Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 maja 2017 roku

Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2017 roku w Suchej Beskidzkiej na rozprawie

sprawy z powództwa K. S.

przeciwko Ł. P.

o ochronę własności i zapłatę

1.  oddala powództwo w zakresie ochrony własności działek nr: (...), położonych w O., objętych pkt. 1 żądania pozwu;

2.  umarza postępowanie w zakresie działki nr (...) położonej w O., objętej pkt. 1 żądania pozwu i w zakresie zasądzenia kwoty 1.000 zł, objętej pkt. 2 żądania pozwu;

3.  nie obciąża powoda K. S. kosztami zastępstwa prawnego należnymi pozwanemu Ł. P..

Sygn. akt I C 911/15

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Suchej Beskidzkiej

z dnia 25 maja 2017 r., sygn. akt I C 911/15

Pozwem z dnia 21 grudnia 2015 r. powód K. S. wniósł o nakazanie pozwanemu Ł. P., aby usunął z działek ewid. nr (...), (...), (...) i (...), położonych w O., objętych księgą wieczystą nr (...), stanowiących własność powoda, następujące urządzenia, a mianowicie z działki ewid. nr (...) dwie studnie w postaci wkopanych kręgów betonowych, zaś z działek ewid. nr (...), (...) i (...) rurociąg odprowadzający wodę z tych studni oraz ułożone w wykopie kable energetyczne, a nadto o nakazanie nienaruszania powoda we władaniu stanowiącymi jego własność wymienionymi działkami, a w szczególności przez wchodzenie na te działki, budowę studni, przekopywanie w celu ułożenia rurociągu oraz innych instalacji, bądź przez wykonywanie jakichkolwiek innych aktów posiadania naruszających własność powoda oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 1 000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu i kosztów postępowania wg spisu kosztów.

Powód wskazał, że pozwany z początkiem listopada 2015 r. naruszył jego własność co do opisanych w żądaniu pozwu działek, w ten sposób, że na działce nr (...) wykopał dwie studnie, a na działkach (...) założył rurociąg odprowadzający wodę z tych studni i zainstalował kable energetyczne. W trakcie kopania studni i rurociągu przez koparkę zostały zniszczone rury drenażowe na działce (...), a działki o charakterze pastwisk zostały zdewastowane przez utworzenie rowu oraz pozostawienie gliny i kamieni z wykopu. Powód opisaną szkodę wycenił na kwotę 1 000,00 zł.

W odpowiedzi na pozew z dnia 18 stycznia 2016 r. (k. 14) pozwany Ł. P. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Pozwany przyznał, że od 3 do 6 listopada 2015 r. wykonał prace związane z wykonaniem studni i rurociągu doprowadzającego z niej wodę w obrębie działek pozwanego. Zaznaczył jednak, że przed przystąpieniem do wskazanych prac zwrócił się do powoda o wyrażenie zgody na ich wykonanie, którą otrzymał. Powód zmienił zdanie w momencie przystąpienia do prac i wezwał policję. Po przybyciu policji powód ponownie zmienił zdanie i ostatecznie wyraził na nie zgodę. W zamian pozwany zobowiązał się i wykonał dla powoda odprowadzenie z realizowanego wodociągu na działce nr (...) do działki nr (...). Nadto powód uczestniczył czynnie w ustalaniu dokładnego przebiegu przedmiotowego rurociągu po jego działkach. Pozwany podniósł, że skoro powód wyraził zgodę na wykonanie rurociągu na jego działkach, nie można mówić o naruszeniu jego własności, które uprawniałoby go do występowania z roszczeniem negatoryjnym z art. 222 § 2 k.c.

W piśmie przygotowawczym z dnia 17 lutego 2016 r. (k. 25) powód zaprzeczył, aby w jakikolwiek sposób wyraził zgodę na wykonanie przedmiotowych robót. Przed przystąpieniem do robót powód zdecydowanie wezwał robotników do zejścia z jego działek, a następnie wezwał policję.

