Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: Paulina Filipkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 stycznia 2018 r. w Warszawie

sprawy B. Z. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania B. Z. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 26 kwietnia 2017 r. znak: (...)

- zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje B. Z. (1) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 listopada 2016 roku na okres dwóch lat.

UZASADNIENIE

B. Z. (1) w dniu 2 maja 2017r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 26 kwietnia 2017r., znak: (...), odmawiającej przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona podniosła, że nie zgadza się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS. Wskazała, że pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy do 31 października 2016r. Nadmieniła, że pomimo podjętej rehabilitacji jej stan zdrowia nie poprawił się, a Komisja Lekarska ZUS nie dokonała kompleksowej oceny jej stanu zdrowia, w tym przede wszystkim nie uwzględniła faktu, że cierpi na padaczkę. Poza tym występują u niej dysfunkcje o podłożu ortopedycznym, które w znacznym stopniu utrudniają wykonywanie dotychczasowej pracy.

W związku z przedstawioną argumentacją i błędną, jej zdaniem, odmową przyznania prawa do świadczenia rentowego, B. Z. (1) wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, o którą wnioskowała (odwołanie z dnia 2 maja 2017r., k. 2-4 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że ubezpieczona pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 31 października 2016r. W dniu 12 października 2016r. złożyła wniosek o ponowne ustalenie prawa do świadczenia rentowego i w toku postępowania orzeczniczego ostatecznie została skierowana na badanie do Komisji Lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z dnia 28 listopada 2016r. uznała, iż nie jest ona niezdolna do pracy. W oparciu o powyższe orzeczenie Komisji Lekarskiej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (odpowiedź ZUS na odwołanie z dnia 18 maja 2017r., k. 6 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. Z. (1), ur. (...), posiada wykształcenie średnie, a pracowała na różnych stanowiskach – kasjerka-rejestratorka, bufetowa, kelnerka, rejestratorka medyczna, pomoc laboratoryjna, zastępca kierownika baru, a ostatnio jako redaktor (świadectwa pracy, k. 4-9 a.r. tom I).

Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności orzeczeniem z dnia 21 stycznia 2009r. zaliczył ubezpieczoną do znacznego stopnia niepełnosprawności. Wskazane orzeczenie zostało wydane na stałe (orzeczenie Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, k. 5 a.s.).

Ubezpieczona od 1 września 2005r. pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Kolejnymi decyzjami organ rentowy przyznawał jej prawo do renty na dalsze okresy. Decyzją z dnia 19 maja 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., w wykonaniu wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie, VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 kwietnia 2016r. przyznał B. Z. (1) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 1 listopada 2015r. do dnia 31 października 2016r. (decyzja z dnia 13 grudnia 2005r., k. 45 a.r. tom I, decyzja z dnia 5 marca 2007r., k. 52 a.r. tom I, decyzja z dnia 25 marca 2009r., k. 69 a.r. tom I, decyzja z dnia 10 maja 2010r., k. 81 a.r. tom I, decyzja z dnia 24 maja 2011r., k. 93 a.r. tom I, wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 16 kwietnia 2013r., sygn. akt VII U 528/12, k. 179 a.r. tom I, decyzja z dnia 23 maja 2013r., k. 201-205 a.r. tom I, wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 18 lipca 2014r., sygn. akt VII U 558/14, k. 50 a.r. tom III, decyzja z dnia 21 grudnia 2015r., k. 79-83 a.r. tom III, wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 7 kwietnia 2016r., sygn. akt VII U 1855/15, k. 384 a.r. tom II, decyzja z dnia 19 maja 2016r., k. 413-415 a.r. tom II).

W związku z upływem okresu, na jaki renta była przyznana, B. Z. (1) w dniu 12 października 2016r. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o ponowne ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wobec tego została skierowana do Lekarza Orzecznika ZUS, który po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej ustalił, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy ( wniosek o ponowne ustalenia prawa do renty, k. 110-111 a.r. tom III, orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 31 października 2016r., k. 113 a.r. tom III).

