Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Zbigniew Szczuka

Protokolant: Małgorzata Nakielska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 stycznia 2018 r. w Warszawie

sprawy J. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rekompensatę

na skutek odwołania J. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 23 czerwca 2017 r., znak: (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje J. B. prawo do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych na podstawie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.
na rzecz J. B. kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt i 00/100 złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

J. B. w dniu 25 lipca 2017 r. złożyła odwołanie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga
w Warszawie od decyzji z dnia 23 czerwca 2017 r., znak: (...). Odwołująca zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych, ponieważ z zebranego materiału dowodowego wynika, że wykazała ona co najmniej 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach uprawniający ją do nabycia prawa
do rekompensaty. Ubezpieczona wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez przyznanie prawa do rekompensaty ( k. 2-5 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi
na odwołanie z dnia 9 sierpnia 2017 r. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Organ rentowy wskazał, że uwzględnił odwołującej łącznie 5 lat, 11 miesięcy i 21 dni okresów pracy w warunkach szczególnych po wyłączeniu okresów nieskładkowych. Natomiast Oddział nie zaliczył do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia ubezpieczonej w:

- (...) Szpitalu (...) w W. od dnia 1 kwietnia 1988 r. do dnia
30 września 1989 r. oraz od dnia 1 sierpnia 1996 r. do dnia 30 kwietnia 1998 r., ponieważ
nie przedstawiono świadectwa pracy w warunkach szczególnych;

- (...) Szpitalu (...)
w C. od dnia 1 sierpnia 1990 r. do dnia 31 lipca 1996 r. oraz w (...) Centrum (...) w O. od dnia 1 sierpnia 2000 r. do dnia 31 grudnia 2006 r., ponieważ stanowiska ordynatora oraz zastępcy ordynatora nie zostały wymienione
w wykazie A, dziale XII pod pozycją 1b pkt 1 zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r. ( k. 8-9 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. B., urodzona w dniu (...) złożyła wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 15 maja 2017 r. o zaliczenie
do okresu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia od dnia 1 kwietnia 1988 r. do dnia 30 września 1989 r. oraz od dnia 1 sierpnia 1996 r. do dnia 30 kwietnia 1998 r. ( a. e.).

Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 29 września 1989 r., odwołująca była zatrudniona w (...) Szpitalu (...) w W. w okresie od dnia
1 kwietnia 1988 r. do dnia 30 września 1989 r. na stanowisku asystenta, a ostatnio starszego asystenta ( a. e.).

Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 30 listopada 2016 r., odwołująca była zatrudniona w (...) Szpitalu (...) w C. w okresie od dnia 1 sierpnia 1990 r. do dnia 31 lipca 1996 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku ordynatora oddziału. Wyszczególniono również okresy nieskładkowe: od dnia 26 maja 1992 r. do dnia 29 maja 1992 r., od dnia 24 marca 1993 r.
do dnia 26 marca 1993 r., od dnia 10 września 1993 r. do dnia 14 września 1993 r., od dnia
4 maja 1994 r. do dnia 7 maja 1994 r., od dnia 28 kwietnia 1995 r. do dnia 11 maja 1995 r.,
od dnia 22 maja 1995 r. do dnia 27 maja 1995 r., od dnia 25 stycznia 1996 r. do dnia 9 lutego 1996 r. oraz od dnia 19 marca 1996 r. do dnia 23 marca 1996 r. ( k. 7 a. e.).

Zgodnie ze świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia
30 listopada 2016 r., odwołująca była zatrudniona w (...) Szpitalu (...) w C. w okresie od dnia
1 sierpnia 1990 r. do dnia 31 lipca 1996 r., gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywała pracę na oddziałach: intensywnej opieki medycznej, anestezjologii, psychiatrycznym i odwykowym, onkologicznym, leczenia oparzeń oraz ostrych zatruć
w bezpośrednim kontakcie z pacjentami na stanowisku wymienionych w wykazie A, dziale XII pod pozycją 1 na stanowisku lekarza wymienionego w wykazie A, dziale XII pod pozycją 1b pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej
( k. 21 a. s. i k. 8 a. e.).

Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 30 kwietnia 1998 r., odwołująca była zatrudniona w (...) Szpitalu (...) w W. w okresie od dnia
1 sierpnia 1996 r. do dnia 30 kwietnia 1998 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku starszego asystenta ( k. 18 a. k.).

Zgodnie ze świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze z dnia 31 stycznia 2017 r., odwołująca była zatrudniona
w (...) Centrum (...) w O. w okresie od dnia
1 sierpnia 2000 r. do dnia 31 grudnia 2006 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku zastępcy ordynatora, gdzie w okresie od dnia 1 sierpnia 2000 r. do dnia 31 sierpnia 2006 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę na oddziałach psychiatrycznych
i odwykowych na stanowisku lekarza psychiatry wymienionego w wykazie A, dziale XII pod pozycją 1b pkt 1 stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej. Ponadto anulowano świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wydane w dniu 31 grudnia 2006 r. ( k. 26 a. e.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w oparciu o własne ustalenia wydał zaskarżoną decyzję z dnia 23 czerwca 2017 r., znak: (...), zgodnie z którą odmówił odwołującej prawa do rekompensaty. Organ rentowy wskazał,
że ubezpieczona nie udokumentowała co najmniej 15 lat pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Oddział uwzględnił okresy pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 6 lat, 1 miesiąc i 5 dni
( a. e.).

