Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 8 lutego 2016 roku (data prezentaty) wniesionym do Sądu Rejonowego dla Krakowa - Podgórza w Krakowie powódka K. S. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Oddział w Polsce kwoty 1.646, 42 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że na kwotę 1.646, 42 zł składa się kwota 1.360,32 zł wyegzekwowana od niej na rzecz pozwanego na podstawie tytułu wykonawczego, który został uchylony oraz skapitalizowane odsetki od pobranych kwot liczone od daty ściągnięcia tych kwot z emerytury powódki do dnia 3 lutego 2016 roku.

(pozew – k. 1-2v)

W odpowiedzi na pozew, pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Nadto wskazał, że aktualna forma prowadzenia działalności to (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. i podniósł zarzut niewłaściwości miejscowej Sądu Rejonowego dla Krakowa - Podgórza w Krakowie.

(odpowiedź na pozew – k. 29-34)

Postanowieniem z dnia 3 czerwca 2016 roku tamtejszy Sąd stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i przekazał sprawę do Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa w W..

(postanowienie – k. 88)

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

W dniu 14 lutego 2013 r. Sąd Rejonowy Lulin – Zachód w Lublinie w sprawie z powództwa (...) Oddział w Polsce z siedzibą w W. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym nakazał K. S. zapłacić na rzecz powoda kwotę 739, 50 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 6 września 2012 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 210, 78 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

(k. 7 – nakaz zapłaty)

Od powyższego nakazu zapłaty K. S. złożyła sprzeciw, a postanowieniem z dnia 26 lutego 2015 roku w sprawie XII C 1124/15/P Sąd Rejonowy dla Krakowa – Podgórza umorzył postępowanie w sprawie o zapłatę przeciwko K. S..

(bezsporne)

W dniu 19 września 2013 roku S. A. z siedzibą w P. Oddział w Polsce z siedzibą w W. wniósł do Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy – Mokotowa w W. M. P. o egzekucję wierzytelności stwierdzonej wskazanym wyżej nakazem zapłaty, wraz z kosztami postępowania sądowego i kosztami postępowania egzekucyjnego.

(wniosek – k. 1 akt Km 121179/13)

Na podstawie wskazanego wyżej nakazu zapłaty, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 10 kwietnia 2013 r., komornik sądowy prowadził przeciwko K. S. egzekucję w sprawie KM 121179/13 i wyegzekwował na rzecz wierzyciela następujące kwoty: w dniu 15.11.2013 r. kwotę 444, 14 zł z czego kwota 389, 66 zł została przekazana pozwanemu wierzycielowi, w dniu 15.12.2013 r. kwotę 444, 14 zł z czego kwota 410, 78 zł została przekazana pozwanemu wierzycielowi, w dniu 15.01.2014 r. kwotę 443, 09 zł z czego kwota 366, 53 zł została przekazana pozwanemu wierzycielowi, w dniu 15.02.2014 r. kwotę 28,95 zł. Łącznie kwota wyegzekwowana od powódki na rzecz pozwanego wynosiła 1360, 32 zł, przy czym kwota 1166, 97 zł została przekazana wierzycielowi, a kwota 297, 17 zł stanowiła koszty postępowania egzekucyjnego.

(zaświadczenie – k.9, postanowienie – k.38 akt KM 121179/13, bezsporne co do kwot przekazanych pozwanemu przez komornika)

W dniu 28.10.2013 r. pomiędzy S. A. z siedzibą w P. a C. Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym w W. została zawarta umowa sprzedaży wierzytelności, w tym wierzytelności wobec K. S..

W § 7 pkt 1 umowa sprzedaży wierzytelności przewidywała, iż kupujący, tj. Ceres Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. w terminie 6 miesięcy od daty zawarcia umowy dokona zawiadomienia właściwych organów egzekucyjnych o nabyciu wierzytelności, z zastrzeżeniem, że bankowi przysługuje uprawnienie do skrócenia terminu do zawiadomienia komorników do 4 miesięcy od daty zawarcia umowy poprzez złożenie oświadczenia kupującemu. Postanowiono nadto, że od momentu zawiadomienia, kupujący zwalnia bank z obowiązku podejmowania czynności w postepowaniu egzekucyjnym.

W § 9 pkt 1 umowy strony postanowiły, że w przypadku dokonania przez dłużników po dniu rozliczenia spłaty na rachunek banku całości lub części wierzytelności, cedent przekaże cesjonariuszowi otrzymane środki.

(k. 38 i następne – umowa sprzedaży wierzytelności)

Dnia 3 sierpnia 2015 roku S. A. z siedzibą w P. przekształcił się w (...) Bank (...) S.A. w W.. W dniu 31 maja 2015 r. (...) Bank (...) S.A. połączył się z Bank (...) S.A. i działa pod (...) Bank (...) S.A. w W..

(bezsporne, odpis z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego –k. 104-136)

Powyższy stan faktyczny – zasadniczo bezsporny pomiędzy stronami - Sąd ustalił przede wszystkim na podstawie powołanych w jego opisie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. Dokumenty te nie były kwestionowane przez żadną ze stron, a w ocenie Sądu nie było podstaw, by poddawać w wątpliwość okoliczności faktyczne wynikające z ich treści. Dlatego Sąd uznał, że dowody z tych dokumentów tworzą spójny, nie budzący wątpliwości w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a przez to w pełni zasługujący na wiarę materiał dowodowy.

