Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Olkuszu III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Agnieszka Proć

Protokolant sekretarka Agnieszka Poseł

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2018 roku w Olkuszu

na rozprawie

sprawy z powództwa P. P. (1)

przeciwko J. P. (1)

o alimenty

I.  zasądza od pozwanej J. P. (1), PESEL (...) na rzecz powódki P. P. (1), PESEL (...) alimenty w wysokości po 300,00 złotych (trzysta złotych), poczynając od dnia 14 września 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku oraz w wysokości po 500,00 złotych (pięćset złotych) miesięcznie poczynając od 1 stycznia 2018 roku płatnych do rąk powódki do 10-go każdego następującego po sobie z góry miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku braku płatności którejkolwiek z rat;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  wyrokowi w pkt. I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności;

IV.  zasądza od pozwanej J. P. (1) na rzecz powódki P. P. (1) kwotę 1200,00 złotych (jeden tysiąc dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania w zakresie zastępstwa adwokackiego świadczonego z urzędu na rzecz powódki;

V.  nakazuje pobrać od pozwanej J. P. (1) na rzecz Skarbu Państwa Sąd Rejonowy w Olkuszu kwotę 306,00 złotych (trzysta sześć złotych) tytułem należnych kosztów sądowych.

Sygn. akt III RC 229/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 26 marca 2018r.

Powódka P. P. (1) w pozwie złożonym dnia 14 września 2017r., a sprecyzowanym w piśmie jej pełnomocnika z dnia 20 października 2018r. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej J. P. (1) alimentów w kwocie po 1500 zł miesięcznie płatnych od daty złożenia pozwu z ustawowymi odsetkami na wypadek braku płatności którejkolwiek z rat oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powódka podała, że od 4 lat nie dostała od matki J. P. (1) żadnych pieniędzy. Przez ten czas była utrzymywana przez ojca R. P. i jego matkę J. P. (2). Nie może kupić podręczników, nowego plecaka, czy butów do szkoły. Pozwana nie przekazuje jej żadnych środków na życie, nie kupuje jedzenia do domu. Powódka z powodu choroby musi kupować leki za około 40 zł na tydzień. Nie posiada środków, by pójść prywatnie do lekarza, a w publicznej służbie zdrowia terminy są odległe. Nie ma z czego uiścić składek w szkole, czy opłat za korepetycje.
Wskazała, że na jej miesięczne koszty utrzymania składają się:

- bilet miesięczny 55 zł,

- jedzenie i opłaty 400 zł miesięcznie,

-korepetycje 300 zł,

-prawo jazdy 2000 zł ,

- zbiórki harcerskie 12 zł miesięcznie,

- leki 160 zł,

- wizyta u lekarza specjalisty 200 zł za jedną wizytę,

- środki czystości 50 zł miesięcznie,

-zeszyty, przybory szkolne 100 zł,

- ubezpieczenie w szkole 50 zł,

- studniówka 500 zł,

- ubrania 100 zł miesięcznie,

- doładowanie do telefonu 50 zł miesięcznie,

- wyjazdy ze szkoły na uczelnię, wycieczki szkolne do kina/teatru 100 zł miesięcznie,

- drugie śniadanie w szkole 5 zł dziennie.

W piśmie z dnia 27 września 2017r. powódka podała, że koszty jej miesięcznego utrzymania wynoszą 1500 zł, a dochody pozwanej 5000 zł.

W odpowiedzi na pozew z dnia 6 listopada 2017r. pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Podała, że jej dochody wynoszą około 3000 zł miesięcznie i nie wystarczają na utrzymanie, zmuszona jest korzystać z pomocy rodziców. Ponosi koszty dojazdu do pracy, zakupu materiałów wykorzystywanych w salonie fryzjerskim oraz opłat za media i wynajem lokalu. Ponosi koszty utrzymania domu w miejscowości L. oraz wydatki na utrzymanie syna P..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. P. (1) ma 18 lat, jest córką pozwanej J. P. (1). Rodzice powódki J. P. (1) i R. P. są małżeństwem, z którego poza powódką pochodzi jej młodszy brat P. P. (3).

W dacie złożenia pozwu strony mieszkały razem w domu należącym do rodziców powódki położonym w miejscowości L.. W grudniu pozwana wyprowadziła się z domu i zamieszkała u swoich rodziców w O.. Powódka i jej ojciec są skonfliktowani z pozwaną.