Zgodnie z zaświadczeniem z dnia 8 lipca 2017 r., odwołująca będąc zatrudniona
w (...) Szpitalu (...) w C. w okresie od dnia 1 sierpnia 1990 r. do dnia 31 lipca 1996 r. pełniła funkcję ordynatora oddziału, jednocześnie wykonując pracę asystenta – lekarz oddziałowego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ( k. 29 a. s.).

Zgodnie z zaświadczeniem z dnia 9 października 2017 r., odwołująca będąc zatrudniona w (...) Centrum (...)w O. stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od dnia 1 sierpnia 2000 r. do dnia 14 maja
2001 r. i od dnia 1 września 2006 r. do dnia 31 grudnia 2006 r. zajmowała stanowisko zastępcy ordynatora, a od dnia 15 maja 2001 r. do dnia 31 sierpnia 2006 r. była pełniącą obowiązki ordynatora. Od dnia 14 maja 2001 r. ubezpieczona była jedynym lekarzem psychiatrą zatrudnionym na stanowisku ordynatora w oddziale XIII psychiatryczno-pulmonologicznym, gdzie łączyła obowiązki lekarza psychiatry i ordynatora ( k. 31 a. s.).

Odwołująca w okresie od dnia 1 sierpnia 1990 r. do dnia 31 lipca 1996 r. była zatrudniona na stanowisku ordynatora oddziału, ponieważ legitymowała się wtedy drugim stopniem specjalizacji. Jako ordynator, ubezpieczona nie posiadała żadnego asystenta.
W ramach wykonywanych obowiązków odwołująca nadzorowała oddział, w którym znajdowało się 26 łóżek i była zarazem jedynym psychiatrą. W związku z tym ubezpieczona była zmuszona pracować jako ordynator i lekarz. 98% czasu pracy ubezpieczona wykonywała czynności należące do lekarza. Od dnia 1 sierpnia 2000 r. do dnia 14 maja 2001 r. ubezpieczona pełniła obowiązki na stanowisku zastępcy ordynatora. Odwołująca wykonywała tożsamo pracę ordynatora jedynie przez 2% wymiaru czasu pracy. Do dnia 31 grudnia 2006 r. na oddziale nie było żadnego psychiatry. W obydwu zakładach pracy ubezpieczona pracowała ponad pełny wymiar czasu pracy, ponieważ nie była w stanie przez 8 godzin dziennie wykonać wszystkich obowiązków ciążących na niej na stanowiskach lekarza i ordynatora. Ubezpieczona nie posiadała asystentów, więc sama musiała leczyć wszystkich pacjentów ( zeznania odwołującej – k. 41-42 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w aktach sprawy, w tym akt rentowych oraz zeznań odwołującej. Dokumenty
w wyżej wymienionym zakresie są wiarygodne i tworzą spójny stan faktyczny. Wynikają
z nich jednoznacznie poszczególne okresy, w których zatrudniona była odwołująca. Dodatkowo ze świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych
i wyszczególnionych zaświadczeń pracodawców wynika, że ubezpieczona w okresach od dnia 1 sierpnia 1990 r. do dnia 31 lipca 1996 r. oraz w (...) Centrum (...) w O. od dnia 1 sierpnia 2000 r. do dnia 31 grudnia 2006 r. wykonywała swoje obowiązki w warunkach szczególnych. Również zeznania ubezpieczonej korelowały
z powyższym materiałem dowodowym z zastrzeżeniem jednak, że pracę w warunkach szczególnych odnoszącym się do drugiego okresu spornego, wykonywała od dnia 15 maja 2001 r., nie zaś od dnia 1 sierpnia 2000 r.

W związku z tym Sąd uznał, że zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie J. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

(...) Oddziału w W. z dnia 23 czerwca 2017 r., znak: (...) jako zasadne podlegało uwzględnieniu.

W ocenie Sądu spór pomiędzy stronami dotyczył ustalenia, czy odwołująca legitymuje się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych, który uprawniałby do przyznania jej prawa do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Pozostałe kwestie związane ze spełnieniem przesłanek do otrzymania rekompensaty nie były sporne.

Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ( Dz. U. z 2017 r., poz. 664 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą pomostową’’, rekompensata
to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy pomostowej, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli posiada okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 15 lat.

Wykaz prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
o których mowa w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 z późn. zm.), zwanej dalej ,,ustawą emerytalną’’, nie podlega wykładni rozszerzającej. Prace te ściśle i jasno zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43) zwanego dalej ,,rozporządzeniem’’. Jednakże nabycie uprawnień z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze podlega dalszym ograniczeniom. Aby daną pracę uznać
za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik
ma obowiązek wykonywać ją stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, na danym stanowisku pracy w świetle § 2 ust. 1 rozporządzenia.

