Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 10 lipca 2017 roku

Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Kazimierz Firlej

Protokolant: sekr. sądowy Katarzyna Boczek

po rozpoznaniu w dniu 4 lipca 2017 roku w Suchej Beskidzkiej na rozprawie

sprawy z wniosku J. G. (1) i M. G. (1)

z udziałem A. G., M. G. (2), M. G. (3) i Gminy Miejskiej J.

o zasiedzenie

p o s t a n a w i a:

1.  stwierdzić, że J. G. (1) syn J. i H. i M. G. (1) córka A. i A., nabyli przez zasiedzenie z dniem 26 października 2012 roku, na prawach wspólności ustawowej, prawo własności działki nr (...), o pow. 0,1890 ha, położonej w J., jedn. rej. (...), obręb (...) J., dla której Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...);

2.  nakazać pobrać od wnioskodawców J. G. (1) i M. G. (1), solidarnie, na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Suchej Beskidzkiej kwotę 834,73 zł (osiemset trzydzieści cztery 73/100 złotych) z tytułu wydatków wyłożonych ze Skarbu Państwa na opinię biegłego geodety;

3.  stwierdzić, że każdy uczestnik ponosi pozostałe koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

UZASADNIENIE

postanowienia Sądu Rejonowego w Suchej Beskidzkiej

z dnia 10 lipca 2017 r., sygn. akt I Ns 911/15

Wnioskiem z dnia 13 października 2015 r. (k. 3) wnioskodawcy J. G. (1) i M. G. (1), działając przez pełnomocnika (pełnomocnictwo k. 14), wnieśli o stwierdzenie, że z dniem 26 października 2012 r. nabyli na prawach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej przez zasiedzenie własność nieruchomości składającej się z działki o nr ewid. (...), o łącznej pow. 0,1890 ha, położonej w J., objętej księgą wieczystą nr (...) oraz o zasądzenie solidarnie od uczestników na rzecz wnioskodawców kosztów niniejszego postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawcy wskazali, że mieszkają w domu zlokalizowanym na działce o nr ewid. (...), objętej księgą wieczystą nr (...), który należał do rodziców J. G. (1), a po ich śmierci stanowi własność jego rodzeństwa oraz jego dzieci. Wykonując władztwo nad swoją nieruchomością rodzina G. posiadała również samoistnie działkę stanowiącą przedmiot wniosku. Początkowo władztwo było wykonywane przez ojca wnioskodawcy, a po jego śmierci w dniu 25 października 1982 r., faktyczne samoistne władztwo nad nieruchomością przejął wnioskodawca, który od zawarcia związku małżeńskiego w dniu 1 czerwca 1985 r., sprawuje je wraz z wnioskodawczynią M. G. (1). Działka nr (...) pozostaje ogrodzona i zagospodarowana łącznie z działką nr (...). Dotychczasowe władanie przez wnioskodawców przedmiotową działką nie było kwestionowane.

W odpowiedzi na wniosek z dnia 4 grudnia 2015 r. (k. 53) uczestnicy M. G. (3), A. G. i M. G. (2), działając przez pełnomocnika (pełnomocnictwo k. 95), wnieśli o oddalenie wniosku oraz zasądzenie od wnioskodawców na rzecz uczestników kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uczestnicy zakwestionowali samoistne posiadanie wnioskodawców od dnia 25 października 1982 r., wskazując, że faktycznym posiadaczem nieruchomości był J. M., który w dniu 18 czerwca 1997 r. darował swój udział w wysokości (...) części J. L. i M. G. (2). W tym samym dniu J. L. odkupił udziały w nieruchomości od pozostałych współwłaścicieli. J. L. i M. G. (2) nie użytkowali realnie działki, ale ujawniali oni swoje posiadanie przez dokonywanie różnego rodzaju czynności prawnych związanych z nieruchomością, takich jak regulowanie podatku rolnego. J. L. prowadził z wnioskodawcą rozmowy na temat odkupienia od niego przedmiotowej działki. Aktem notarialnym z dnia 28 lipca 2015 r. działkę nr (...), nabyli A. G. i M. G. (3). A. G. wezwał wnioskodawcę do wydania mu nieruchomości.

Uczestnik Gmina Miejska J. w odpowiedzi na wniosek z dnia 10 grudnia 2015 r. (k. 97) wniósł o oddalenie wniosku o zasiedzenie części działki nr (...) o pow. odpowiadającej udziałowi Miasta J. w ww. nieruchomości, na której w świetle obowiązującego miejskiego planu zagospodarowania przestrzennego Miasta J. uchwalonego w 2006 r. naniesiona jest droga gminna.

