Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Przemysław Majkowski

Protokolant : st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2018 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa E. D.

przeciwko Szpitalowi Wojewódzkiemu im. (...) S. W. w S.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie i rentę

1.  zasądza od pozwanego Szpitala Wojewódzkiego imienia (...) S. W. w S. na rzecz powódki E. D. tytułem zadośćuczynienia kwotę 150.000,00 ( sto pięćdziesiąt tysięcy) zł z ustawowymi odsetkami, a od dnia 1 stycznia 2016r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, od dnia 13 listopada 2014 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego Szpitala Wojewódzkiego imienia (...) S. W. w S. na rzecz powódki E. D. tytułem odszkodowania kwotę 20.696,60 ( dwadzieścia tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt sześć 60/100) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

3.  zasądza od pozwanego Szpitala Wojewódzkiego imienia (...) S. W. w S. na rzecz powódki E. D. tytułem comiesięcznej renty na zwiększone potrzeby kwotę 300,00 ( trzysta 00/100) zł oraz tytułem comiesięcznej renty z tytułu wyrównania utraconych zarobków kwotę 600,00 ( sześćset ) zł, obie renty płatne z góry do dnia 20 – ego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia w terminie płatności, w miejsce rent orzeczonych w punkcie I. 3. prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 20 lipca 2009 r. w sprawie sygn. akt I C 13/04, począwszy od daty uprawomocnienia się niniejszego wyroku,

4.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

5.  nakazuje pobrać od pozwanego Szpitala Wojewódzkiego imienia(...) S. W. w S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 4.500,00 ( cztery tysiące pięćset ) zł tytułem części opłaty sądowej, od której strona powodowa była zwolniona oraz kwotę 775,91 ( siedemset siedemdziesiąt pięć 91/100 ) zł tytułem zwrotu części wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa,

6.  koszty zastępstwa prawnego pomiędzy stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt I C 84/15

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 23 marca 2015 r. (data wpływu) pełnomocnik powódki E. D. wniósł o zasądzenie od pozwanego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej im. Prymasa Kardynała S. W. w S. na rzecz powódki E. D. łącznej kwoty 420.724,74 zł, w tym kwoty 360.000 zł z tytułu zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 13 listopada 2014 r. do dnia zapłaty, kwoty 39.724,75 zł z tytułu odszkodowania za zwrot kosztów leczenia wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 37.234,75 zł od dnia 14 listopada 2014 r. do dnia zapłaty, od kwoty 2.490 zł od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty, od kwoty 4.200 zł z tytułu odszkodowania za rentę za czas od 01 grudnia 2014 r. do dnia 28 lutego 2015 r. wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 06 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty. Ponadto pełnomocnik powódki wniósł o podwyższenie zasądzonej na rzecz powódki renty od dnia 01 grudnia 2014 r. do wysokości 1.400 zł miesięcznie, w tym renty na zwiększone potrzeby do kwoty 800 zł miesięcznie i renty z tytułu wyrównania utraconych zarobków do kwoty 600 zł miesięcznie, płatnych w terminie do 11- go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych, (pozew k. 3-11).

Pełnomocnik pozwanego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej im. (...) S. W. w S. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o orzeczenie o kosztach według norm przepisanych, (odpowiedź na pozew k. 229-234).

Pismem z dnia 11 sierpnia 2017 r. (data wpływu) pełnomocnik powódki rozszerzył powództwo dodatkowo domagając się zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kwoty 35.351,52 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od wniesienia pisma do dnia zapłaty i podał, że łącznie domaga się zasądzenia od pozwanego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej im. (...) S. W. w S. kwoty 456.076,52 zł, w tym kwoty 75.076,27 zł tytułem odszkodowania. Pełnomocnik powódki oświadczył, iż dodatkowa kwota odszkodowania wynika z faktu poniesienia przez powódkę dalszych kosztów, które powstały po wniesieniu pozwu, a których dowodem są załączone faktury, (pismo pełnomocnika powódki k. 425-427).

Pismem z dnia 06 grudnia 2017 r. pełnomocnik powódki E. D. rozszerzył ponownie powództwo i wniósł o zasądzenie od pozwanego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej im. (...) S. W. w S. kwoty 754,46 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od wniesienia niniejszego pisma do dnia zapłaty, czyli łącznie o zasądzenie od pozwanego kwoty 456.830,98 zł w tym kwoty 75.830,73 zł tytułem odszkodowania. Pełnomocnik podał, że dodatkowa kwota odszkodowania wynika z faktu poniesienia przez powódkę dalszych kosztów leczenia, które powstały po wniesieniu ostatniego pisma rozszerzającego pierwotne powództwo, a których dowodem są załączone faktury, (pismo pełnomocnika powódki k. 562-564).

Pismem z dnia 29 grudnia 2017 r. pełnomocnik powódki oświadczył, że cofa wniosek powódki o zasądzenie kwoty 4.200 zł z tytułu odszkodowania za rentę za czas od dnia 01 grudnia 2014 r. do dnia 28 lutego 2015 r. wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 06 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty wraz ze zrzeczeniem się roszczenia oraz modyfikuje swój wniosek w zakresie podwyższenia zasądzonej na rzecz powódki renty w ten sposób, że wnosi o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki renty na zwiększone potrzeby w kwotach po 800 zł miesięcznie i tytułem wyrównania utraconych zarobków w kwotach po 600 zł miesięcznie i łącznie rentę w kwotach po 1.400 złotych miesięcznie, płatną do ostatniego dnia każdego miesiąca, poczynając o dnia wyrokowania z odsetkami ustawowymi w razie uchybienia terminowi płatności. Pełnomocnik powódki podał także, iż podtrzymuje swoje żądanie w zakresie zadośćuczynienia za krzywdę odszkodowania, (pismo pełnomocnika powódki k. 579-580).

Pismem z dnia 16 stycznia 2018 r. pełnomocnik pozwanego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej im. (...) S. W. w S. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych, (pismo pełnomocnika pozwanego k. 591-593).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Wyrokiem z dnia 20 lipca 2009 r., sygn. akt I C 13/04, Sąd Okręgowy w Sieradzu w pkt II ustalił odpowiedzialność SPZOZ im. (...) S. W. w S. za skutki zdarzenia, które mogą się ujawnić w przyszłości, a nie są objęte rozstrzygnięciem zasądzającym roszczenie. Następnie Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 21 grudnia 2009 r., sygn. akt I ACa 882/09, utrzymał w mocy rozstrzygnięcie sądu I instancji zawarte w pkt II ., (dowód: kserokopia wyroku SO w Sieradzu k. 23-24, kserokopia wyroku SA w Łodzi k. 25-26).