W związku z wniesionym sprzeciwem, ubezpieczona została skierowana do Komisji Lekarskiej ZUS, która po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, w tym: dokumentacji z przebiegu leczenia ambulatoryjnego, RL ZUS, kart informacyjnych leczenia szpitalnego w latach 2008-2009, zaświadczeń o stanie zdrowia wystawionych przez lekarzy leczących w dniu 13 września 2016r. - tak jak Lekarz Orzecznik ZUS - ustaliła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy (sprzeciw od orzeczenia Lekarza Orzecznika, k. 273 dokumentacji lekarskiej tom III, orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 28 listopada 2016r., k. 114 a.r. tom III).

W oparciu o powyższe orzeczenie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z dnia 26 kwietnia 2017r., znak: (...), odmówił B. Z. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 listopada 2016r. W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z art. 107 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016r., poz. 887 ze zm.), prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Z uwagi na to, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 28 listopada 2016r. nie stwierdzono u ubezpieczonej niezdolności do pracy, zatem nie został spełniony warunek istnienia dalszej niezdolności do pracy ( decyzja z dnia 26 kwietnia 2017r., znak: (...), nienumerowana karta a.r. tom III). Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji (odwołanie z dnia 2 maja 2017r., k. 2-4 a.s.).

W toku postępowania sądowego postanowieniem z dnia 29 maja 2017r. został dopuszczony dowód z opinii biegłych sądowych: ortopedy traumatologa, neurologa oraz specjalisty medycyny pracy celem ustalenia, czy ubezpieczona jest zdolna czy też całkowicie lub częściowo niezdolna do pracy zarobkowej, ze szczególnym wskazaniem daty powstania tej niezdolności, a jeśli tak, to czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeżeli okresowa to na jaki okres oraz, jeżeli nastąpiła zmiana stanu zdrowia ubezpieczonej (poprawa lub pogorszenie), to na czym polegała (postanowienie z dnia 29 maja 2017r., k. 9 a.s.).

W opinii z dnia 8 czerwca 2017r. biegły neurolog dr. n. med. B. Z. (2), po przeanalizowaniu dokumentacji medycznej B. Z. (1) oraz po przeprowadzeniu badania neurologicznego, podkreślił, że z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że sporadyczne napady padaczkowe zaczęły występować u ubezpieczonej już w okresie młodzieńczym, tj. przed 16 rokiem życia. Występują one rzadko i są prawdopodobnie częściowe i bardzo rzadko wtórnie uogólnione toniczno-klonicznie. Ubezpieczona jest leczona przeciwpadaczkowo. W ocenie biegłego nie jest i nie była niezdolna do pracy z przyczyn neurologicznych. Od lat stale istotnym jej problemem są zmiany w stawach biodrowych. Schorzenia te były wcześniej podstawą do orzeczenia częściowej niezdolności do pracy, wobec czego ostateczna ocena stanu zdrowia ubezpieczonej powinna być dokonana przez biegłego ortopedę (opinia biegłego neurologa z dnia 8 czerwca 2017r., k. 23-25 a.s.).