Na rozprawie w dniu 4 lipca 2017 r. (k. 209) pełnomocnik wnioskodawców oraz pełnomocnik uczestników A. G., M. G. (2) i M. G. (3) podtrzymali swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie. Z kolei pełnomocnik uczestnika Gminy Miejskiej J. (pełnomocnictwo k. 156) wniósł o oddalenie wniosku, a w zasadzie pozostawił wniosek do rozstrzygnięcia Sądu, wskazując, że nie liczy kosztów zastępstwa prawnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Przedmiotem sprawy jest położona w J. nieruchomość stanowiąca działkę ewidencyjną o nr (...), jedn. rej. (...), o pow. 0,1890 ha, zakwalifikowana jako użytek orny, objęta księgą wieczystą nr (...), w której jako właściciele ujawnieni pozostają M. G. (2) w 517/2304 częściach, M. G. (3) i A. G. w 1235/2304 częściach na zasadzie wspólności umownej majątkowej małżeńskiej rozszerzonej oraz Gmina Miejska J. w 552/2304.

Dowód: odpis zwykły księgi wieczystej nr (...) (k. 26-29), wypis z rejestru gruntów dla jedn. rej. (...) (k. 30), opinia z dnia 21 lutego 2017 r. (k. 179)

Działka ewid. nr (...) graniczy z działką nr (...), o pow. 0,2288, stanowiącą tereny mieszkaniowe i grunty orne, objętą księgą wieczystą nr (...), w której jako właściciele wpisani są H. G. (1) w ½ części i J. G. (2) w ½ części.

J. G. (1) zmarł w dniu 25 października 1982 r. Spadek po nim wraz z wchodzącym w skład spadku gospodarstwem rolnym na podstawie testamentu nabyła żona H. G. (2) w całości.

Spadek po H. G. (2) zmarłej w dniu 29 maja 2002 r. na podstawie testamentu alograficznego z dobrodziejstwem inwentarza nabyli w 4/10 częściach córka J. G. (3), i syn J. G. (4) oraz po 1/10 części wnuki: M. G. (4), K. G., P. G. (1) i J. G. (5).

Dowód: odpis zwykły księgi wieczystej nr (...) (k. 17-19), wypis z rejestru gruntów dla jedn. rej. G. (...) (k. 20-21), mapa ewidencyjna (k. 22), postanowienie Sądu Rejonowego w Nowym Targu z dnia 10 października 1985 r., sygn. akt I Ns 172/84 (k. 23), postanowienie Sądu Rejonowego w Suchej Beskidzkiej z dnia 2 kwietnia 2012 r., sygn. akt I Ns 228/11 (k. 24), odpis skrócony aktu zgonu (k. 31)

Wnioskodawcy J. G. (1) i M. G. (1) zawarli związek małżeński w dniu 1 czerwca 1985 r.

Dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa (k. 25)

W dniu 18 czerwca 1997 r. J. M., działając w imieniu Z. L., darował J. L. cały jej udział wynoszący 180/1152 w przedmiotowej działce nr (...). Z kolei swój udział w wysokości 155/1152 części J. M. darował M. G. (2).

W tym samym dniu swoje udziały w przedmiotowej działce J. L. sprzedali A. L. (udział w wysokości 23/1152 cz.) i B. G. (udział w wysokości 23/1152 cz.).

Dowód: akt notarialny Rep. A nr (...) (k. 60-62), akt notarialny Rep. A nr (...) (k. 63-65), akt notarialny Rep. A nr (...) (k. 66-68), akt notarialny Rep. A nr (...) (k. 69-71)

W dniu 28 lipca 2015 r. J. L. sprzedał małżonkom M. G. (3) i A. G. udział wynoszący 1235/2304 części we współwłasności działki nr (...).