Od wydania wyroku przez sąd I instancji powódka kontynuowała leczenie ortopedyczne w Klinice (...) na Oddziale Uszkodzeń i Patologii Miednicy w W. z rozpoznaniem poporodowych pourazowych zmian zwyrodnieniowych stawu krzyżowo-biodrowego lewego, jak w (...) Centrum Medycznym w Ł.. Podczas pierwszego pobytu w Klinice w dniu 5 czerwca 2009 r. wykonano u powódki zabieg operacyjny - usztywnienie stawu krzyżowo-biodrowego lewego przeszczepami autogennymi oraz podano (...). Podczas drugiego pobytu w klinice we wrześniu 2009 r. rozszerzono diagnostykę o badanie TK miednicy i zakwalifikowano powódkę do badania scyntygraficznego kości. Podczas trzeciego pobytu w klinice wykonano planowane badanie scyntygrafii układu kostnego. Natomiast podczas czwartego pobytu w dniu 31 maja 2010 r. wykonano u powódki zabieg operacyjny - rewizję blizny po dostępie operacyjnym do stawu krzyżowo-biodrowego po stronie lewej. W badaniu MR biodra i K, MR L-S stwierdzono zaś u niej w obrębie lewego stawu krzyżowo-biodrowego niewielkie zmiany o charakterze wysiękowym oraz szerszą szparę stawową po stronie lewej, a w obrębie lewego stawu krzyżowo-biodrowego w części dolnej od strony kości biodrowej - obecność rozległego ogniska o niejednorodnej intensywności sygnału we wszystkich uzyskanych obrazach oraz cechy obrzęku w tym rejonie w sekwencji (...) z wydzieleniem fragmentu kostnego 17x9 mm - wskazana ocena CT. Od dnia 08 grudnia 2010 r. powódka E. D. posiada orzeczenie wydane przez (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. o znacznym stopniu niepełnosprawności, z którego wynika m.in., iż jest całkowicie niezdolna do pracy. W czasie hospitalizacji w 2011 r. konsultujący neurolog zauważył wystąpienie u powódki objawów korzeniowych lewostronnych. W trzy miesiące później, w trakcie kolejnego badania, stwierdzono u powódki rozległą dysfunkcje łkd o cechach uszkodzenia splotu lędźwiowo-krzyżowego lewego. Wykonane później dwa badania (...) potwierdziły masywne uszkodzenie proksymalne (dosiebne) u powódki, co w połączeniu z obrazem klinicznym dysfunkcji pozwoliły rozpoznać uszkodzenie splotu lędźwiowo-krzyżowego, tym bardziej, że wykonane badanie obrazowe nie wykazują zmian dyskopatycznych czy też zwyrodnieniowych, które mogłyby tłumaczyć charakter stwierdzonych dysfunkcji. W opisie choroby badający lekarz stwierdził, że wypuklina jądra miażdżystego z konfliktem korzeniowym została ujawniona tylko na jedynym poziomie L4/L5 i to ze zmienną dynamiką (kolejne badanie MRI już tej wypukliny nie potwierdziło). Zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze nie mają z kolei dużego nasilenia i w żaden sposób nie mogą tłumaczyć badanych dysfunkcji. Stwierdzone w czasie badania osłabienie funkcji poszczególnych mięśni wynikają z uszkodzenia korzeni: LI, L2, L3, L4, L5, SI, S2, biorąc pod uwagę rozległość uszkodzenia i wyniki badań obrazowych oraz elektromiograficznych jedynym możliwym rozpoznaniem jest uszkodzenie splotu lędźwiowo-krzyżowego lewego. Stopień nasilenia niedowładu lkd jest znaczny. Zaburzona jest wyraźnie statyka i dynamika kręgosłupa w odcinku LS jako efekt wpływu upośledzenia chodu na stawy wyżej położone. Zmiany mają utrwalony charakter, brak możliwości uzyskania poprawy, rokowanie niekorzystne, gdyż należy się spodziewać rozwoju wtórnych zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych zwłaszcza w stawach lkd oraz stawach kręgosłupa w odcinku LS i TH. W związku z podejrzeniem zakrzepowego zapalenia żył lewej kończyny dolnej z dolegliwościami bólowymi lewej goleni i uda utrzymującymi się od około trzech tygodni, powódka od dnia 12 do dnia 14 grudnia 2011 r. przebywała na Oddziale (...) (...), gdzie zalecono jej wykonanie badania rezonansu magnetycznego kręgosłupa lędźwiowego w trybie ambulatoryjnym, leki przeciwbólowe domięśniowo oraz dalszą opiekę w (...). Następnie powódka została przyjęta na Oddział Neurologiczny, gdzie przebywała od 27 grudnia 2011 r. do dnia 5 stycznia 2012 r. Wykonana na miejscu tomografia komputerowa stawów krzyżowo-biodrowych ujawniła u niej w trzonie lewej kości biodrowej widoczne nieregularne obrysowane ognisko o średnicy do 27 mm o niejednorodnej strukturze z przewagą sklerotyzacji, w górnej i dolnej części szpary stawu krzyżowo-biodrowego widoczną nadbudowę kostną, tworzącą mosty pomiędzy kością biodrową i krzyżową, a w tkankach miękkich okolicy krzyżowej widoczne pasmowate zwapnienia. Obraz ten mógł odpowiadać zajściu procesu zapalnego kości i stawów. W związku z powyższym, powódka kontynuowała leczenie neurologiczne oraz ortopedyczne. W dniu 30 marca 2012 r. wykonano u powódki badanie przewodnictwa w nerwie strzałkowym, piszczelowym, łydkowym i udowym lewym, które wykazało cechy proksymalnego uszkodzenia przy badaniu nerwu strzałkowego i piszczelowego lewego, co mogło być wykładnikiem zarówno uszkodzenia splotu, jak i korzeni w odcinku lędźwiowym oraz cechy uszkodzenia lewego nerwu udowego. W świetle odczuwanych dolegliwości, w kwietniu 2012 r. powódka zdecydowała się zwrócić do komisji niezależnych specjalistów ds. orzecznictwa medycznego z zakresu ortopedii i neurologii o wydanie prywatnej opinii co do stanu jej zdrowia. Wyniki przeprowadzonych przez komisję badań doprowadziły do ostatecznego rozpoznania u powódki następujących schorzeń: zwichnięcie spojenia łonowego, zwichnięcie lewego stawu krzyżowo-lędźwiowego, uszkodzenie splotu lędźwiowo-krzyżowego, uszkodzenie tętnic biodrowych wewnętrznych, zespół korzeniowy prawostronny o mieszanej etiologii oraz zespół lękowo-depresyjny do dalszej obserwacji i potwierdzenia. Zgodnie z wnioskami specjalistycznej opinii lekarskiej z dnia 7 kwietnia 2012 r., urazy odniesione przez powódkę na skutek zastosowania niewłaściwej metody odebrania porodu miały charakter ciężki oraz spowodowały powstanie trwałego uszczerbku na zdrowiu pod postacią:

-przerwania ciągłości pierścienia miednicy jednostronne, leczone dwukrotnie operacyjne (30% uszczerbku na zdrowiu);

-znacznej dysfunkcji statyczno-dynamicznej miednicy, dysfunkcji chodu, objawów utrwalonych, nieodwracalnych (50% uszczerbku na zdrowiu).