Biegły ortopeda-traumatolog M. G. w opinii z dnia 28 czerwca 2017r. wskazał, że rozpoznał u B. Z. (1): dyskopatię kręgosłupa bez upośledzenia sprawności, zwyrodnienie stawów biodrowych w przebiegu dysplazji oraz stan po endoprotezoplastyce totalnej biodra prawego. W ocenie biegłego, analiza przedstawionej dokumentacji medycznej, zebrany wywiad oraz przeprowadzone badanie, pozwalają stwierdzić, że ubezpieczona jest nadal częściowo niezdolna do pracy. Powodem niezdolności do pracy jest zmniejszenie wydolności chodu, spowodowane zmianami w obrębie stawów biodrowych. Biegły zaznaczył, że po stronie prawej wykonano już operację endoprotezoplastyki totalnej, ale wynik tego leczenia nie jest dobry, albowiem zakres ruchomości pozostaje ograniczony i utrzymują się dolegliwości bólowe. Dodał, że po stronie lewej progresja zmian zwyrodnieniowych powoduje konieczność wykonania endoprotezoplastyki biodra lewego. Tym samym ubezpieczona nie może wykonywać pracy stojącej i wymagającej chodzenia. Również ograniczony jest zakres (pół etatu) wykonywania pracy siedzącej, a to ze względu na ograniczenie zgięcia bioder. Zgięcie nie przekracza 90 stopni. W ocenie biegłego, poprawa stanu zdrowia ubezpieczonej jest możliwa po leczeniu operacyjnym biodra lewego. Mając na uwadze powyższe biegły uznał, że występuje nadal częściowa niezdolność do pracy na okres dwóch lat (opinia biegłego ortopedy-traumatologa z dnia 28 czerwca 2017r., k. 33-35 a.s.).

Biegła sądowa z zakresu medycyny pracy D. M. wskazała, że podziela stanowisko biegłego z zakresu neurologii, który rozpoznał padaczkę dobrze kontrolowaną farmakologicznie. Biegła odwołując się do dokumentacji medycznej zaznaczyła, że z powodu depresji B. Z. (1) od 2004r. pozostaje pod kontrolą Poradni (...). W 2016r. była leczona w szpitalu psychiatrycznym, a jej stan wymaga dalszej kontroli w Poradni (...). Jednocześnie biegła nie dokonała oceny stanu zdrowia odwołującej pod kątem jej zdolności, bądź niezdolności do pracy. Zaznaczyła, że oceni, czy schorzenia odwołującej i stopień ich zaawansowania powodują niezdolność do pracy, po zapoznaniu się z opinią biegłych z dziedziny ortopedii, psychiatrii i psychologii. Podkreśliła jednak, że aktualnie badana ma przeciwwskazaną ciężką i średniociężką pracę fizyczną, dźwiganie ciężarów, pracę na wysokości i przy maszynach w ruchu oraz pracę wymagającą dłuższego stania i chodzenia, zatem wskazane jest dostosowanie stanowiska pracy do stopnia jej niepełnosprawności (opinia biegłej z zakresu medycyny pracy, k. 70-75 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, jak również w oparciu o dowody z opinii biegłych sądowych specjalistów: ortopedii i traumatologii, neurologii oraz medycyny pracy.