Czyniąc ustalenia faktyczne Sąd uwzględnił, zgodne twierdzenia stron w trybie art. 229 k.p.c. oraz twierdzenia strony, którym przeciwnik nie przeczył w trybie art. 230 k.p.c. Odnosi się to przede wszystkim do wniesienia sprzeciwu przez K. S. w sprawie VI Nc-e (...) Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lubinie oraz formy prawnej działalności i firmy pozwanego banku.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w przeważającej części.

W sprawie jest bezspornym, iż pozwany prowadził przeciwko powódce postępowanie egzekucyjne w wyniku, którego wyegzekwował od niej kwotę 1166, 97 zł z tytułu wierzytelności zasądzonej na jego rzecz nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, który utracił moc wobec wniesienia sprzeciwu. Przeciwko zasadności powództwa pozwany kierował zarzuty, które Sąd przeanalizuje poniżej.

Po pierwsze, pozwany podnosił, iż w związku z zawarciem umowy sprzedaży wierzytelności wobec powódki na rzecz C. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. nie był wierzycielem powódki i stroną postępowania egzekucyjnego. Nadto zgodnie z § 7 i 8 umowy to na cesjonariuszu spoczywał obowiązek dokonania zawiadomienia właściwych organów egzekucyjnych, jak również dłużników wierzytelności o zmianie wierzyciela i podjęcia przewidzianych prawem działań w celu dalszego prowadzenia egzekucji.

Powyższy argument jest chybiony kiedy zważy się, że z wnioskiem o wszczęcie egzekucji przeciwko K. S. wystąpił pozwany, to zatem on był dysponentem i stroną postępowania egzekucyjnego. Istotnie, w opisanej wyżej umowie przelewu strony postanowiły, iż C. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. dokona zawiadomienia właściwych organów egzekucyjnych o nabyciu wierzytelności jednak przedmiotowe zawiadomienie miało być dokonane w terminie 6 miesięcy od daty zawarcia umowy, tj. do dnia 28 kwietnia 2014 roku. Trzeba w tym miejscu zauważyć, że pozwany cedent nie wykazał, aby skorzystał z uprawnienia do skrócenia terminu do zawiadomienia komorników do 4 miesięcy od daty zawarcia umowy poprzez złożenie oświadczenia cesjonariuszowi. W tym stanie rzeczy, należy stwierdzić, że egzekucja z emerytury powódki została zakończona dwa miesiące przed upływem zakreślonego cesjonariuszowi terminu 6 miesięcy na zawiadomienie organów egzekucyjnych, w tym oczywiście komornika, o nabyciu wierzytelności. Zdaniem Sądu bezzasadne są zatem twierdzenia pozwanego, iż to C. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. ponosi odpowiedzialność za prowadzenie egzekucji przeciwko powódce, gdyż powinien był zawiadomić komornika o nabyciu egzekwowanej wierzytelności. Takie stanowisko nie znajduje oparcia w umowie sprzedaży wierzytelności, która stanowiła, iż dopiero od momentu zawiadomienia organu egzekucyjnego, kupujący cesjonariusz zwalnia cedenta – pozwanego w niniejszej sprawie z obowiązku podejmowania czynności w postępowaniu egzekucyjnym. Działanie pozwanego w postępowaniu egzekucyjnym było więc zgodne z umową sprzedaży wierzytelności.

W tym stanie rzeczy jako chybiony należy ocenić zarzut, że pozwany nie ma legitymacji biernej w niniejszej sprawie.

Nietrafny jest także argument, iż K. S. była wielokrotnie informowana o cesji wierzytelności, gdyż pozwany tej okoliczności nie udowodnia zgodnie z dyspozycją art. 6 kc i 232 kpc. Wprawdzie w aktach sprawy są adresowane do powódki pisma zawierające tego rodzaju informację datowane na dzień 13 marca 2014 roku i 15 kwietnia 2014 r., ale pozwany nie wykazał doręczenia ich powódce. Nadto nawet, gdyby przyjąć, iż zostały one doręczone, to uwzględniając datę ich sporządzenia, doręczenie musiałoby nastąpić po wyegzekwowaniu spornej kwoty, co nie zmienia oceny prawnej dokonanej przez Sąd w niniejszej sprawie.

Z tych wszystkich względów Sąd uznał za zasadne roszczenie powódki o zapłatę kwoty 1424, 55 zł, na którą składają się kwoty przekazane przez komornika pozwanemu w wysokości 389, 66 zł, 410, 78 zł, 366, 53 zł oraz skapitalizowane odsetki ustawowe liczone od dnia wyegzekwowania wskazanych kwot do dnia 3 lutego 2016 roku. Odsetki od kwoty 389, 66 zł wyniosły 90,13 zł, od kwoty 414, 14 zł wyniosły 90,63 zł, od kwoty 443, 09 zł wyniosły 76, 82 zł. Łącznie zatem – w wyniku zsumowania powyższych kwot – Sąd zasądził na rzecz powódki kwotę 1424, 55 zł, a w pozostałej części powództwo oddalił ze względów, o których niżej.