Zdaniem tej komisji łącznie uszczerbek na zdrowiu powódki z tytułu powikłań porodu siłami natury został opinii oceniony na 80%.

W lipcu 2012 r. powódka została przyjęta do Oddziału Neurologicznego pozwanego szpitala z powodu nagłego wystąpienia drętwienia lewej połowy twarzy i lewych kończyn oraz osłabienia ich siły. U powódki stwierdzono wtedy niedowład połowiczny lewostronny oraz osłabienie czucia powierzchniowego na lewej połowie ciała (rozpoznanie - udar niedokrwienny mózgu, nadciśnienie tętnicze w wywiadzie i depresję). Powódka miała również dwukrotnie wykonane badanie EEG, w którym zaobserwowano zapis ze zmianami napadowymi i zapis wrażliwy na próby prowokacyjne oraz badanie echokardiograficzne. Niezależnie od powyższego, w związku z rozpoznanym w lipcu 2012 r. drożnym kanał otworu owalnego ( (...)), w marcu 2014 r. powódka została przyjęta na Oddział Wrodzonych (...) w Z. celem przeznaczyniowego zamknięcia ubytku. W związku z rozpoznanym w lipcu 2012 r. drożnym kanał otworu owalnego ( (...)), w marcu 2014 r. powódka została przyjęta na Oddział (...) (...) w Z. celem przeznaczyniowego zamknięcia ubytku. Powódka nadal kontynuuje leczenie ortopedyczne oraz podjęte leczenie neurologiczne, (dowód: dokumentacja medyczna powódki k. 27-80, 573-574 kserokopie rachunków i faktur k. 81-20, 201-206, 428-483, 565-572, zestawienie wydatków k. 486-488, dokumentacja medyczna powódki k. 240-310, k. 317-318, 394-400, 489-520, zeznania powódki- protokół rozprawy z dnia 22 czerwca 2017 r. 00:14:25-00:57:51 w zw. z k. 418v-419v, opinia komisji niezależnych specjalistów k. 32 -36v., zeznania świadka Z. D.- protokół rozprawy z dnia 14 sierpnia 2017 r. 00:10:10-01:01:59 w zw. z k. 528v-529v, zeznania świadka M. D.- protokół rozprawy z dnia 14 sierpnia 2017 r. 01:01:59-01:26:50 w zw. z k. 529v-530, zeznania świadka R. J.- protokół rozprawy z dnia 28 września 2017 r. 0:06:52-00:45:42 w zw. z k. 539v-540).

Powódka z uwagi na swój aktualny stan zdrowia nie może się schylać, ani kucać, wymaga pomocy domowników w zakresie zwykłych codziennych obowiązków domowych, takich jak sprzątanie, dźwiganie, robienie zakupów, mycie okien, wieszanie firanek. Zdarzają się dni kiedy E. D. z uwagi na utrzymujące się dolegliwości bólowe wymaga pomocy domowników przy najdrobniejszych czynnościach takich jak ubieranie się, zawiązywanie butów czy czynnościach higieny osobistej. Zgodnie z orzeczeniami o stopniu niepełnosprawności - od zakończenia postępowania sądowego była i jest obecnie niepełnosprawna w stopniu znacznym, przy czym z konieczności korzysta zarówno z bezpłatnych, jak i odpłatnych zabiegów rehabilitacyjnych. Są dni kiedy powódka czuję się w miarę dobrze, ale są też dni, że nie wstaje z łóżka. Praktycznie cały czas jest na lekach przeciwbólowych, a kiedy odczuwa silniejszy ból i nie może chodzić, dostaje zastrzyki przeciwbólowe. W domu powódka porusza się bez kul, ale w przypadku ostrego bólu lub konieczności opuszczenia domu chodzi przy ich pomocy. W chwili obecnej powódka nie może korzystać z aktywnych form spędzania czasu np. nie może chodzić na dłuższe spacery, ani jeździć na rowerze, co wcześniej bardzo lubiła. Stan zdrowia powódki, a przede wszystkim to, iż nie może leżeć na płaskim, a także ograniczenia ruchowe i to iż posiada liczne blizny pooperacyjne, których się wstydzi, nie pozwala jej również na korzystanie z atrakcji jakich dostarczają wyjazdy nad morze, czy w góry. Powódka z uwagi na stan zdrowia zupełnie zrezygnowała z prowadzenia życia towarzyskiego. Nie odwiedza swoich znajomych, nie chodzi na wesela i dyskoteki, pomimo że bardzo lubiła tańczyć. Dolegliwości będące skutkiem leczenia pooperacyjnego nie pozwalają E. D. na odczuwanie pełnej satysfakcji w trakcie współżycia fizycznego z mężem. Powódka kontynuuje leczenie i wymaga regularnej rehabilitacji oraz wizyt u lekarzy specjalistów. E. D. regularnie jeździ na wizyty do lekarzy specjalistów głównie do S., Ł. oraz O. oraz na rehabilitacje. Łączny koszt wizyt u lekarzy specjalistów, koszty rehabilitacji oraz dojazdów na konsultacje oraz koszt zakupu leków we wskazanym okresie wyniósł 20.696,60 zł, (dowód: zeznania powódki- protokół rozprawy z dnia 22 czerwca 2017 r. 00:14:25-00:57:51 w zw. z k. 418v-419v, kserokopie rachunków i faktur k. 81-20, 201-206, 428-483, 565-572, zeznania świadka Z. D.- protokół rozprawy z dnia 14 sierpnia 2017 r. 00:10:10-01:01:59 w zw. z k. 528v-529v, zeznania świadka M. D.- protokół rozprawy z dnia 14 sierpnia 2017 r. 01:01:59-01:26:50 w zw. z k. 529v-530, zeznania świadka R. J.- protokół rozprawy z dnia 28 września 2017 r. 0:06:52-00:45:42 w zw. z k. 539v-540).