Z urzędu Sądowi wiadomym jest, że pomiędzy stronami toczy się szereg postępowań w Wydziale Karnym i Rodzinnym Sądu Rejonowego w Olkuszu.

Dowód: odpis skrócony aktu urodzenia powódki -k. 9, przesłuchanie powódki i pozwanej – nagranie jak na k. jak na k.240v-242v.

Powódka jest w klasie maturalnej, uczęszcza do I Liceum Ogólnokształcącego w O., do którego wcześniej dojeżdżała busem, a po uzyskaniu prawa jazdy – samochodem należącym do rodziców. Koszt tych dojazdów generuje wydatek około 55 zł miesięcznie. Ponosi wydatki związane z przygotowaniem do matury, balem studniówkowym ( 520 zł opłata plus wydatki na sukienkę 100 zł). Powódka uczęszcza na korepetycje w związku z koniecznością przygotowania do matury i potrzebą nadrobienia zaległości związanych z jej chorobą i pobytem w szpitalu. Powódka podała, że na korepetycje wydaje około 200 zł miesięcznie, wcześniej podawała że jest to kwota 400 zł, czego jednakże nie udokumentowała, bowiem korepetycje są udzielane prywatnie. Zamierza w przyszłości studiować medycynę. Nie ponosi już wydatków związanych z zakupem leków na boleriozę, ale przyjmuje leki na astmę, na które wydaje około 50 zł miesięcznie i doraźnie leki przeciwbólowe. Miesięcznie na ubrania i środki czystości wydaje około 100 zł, na jedzenie 200-300 zł, na ogłoszenia o wynajmie lokalu 50 zł, zakup soczewek kontaktowych i płynu – 35 zł.

P. P. (1) jest pod opieką lekarską w związku z chorobą na którą cierpi – B.. W dniach 10-16 października 2017r. przebywała w szpitalu. Na początku zachorowania ponosiła koszty zakupu leków w wysokości 100-200 zł, odbywała też prywatne wizyty lekarskie ( bark dokumentów na okoliczność kosztów i ilości tych wizyt). Obecnie wydatki na leki to około 50 zł miesięcznie.

Powódka nie posiada własnych źródeł utrzymania. Utrzymuje się z alimentów otrzymywanych od matki ( tytułem zabezpieczenia – 250 zł), pomocy finansowej od ojca i babki ojczystej.

Dowód: zaświadczenie Dyrektora LO w O. o podleganiu przez powódkę ubezpieczeniu grupowemu od następstw nieszczęśliwych wypadków -k. 23, faktury zakupu podręczników - k. 24, 26, 162, 194, faktura za wykonanie usługi ksero i wydruków- k.24, 160, 198, 201, faktury zakupu leków wystawione na P. P. (1) - k.27-30, 161, 163, 166, 189-190, 199, faktura za płyn do soczewek i soczewki kontaktowe -k. 165, 167, 187, faktury za inne zakupy ( przy czym na niektórych fakturach widnieją takie pozycje jak męskie bokserki i skarpety) -k. 168- 186, 191-192, 195-198, 200, karta informacyjna leczenia szpitalnego powódki -k. 42-44, rachunek za zakupy w sklepie (...) na kwotę 33,96 zł -k. 32, kopia biletu miesięcznego -k. 60, dowody wpłat za kurs prawa jazdy dla P. P. (1) na kwoty 300zł i 500 zł - k. 60 i 61, karta informacyjna leczenia szpitalnego powódki -k. 42-44,dokumentacja medyczna -k. 45-59, przesłuchanie powódki – nagranie jak na k.240v-241v.

Powódka posiada lokal użytkowy położony w O. przy ul. (...). Lokal ten od lat pozostaje niezagospodarowany, powódka podjęła próbę jego wynajęcia, na razie bez powodzenia. Lokal powódce darowali dnia 1 lutego 2016r. rodzice, wartość przedmiotu darowizny wynosiła 280.000zł. Rodzice jednakże nie zadbali o to by lokal wynająć, tak by przynosił dochody, a nie był ciężarem dla powódki, która będąc w klasie maturalnej powinna skupić się na nauce, nie zaś na poszukiwaniach najemcy lokalu.