Na rozprawie w dniu 19 lipca 2016 r. (k. 48) powód cofnął pozew w odniesieniu do działki nr (...), podtrzymując żądanie w pozostałym zakresie. Pozwany wniósł jak w odpowiedzi na pozew i wyraził zgodę na cofnięcie żądania pozwu.

Na rozprawie w dniu 30 marca 2017 r. (k. 87/2) powód oświadczył, że cofa pozew w zakresie domagania się od pozwanego zasądzenia kwoty 1 000,00 zł, na co pozwany wyraził zgodę.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód K. S. jest właścicielem działek o nr ewid. (...), (...), (...) i (...), położonych w O., objętych księgą wieczystą nr (...).

Dowód: odpis zwykły księgi wieczystej nr (...) (k. 5), fotokopia z mapy (k. 6), mapka (k. 62)

Działki powoda użytkowane są jako działki rolne.

Dowód: cz. zeznania powoda K. S. (k. 90-91, czas nagrania: 00:02:33)

W dniu 1 listopada 2015 r., w godzinach popołudniowych, pozwany Ł. P. udał się do domu powoda w celu uzyskania od niego zgody na przeprowadzenie wodociągu po jego działkach do działki pozwanego o nr (...). Powód wyraził ustną zgodę.

W dniu 3 listopada 2015 r. najęci przez pozwanego robotnicy rozpoczęli wykonywanie wykopu pod studnię. Kiedy na miejsce wjechała koparka powód wstrzymał prace i zadzwonił po policję.

Dowód: płyta CD (k. 72), zeznania świadków: J. R. (k. 48/2, czas nagrania: 00:12:32), S. R. (k. 49-50, czas nagrania: 00:42:33), S. P. (k. 86/2-87, czas nagrania: 00:39:59), zeznania pozwanego Ł. P. (k. 91-92, czas nagrania: 00:49:27), cz. zeznania świadka T. S. (k. 50, czas nagrania: 01:16:45), cz. zeznania powoda K. S. (k. 90-91, czas nagrania: 00:02:33)

Po przyjeździe policji strony doszły do porozumienia. Powód zgodził się na wykopanie studni i przekopanie wodociągu po swoich działkach, w zamian za doprowadzenie wody, z wykopanej studni, również do działki jego siostry T. S. o nr (...).

Dowód: notatki służbowe (k. 32-39), zeznania świadków: J. R. (k. 48/2, czas nagrania: 00:12:32), S. R. (k. 49-50, czas nagrania: 00:42:33), B. K. (k. 85/2-86, czas nagrania: 00:06:37), S. K. (k. 86, czas nagrania 00:27:46), S. P. (k. 86/2-87, czas nagrania: 00:39:59), zeznania pozwanego Ł. P. (k. 91-92, czas nagrania: 00:49:27)

Przy budowie studni i wodociągu pracowali J. R., S. R., Z. M. i Pan K.. J. R. i S. R. byli również obecni, poza stronami, ojcem pozwanego – S. P. i siostrą powoda - T. S., w czasie interwencji policji.

Dowód: zeznania świadków: J. R. (k. 48/2, czas nagrania: 00:12:32), S. R. (k. 49-50, czas nagrania: 00:42:33), S. K. (k. 86, czas nagrania 00:27:46), S. P. (k. 86/2-87, czas nagrania: 00:39:59), Z. M. (k. 87, czas nagrania: 01:03:50), zeznania pozwanego Ł. P. (k. 91-92, czas nagrania: 00:49:27), cz. zeznania świadka T. S. (k. 50, czas nagrania: 01:16:45), cz. zeznania powoda K. S. (k. 90-91, czas nagrania: 00:02:33)

Po wyrażeniu zgody na wykonanie rurociągu, powód wskazał miejsce na jego położenie. Powód stwierdził bowiem, że wtedy uzyskane zostanie samoczynne ciśnienie wody. W planowanym pierwotnie przebiegu wodociągu, byłby on załamany i prowadził pod górę. Rurociąg został ułożony zgodnie ze wskazaniem powoda.

Najpierw rury i kable były zasypywane łopatami, żeby ich nie uszkodzić, a potem przy użyciu koparki. Do końca wykonywania przedmiotowych prac powód już się im nie sprzeciwiał.

