Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2018 r.

Sąd Rejonowy w Mrągowie, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Wojciech Szałachowski

Protokolant: starszy sekr. sądowy Marzena Białocerkowiec

w obecności oskarżyciela publicznego – nie stawił się.

po rozpoznaniu dnia 02/10/2017 r., 12/12/2017r., 20/02/2018r. sprawy

P. K. syna C. i W. z domu K.,

ur. (...) w Ł.,

oskarżonego o to, że:

Będąc Prezesem Zarządu tj. osobą odpowiedzialną za sprawy gospodarcze i finansowe (...) Sp. z o.o. z siedzibą w O., poprzez swoje działanie polegające na zawarciu umowy o dzierżawę powierzchni w lokalu oznaczonym jako (...) mieszczącym się przy ulicy (...) w M. celem organizowania w nim gier na automatach, w dniu 23 sierpnia 2016 roku urządzał bez wymaganego zezwolenia i w miejscu do tego nie przeznaczonym, tj. w ww. lokalu gry na automatach o nazwach H. S. bez numeru, A. Nr (...), (...) G. bez numeru, A. bez numeru naruszając dyspozycję określoną w art. 6 ust. 1 art. 14 ust. 1 oraz w art. 23a ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych (Dz.U. 2016 r., poz. 471)

tj. o przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks.

O R Z E K A :

I.  Oskarżonego P. K. uniewinnia od popełnienia zarzucanego mu;

II.  Koszty procesu ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

P. K. stanął pod zarzutem tego, że będąc Prezesem Zarządu tj. osobą odpowiedzialną za sprawy gospodarcze i finansowe (...) Sp. z o.o. z siedzibą w O., poprzez swoje działanie polegające na zawarciu umowy o dzierżawę powierzchni w lokalu oznaczonym jako (...) mieszczącym się przy ulicy (...) w M. celem organizowania w nim gier na automatach, w dniu 23 sierpnia 2016 roku urządzał bez wymaganego zezwolenia i w miejscu do tego nie przeznaczonym, tj. w ww. lokalu gry na automatach o nazwach H. S. bez numeru, A. Nr (...), (...) G. bez numeru, A. bez numeru naruszając dyspozycję określoną w art. 6 ust. 1 art. 14 ust. 1 oraz w art. 23a ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych (Dz.U. 2016 r., poz. 471) tj. o przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks.

Sąd ustalił , co następuje:

P. K. jest Prezesem Zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) Sp. z o.o. z siedzibą w O., w związku z czym jest osobą uprawnioną do działania w imieniu spółki.

W dniu 03 czerwca 2015 roku PHU (...) zawarł umowę dzierżawy powierzchni w lokalu użytkowym z wydzierżawiającym (...) Spółka z o.o. z siedzibą w O. (d. umowa dzierżawy powierzchni w lokalu użytkowym k. 39). Przedmiotem umowy była dzierżawa miejsca w lokalu (...) przy ulicy (...) w M., o powierzchni 12 m2, na którym dzierżawca będzie prowadził działalność gospodarczą. Na mocy powyższej umowy do powyższego lokalu R. B. zostały wstawione automaty do gier H. (...) bez numeru, (...) nr (...), PLANET G. bez numeru oraz (...) bez numeru. W imieniu spółki umowę te podpisał oskarżony P. K. jako prezes spółki (...) spółka z o.o. z siedzibą w O. (d. umowa dzierżawy powierzchni w lokalu użytkowym k. 39).

W dniu 23 sierpnia 2016 roku funkcjonariusze Urzędu Celnego w O. wykonywali obowiązki służbowe na terenie M. ukierunkowane na przestrzeganie przepisów regulujących urządzanie i prowadzenie gier hazardowych. W związku z charakterystycznym oznaczeniem udali się w tym celu do lokalu (...) położonego na ulicy (...). W lokalu tym ujawnili cztery automaty do gier H. (...) bez numeru, (...) nr (...), PLANET G. bez numeru oraz (...) bez numeru, które pod względem wizualnym i konstrukcyjnym przypominały urządzenia wykorzystywane do organizowania gier hazardowych. Na automacie grała wówczas D. S. (d. protokół przeszukania pomieszczeń lokalu k. 12-13; protokół oględzin automatów do gier k. 18-21).