Zadziwiającym jest, że ojciec powódki od wielu lat pozostaje bez pracy, nie podjął działań w kierunku zagospodarowania tego lokalu, czy korzystnego jego wynajęcia. Mając tak hojnych przyjaciół od wielu lat wspierających go finansowo, ich pomoc mógłby wykorzystać na zainwestowanie we własną działalność, a uzyskane środki przeznaczyć na utrzymanie dzieci i własne. Tymczasem lokal zamiast przynosić zyski, generuje jedynie wydatki ( 250 zł opłaty za media i 50 zł koszty ogłoszeń o jego wynajmie).

Średnie miesięczne koszty utrzymania P. P. (1) oceniła na około 1000-1200 zł, maksymalnie do 1500 zł.

Dowód: umowa darowizny z dnia 1.02.2016r. -k. 118-119, przesłuchanie powódki – nagranie jak na k.240v-241v.

Opłatę za kurs prawa jazdy dla powódki - 2000 zł poniosła babka ojczysta w ramach prezentu urodzinowego. Babka ojczysta wspiera finansowo powódkę i jej ojca.

Dowód: przesłuchanie powódki – nagranie jak na k.240v-241v.

J. P. (1) mimo, że mieszka u rodziców w O. ponosi w całości koszty utrzymania domu w którym mieszka powódka, jej brat i ojciec ( media, zakup opału). Do grudnia 2017r ponosiła też koszty związane z zakupem żywności dla powódki i jej brata, gdy mieszkała razem z nimi w Lakach.

Pozwana ponosi nie tylko opłaty związane z utrzymaniem domu ( energia elektryczna około 154 zł miesięcznie, ścieki – 120 zł, podatek od nieruchomości 412 zł rocznie, zakup węgla 1580 zł i ekogroszku 750 zł ), ale i opłaty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej ( 922-1070 zł - wynajem z kosztami ogrzewania, plus opłata za wodę, energię elektryczną i wywóz śmieci) oraz zakupem niezbędnych materiałów do prowadzenia salonu fryzjerskiego. Zatrudniona w tym salonie kosmetyczka dokłada się kwotą 350 zł do kosztów utrzymania lokalu.

Pozwana partycypuje w kosztach utrzymania małoletniego P. P. (3), opłaca składki w szkole i obiady. Wcześniej małoletni pozostawał głównie na jej utrzymaniu. Pozwanej pomagają finansowo rodzice z którymi obecnie zamieszkuje.

Dowód: faktury i rachunki -k. 92 – 115, 214, 219-225, 227 oświadczenie o uiszczaniu przez pozwaną opłat za obiady małoletniego P. P. (3) -k. 116-117, zeznania świadka I. B. -k. 238, zeznania świadka K. B. -k. 238- 239, przesłuchanie pozwanej – nagranie jak na k. 241v-242v.

Pozwana prowadzi działalność gospodarczą – salon fryzjerski, wcześniej działalność ta była zarejestrowana na matkę pozwanej, ale faktycznie prowadzona była przez pozwaną. Wcześnie pracowały u niej 2 stażystki, na dzień wyrokowania pozostała jedna, której okres stażu kończy się w kwietniu br. Po tej dacie pozwana planuje ją zatrudnić, co będzie wiązać się ze wzrostem kosztów o kwotę wypłacanego wynagrodzenia dla pracownicy.

Dochody z prowadzonej przez pozwaną działalności gospodarczej wahają się w granicach 2800 zł do 3900 zł. netto ( w listopadzie wynosiły jedynie 2017 zł), są różnicowane w poszczególnych miesiącach, zależne są od ilości klientów. Z tych dochodów pozwana uiszcza należności za lokal ( 922 zł – 1070 zł) i zakupuje niezbędne materiały do salonu. W toku postępowania dowodowego nie wykazano, by pozwana osiągała dochody rzędu 5000 zł, jak twierdziła powódka.

Pozwana tłumaczyła, że jej dochody są niższe niż mogłaby uzyskiwać, z powodu częstego udziału w rozprawach sądowych, dlatego nie może być dyspozycyjna dla klientek.

Dowód: zaświadczenie o dochodach z dnia 7.10.2017r. -k. 87, rozliczenie z działalności gospodarczej -k. 88, 202-205, umowy stażowe -k. 90 – 91, zaświadczenie z dnia 9.03.2018r.- k.206, zaświadczenie z dnia 8.03.2018r. -k. 207, faktury i rachunki -k. 92 – 115, 214, 219-225, 227, przesłuchanie pozwanej – nagranie jak na k. 241v-242v.