Powód pomagał w pracach związanych z położeniem rurociągu, rozwijał z robotnikami rury do prowadzenia wody, przyniósł łopaty do zasypywania rowu i uczestniczył w jego zakopywaniu.

Dowód: zeznania świadków: J. R. (k. 48/2, czas nagrania: 00:12:32), S. R. (k. 49-50, czas nagrania: 00:42:33), S. P. (k. 86/2-87, czas nagrania: 00:39:59), Z. M. (k. 87, czas nagrania: 01:03:50), zeznania pozwanego Ł. P. (k. 91-92, czas nagrania: 00:49:27)

Ponadto w czasie wykonywania przedmiotowych prac powód przychodził i się im przyglądał.

Dowód: zeznania świadka S. R. (k. 49-50, czas nagrania: 00:42:33), cz. zeznania świadka T. S. (k. 50, czas nagrania: 01:16:45)

Powód pokazywał gdzie biegnie instalacja wodna sąsiada, aby koparka jej nie przerwała.

Dowód: zeznania świadka Z. M. (k. 87, czas nagrania: 01:03:50), cz. zeznania powoda K. S. (k. 90-91, czas nagrania: 00:02:33)

Na działkach powoda zostały położone dwie rury z tworzywa sztucznego, przy czym jedna z nich prowadzi z wykopanej studni do działki powoda, a druga do działki nr (...), tj. należącej do siostry powoda – T. S..

Ze znajdującego się na działce nr (...) domu pozwanego do studni został również położony kabel elektryczny, w celu ewentualnego zasilenia pompy, gdyby nie było tzw. samociśnienia wody.

Studnia składa się z dwóch betonowych kręgów połączonych ze sobą i tworzących jedną studnię.

Dowód: fotografie (k. 5), zeznania świadków: J. R. (k. 48/2, czas nagrania: 00:12:32), S. R. (k. 49-50, czas nagrania: 00:42:33), S. P. (k. 86/2-87, czas nagrania: 00:39:59), Z. M. (k. 87, czas nagrania: 01:03:50), zeznania pozwanego Ł. P. (k. 91-92, czas nagrania: 00:49:27), cz. zeznania świadka T. S. (k. 50, czas nagrania: 01:16:45), cz. zeznania powoda K. S. (k. 90-91, czas nagrania: 00:02:33)

Przyłącz do działki siostry powoda został wykonany i zakończony tzw. zaślepką i cały rów został zasypany, a w miejscu tym została ustawiona pionowo deska, żeby było wiadomo gdzie przyłącz się kończy. Na drugi dzień robotnicy zastali odkopany rów i przewróconą deskę, a przyłącz był zasypany częściowo.

Dowód: zeznania świadka S. R. (k. 49-50, czas nagrania: 00:42:33)

W dniu 9 listopada 2015 r. powód zadzwonił do pozwanego żądając wykopania rurociągu. Powód był później u powoda proponując wynagrodzenie za wykonanie przekopu. Powód się nie zgodził.

Pozwany otrzymał również od powoda pismo z dnia 23 listopada 2015 r. z żądaniem usunięcia rurociągu.

Dowód: zeznania świadka S. P. (k. 86/2-87, czas nagrania: 00:39:59), zeznania pozwanego Ł. P. (k. 91-92, czas nagrania: 00:49:27), cz. zeznania powoda K. S. (k. 90-91, czas nagrania: 00:02:33)

Obecnie pozwany korzysta z wody z przedmiotowej studni, która z uwagi na istnienie samociśnienia, nie wymaga używania pompy.

Pozwany ustalił z powodem, że po ukończeniu prac wyrówna teren działek powoda, ale do tej pory tego nie zrobił z uwagi na zaistniały konflikt i zainicjowanie przez niego sprawy w sądzie. Pozwany w każdej chwili jest gotów wyrównać działki powoda, doprowadzając je do pierwotnego stanu.