W myśl art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej, za pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu
na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, przy czym wiek emerytalny powyższej kategorii pracowników, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których pracownikom tym przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Apelacyjny, ,,celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia
na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo
po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Przesłanką konieczną do przyznania prawa do rekompensaty jest wykonywanie pracy w warunkach szczególnych przez 15 lat
w pełnym wymiarze czasu pracy.’’ ( wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 12 września 2017 r., sygn. akt III AUa 956/16)

Organ rentowy uwzględnił odwołującej okresy pracy w warunkach szczególnych
w wymiarze 6 lat, 1 miesiąc i 5 dni. Tymczasem odwołująca wnosiła o zaliczenie okresów (...) Szpitalu (...) w W. od dnia 1 kwietnia 1988 r. do dnia
30 września 1989 r. i od dnia 1 sierpnia 1996 r. do dnia 30 kwietnia 1998 r., w (...) Szpitalu (...) w C. od dnia
1 sierpnia 1990 r. do dnia 31 lipca 1996 r. oraz w (...) Centrum (...) w O. od dnia 1 sierpnia 2000 r. do dnia 31 grudnia 2006 r.

Sąd zważył, że w toku postępowania sądowego za pomocą rzeczowego i osobowego materiału dowodowego wykazano, iż pracę wykonywaną przez odwołującą w (...) Szpitalu(...) w C. od dnia
1 sierpnia 1990 r. do dnia 31 lipca 1996 r. oraz w (...) Centrum (...) w O. od dnia 15 maja 2001 r. do dnia 31 grudnia 2006 r. można zaliczyć do warunków szczególnych. Okresy te zostały wymienione w przedstawionych świadectwach wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Sąd zważył jednak,
że dokumenty wystawione przez pracodawcę nie stanowią dokumentów urzędowych
w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym, jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno, co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Tym niemniej dokumenty te korelowały i były spójne
z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w toku postępowania sądowego. Ubezpieczona na potwierdzenie zasadności swoich roszczeń przedstawiła zaświadczenia wystawione przez jej ówczesnych pracodawców. W jednym z nich potwierdzono,
że odwołująca w okresie od dnia 1 sierpnia 1990 r. do dnia 31 lipca 1996 r. pełniła funkcję ordynatora oddziału i jednocześnie wykonywała pracę asystenta – lekarza oddziałowego. Natomiast zgodnie z drugim zaświadczeniem, w związku z przejściem na emeryturę ordynatora Oddziału XIII z dniem 14 maja 2001 r., ubezpieczona była jedynym lekarzem psychiatrą zatrudnionym na stanowisku pełniącego obowiązku ordynatora w tymże Oddziale. Również w swoich zeznaniach odwołująca potwierdziła, że pomimo pełnienia funkcji ordynatora, w głównej mierze wykonywała czynności charakterystyczne dla wykonywania zawodu lekarza. Wskazywane stanowiska są ujęte w wykazie A, dziale XII pod pozycją 1 rozporządzenia oraz w wykazie A, dziale XII pod pozycją 1b pkt 1 stanowiącym załącznik
do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej.

Odnosząc się do zarzutów organu rentowego, Sąd ustalił, że odwołująca faktycznie
nie mogła wykonywać tylko i wyłącznie pracy na stanowisku lekarza, podczas gdy pełniła funkcję ordynatora. Jednak, jak wynika z zeznań ubezpieczonej, które to Sąd uznał za w pełni wiarygodne, J. B. wykonywała obowiązki lekarza przez 98% czasu pracy,
a jedynie w 2% ordynatora. Powyższe było spowodowane tym, że w okresach od dnia
1 sierpnia 1990 r. do dnia 31 lipca 1996 r. oraz od dnia 15 maja 2001 r. do dnia 31 grudnia 2006 r. odwołująca nie posiadała żadnego asystenta oraz była jedynym psychiatrą
na oddziale. Ponadto Sąd zważył, że z uwagi na nadmiar pracy, ubezpieczona pracowała ponad pełny wymiar czasu pracy, co skutkowało uznaniem, że w ciągu dnia wykonywała obowiązki należące do lekarza przez co najmniej 8 godzin. Sąd zważył, że wyłączając przy wyliczeniu wymiaru okresy nieskładkowe, ubezpieczona jest osobą legitymującą się
co najmniej 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Na marginesie rozważań prawnych Sąd zważył, że badanie i kontrola w toku postępowania charakteru pracy odwołującej w pozostałych spornych okresach byłaby bezprzedmiotowa i prowadziłaby tylko do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania.
Sąd podkreśla, że ubezpieczona udowodniła co najmniej 15-letniego okresu pracy
w warunkach szczególnych, a w związku z tym pozostałe okresy ujęte w odwołaniu
Sąd pozostawił bez rozpoznania.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 § 2 k.p.c. orzekł, jak
w sentencji.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Sąd zasądził
od organu rentowego na rzecz odwołującej kwotę 180,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. z 2015 r., poz. 1800).

Zarządzenie: (...)

(...)