W toku prowadzonego postępowania sąd przeprowadził dowody z opinii biegłych różnych specjalności. W złożonej do akt opinii biegły z zakresu neurologii odpowiadając na zadane mu pytania wskazał, że z punktu widzenia jego specjalności najbardziej prawdopodobne jest, że stwierdzane w badaniach elektrofizjologicznych objawy częściowego uszkodzenia lewego splotu lędźwiowo-krzyżowego są skutkiem przebytego zapalenia, którego objawy stwierdzono w badaniach radiologicznych lewego stawu krzyżowo-biodrowego. Objawy te nie są zdaniem biegłego skutkiem zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa lędźwiowego. Objawy te zdaniem biegłego powodują powstanie u powódki długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. W zakresie dolegliwości powódki zdaniem biegłego zasadniczym zagadnieniem jest jednak ustalenie, czy przebyty stan zapalny lewego stawu krzyżowo-biodrowego może być skutkiem urazu stawu jaki powódka doznała w trakcie porodu, ale na to pytanie powinien odpowiedzieć biegły ortopeda. Zdaniem biegłego przebytego w 2012 r. udaru mózgu powódki nie można wiązać z porodem w 2002 r. Objawy uszkodzenia splotu lędźwiowo-krzyżowego zależą od przyczyny uszkodzenia. Brak jest danych, że u powódki doszło do uszkodzenia splotu w wyniku urazu okołoporodowego. Zdaniem biegłego, co podkreślono w opinii objawy te są skutkiem przebytego zapalenia stawu krzyżowo-biodrowego. Związek pomiędzy zapaleniem stawu, a porodem powinien ocenić biegły ortopeda. Objawy uszkodzenia splotu zostały rozpoznane w badaniu przewodnictwa nerwowego (badania obiektywnego). Objawy te mogły ujawnić się więc w dłuższym czasie po przebytym porodzie. Brak jest danych, że w badaniach kanału kręgowego (MRI z dnia 16.02.2011 r.) stwierdzano zmiany mogące powodować uszkodzenie korzeni rdzeniowych lędźwiowych. Uszkodzenie lewego splotu krzyżowo-lędźwiowego rozpoznano u powódki zarówno w badaniu przewodnictwa nerwowego z dnia 30.03.2012 r. jak i 03.07.2014 r. W konkluzji wyniku badania z dnia 30.03.2012 r. podano również że stwierdzane objawy mogą być skutkiem uszkodzenia korzeni lędźwiowych na poziomie kręgosłupa. Cytowany przez biegłego wynik badania MRI kanału kręgowego nie wskazuje jednak na taką przyczynę objawów. Objawy uszkodzenia lewego splotu lędźwiowego powodowały ból promieniujący od lewego stawu krzyżowo-biodrowego oraz ograniczenie zgięcia grzbietowego lewej stopy. Jak biegły podkreślił objawy uszkodzenia splotu były skutkiem przebytego zapalenia stawu krzyżowo-biodrowego. Dlatego objawy te wystąpiły w dłuższym czasie po porodzie. W dalszej części biegły podał, że rwa kulszowa jest skutkiem ucisku na korzenie lędźwiowe w kanale kręgowym. W cytowanym badaniu MRI nie stwierdzono zmian w kanale kręgowym mogących powodować rwę kulszową. Uszkodzenie splotu na tle zmian pozapalnych może dawać takie same objawy tj. ból promieniujący do kończyny dolnej. Fakt że u powódki rozpoznawano rwę kulszową nie przesądza więc, że nie było to skutkiem uszkodzenia splotu lędźwiowego. W badaniu MRI kręgosłupa lędźwiowego nie stwierdzano objawów wypuklin jądra miażdżystego na poziomach L4/L5/S1. Opisano objawy dehydratacji (pierwszy etap zmian zwyrodnieniowych) krążka miedzykręgowego L4L5 z uciskiem na przednią powierzchnię worka oponowego. Nie opisywano żadnych objawów ucisku na struktury nerwowe w kanale kręgowym. Na tej podstawie można wykluczyć uszkodzenie korzeni rdzeniowych na tle zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych kręgosłupa. Zdaniem biegłego uszkodzenie lewego splotu lędźwiowo-krzyżowego na skutek podwiązania tętnic biodrowych wewnętrznych i rękoczynów w trakcie porodu jest bardzo mało prawdopodobne. Istnieje możliwość ustąpienia objawów wynikających z uszkodzenia lewego stawu krzyżowo-biodrowego. Dlatego brak jest podstaw do orzekania trwałego uszczerbku na zdrowiu z tego powodu. Biegły wyjaśnił, że uszczerbek na zdrowiu orzeka się na podstawie objawów ograniczenia sprawności narządu, a nie na podstawie wyników badań. Biegły stwierdził u powódki, że obecnie ma ona ograniczenie zgięcia grzbietowego lewej stopy, czyli objawy stosunkowo niewielkie jak na wynikające z uszkodzenia splotu, dlatego ocenił jej uszczerbek na zdrowiu na poziomie 40%. Biegły stwierdził, że pozostałe objawy wskazywane przez stronę powodową nie powodują istotnego ograniczenia sprawności ruchowej kończyny, (dowód: opinie biegłego z dziedziny neurologii k., 315-316 opinia uzupełniająca biegłego z dziedziny neurologii k. 335-336)

Biegły ortopeda w treści swojej opinii podniósł, że z punktu widzenia jego specjalności tj. ortopedii-traumatologii, na podstawie złożonej do akt dokumentacji medycznej (karty informacyjne z leczenia szpitalnego, badania radiologiczne i EMG), przebyte przez powódkę zapalenie stawu krzyżowo-biodrowego lewego może być następstwem powikłań poporodowych oraz przebytych zabiegów operacyjnych w tym na stawie krzyżowo-biodrowym (zabieg operacyjny był konieczny z uwagi na powikłanie poporodowe). Przebyte przez powódkę zapalenie stawu krzyżowo-biodrowego nie ma związku i nie jest wynikiem zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa występujących przed porodem w 2002 r. Zmiany zwyrodnieniowe obejmujące staw krzyżowo-biodrowy lewy są wynikiem uszkodzenia tego stawu podczas porodu (uszkodzenie tego stawu oraz rozejście spojenia łonowego jest powikłaniem popoprodowym). Biegły wyjaśnił, że zmiany zwyrodnieniowe są powikłaniem późnym -występującym nawet po kilku latach od urazu. Do uszkodzenia stawu krzyżowo-biodrowego doszło w związku z porodem, a następstwem tego jest wystąpienie zmian zwyrodnieniowych. Do leczenia operacyjnego- usztywnienia stawu krzyżowo-biodrowego powódka została zakwalifikowana z uwagi na nasilające się dolegliwości bólowe, które nie ustępowały po leczeniu zachowawczym. Zabieg operacyjny miał na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz poprawę statyki miednicy. Zapalenie stawu krzyżowo-biodrowego jest następstwem przebytego podczas porodu uszkodzenia tego stawu. Biegły wskazał, że należy zaznaczyć, że nie byłoby zabiegów operacyjnych na miednicy gdyby podczas porodu nie doszło do uszkodzenia miednicy. Wobec takich okoliczności biegły skonkludował, że istniejące u powódki zapalenie stawu krzyżowo -biodrowego lewego ma związek z porodem i jest późnym powikłaniem poporodowym. Z uwagi na uszkodzenie miednicy tj. uszkodzenie stawu krzyżowo-biodrowego lewego powikłane zmianami zwyrodnieniowymi, zapaleniem stawu, przewlekłym bólem i niewydolnością chodu biegły ocenił uszczerbek na zdrowiu powódki na poziomie 35 % na podstawie punktu 35a - zgodnie z tabelą uszczerbków Dz.U.18.12.2002r., (dowód: opinia biegłego ortopedy-traumatologa k. 345-346, 381-381v, 542).