Podstawę prawną wywiedzionego powództwa stanowiła dyspozycja art. 410 kc § 1 i § 2 kc w zw. z art. 405 kc. Na podstawie poczynionych ustaleń faktycznych Sąd uznał kwotę pobraną przez pozwanego od powódki (tj. kwotę 1166, 97 zł) za świadczenie nienależne w rozumieniu art. 405 kc, który stanowi, iż kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Natomiast zgodnie z art. 410 § 1 kc, powołany przepis stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.

Definicję świadczenia nienależnego ustawodawca zawarł w treści § 2 przywołanego przepisu, zgodnie z którym świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Uzasadniając zastosowanie powołanego przepisu do oceny stanu faktycznego w niniejszej sprawie należy podnieść, że bezpodstawne wzbogacenie na gruncie art. 405 k.c. ujmowane jest szeroko. Stanowi ono samoistne źródło zobowiązania, gdyż powstaje niezależnie od tego, w jaki sposób lub za czyją sprawą ktoś uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby (za wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 2 sierpnia 2007 r. w sprawie V CSK 152/07, LEX nr 465613) . W orzecznictwie wskazuje się, że między zubożeniem i wzbogaceniem musi zachodzić tego rodzaju zależność, aby można uznać, że są to dwie strony tego samego przesunięcia jakiejś wartości z jednego majątku do drugiego. Nie ma wątpliwości, że taka sytuacja faktyczna miała miejsce w niniejszej sprawie, gdyż wobec utraty mocy przez nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym wskutek wniesienia sprzeciwu, odpadała podstawa świadczenia powódki.

Zgodnie z art. 409 kc obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. W niniejszej sprawie pozwany podnosił, że nie jest wzbogacony, ponieważ uzyskaną od powódki korzyść przekazał – zgodnie z umową sprzedaży wierzytelności – cesjonariuszowi. Ciężar dowodu okoliczności, że ten kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już w wzbogacony, obciąża bezpodstawnie wzbogaconego ( tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 21 grudnia 2012 r. I ACa 666/12 LEX nr 1289570; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2012 r. I PK 46/12 LEX nr 1216838; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2010 r. II PK 246/09 LEX nr 574533). W ocenie Sądu, pozwany nie wykazał aby zużył otrzymane świadczenie w ten sposób, że nie jest aktualnie wzbogacony. Przeciwnie, skoro pozwany jak twierdzi, przelał otrzymaną kwotę na rzecz cesjonariusza, to tym samym pozostał wzbogaconym, bo zapłacił swoje zobowiązanie.

Pozwany nie jest natomiast wzbogacony w kwocie większej niż przekazana mu przez komornika, stąd żądanie zapłaty w wysokości przekraczającej tę kwotę oraz kwotę skapitalizowanych odsetek Sąd oddalił jako nieuzasadnione.

Zgodnie z art. 482 § 2 kc, od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa chyba, ze po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. W niniejszej sprawie Sąd uznał za uzasadnioną kapitalizację odsetek od kwot wyegzekwowanych od powódki w łącznej wysokości 257, 58 zł i na podstawie powołanego przepisu zasądził przedmiotową kwotę na rzecz powódki. Łącznie zatem Sąd zasądził na rzecz powódki kwotę 1424, 55 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 lutego 2016 roku od dnia zapłaty.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie odsetek ustawowych za opóźnienie znajduje uzasadnienie w treści art. 481 § 2 k.c. i art. 455 k.c. Zdaniem Sądu odsetki za opóźnienie w przypadku nienależnego świadczenia należą się dopiero od chwili wezwania dłużnika przez wierzyciela na podstawie art. 455 k.c. do zwrotu wzbogacenia (uzasadnienia wyroków Sądu Najwyższego: z 24.04.2003 r., sygn. I CKN 316/01, OSNC 2004, nr 7-8, poz. 117 i z 3.02.2006 r., sygn. I CSK 17/05). Pozwany nie kwestionował natomiast tego, że pismem z dnia 7 stycznia 2016 r. –doręczonym mu 11 stycznia 2016 roku – powódka wezwała go do zapłaty kwoty 1360, 32 zł w nieprzekraczalnym terminie 7 dni od daty doręczenia. Termin ten upłynął bezskutecznie, a uznając, iż odsetki należą się od daty wynikającej z wezwania do zapłaty, tj. od dnia 19 stycznia 2016 roku, Sąd uznał za usprawiedliwione żądanie zapłaty odsetek od daty wniesienia pozwu, tj. 8 lutego 2016 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o treść art. 100 kpc rozdzielając je stosunkowo pomiędzy stronami procesu. Powódka wygrała sprawę w zakresie 86,51 % swojego żądania, a zatem Sąd obciążył ją kosztami procesu w 13, 49 %, a pozwanego w 86,51 % szczegółowe wyliczenie tych kosztów pozostawiając referendarzowi sądowemu zgodnie z dyspozycja art. 108 kpc.