Funkcjonariusze przeprowadzili na powyższych urządzeniach w drodze eksperymentu procesowego doświadczenie polegające na ustaleniu przebiegu gry. Po przeprowadzonym eksperymencie funkcjonariusze ustalili, iż 3 z 4 urządzeń służą do prowadzenia gier o charakterze komercyjnym odpłatnym, a udostępniane na nim gry mają charakter losowy, co odpowiada definicji gier na automatach (d. protokół z przebiegu przeprowadzenia w drodze eksperymentu procesowego doświadczenia odtworzenia przebiegu gry na automacie k. 15-16)

Oskarżony P. K. nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Wyjaśnił, iż nie zrobił nic zakazanego prawem. Dodał, że spółka podejmując działalność sprawdziła, a w trakcie działalności utwierdzała się, że działalność nie jest zakazana. Były opinie z różnych kancelarii adwokackich. Zapoznał się również z opinią kancelarii adwokackiej, która była zrobiona na zlecenie kancelarii Sejmu RP. Były to różnego rodzaju wyroki i postanowienia sądów. Były dostępne w domenie publicznej, a potem dotyczyły go lub spółki. Były też m.in. list ambasadora Polski Komisji Europejskiej do Ministra Gospodarki i list do J. K. nadzorującego służbę celną. Z dokumentów tych wynikało jednoznacznie, że przepisy te są przepisami technicznymi w rozumieniu prawa europejskiego. Przepisy te zostały notyfikowane przez Polskę. W kolejnych latach postępowania w stosunku do jego osoby były umarzane lub też był uniewinniany. Dopiero uchwała z 2014 r. jednoznacznie zmieniła stan prawny tych przepisów. Spółka zaprzestała tego typu działalności po wyroku ze stycznia 2017 r. Wcześniejsze przepisy jednoznacznie wskazywały, że nie jest to działalność zakazana. Ostatnie wyroki Sądów Okręgowych również były uniewinniające (d. wyjaśnienia oskarżonego P. K. k. 339).

Sąd zważył, co następuje:

Z punktu widzenia podstawy i istoty odpowiedzialności karnej oskarżonego istotne jest ustalenie zamiaru bezpośredniego lub ewentualnego prowadzenia przestępczej działalności, gdyż przestępstwo z art. 107 § 1 k.k.s. może być popełnione tylko wówczas, gdy sprawca działa umyślnie, a więc chce popełnić przestępstwo skarbowe albo przewidując, że go popełnia godzi się z tym. Zdaniem Sadu, w realiach niniejszej sprawy, nie sposób oskarżonemu przypisać zamiaru popełnienia przestępstwa skarbowego w jakiejkolwiek z tych postaci.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że kapitalne znaczenie dla oceny odpowiedzialności oskarżonego ma zatem kwestia strony podmiotowej zarzucanego mu czynu. Podobnie ocena przepisu art. 4 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 roku o zmianie ustawy o grach hazardowych powinna być oceniana faktycznie w kontekście strony podmiotowej czynu zarzucanego oskarżonemu aktem oskarżenia. Te założenia muszą służyć właśnie ocenie strony podmiotowej działania oskarżonego, czyli jego zamiaru w rozumieniu art. 4 k.k.s. W konsekwencji i w realiach niniejszej sprawy, ocena zamiaru oskarżonego musi być poddana analizie w całym otoczeniu normatywnym, towarzyszącym temu zdarzeniu, w szczególności w kontekście art. 10 k.k.s.

Przepis art. 10 k.k.s. normuje kwestę błędu co do okoliczności stanowiącej znamię, Oraz co do bezprawności i karalności czynu. Jest oczywiste, że działanie w błędzie co do okoliczności stanowiącej znamię czynu, wyłącza odpowiedzialność sprawcy czynu umyślnego. Błąd tego rodzaju niweczy umyślną stronę typu czynu zabronionego.