W dniu 9 października 2014 r. pełnomocnik powódki wezwał na piśmie pozwanego do dobrowolnej zapłaty na jej rzecz w terminie 30 dni od dnia otrzymania tego wezwania łącznej kwoty 397.234,75 zł tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania. Wezwanie to zostało doręczone pozwanemu w dniu 13 października 2014 r., co wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru. W odpowiedzi na to wezwanie, pozwany, poprzez swojego ubezpieczyciela nie uznał żądań powódki uznając, że jej dolegliwości nie mają związku z przebytym porodem. Z tych też względów, pozwany odmówił oceny wartości dowodowej opinii lekarskich przedłożonych przez powódkę oraz faktur za ponoszone koszty. Pismem z dnia 30 grudnia 2014 r. pełnomocnik powódki wezwał pozwanego do zmiany wysokości zasądzonej na jej rzecz renty na zwiększone potrzeby do kwoty 800,00 zł oraz tytułem wyrównania utraconych zarobków co wysokości 600,00 zł miesięcznie. Również to żądanie nie zostało uwzględnione przez stronę pozwaną. I jej ubezpieczyciela. (dowód: kserokopia przedsądowego wezwania do zapłaty k. 207-212, kserokopia przedsądowego wezwania do zapłaty k. 213-214, pismo pozwanego k. 215-216, 217-218, pismo (...) 219-220).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów. Za wiarygodne Sąd uznał zeznania słuchanych świadków w osobach: Z. D., M. D., R. J.. Ich relacje są logiczne, spontaniczne, wyczerpujące, zgodne ze sobą oraz z rzeczowym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Treść tych zeznań dopełnia obraz funkcjonowania powódki oraz dolegliwości i zmiany jakości życia.

Sąd oddalił wniosek dowodowy strony powodowej o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron, jako, że nie zostały spełnione przesłanki dopuszczenia tego dowodu wynikające z treści art. 299 k.p.c. Stan faktycznego funkcjonowania powódki i jej stanu zdrowia po wydaniu wyroku w sprawie sygn. akt I C 13/04 Sądu Okręgowego w Sieradzu został zobrazowany zebraną w sprawie dokumentacją medyczną, zeznaniami świadków i opiniami biegłych, prowadzenie tego dowodu było zatem zbędne i sprzeczne z zasadą ekonomiki procesowej.

Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd oparł jednak przede wszystkim na opinii biegłych lekarzy sądowych M. G., J. Z. w zakresie, w jakim biegli określili stan zdrowia E. D. i wpływu porodu na aktualny stan jej zdrowia. W ocenie sądu opinie sporządzone zostały w sposób jasny, rzeczowy i przejrzysty, a ich wnioski mają charakter kategoryczny. Biegli wskazali, na czym oparli się wydając opinię, z jakich korzystali źródeł i jaką posłużyli się metodologią. W sposób zrozumiały przedstawili wnioski opinii oraz w jaki sposób do nich doszli, jak również przekonująco i wyczerpująco odnieśli się do zastrzeżeń zgłoszonych przez strony. Sąd nie miał też wątpliwości co do tego, że biegli posiadają kompetencje i doświadczenie potrzebne do wydania opinii w sprawie. Podkreślić należy, że biegli M. G. i J. Z. sporządzali opinie w zbliżonych rodzajowo sprawach, co pozwala uznać, że posiadają oni doświadczenie i wiedzę w przedmiocie objętym zakresem opinii w niniejszej sprawie. Sąd nie znalazł powodów, aby uwzględnić wniosek strony pozwanej o dopuszczenie innych biegłych lekarzy tych samych specjalności. Przypomnieć w tym miejscu należy, że strona w toku postępowania może żądać przedstawienia dodatkowej opinii przez kolejnych biegłych, ale wyłącznie w uzasadnionych przypadkach. Wniosek strony o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego winien być trafnie i rzetelnie uargumentowany. Samo niezadowolenie strony z przygotowanego wcześniej opracowania nie jest wystarczającym powodem, by sporządzać kolejną opinię biegłych tej samej specjalności. Nie stanowi podstawy do przyjęcia, że sąd jest zobowiązany dopuścić dowodu z opinii kolejnego (kolejnych biegłych) w każdym przypadku to, iż złożona opinia jest niekorzystna dla strony domagającej się takiego uzupełnienia postępowania dowodowego, a samo niezadowolenie jej z przygotowanego już opracowania nie jest ku temu dostatecznym powodem. Nie jest dla takiego uzupełnienia wystarczającą przyczyną to, że w przekonaniu strony kolejna opinia pozwoli na udowodnienie korzystnej dla niej tezy, (patrz. wyrok SA w Krakowie z 14 kwietnia 2015 r., I ACa 119/15).

Podsumowując wskazać należy, że w ocenie sądu opinie biegłych lekarzy w zakresie zostały sporządzone w sposób prawidłowy, z zachowaniem wszelkich zasad sztuki medycznej. W konsekwencji nie można im postawić zarzutu, że nie są przydatne dla poczynienia ustaleń faktycznych w rozpoznawanej sprawie. Opinie te zostały opracowane przez osoby posiadające kwalifikacje i wiedzę ze wskazanych wyżej dziedzin, specjalistów o wieloletnim doświadczeniu na polu praktyki i teorii. Stąd też ich istotny walor pomocniczy przy rozstrzyganiu niniejszej sprawy. Przydatność złożonych opinii wynika również z tego, iż odpowiadają one postawionym tezom dowodowym, a autorzy opinii jako osoby obce do stron niewątpliwie nie są zainteresowani treścią rozstrzygnięcia, jakie zapadnie w niniejszej sprawie. Patrząc przez pryzmat pozostałego materiału dowodowego, uznanego za wiarygodny i spójny, znajdującego się w aktach sprawy, nie sposób kwestionować wywodów powyższych opinii, ich spójności i fachowości. Sąd nie znalazł ponadto żadnych podstaw, aby opinie te zakwestionować z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesione powództwo zasługiwało w części na uwzględnienie.