Pozwana na zakup książek przekazała powódce 200 zł. oraz 50 zł. na ubezpieczenie we wrześniu.

Dowód: pisemne oświadczenia - k.120-121, przesłuchanie pozwanej – nagranie jak na k. 241v-242.

Ojciec powódki i jego matka zakupili mieszkanie dla powódki w K.. A zatem ich sytuacja materialna musi być stabilna i zdecydowanie lepsza, niż próbuje to wykazywać ojciec powódki, który w sprawie I. N. 43/17 na rozprawie dnia 23 marca 2017r. podał słuchany w charakterze uczestnika, że to on zakupił dwa mieszkania dla córki i syna w K., następnie prostował, że zakupił jedno mieszkanie i on jest jego właścicielem, spłaca je w ratach po 20.000 zł co 3-4 miesiące, środki te pochodzą z oszczędności i pomocy matki ( bo wówczas R. P. również nie pracował i nie pobierał innych świadczeń poza zasiłkiem rodzinnym na dzieci - 1950 koron norweskich). W niniejszej sprawie świadek natomiast twierdził, że to jego matka zakupiła w/w mieszkanie, nie wie za jaką kwotę zostało nabyte.

Dowód: odpis protokołu rozprawy ze sprawy I. N. 43/17 -k. 69v, zeznania świadka R. P. - nagranie jak na k. 239-240.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów. Przez powódkę kwestionowane były dokumenty dotyczące wysokości dochodów pozwanej, jednakże nie zostało wykazane, by dochody te były wyższe.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka R. P., że nie posiada obecnie możliwości zarobkowych i utrzymuje się jedynie z pomocy udzielanej mu przez przyjaciół.

Świadkowie I. B. i K. B. potwierdzili twierdzenia pozwanej, że pozwana mieszka z nimi i korzysta z jej pomocy oraz że ponosi koszty utrzymania domu w L.. Matka pozwanej, mimo że do niedawna formalnie prowadziła salon fryzjerski , nie była zorientowana co do wysokości dochodów z tej działalności. Świadkowie potwierdzili, że strony są skonfliktowane, powódka nie utrzymuje kontaktów z matką, jak również również z dziadkami macierzystymi.

Powódka nie wykazała, by ponosiła tak znaczne koszty utrzymania jak wskazywała w pozwie, zmniejszyły się je wydatki na korepetycje i leczenie. Nie wykazał też by jej matka uzyskiwała dochody w wysokości 500 zł. Również podała nieprawdę twierdząc, że od 4 lat matka nie łoży na jej utrzymanie i pozostaje wyłącznie na utrzymaniu ojca i babki ojczystej.

Uwzględniając charakter prowadzonej przez pozwaną Sąd uznał, że działalności może ona uzyskać wyższe niż wykazywane dochody, tak by móc partycypować w kosztach utrzymania powódki w wyższym niż dotychczas zakresie. Sama pozwana przyznała w toku postępowania, że nie zawsze wystawia rachunki dla klientek, a zatem jej dochody nie w pełni mogą być zweryfikowane. Dlatego w tym zakresie Sąd nie w pełni uznał za wiarygodne twierdzenia pozwanej.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powódki zasługuje na uwzględnienie, ale tylko w 1/3 części, czyli do 500 zł. Podstawą materialnoprawną roszczenia są przepisy art 133 k.r.o. oraz art. 135 k.r.o.

Obowiązek alimentacyjny zgodnie z treścią przepisu art. 133 § 1 k.r o. obciąża oboje rodziców, przy czym zakres jego zależy od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego oraz usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego ( art. 135 §1 k.r.o.). Przepis ten stanowi o obowiązku alimentacyjnym rodziców wobec małoletnich, niesamodzielnych dzieci, warunkując zakres świadczeń alimentacyjnych usprawiedliwionymi potrzebami uprawnionego oraz zarobkowymi i majątkowymi możliwościami zobowiązanego. Dziecko, które nie ma zdolności do samodzielnego utrzymania, nie osiąga własnych dochodów, ma prawo żądać i dochodzić świadczeń alimentacyjnych. Podkreśla się w tej mierze zasadę dobra dziecka, zakreślającą równomierną powinność obojga rodziców do alimentacji i zapewnienia dziecku prawidłowych warunków egzystencji, nawet kosztem szczególnego wysiłku w zaspokajaniu jego usprawiedliwionych potrzeb.