Dowód: zeznania pozwanego Ł. P. (k. 91-92, czas nagrania: 00:49:27)

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka T. S. i powoda K. S. w zakresie w jakim twierdzili, że powód nie wyraził nigdy zgody na wykopanie studni i położenie rurociągu, jak również że nie wiedzą czy do działki T. S. została doprowadzona woda. Zeznania te pozostawały bowiem w sprzeczności z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym w postaci zeznań świadków J. R., S. R., Z. M., S. P. oraz pozwanego Ł. P.. Z zeznań tych osób w sposób bardziej lub mniej szczegółowy wynika, że powód wyraził zgodę na kopanie, co najmniej na etapie, kiedy pozwany przystąpił do wykonywania prac, następnie wskazał miejsce pod rurociąg i aktywnie uczestniczył w zasypywaniu rowu. W sprawie przesłuchani zostali również funkcjonariusze policji, którzy przeprowadzali interwencję. B. K. niewiele z niej pamiętał, natomiast S. K. zeznała, że w trakcie interwencji strony doszły do porozumienia, co wynika również wyraźnie ze sporządzonej przez nią notatki służbowej. Jednocześnie Sąd miał na uwadze, że skoro pozwany przeprowadził rurociąg do działki siostry pozwanego, to nie zrobił tego sam z siebie, nie mając w tym interesu, ale z uwagi na objęcie tego porozumieniem zawartym z powodem.

Sąd przyjął również, że powód wyraził wstępnie zgodę na wykonanie prac kiedy pozwany był u niego w domu, zgodnie z jego zeznaniami. Trudno byłoby przyjmować, za twierdzeniami powoda, że pozwany miałby wtargnąć na nieruchomość powoda i rozpocząć prace ziemne, nie dysponując jego zgodą.

Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom T. S. i K. S. również, w zakresie w jakim twierdzili, że ojciec pozwanego S. P. miał grozić K. S. i był wobec niego agresywny, za to że się nie godzi na założenie rurociągu. Powód nie zgłaszał bowiem takich okoliczności w trakcie rozmowy telefonicznej, prowadzonej w celu wezwania policji. Takich okoliczności nie potwierdzili również będący wówczas obecni na miejscu świadkowie.

Sąd nie dał również wiary zeznaniom powoda dotyczącym tego, że kiedy przyszedł i widział, że najęci przez pozwanego robotnicy zakopują rów, zastanawiał się co robić. Zdaniem Sądu trudno sobie wyobrazić, aby powód który jeszcze przed rozpoczęciem prac koparki zadzwonił po policję, w dalszym czasie przyszedł i jedynie zastanawiał co zrobić, nie dzwoniąc po policję po raz kolejny.

Sąd zważył co następuje:

Bezspornym w ramach niniejszego postępowania było, że powód jest właścicielem działek objętych żądaniem pozwu, jak również, że na działkach tych powód przeprowadził rurociąg.

Stosownie do art. 222 § 2 k.c. przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. Na podstawie art. 222 § 2 k.c. właściciel może żądać zarówno zaniechania przez osobę trzecią korzystania z jego nieruchomości, jak i zmiany przez nią sposobu korzystania.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 listopada 2012 r., sygn. akt II CSK 176/12, żądanie przywrócenia stanu zgodnego z prawem w ramach roszczenia negatoryjnego, wymaga stwierdzenia po stronie osoby korzystającej z rzeczy bezprawności zachowania, przy czym przypisanie bezprawności odnosi się do momentu wkroczenia w sferę uprawnień właściciela. W wyroku z dnia 30 stycznia 2009 r., sygn. akt II CSK 461/08, Sąd Najwyższy wskazał, że zgoda właściciela na określony, zgodny z prawem, sposób korzystania przez osobę trzecią z jego nieruchomości uchyla bezprawność działania tej osoby. Nie dochodzi wówczas do naruszenia własności w rozumieniu art. 222 § 2 k.c. Z kolei w wyroku z dnia 6 stycznia 2005 r., sygn. akt III CK 129/04, Sąd Najwyższy podniósł, że naruszenie własności, uzasadniające roszczenie negatoryjne z art. 222 § 2 k.c., występuje w przypadku bezprawnego, fizycznego oddziaływania na rzecz lub jej właściciela w taki sposób, że utrudnia ono lub uniemożliwia wykonywanie władztwa nad rzeczą. Nie stanowi natomiast naruszenia własności nieruchomości działanie podejmowane na takiej wysokości i na takiej głębokości, że nie narusza to społeczno-gospodarczego przeznaczenia gruntu (art. 143 k.c.).