Bezspornym w sprawie było stwierdzenie u powódki trwałych skutków dla zdrowia wskutek niewłaściwej metody odebrania porodu w pozwanym SP ZOZ im. (...) S. W. w S.. Ustalenie odpowiedzialności strony pozwanej zostało prawomocnie przesądzone wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 20 lipca 2009 roku w sprawie o sygn. akt I C 13/04, który to w punkcie II wyroku ustalił, ze pozwany będzie odpowiadał w przyszłości za skutki zdarzenia, które mogą się ujawnić w przyszłości, a nie są objęte rozstrzygnięciem zasądzającym roszczenie. Rozstrzygnięcie to zostało utrzymane w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 grudnia 2009 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 882/09. Podstawę odpowiedzialności publicznego zakładu opieki zdrowotnej za szkody wyrządzone w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych stanowi art. 430 k.c., zgodnie z którym kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną z winy tej osoby przy wykonywaniu powierzonej jej czynności. Powołany przepis statuuje odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego na zasadzie ryzyka za szkody wyrządzone osobie trzeciej przez podwładnego z jego winy, a więc przyjęcie odpowiedzialności publicznego zakładu opieki zdrowotnej na podstawie art. 430 k.c. wymaga uprzedniego stwierdzenia, iż pracownik zakładu wyrządził szkodę w sposób zawiniony i odpowiada z tego tytułu na zasadach ogólnych (art. 415 k.c.). Należy nadmienić, iż personel medyczny, w tym także lekarz, mimo dalece posuniętej samodzielności w zakresie wyboru sposobów leczenia pacjenta, jest podmiotem podlegającym kierownictwu organizacyjnemu zakładu opieki zdrowotnej, a także ma obowiązek stosowania się do jego wskazówek w zakresie np. grafików operacji, dyżurów. W przypadku niniejszego postępowania, o czym była mowa wyżej, odpowiedzialność pozwanego SP ZOZ im. (...) S. W. w S., została ustalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 20 lipca 2009 roku w sprawie o sygn. akt I C 13/04, który to w punkcie II wyroku ustalił, ze pozwany będzie odpowiadał w przyszłości za skutki zdarzenia, które mogą się ujawnić w przyszłości, a nie są objęte rozstrzygnięciem zasądzającym roszczenie. W ocenie Sądu Okręgowego bezzasadny należało potraktować zarzut strony pozwanej, że powódka nie może domagać się dalszego zadośćuczynienia z powodu prawomocnego zasądzenia na jej rzecz kwoty 100.000 zł. Podkreślenia wymaga, że zadośćuczynienie zasądzone przez Sąd Okręgowy w Sieradzu w sprawie I C 13/04 odnosiło się do zupełnie innego zakresu krzywdy doznanej przez E. D.. Obecnie sytuacja powódki zmieniła się diametralnie. Stwierdzono u niej nowe schorzenia i dolegliwości, które jak stwierdzili powołani w sprawie biegli są następstwem przebytego podczas porodu uszkodzenia stawu krzyżowo-biodrowego i są późnym powikłaniem poporodowym. Podkreślić w tym miejscu należy, że zgodnie ze stanowiskiem judykatury „prawomocne zasądzenie zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nie wyłącza jednak przyznania poszkodowanemu odpowiedniej sumy w razie ujawnienia się nowej krzywdy, której nie można było przewidzieć w ramach podstawy poprzedniego sporu”, (zob. uchwała SN w składz. siedmiu sędziów mająca moc zasady prawnej z dnia 21 listopada 1967 r.). Skoro dochodzone w niniejszej sprawie zadośćuczynienie wynika z ujawnienia się innej, dalszej krzywdy, nie objętej postępowaniem w sprawie I C 13/04, to nie jest wykluczone dochodzenie przez powódkę zadośćuczynienia za tę krzywdę. Zatem zarzut pozwanego, że zasądzone wyrokiem z dnia 20 lipca 2009 roku zadośćuczynienie w kwocie 100.000 zł zawiera w swojej wysokości uwzględnia wszystkie uszczerbki obecne i przyszłe powódki należy uznać za chybiony.

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę z art. 445 § 1 k.c. przysługuje w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. Stanowi ono formę rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej. Celem zadośćuczynienia jest złagodzenie cierpień zarówno doznanych jak i tych które wystąpią w przyszłości. Zadośćuczynienie ma charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę pieniężną za całą doznaną przez poszkodowanego krzywdę. W tym kontekście krzywda jest ujmowana jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości) oraz psychiczne (np. ujemne odczucia przeżywane w związku cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała, zaburzenia funkcji poszczególnych organów, rozstroju zdrowia takich jak zeszpecenie, głuchota, niedowidzenia niemożliwość wykonywania dotychczasowego zawodu lub zajęcia, wyłączenie z normalnego życia. Reasumując zadośćuczynienie pieniężne o którym mowa w art. 445 § 1 k.c. ma na celu naprawienie szkody niemajątkowej wyrażającej się krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych dlatego ustalając kwotę zadośćuczynienia należy mieć na uwadze rozmiar cierpień fizycznych związanych z zaistnieniem wypadku jak i dolegliwości bólowe powstałe w następstwie urazu oraz długość leczenia. Pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w tymże przepisie ma w istocie charakter niedokreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazane są kryteria jakimi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Określenie wysokości zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia powinno się opierać na obiektywnych i sprawdzalnych kryteriach, kierować się jego celami i charakterem przy uwzględnieniu jednak indywidualnej sytuacji poszkodowanego, (zob. wyrok SN z dnia 12 września 2002 IV CKN 1266/00). Z uwagi na to, że zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, jego wysokość nie może być określona w wysokości symbolicznej, lecz winna przedstawiać pewną ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie przyznana suma pieniężna tytułem zadośćuczynienia powinna być utrzymana w rozsądnych granicach i dostosowana do aktualnych stosunków majątkowych w społeczeństwie, kraju, w którym mieszka poszkodowany. Najbliższym punktem odniesienia powinien być poziom życia osoby, której zadośćuczynienie przysługuje, gdyż jej stopa życiowa rzutować będzie na rodzaj wydatków konsumpcyjnych mogących zrównoważyć doznane cierpienie (zob. wyrok SN z dnia 29 maja 2008r.II CSK 78/08). Zadośćuczynienie winno być także stosowne do doznanej krzywdy oraz uwzględniać wszystkie okoliczności sprawy. W szczególności winny być wzięte pod uwagę takie okoliczności jak nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałe następstwa zdarzenia.