Wśród uwzględnionych przez Sąd dokumentów znalazły się przede wszystkim te, które zgromadził organ rentowy oraz dokumentacja medyczna B. Z. (1), która przyczyniła się do ustalenia przez biegłych aktualnego stanu zdrowia ubezpieczonej oraz występujących u niej schorzeń, momentu ich powstania oraz charakteru, a także wpływu na zdolność do pracy zgodnie z kwalifikacjami zawodowymi. Wskazane dokumenty nie były kwestionowane przez strony, dlatego Sąd nie znalazł podstaw, by odmówić im wiarygodności.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły również opinie biegłych sądowych, których przeprowadzenie było zasadne ze względu na zgłaszane przez ubezpieczoną schorzenia, na które się uskarża. Każda z opinii została sporządzona na podstawie dokumentów medycznych oraz po przeprowadzeniu badań lekarskich. W ocenie Sądu, biegli dokonali analizy w sposób prawidłowy, rozpatrując przypadek ubezpieczonej zgodnie z zakresem swej specjalizacji. Sąd podzielił więc wnioski sformułowane przez biegłych, uznając że opinie są rzetelne, a także jasno i szczegółowo umotywowane. Również strony do opinii biegłych neurologa i ortopedy nie zgłosiły zastrzeżeń. Jeśli chodzi zaś o opinię biegłej sądowej z dziedziny medycyny pracy, to Sąd miał na uwadze, że w istocie biegła z tego zakresu nie oceniła stanu zdrowia B. Z. (1) pod kątem jej zdolności lub niezdolności do pracy. Wskazała, że oczekuje na stanowisko ortopedy, psychiatry i psychologa. Tymczasem ubezpieczona w piśmie procesowym z dnia 14 grudnia 2017r. wskazała, że w przeszłości leczyła się z powodu depresji, ale obecnie jest zdrowa i nie pozostaje pod opieką poradni zdrowia psychicznego. Podkreśliła przy tym, że nie ma konieczności powoływania biegłych sądowych z zakresu psychiatrii i psychologii (pismo procesowe z dnia 14 grudnia 2017r., k. 90 a.s.). Sąd, uwzględniając wskazane stanowisko B. Z. (1), a także fakt, że do opinii biegłego ortopedy, który stwierdził częściową niezdolność do pracy, strony nie wniosły zastrzeżeń, uznał, że nie ma potrzeby uzupełnienia opinii przez D. M.. Skoro inny biegły sądowy – specjalista z dziedziny ortopedii i traumatologii – potwierdził istnienie niezdolności do pracy, czego strony nie negowały, to ponowne kierowanie sprawy do biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy przedłużałoby toczące się postępowanie. Ponadto biegła sądowa D. M. w sposób jednoznaczny wskazała, że należy dostosować stanowisko pracy ubezpieczonej do stopnia jej niepełnosprawności, bowiem przeciwskazana jest u niej: ciężka i średniociężka praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, praca na wysokości i przy maszynach w ruchu oraz praca wymagająca dłuższego stania i chodzenia. Z tego wynika więc, że zakres prac, które mogłaby wykonywać ubezpieczona jest ograniczony, co przy uwzględnieniu prac dotychczas przez ubezpieczoną wykonywanych, czyni ją częściowo niezdolną do pracy – tak, jak orzekł biegły sądowy M. G..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie B. Z. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 26 kwietnia 2017r., znak: (...), jako uzasadnione zasługiwało na uwzględnienie.

Ubezpieczona wnioskowała o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres. Z uwagi na stanowisko organu rentowego, który zaskarżoną decyzją odmówił przyznania prawa do świadczenia rentowego, spór koncentrował się wokół tego, czy ubezpieczona, która uprzednio, przed 31 października 2016r., była uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, w dalszym ciągu jest osobą niezdolną do pracy i czy ma z tego tytułu prawo do pobierania świadczenia, na co wskazywała w odwołaniu.

Art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U z 2017r. poz. 1383 ze zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną, wskazuje, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Cytowany przepis określa, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy może ulec zmianom w przypadku zmiany kwalifikacji niezdolności do pracy, jej ustania lub ponownego powstania. W aspekcie formalnoprawnym następuje więc zmiana rodzaju pobieranej renty, utrata prawa do renty lub ponowne nabycie uprawnień. O zmianach w prawie i wysokości świadczeń rentowych przesądza każdorazowo wynik badania lekarskiego przeprowadzanego przez Lekarza Orzecznika ZUS/Komisję Lekarską ZUS, dokonujących oceny niezdolności do pracy, jej stopnia i trwałości. Treść orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS/Komisji Lekarskiej ZUS w przedmiocie zmiany stopnia niezdolności do pracy, jej braku lub ponownego powstania, powinna w równym stopniu wynikać z profesjonalnej oceny stanu zdrowia badanego, jak i biologicznego aspektu niezdolności do pracy z elementami ekonomicznymi.

Niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łącząca się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania, co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy) (por. wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 stycznia 2004 roku, II UK 222/03).

