, o czym świadczy treść art. 30 § 4 k.p., zgodnie z którym jedynie w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Tego rodzaju wymogu przepisy prawa pracy nie przewidują zatem dla wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny. W orzecznictwie podkreśla się, że do takiego samego wniosku prowadzi również porównanie art. 50 § 1 k.p. z art. 45 § 1 k.p., który w przypadku umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony wyraźnie odróżnia wypowiedzenie nieuzasadnione i wypowiedzenie naruszające przepisy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2014 r., I PK 125/14, LEX nr 1622301).

Jak to zostało wskazane przez Sąd I instancji, wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na okres próbny powinno nastąpić na piśmie (art. 30 § 3). Ponadto w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy (art. 30 § 5 k.p.). Pozwana złożyła powodowi oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem w formie pisemnej. W oświadczeniu tym zamieszczono pouczenie o przysługującym powodowi prawie odwołania się od rozwiązania umowy do sądu pracy. Wobec tego Sąd Okręgowy uznał, że rozwiązanie umowy o pracę z powodem nie zawierało uchybień formalnych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy uznał, iż skarżone rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego było prawidłowe. Z tych względów Sąd, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację jako bezzasadną, o czym orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania w drugiej instancji Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c. Kwota kosztów zastępstwa procesowego w wymiarze 120 zł została ustalona w oparciu o przepisy aktualne na dzień wpłynięcia apelacji do tutejszego Sądu, tj. § 9 ust1 pkt 1 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.).

SSO Agnieszka Stachurska SSO Włodzimierz Czechowicz SSO Małgorzata Jarząbek(spr.)

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)