Dowód: akt notarialny Rep. A nr (...) (k. 88-92)

J. L. płacił w latach 2006 – 2015 podatek od przedmiotowej działki.

Dowód: decyzje Burmistrza Miasta J. z dnia: 2 lutego 2015 r. wraz z potwierdzeniem przelewu (k. 72-72/2), 27 stycznia 2014 r. (k. 73), 28 stycznia 2013 r. (k. 74), 3 lutego 2011 r. wraz z potwierdzeniem przelewu (k. 75-75/2), 9 lutego 2010 r. wraz z potwierdzeniem przelewu (k. 76-76/2), 12 lutego 2009 r. wraz z potwierdzeniem przelewu (k. 77-77/2), 11 lutego 2008 r. (k. 78), 14 lutego 2007 r. wraz z potwierdzeniem przelewu (k. 79), 9 lutego 2006 r. wraz z potwierdzeniem przelewu (k. 80), cz. zeznania uczestniczki M. G. (2) (k. 208/2-209, czas nagrania: 00:56:51)

Działka nr (...) była użytkowana przez H. G. (2) i J. G. (1). Ponieważ na sąsiedniej działce nr (...) posiadali oni budynek mieszkalny, w którym zamieszkiwali, działkę nr (...) użytkowali gospodarczo, sadząc na niej ziemniaki, siejąc zboże. Po części działki chodziły kury i kaczki.

Po śmierci J. G. (1) działkę nr (...) w posiadanie objęli mieszkający również w we wskazanym wyżej budynku mieszkalnym wnioskodawcy. Wnioskodawcy kosili na niej trawę, odrzucali z niej śnieg, sadzili kwiaty, prowadzili ogródek warzywny.

Dowód: fotografie (k. 192-196), szkic działek (k. 197), zeznania świadka P. M. (k. 138-138/2, czas nagrania: 00:25:37; k. 138/2-139, czas nagrania: 00:12:13), zeznania świadka P. G. (2) (k. 138/2, czas nagrania: 01:02:34), zeznania świadka M. S. (k. 138/2-139, czas nagrania: 01:17:52), zeznania świadka B. B. (k. 159-159/2, czas nagrania: 00:23:39), zeznania świadka W. S. (k. 159/2, czas nagrania: 00:47:17), zeznania świadka J. S. (1) (k. 160, czas nagrania: 01:01:59), zeznania świadka W. M. (k. 160-160/2, czas nagrania: 01:15:49), zeznania świadka J. S. (2) (k. 160/2-161, czas nagrania: 01:28:10), zeznania wnioskodawcy J. G. (1) (k. 207/2-208, czas nagrania: 00:03:06), zeznania wnioskodawczyni M. G. (1) (k. 208, czas nagrania: 00:32:56), cz. zeznania świadka J. L. (k. 140-140/2, czas nagrania: 02:15:38), cz. zeznania uczestniczki M. G. (2) (k. 208/2-209, czas nagrania: 00:56:51)

Działka nr (...) była ogrodzona wraz z należącą do wnioskodawców działką nr (...). Początkowo był to płot drewniany, potem wnioskodawca wykonał ogrodzenie siatkowe. Od strony ul. (...) znajdowała się drewniana brama, zamykana na kłódkę, wykonana jeszcze przez rodziców wnioskodawcy.

Dowód: zeznania świadka P. M. (k. 138-138/2, czas nagrania: 00:25:37; k. 138/2-139, czas nagrania: 00:12:13), zeznania świadka P. G. (2) (k. 138/2, czas nagrania: 01:02:34), zeznania świadka B. B. (k. 159-159/2, czas nagrania: 00:23:39), zeznania świadka W. S. (k. 159/2, czas nagrania: 00:47:17), zeznania świadka J. S. (1) (k. 160, czas nagrania: 01:01:59), zeznania świadka J. S. (2) (k. 160/2-161, czas nagrania: 01:28:10), cz. zeznania świadka J. M. (k. 139-139/2, czas nagrania: 01:36:29), cz. zeznania świadka J. L. (k. 140-140/2, czas nagrania: 02:15:38), zeznania wnioskodawcy J. G. (1) (k. 207/2-208, czas nagrania: 00:03:06), zeznania wnioskodawczyni M. G. (1) (k. 208, czas nagrania: 00:32:56)

Przedmiotowa działka była przedzielona płotem, który odgradzał od podwórka część uprawną, aby nie przechodziły na nią kury.

Dowód: zeznania świadka B. B. (k. 159-159/2, czas nagrania: 00:23:39), zeznania świadka W. S. (k. 159/2, czas nagrania: 00:47:17), zeznania wnioskodawcy J. G. (1) (k. 207/2-208, czas nagrania: 00:03:06), zeznania wnioskodawczyni M. G. (1) (k. 208, czas nagrania: 00:32:56)

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków J. M., M. M., J. L. i uczestniczki M. G. (2) w zakresie w jakim twierdzili, że przedmiotowa nieruchomość pozostawał w posiadaniu S. M. od 1975 r. i była przez rodzinę M. używana rolniczo. Sąd odmówił waloru wiarygodności zeznaniom świadków M. M. i J. L. dotyczącym tego, że wnioskodawcy przedmiot sprawy dzierżawili, jak również zeznaniom J. L., S. S. S. (2), w zakresie w jakim zeznali, że od 1997 r. J. L. zaczął zajmować się działką z M. G. (2), i pozostawała ona w ich posiadaniu. Sąd nie dał również wiary świadkowi M. K., w zakresie w jakim twierdził, że w 1998 r. od strony ul. (...) na działkę nie prowadziło ogrodzenie.