Odnosząc te rozważania do ustalonego stanu niniejszej sprawy podnieść należy, że jeżeli chodzi o ustalenie związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy nowymi dolegliwościami powódki i związanym z nimi bólem oraz cierpieniem, a czynnościami medycznymi podjętymi przez personel pozwanego w czasie porodu to Sąd oparł się na opiniach powołanych w sprawie biegłych sądowych, którzy jednoznacznie stwierdzili, że są one następstwem przebytego podczas porodu uszkodzenia stawu krzyżowo-biodrowego i są późnym powikłaniem poporodowym. Pogorszenie się stanu zdrowia powódki ma również istotny wpływ na jej życie osobiste i rodzinne. Powódka nie może się schylać, ani kucać, wymaga pomocy domowników w zakresie zwykłych codziennych obowiązków domowych, takich jak sprzątanie, dźwiganie, robieniu zakupów, myciu okien, wieszanie firanek. Zdarzają się dni kiedy E. D. z uwagi na utrzymujące się dolegliwości bólowe wymaga pomocy domowników przy najdrobniejszych czynnościach takich jak ubieranie się, zawiązywanie butów czy czynnościach higieny osobistej. Zgodnie z orzeczeniami o stopniu niepełnosprawności - od zakończenia postępowania sądowego w 2009r. była i jest obecnie niepełnosprawna w stopniu znacznym, przy czym z konieczności korzysta zarówno z bezpłatnych, jak i odpłatnych zabiegów rehabilitacyjnych. Są dni kiedy powódka czuję się w miarę dobrze, ale są też dni, że nie wstaje z łóżka. Praktycznie przez cały czas przyjmuje leki przeciwbólowe. W przypadku ostrego bólu lub konieczności opuszczenia domu powódka musi korzystać z kul ortopedycznych. Mimo młodego wieku, w obecnej chwili powódka nie może korzystać z aktywnych form spędzania czasu np. nie może chodzić na dłuższe spacery, ani jeździć na rowerze, co wcześniej bardzo lubiła. Stan zdrowia powódki, a przede wszystkim to, iż nie może leżeć na płaskich powierzchniach, a także ograniczenia ruchowe i to iż posiada liczne blizny pooperacyjne, których się wstydzi, nie pozwala jej również na korzystanie z atrakcji jakich dostarczają wyjazdy nad morze, czy w góry. Powódka z uwagi na stan zdrowia zupełnie zrezygnowała z prowadzenia życia towarzyskiego. Nie odwiedza swoich znajomych, nie chodzi na wesela i dyskoteki, pomimo że bardzo lubiła tańczyć. Zważyć także należy, że powódka pozostaje w małżeństwie, jest osobą młodą, a ujawnione obecnie dolegliwości będące skutkiem leczenia pooperacyjnego nie pozwalają E. D. na prowadzenie pełnego pożycia fizycznego i odczuwanie pełnej satysfakcji w trakcie współżycia fizycznego z mężem co ma również wpływa na życie osobiste małżonków i utratę poczucia wartości u powódki . Biorąc pod uwagę cierpienie fizyczne powódki oraz jej cierpienie psychiczne, a także ustalony przez biegłych nowy uszczerbek na zdrowiu Sąd uznał, iż zasądzona kwota 150.000,00 zł (pkt I. wyroku) stanowić będzie adekwatną do stopnia tego cierpienia rekompensatę za doznaną krzywdę. Przyznana suma pieniężna tytułem zadośćuczynienia jest przy tym utrzymana w rozsądnych granicach i dostosowana do aktualnych stosunków majątkowych w społeczeństwie i kraju, w którym mieszka poszkodowana. W przedmiocie odsetek od zasądzonego zadośćuczynienia Sąd przyjął zasadę, wynikającą z art. 481 § 1 k.c. stanowiącą, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Powódka pismem doręczonym pozwanemu w dniu dnia 13 października 2014 r. roku wezwała do zapłaty łącznej kwoty 397.234,75 zł w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania. Strona pozwana nie wykonała zobowiązania we wskazanym w wezwaniu terminie, w związku z czym, Sąd uznał że strona pozwana pozostaje w zwłoce ze spełnieniem świadczenia od dnia następnego od dnia upływu terminu, tj. od dnia 14 listopada 2014 r.

Odnosząc się do kolejnego roszczenia powódki wskazać należy, iż w ramach odszkodowania domagała się ona zasądzenia kwoty 75.830,73 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 listopada 2014 r. do dnia zapłaty. W przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia art. 444 § 1 k.c. stanowi, że naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty związane z pokryciem strat materialnych i kosztów leczenia. Odszkodowanie przewidziane w art. 444 § 1 k.c. obejmuje wszelkie wydatki (koszty) pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne (niezbędne) i celowe (por. M. Nesterowicz (w:) Kodeks..., s. 425; G. Bieniek (w:) Komentarz..., s. 416; wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, M. Praw. 2008, nr 3, s. 116). Pojęcie „wszelkie koszty" oznacza koszty różnego rodzaju, których nie da się z góry określić, a których ocena, na podstawie okoliczności sprawy, należy do sądu (wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, LEX nr 378025). Celowość ponoszenia wszelkich wydatków może być związana nie tylko z możliwością uzyskania poprawy stanu zdrowia, ale też z potrzebą utrzymania tego stanu, jego niepogarszania (por. wyrok SN z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 308/10, LEX nr 738127). Do kosztów objętych § 1 wspomnianego artykułu należą m.in.: koszty leczenia, koszt urządzeń kompensujących kalectwo, koszty specjalnego odżywiania, koszty celowe komunikacji pozostające w związku z chorobą, jak na przykład dojazdy do szpitala, na badania itp., przy czym dotyczy to nie tylko poszkodowanego, ale również członków jego rodziny opiekującej się nim. Co istotne strona dochodząca odszkodowania nie musi w każdym przypadku przedkładać dowodu z dokumentów wykazujących fakt poniesienia szkody oraz jej wysokości. Nie jest bowiem wyłączona możliwość dowodzenia takich okoliczności dowodami z zeznań świadków lub przesłuchania strony (zob. wyrok SA w Katowicach z dnia 23 lutego 2016 r., sygn. akt I A939/15, Legalis nr 1446404).

Roszczenie powódki w zakresie odszkodowania zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części. Na taką ocenę roszczenia wpływ miał fakt, iż część przedłożonych przez powódkę rachunków oraz faktur jest nieczytelnych dla Sądu, gdyż nie określa lekarza i jego specjalności, który miał zalecić wskazane wydatki, a zatem związku z nowymi dolegliwościami wykazanymi w sprawie i z uwagi na to nie poddają się one kontroli Sądu. Nadto część z przedłożonych przez stronę powodową rachunków i faktur dotyczy leczenia schorzeń natury psychiatrycznej lub kardiologicznej, których strona w niniejszym postępowaniu nie wykazywała i nie były one jego przedmiotem. Zważyć w tym miejscu należy, iż zgodnie z naczelną zasadą procesu cywilnego- zasadą kontradyktoryjności - nie jest rolą Sądu przeprowadzenie dowodów z urzędu, w tym dopuszczenie biegłych określonej specjalności. Strona powodowa – reprezentowana przez profesjonalną kancelarię prawną - w niniejszej sprawie nie wnosiła o dopuszczenie biegłego psychiatry lub kardiologa na okoliczność stanu zdrowia powódki. W związku z powyższym Sąd nie mógł potraktować jako uzasadnionych kosztów związanych z wizytami u lekarzy psychiatrów, kardiologów, kosztów dojazdów do w/w specjalistów oraz leczenia schorzeń psychiatrycznych. W oparciu o powyższe Sąd nie uwzględnił, z uwagi na wskazywaną powyżej nieczytelność, rachunków i faktur zgromadzonych na kartach: 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 140,141, 156, 158, 163, 165, 166, 169-173, 175, 176, 189-190, 193-196, 198, 199, 429, 431, 432, 433-446, 447-457, 460, 464-470, 480, 565, 566-571. Sąd nie uwzględnił również rachunków i faktur związanych z leczeniem psychiatrycznym zgromadzonych na kartach: 80, 110-139, 168, 192. W kilku przypadkach Sąd uwzględnił, tylko część kwoty albowiem w pozostałej części zakup lub usługa była refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia lub dotyczyła schorzeń psychiatrycznych (k. 197, 200, 478). W związku z powyższym za uzasadnione Sąd uznał faktury i rachunki na łączną kwotę 12.599 zł. Odnośnie kosztów dojazdów na rehabilitację Sąd uwzględnił koszty 12 dojazdów w roku 2016 r. wraz z dwoma dojazdami do O. oraz koszty 42 dojazdów w roku w 2017, co skutkowało zasądzeniem na rzecz powódki kwoty 2.452,80 zł kosztów dojazdu za rok 2016 r. oraz kwoty 5.644,80 zł za rok 2017 r. Z tych względów należało zasądzić na rzecz powódki E. D. łącznie z tytułu odszkodowania kwotę 20.696,60 zł (12.599 zł +5.644,80 zł+ 2.452,80 = 20.696,6 zł). Ponieważ strona powodowa w toku postępowania wielokrotnie zmieniała stanowisko procesowe i rozszerzała powództwo w tym zakresie, a ostateczne zasądzenie zależało od obrachunku Sadu dlatego też zasadnym było przyznanie ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia wyrokowania tj. dnia 28 lutego 2018 r. do dnia zapłaty.