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 grudnia 2000r., II UKN 134/00 i z dnia 07 września 1979r., II URN 111/79). Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, a więc jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2004r., I UK 28/04). W orzecznictwie przyjmuje się również (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 sierpnia 2003r., II UK 11/03 oraz z dnia 5 lipca 2005r., I UK 222/04), że decydującą dla stwierdzenia niezdolności do pracy jest utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu przy braku rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Gdy więc biologiczny stan kalectwa lub choroba, nie powodują naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, to brak prawa do tego świadczenia. Prawa tego nie można w szczególności wywodzić z przewidzianych w art. 13 ustawy przesłanek, a więc: stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego, przy wzięciu pod uwagę rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych, bowiem odnoszą się one tylko do ustalania stopnia lub trwałości niezdolności do pracy. Są więc bez znaczenia, jeżeli aspekt biologiczny (medyczny) wskazuje na zachowanie zdolności do pracy. Obiektywna możliwość podjęcia dotychczasowego lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych może być brana pod uwagę tylko wówczas, gdy ubiegający się o rentę jest niezdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, gdyż oba te aspekty muszą występować łącznie ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r., II UKN 675/98, OSNAPiUS 2000/16/624). O niezdolności do pracy nie decyduje więc niemożność podjęcia innej pracy warunkowana wiekiem, poziomem wykształcenia i predyspozycjami psychofizycznymi, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu.

Z kolei wyjaśnienie częściowej niezdolności do pracy i treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006 roku, I UK 103/06). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2009 roku, II UK 106/09, z dnia 8 maja 2008 roku, I UK 356/07, z dnia 11 stycznia 2007 roku, II UK 156/06 i z dnia 25 listopada 1998 roku, II UKN 326/98).

Uwzględniając wskazane przepisy i ich interpretację, przyjmuje się, że przy rozpatrywaniu spraw o dalsze prawo do renty, zgodnie z art. 107 ustawy emerytalnej, należy zbadać, czy aktualny na dzień wydania decyzji stan zdrowia osoby ubiegającej się o rentę uległ zmianie w stosunku do stanu od ustania prawa do ostatnio pobieranego świadczenia. Poprawa stanu zdrowia, zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, jest podstawą do odmowy dalszego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 16 lutego 2016r., LEX nr 2020434). A contrario do powyższego, jeśli tej poprawy brak, nie ma podstaw do odmowy przyznania świadczenia rentowego na dalszy okres, choć nie stanowi to reguły.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016r., III AUa 1609/15). Podlegają one ocenie według zasad określonych w art. 233 § 1 k.p.c., a więc na podstawie kryteriów zgodności z zasadami logiki, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia skuteczności wyrażonych w niej wniosków, bez wkraczania w sferę wiedzy specjalistycznej.

Badając w przedmiotowej sprawie istnienie spornej przesłanki warunkującej przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu ortopedii, neurologii oraz medycyny pracy. Wprawdzie nie wszyscy biegli wyrazili pogląd, że B. Z. (1) jest niezdolna do pracy, bowiem biegły z zakresu neurologii dr n. med. B. Z. (2) nie znalazł podstaw do uznania ubezpieczonej za niezdolną do pracy z przyczyn neurologicznych, lecz oczywistym jest, że w sytuacji, gdy specjalista chociażby jednej z dziedzin nauk medycznych stwierdza taką niezdolność, to można uznać, że osoba ubezpieczona spełnia warunek niezdolności do pracy. Taka sytuacja zaistniała w rozpatrywanej sprawie. Biegły z dziedziny ortopedii potwierdził brak poprawy stanu zdrowia B. Z. (1) i w związku z tym wskazał na częściową niezdolność do pracy istniejącą w dalszym ciągu. Natomiast biegły neurolog, który nie znalazł podstaw do stwierdzenia niezdolności do pracy, podkreślił, że z uwagi na schorzenia B. Z. (1), które mają charakter wiodący i dotychczas były podstawą orzekania u niej niezdolności do pracy, decydujące znaczenie powinna mieć opinia biegłego ortopedy.