Zeznań wymienionych świadków we wskazanym zakresie nie potwierdził bowiem pozostały zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym zeznania świadków P. M., P. G. (2), M. S., B. B., W. S., J. S. (1), W. M. oraz wnioskodawców. Zeznaniom tych świadków Sąd dał wiarę w całości, mając na uwadze, że byli osobami obcymi dla stron, niezainteresowanymi wynikiem niniejszego postępowania, jak również czerpiącymi wiedzę na temat przedmiotu sprawy z własnych obserwacji. I tak: P. M. mieszkał w pobliżu przedmiotu sprawy od urodzenia w 1957 r., podobnie jak i P. G. (2) urodzona w (...) r., M. S. urodzony w (...) r., B. B. urodzona w (...) r. i W. S. urodzony w (...) r. Niedaleko od działki nr (...) mieszkali również od 1975 r. J. S. (1), od 1962 r. W. M. i od 1988 r. J. S. (2).

Odmawiając wiarygodności zeznaniom świadków J. M. i M. M. Sąd miał na uwadze, że mieszkają oni w odległości około 3 km od przedmiotowej działki. M. M. zeznała, że wiadomości na temat przedmiotu sprawy ma od czasu poznania męża, tj. od 23 lat temu. Z kolei J. L. przyznał, że gdy J. M. przekazał mu udział w działce to jej nie odebrał, gdyż dokładnie nie orientował się do jej położenia. Następnie nie wprowadził fizycznie w posiadanie działki A. G. i M. G. (3), przy czym osoby te wiedziały, że działka jest w rękach wnioskodawców. Co do świadka M. K., to jak wynika z jego zeznań, informacje podawane przez niego nie stanowiły jego własnej wiedzy, lecz jedynie powtórzenie informacji uzyskanych od J. L.. Z kolei M. G. (2) zeznała, że o tym, że J. M. użytkował przedmiotową działkę wie od niego.

Sąd nie poczynił ustaleń dotyczących okoliczności dzierżawienia przez J. i H. G. (2) działek od S. M., bowiem przesłuchiwani w sprawie świadkowie nie byli tego w stanie jednoznacznie stwierdzić. Jednocześnie nawet gdyby przyjąć, że H. G. (2) dzierżawiła przedmiotową działkę, to na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w żaden sposób nie można było przyjąć, że działkę dzierżawili wnioskodawcy.

Sąd zważył co następuje:

Wniosek zasługiwał na uwzględnienie.

Zasiedzenie polega na nabyciu przez osobę nieuprawnioną prawa podmiotowego z mocy samego prawa i jest konsekwencją długotrwałego faktycznego wykonywania tego prawa. Nabycie własności w drodze zasiedzenia uzależnione zostało zgodnie z art. 172 k.c. od spełnienia dwóch podstawowych przesłanek: władania nieruchomością jako posiadacz samoistny oraz upływu ustawowego terminu zasiedzenia. Konieczną przesłanką zasiedzenia udziału w prawie własności jest samoistne posiadanie, którego ustawową definicję zawiera art. 336 k.c., stosownie do którego posiadanie ma charakter posiadania samoistnego, jeżeli posiadacz włada rzeczą jak właściciel, a więc wykonuje wszelkie uprawnienia składające się na treść prawa własności we własnym imieniu i na własny rachunek. O tym, czy posiadanie ma charakter posiadania samoistnego, decydują okoliczności faktyczne o charakterze przede wszystkim zewnętrznym (zachowanie się posiadacza względem przedmiotu posiadania dostrzegalne dla innych osób, np. zagospodarowanie gruntu zgodnie z jego przeznaczeniem). Artykuł 339 k.c. przewiduje, domniemanie, że ten kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym, z kolei art. 340 k.c. domniemanie ciągłości posiadania.