Nie budzi wątpliwości także, że wyłączenie winy przy błędzie, co do karalności jest wtedy, gdy błąd ten jest usprawiedliwiony, czyli zaistniał w sytuacji, w której oskarżonemu nie można zarzucić, że gdyby wykazał się należytą starannością, to rozpoznałby w sposób właściwy daną okoliczność.

W realiach niniejszej sprawy należy wskazać, że brak jest okoliczności pozwalających na uznanie, że P. K. powinien mieć świadomość, że prowadzona przez niego działalność jest nielegalna. Oskarżony, jak wcześniej wskazano, powoływał się na różnego rodzaju dokumenty, znajdujące się w obiegu prawnym, w tym orzeczenia wydane przez Sądy, organy prowadzące postępowania przygotowawcze, opinie uznanych kancelarii adwokackich, stanowiska służb celnych i inne. Wskazał, że spółka zaprzestała tego typu działalności po wyroku Sadu najwyższego ze stycznia 2017 roku.

W tym miejscu należy wskazać, że istniały, znane sądowi z urzędu, istotne wątpliwości i poważne kontrowersje związane nie tylko z problemem notyfikacji przepisów ustawy o grach hazardowych przez Komisję Europejską, jak również interpretacje art. 4 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 roku, zawierające przepis przejściowy, który zakładał obowiązek dostosowania się do wymogów określonych w ustawie zmienionej w art. 1. W doktrynie i orzecznictwie wielokrotnie wskazywano, że sens językowy można interpretować różnorako, tj. przyjmowano, że podmioty prowadzące działalność w zakresie gry na automatach mają czas do 01 lipca 2016 roku na uzyskanie koncesji, zezwolenia na umieszczenie automatów w kasynach gry, bez względu na to, czy dotychczasową działalność prowadziły zgodnie z przepisami ustawy, bądź też wskazywano, że okres dostosowawczy należy stosować jedynie do podmiotów prowadzących działalność w zakresie gier na automatach zgodnie z brzmieniem ustawy.

W granicach tych wszystkich okoliczności i ustaleń należy wskazać, że w dacie czynu zarzucanego oskarżonemu, nie można było doszukać się klarownej i jednoznacznej wykładni kształtującej w sposób pewny zasady odpowiedzialności karno-skarbowej za urządzenie gier na automatach.

Oskarżony wykazał, że w wielu sprawach, w tym dotyczących oskarżonego osobiście, wyspecjalizowane organy prawa, powołane do wykładanie i stosowania przepisów prawa, w tym sądy powszechne oraz Sąd Najwyższy, jak również przedstawiciele nauki prawa, przekonani byli o bezskuteczności nienotyfikowanych przepisów ustawy o grach hazardowych, to w tej sytuacji takie przekonanie mogli mieć obywatele, w tym oskarżony, mając przy tym na uwadze, że także w judykatach Sądu Najwyższego wskazuje się, że przyczyną nieświadomości sprawcy może być niski stopień jasności przepisów.

Odnosząc się do kwestii czasu popełnienia zarzucanego oskarżonemu czynu wskazać należy, że notyfikowanie przepisu art. 14 ustawy o grach hazardowych, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 12 czerwca 2015 roku, nie może niweczyć poglądu Sądu Najwyższego z 27 listopada 2014 roku IIK 55/14, o tym że przepisy art. 14 ust. 1 i art. 6 ustawy o grach hazardowych są przepisami technicznymi zgodnie z dyrektywą 98/34 WE i ocena ta odnosi się do czasu popełnienia zarzucanego oskarżonemu czynu, który ustalono na dzień 23 sierpnia 2016 roku, gdy tymczasem wskazać należy, że jak ponad wszelką wątpliwość ustalono, umowa dzierżawy powierzchni została zawarta w czerwcu 2015 roku, a więc przez 03 września 2015 roku, kiedy to znowelizowano ustawę o grach hazardowych, którą poddano procedurze notyfikacji Komisji europejskiej (nr powiadomienia (...)). Poza tym zauważyć trzeba, że dopiero 13 października 2016 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że przepis sformułowany w art. 6 ust. 1 ugh nie wchodzi w zakres pojęcia przepisów technicznych w rozumieniu dyrektywy 98/34 WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 22 czerwca 1998 roku (Dz. U. 1998 L 204 s 37).