Sąd, biorąc pod uwagę opinię biegłego sądowego ortopedy, ustalił, że ubezpieczona jest częściowa niezdolna do pracy, wbrew stanowisku Lekarza Orzecznika ZUS i Komisji Lekarskiej ZUS. Wskazany biegły zaakcentował zmniejszenie wydolności chodu u B. Z. (1), spowodowane zmianami w obrębie stawów biodrowych. Podkreślił, że po stronie prawej wykonano już operację endoprotezoplastyki totalnej, ale wynik tego leczenia nie jest dobry, albowiem zakres ruchomości pozostaje ograniczony i utrzymują się dolegliwości bólowe. Z kolei po stronie lewej zmiany zwyrodnieniowe postępują, dlatego konieczne jest wykonanie endoprotezoplastyki biodra lewego. Mając na uwadze powyższe biegły uznał, że ubezpieczona nie może wykonywać pracy stojącej i wymagającej chodzenia, a ze względu na ograniczenie zgięcia bioder, również ograniczony jest zakres (pół etatu) wykonywania pracy siedzącej. W ocenie biegłego poprawa stanu zdrowia jest możliwa po leczeniu operacyjnym biodra lewego, wobec czego biegły uznał, że ubezpieczona jest nadal częściowo niezdolna do pracy na okres dwóch lat. W ocenie Sądu wnioski zawarte w przedmiotowej opinii nie nasuwają wątpliwości co do ich trafności, bowiem biegły jest doświadczonym specjalistą, a opinia została poprzedzona dogłębną analizą dokumentacji medycznej oraz badaniem ubezpieczonej.

Dodatkowo Sąd uwzględnił, że B. Z. (1) przez kilka lat była uznawana za niezdolną do pracy i przez kilkanaście lat miała przyznaną rentę z tytułu niezdolności do pracy. Wprawdzie stan zdrowia może podlegać weryfikacji, czego nie sposób kwestionować, istotne jest jednak to, że w przypadku ubezpieczonej nie uległ on poprawie. Ubezpieczona nadal spełnia więc wszystkie przesłanki niezbędne do uzyskania prawa do świadczenia rentowego.

Nie bez znaczenia była również okoliczność, że organ rentowy mając możliwość wypowiedzenia się co do treści zawartych w opiniach biegłych, ustosunkował się do nich, nie wskazując zarzutów czy też błędów. Zaakcentować należy, że w opinii lekarskiej, dołączonej do pisma procesowego z dnia 28 grudnia 2017r., Zastępca Przewodniczącego Komisji Lekarskiej ZUS wskazał, że zgadza się z opinią biegłego ortopedy z dnia 28 czerwca 2017r. co do tego, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy na okres około 2 lat. Dodatkowo podniósł, że opisane w opinii pogorszenie stanu ortopedycznego, zwłaszcza w zakresie ruchomości stawów biodrowych, powoduje znaczne ograniczenie zdolności chodu i możliwości długotrwałego pozostawania w pozycji siedzącej. Dodał, że pogorszenie w zakresie przewlekłego schorzenia istnieje już od dawna ( pismo procesowe organu rentowego z dnia 28 grudnia 2017r. z załącznikiem, k. 93-94 a.s.).

Wobec tego, mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. uwzględnił odwołanie B. Z. (1) i orzekając co do istoty zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał B. Z. (1) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 listopada 2016r. na okres dwóch lat.

Ustalenie terminu, od jakiego Sąd Okręgowy uznał za zasadne przyznanie ubezpieczonej prawa do wnioskowanego świadczenia wynika z dyspozycji art. 133 ust. 1 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu.

Fakt, iż ubezpieczona wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy złożyła w dniu 12 października 2016r. uzasadniałby przyznanie jej prawa do świadczenia od 1 października 2016r., Sąd miał jednak na uwadze, że ubezpieczona pobierała ww. świadczenie do 31 października 2016r. Wobec tego prawo do dalszego pobierania świadczenia przysługuje jej od 1 listopada 2016r.

ZARZĄDZENIE

(...)