W ramach niniejszego postępowania Sąd w całości podzielił stanowisko wnioskodawców. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika bowiem, że przedmiotowa nieruchomość po śmierci J. G. (1) w dniu 25 października 1982 r. znalazła się w posiadaniu wnioskodawców, którzy wykorzystywali ją jako swoje podwórko i ogród, kosili trawę, sadzili kwiaty. Nikt poza wnioskodawcami nie był na tej nieruchomości widywany, jak również nikt nie zgłaszał do niej pretensji.

Samo płacenie podatku za przedmiotową działkę przez J. L. jest tylko jedną z okoliczności, która mogłaby przemawiać za posiadaniem samoistnym, ale nie jedynym i na pewno niewystarczającym. Ponadto J. L. i M. G. (2) przyznali, że faktycznie działkę użytkował wnioskodawca w związku z czym proponowali mu jej sprzedaż. Postępowanie dowodowe nie wykazało natomiast, aby J. L., czy też M. G. (2) wykonywali jakieś inne akty posiadania wobec przedmiotowej działki.

Powyższe okoliczności wskazują, iż posiadanie przedmiotowych działek przez wnioskodawców miało charakter posiadania samoistnego. Domniemania samoistności oraz ciągłości posiadania nieruchomości - wynikające z art. 339 k.c. i art. 340 k.c. – nie zostały obalone.

Drugą przesłanką, której spełnienie prowadzi do zasiedzenia nieruchomości jest upływ czasu, który w zależności od dobrej lub złej wiary posiadacza wynosi odpowiednio 20 i 30 lat.

Decydującym momentem dla oceny, czy posiadaczowi należy przypisać dobrą, czy złą wiarę, jest chwila uzyskania posiadania. Zgodnie z ugruntowanym poglądem judykatury, dobra wiara posiadacza polega na usprawiedliwionym w danych okolicznościach przekonaniu, że przysługuje mu takie prawo do władania rzeczą, jakie faktycznie wykonuje właściciel. Natomiast w złej wierze będzie ten, kto ma świadomość, że prawo własności danej nieruchomości mu nie przysługuje. Momentem decydującym dla oceny dobrej lub złej wiary posiadacza jest zgodnie z art. 172 k.c. chwila objęcia nieruchomości w posiadanie, a późniejsza świadomość co do osoby właściciela nieruchomości posiadacza, która mogłaby mieć wpływ na zmianę dobrej wiary na złą wiarę nie ma wpływu na sposób liczenia terminu, po którym następuje stwierdzenie zasiedzenia. Domniemanie istnienia dobrej wiary (art. 7 k.c.) może być obalone przez same okoliczności faktyczne, wskazujące w niewątpliwy sposób na istnienie złej wiary posiadacza.

W ocenie Sądu – mając na względzie zebrany w sprawie materiał dowodowy – wnioskodawcy weszli w posiadanie przedmiotowej działki w złej wierze. Musieli mieć bowiem świadomość, że obejmując w posiadanie nieruchomość nie dysponują względem niej żadnym tytułem prawnym.

Pozostawanie przez J. G. (1) i M. G. (1) w złej wierze oznacza, iż wymagany okres do zasiedzenia przedmiotowych działek wynosił zgodnie z art. 172 § 2 k.c. 30 lat. Za początek biegu terminu Sąd przyjął dzień 26 października 1982 r., tj. dzień po śmierci ojca wnioskodawcy, od którego wnioskodawcy objęli przedmiot sprawy w posiadanie. Skutkowało to ustaleniem, że z dniem 26 października 2012 r. wnioskodawcy nabyli przez zasiedzenie do majątku objętego wspólnością ustawową małżeńską prawo własności położonej w J. nieruchomości stanowiącej działkę ewid. o nr (...), o czym Sąd orzekł w punkcie 1 sentencji postanowienia.

Stosownie do przepisu art. 31 § 1 k.r.o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. W dacie nabycia przez wnioskodawców udziałów w prawie własności nieruchomości pozostawali oni w związku małżeńskim i w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, dlatego też nabyte w drodze zasiedzenia udziały weszły do majątku wspólnego wnioskodawców.

O kosztach postępowania Sąd orzekł jak w pkt 2 i 3 sentencji. Sąd nakazał pobrać od wnioskodawców solidarnie, jako zainteresowanych wynikiem postępowania, na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Suchej Beskidzkiej kwotę 834,73 zł, która została wyłożona ze Skarbu Państwa na opinię biegłego geodety. Co do pozostałych kosztów postępowania Sąd orzekł w myśl art. 520 § 1 k.p.c.