Mając powyższe na uwadze należy uznać, że P. K. pozostawał w usprawiedliwionym wcześniejszymi ocenami prawnymi, błędnym przekonaniu do obowiązujących przepisów prawa, a z uwagi na to, że w prawie karnym skarbowym podstawowe znamiona czynu często definiowane są przez przepisy prawa finansowego, należy uznać, że w niniejszej sprawie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 10 § 1 k.k.s., przemawiające z niemożnością pociągnięcia oskarżonego do odpowiedzialności karnej. Tym samym nie można wymagać od obywatela aby odczytywał on znaczenie przepisu w sposób nieomylny i z całą pewnością nie można uznać jego zawinienia, że w warunkach niepewności co do prawa, zinterpretował przepis w sposób błędny.

W tym miejscu należy wskazać, że problematykę technicznego charakteru artykułu 6 i art. 14 ustawy o grach hazardowych rozstrzygnął jak się wydaje Sąd najwyższy w uchwale IKZP 17/16. Wskazano tam, że kolizja prawa krajowego z prawem unijnym w świetle zasady bezpośredniego stosowania prawa unii europejskiej może prowadzić do zastąpienia przepisów krajowych uregulowaniami prawa unijnego albo do wyłączenia normy prawa krajowego przez bezpośrednio skuteczną normę prawa unii europejskiej. W konsekwencji wyłączono możliwość zastosowania w sprawie o przestępstwo z art. 107 § 1 k.k.s. przepisu art. 14 usta. 1 ustawy o grach hazardowych w pierwotnym brzmieniu. Jest zatem oczywiste, że w przedmiotowej sprawie nie jest możliwe wypełnienie normy blankietowej treścią tego przepisu.

W świetle powyższych rozważań oraz odwołując się do realiów niniejszej sprawy na marginesie należy zauważyć, że przepis art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych teoretycznie może znaleźć zastosowanie w odniesieniu do sytuacji oskarżonego, tym nie mniej należy w tym miejscu wskazać, że przestępstwo z art. 107 § 1 k.k.s. jest przestępstwem wieloczynowym, trwałym i nie może być kwalifikowane z art. 12 k.k. czy też 6 k.k.s. Przestępstwa trwałe polegają na utrzymywaniu przez dłuższy czas stanu niezgodnego z prawem i nie należy mylić czynu ciągłego z tzw. przestępstwami wieloczynowymi, gdzie znamiona określone są wieloczynowo. Niewątpliwie w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z jednym przestępstwem skarbowym, którego znamiona realizowane są jednokrotnie przez wiele zachowań. Odnosząc się do treści zarzuty z aktu oskarżenia wskazać należy, że oskarżonemu zarzucono działanie w dniu 23 sierpnia 2016 roku, gdy tymczasem jak ustalono przestępstwo to miało trwać jednakże w okresie od 03 czerwca 2015 roku.

Odnosząc się do wcześniejszych rozważań nie można zatem uznać, że oskarżony w pewnym momencie zyskał świadomość nielegalności swojego przedsięwzięcia albowiem brak jest ku temu jakichkolwiek powodów, faktycznie można uznać, że data wydania uchwały w sprawie IKZP 17/16wsposób oczywisty zniwelowała wątpliwości w zakresie urządzania gry na automatach w rozumieniu art. 107 § 1 k.k.s.

Mając powyższe n uwadze, Sąd uniewinnił oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

O kosztach orzeczono jak w punkcie II.