W świetle powyższego zauważenia wymaga, że żądanie ochrony własności z art. 222 § 2 k.c. napotyka pewne ograniczenia. Przede wszystkim naruszenie własności musi być bezprawne, a udzielenie przez właściciela zgody, jak wynika z powołanego orzeczenia, tę bezprawność wyłącza.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, że powód wyraził zgodę na wykopaniu studni i przeprowadzeniu rurociągu wraz z kablem elektrycznym, w związku z czym nie można mówić, że działanie pozwanego było bezprawne. W konsekwencji roszczenie powoda o podjęcie przez pozwanego działań prowadzących do zmiany sposobu korzystania z nieruchomości niezgodnego z jego wolą, okazało się bezzasadne.

Jednocześnie zauważenia wymaga, że nawet nie podzielając powyższego stanowiska, za oddaleniem powództwa przemawia również art. 5 k.c., jako pozostającym w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Sąd Najwyższy wskazał, że do możliwości oddalenia powództwa negatoryjnego z powołaniem się na art. 5 k.c. należy podchodzić bardziej liberalnie, niż w przypadku powództwa windykacyjnego, do którego art. 5 k.c. może znajdować zastosowanie jednie w wyjątkowych wypadkach. Na podstawie art. 5 k.c. można pozbawić prawo podmiotowe ochrony jedynie przez pewien czas, a właściciel, którego powództwo negatoryjne zostało oddalone z powołaniem na art. 5 k.c., może ze swojego prawa skorzystać w razie zmiany okoliczności faktycznych. Wytaczając nowe (ponowne) powództwo, powinien jednak zgłosić i uzasadnić twierdzenie, że stan faktyczny uległ tak istotnej zmianie, iż w obecnej chwili jego żądanie nie jest już sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2005 r., sygn. akt III CK 129/04).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy zauważyć należy, że przebieg rurociągu i położenie studni nie stanowi dla powoda obiektywnego utrudnienia w wykorzystywaniu jego działek, które użytkuje on rolnie. W ocenie Sądu, wbrew twierdzeniom powoda, w dalszym ciągu możliwe jest przeprowadzenie ich drenażu. Nakazanie usunięcia natomiast przedmiotowego rurociągu pozbawiłoby pozwanego dostępu do wody i naraziło na poniesienie dodatkowych kosztów. Ponadto pozwany poniósł koszty położenia rurociągu również do działki siostry pozwanego. Jednocześnie, zgodnie z powołanym stanowiskiem Sądu Najwyższego, w przypadku zmiany okoliczności sprawy mogącej polegać na zmianie przeznaczenia działek przez powoda, po których przebiega rurociąg, powód będzie miał możliwość ponownego wytoczenia powództwa.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych przepisów, Sąd orzekł jak w pkt 1 sentencji.

Stosownie do treści art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku. Zgodnie z § 4 sąd może uznać za niedopuszczane cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.

Jednocześnie art. 355 § 1 k.p.c. stanowi, iż sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

W toku postępowania powód cofnął żądanie objęte pkt 1 pozwu w zakresie dotyczącym działki nr (...) położonej w O. oraz objęte pkt 2 pozwu w zakresie zasądzenia kwoty 1 000,00 zł, po rozpoczęciu rozprawy, z kolei pozwany wyraził zgodę na cofnięcie. Sąd nie znalazł podstaw do uznania, aby cofnięcie pozwu było sprzeczne z prawem lub z zasadami współżycia społecznego, albo by zmierzało do obejścia prawa, w związku z czym Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie, jak w pkt 2 sentencji.

O kosztach Sąd orzekł jak w pkt 3 sentencji wyroku, w oparciu o art. 102 k.p.c., uznając, iż w niniejszej sprawie zachodzi przewidziany w tym przepisie wypadek szczególnie uzasadniony z uwagi na zawiły charakter przedmiotowej sprawy.