Strona powodowa w pozwie żądała również zasądzenia na jej rzecz renty na zwiększone potrzeby w kwotach po 800 zł miesięcznie i tytułem wyrównania utraconych zarobków w kwotach po 600 zł tj. łącznie w kwotach po 1.400 zł miesięcznie płatną do ostatniego dnia każdego miesiąca, poczynając od dnia wyrokowania z odsetkami ustawowymi w razie uchybienia terminowi płatności. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że wyrokiem z dnia 20 lipca 2009 r. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki rentę na zwiększone potrzeby w kwotach po 150,00 zł miesięcznie i wyrównania utraconych zarobków w kwotach po 400 zł miesięcznie łącznie 550 zł miesięcznie. Sądy obu instancji przyjęły, że utracone zarobki powódki obejmują utracone korzyści z związku z niemożnością prowadzenia działalności rolniczej przez nią w kwocie 400 zł miesięcznie, oraz zwiększone potrzeby powódki wynoszą 150 zł. W ocenie Sądu Okręgowego strona powodowa nie wykazała zasadności podniesienia świadczenia rentowego na zwiększone potrzeby do kwoty aż 800 zł miesięcznie. Po pierwsze wskazać należy, że nie wszystkie rachunki oraz faktury przedłożone przez powódkę zostały przez Sąd potraktowane jako uzasadnione. Znaczna część z nich jest bowiem nieczytelna z braku udowodnienia ich związku z nowymi dolegliwościami ustalonymi w sprawie, inne z kolei dotyczą leczenia schorzeń, których powódka nie dochodzi w niniejszym postępowaniu. Powyższe sprawia, że strona powodowa nie wykazała, iż zasądzenie wskazanej kwoty jest uzasadnione. Nadto wbrew sugestiom powódki, jej stan zdrowia nie uzasadnia stałej opieki i pomocy osób trzecich. E. D. jedynie w niektórych dniach, kiedy jej samopoczucie jest zdecydowanie gorsze, wymaga pomocy innych osób. Zgodzić się jednak należy z powódką, iż od dnia orzeczenia Sądu Okręgowego w Sieradzu tj. 9 lat w tym zakresie doszło do istotnego wzrostu cen konsumpcyjnych i wzrostu wynagrodzeń, co sprawia że co do zasady roszczenie powódki o podniesienie wysokości należnej renty na zwiększone potrzeby jest uzasadnione. Podnieść w tym miejscu należy, iż określenie wysokości renty na zwiększone potrzeby powinno nastąpić na postawie wiedzy o kosztach leczenia, opieki i zabiegów bez potrzeby bardzo drobiazgowego analitycznego określenia tej wysokości. Mając na uwadze ogół wskazanych okoliczności Sąd zasądził od pozwanego Szpitala Wojewódzkiego im. (...) S. W. na rzecz E. D. tytułem comiesięcznej renty na zwiększone potrzeby kwotę 300,00 zł. Odnośnie renty z tytułu wyrównania utraconych zarobków Sąd uwzględnił roszczenie strony powodowej w pełnym zakresie. Sąd mając na uwadze wzrost cen, spadek wartości pieniądza postępujący od dnia wydania wyroku w 2009 r. oraz ogólny wzrost wynagrodzeń w tym zakresie uznał za usprawiedliwione żądanie zmiany z kwoty 400 zł do kwoty 600 zł miesięcznie z tytułu całkowitej niezdolności powódki do pracy zarobkowej. Żądana przez powódkę kwota jest znikoma, a niesporne jest, że gdyby była zdrowa, z racji wieku bez przeszkód mogłaby pracować bowiem obecnie bezrobocie jest bardzo niskie, a rzeczą powszechnie wiadomą jest ogólny brak pracowników powodujący napływ emigracji zarobkowej z Ukrainy. Uwzględniając powództwo w tej części Sąd miał na uwadze także fakt, że powódka otrzymuje świadczenie z tytułu niezdolności do pracy z KRUS w kwocie 854 zł miesięcznie. W oparciu o powyższe Sąd zasądził od pozwanego Szpitala Wojewódzkiego imienia Prymasa Kardynała S. W. w S. na rzecz powódki E. D. tytułem comiesięcznej renty na zwiększone potrzeby kwotę 300,00 zł oraz tytułem comiesięcznej renty z tytułu wyrównania utraconych zarobków kwotę 600,00 zł, obie renty płatne z góry do dnia 20 – ego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia w terminie płatności, w miejsce rent orzeczonych w punkcie I. 3. prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 20 lipca 2009 r. w sprawie sygn. akt I C 13/04, począwszy od daty uprawomocnienia się wyroku.

W pozostałym zakresie Sąd powództwo oddalił jako bezzasadne.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. i uwzględniając wynik postępowania (powódka wygrała proces w ok. 50 %) nakazano pobrać od pozwanego Szpitala Wojewódzkiego im. (...) S. W. w S. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 4.500 zł (50 % x 9.000 zł= 4.500 zł) tytułem części opłaty sądowej od uiszczenia, której powódka była zwolniona oraz kwotę 775,91 złotych (50 % x 1.551,82 zł = 775,91 zł) tytułem zwrotu części wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa. Z uwagi na fakt, że obie strony były reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników, należało na podstawie art. 100 k.p.c. znieść koszty procesu pomiędzy stronami.