Jednak w tym kontekście inaczej kształtuje się sytuacja uprawnionej osoby pełnoletniej. Osiągnięcie pełnoletniości przez osobę uprawnioną nie wyklucza samoistnie i automatycznie jej uprawnienia do alimentacji (nie uchyla wobec niej obowiązku alimentacyjnego). Sytuacja uprawnionego podlega wówczas jednak zaostrzonym kryteriom oceny. Jeśli pełnoletni uprawniony kontynuuje naukę, trzeba wtedy zważyć, czy posiada ku temu predyspozycje - istotne jest więc, czy czas przeznaczony na naukę wykorzystuje produktywnie i czy rzeczywiście podnosi kwalifikacje zawodowe, gdyż ciągłość nauki musi być poparta dotychczas osiąganymi pozytywnymi wynikami. Obowiązkiem rodziców jest zapewnienie dziecku takiego wykształcenia, przy wykorzystaniu jego zdolności i chęci, które zapewni mu samodzielny byt.

Przy czym zgodnie z art. 133 § 3 k.r.o rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Powódka kończy liceum i przygotowuje się do matury, a następnie studiów. Nie posiada własnych źródeł utrzymania, a zatem zdana jest na pomoc rodziców. Być może uda jej się wynająć lokal w O., ale na chwile obecną tak się nie stało.

W ocenie Sądu miesięczne koszty utrzymania powódki wynoszą około 1000 miesięcznie. Dlatego zupełnie niezrozumiałym jest żądanie powódki zasądzenia alimentów w kwocie 1500 zł. W utrzymaniu powódki powinna partycypować nie tylko matka, ale i ojciec, tym bardziej, że nie partycypuje on w kosztach utrzymania domu, w którym zamieszkuje. Natomiast z uwagi na sytuację rodzinną w domu tym nie przebywa od grudnia 2017r ( i taka sytuacja ma miejsce nie po raz pierwszy ), mimo to pozwana uiszcza opłaty za media, co Sąd wziął pod uwagę ustalając obowiązek alimentacyjny pozwanej wobec powódki.

Poprzez uiszczanie opłat związanych z utrzymaniem domu, w którym mieszka powódka, pozwana partycypuje w kosztach jej utrzymania, czego powódka zdaje się nie zauważać. Ojciec powódki natomiast nie partycypuje w tych opłatach, zatem tym bardziej powinien partycypować w kosztach utrzymania córki, tak by mogła kontynuować naukę i pobierać prywatne lekcje, a w przyszłości podjąć wymarzone studia. Tymczasem pozwana i jej mąż powinni dla dobra rodziny nawiązać dialog, a nie dopuszczać do dalszej eskalacji konfliktu w który angażowane są dzieci. Wspólne zamieszkiwanie pozwoliłoby na zmniejszenie ponoszonych wydatków i udział obojga rodziców w wychowaniu dzieci. Poprawa relacji powódki z matką pozwoliłaby powódce spokojne przygotowywać się do egzaminów, zamiast tracić czas na udział w kolejnych rozprawach i wizytach u pełnomocników, co niepotrzebnie generuje wydatki związane z postępowaniami sądowymi.

Reasumując, Sąd mając na uwadze poczynione ustalenia w oparciu o powołane przepisy zasądził od pozwanej na rzecz powódki alimenty w wysokości 300 zł miesięcznie poczynając od daty złożenia pozwu do końca grudnia 2017r., bowiem w grudniu pozwana wyprowadziła się z domu i tym samym nie ponosi kosztów na zakup artykułów żywnościowych dla powódki i jej brata , a tym samym w mniejszym zakresie partycypuje w kosztach utrzymania powódki i ponosi mniejsze wydatki na utrzymanie syna. Natomiast od stycznia 2018r. alimenty zostały zasądzone w kwocie 500 zł. miesięcznie, płatne zgodnie z żądaniem pozwu do 10 -go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie braku płatności którejkolwiek z rat. Powództwo w pozostałym zakresie zostało oddalone jako zdecydowanie wygórowane.

Wyrokowi w pkt. I nadano z urzędu rygor natychmiastowej wykonalności w oparciu o przepis art. 333§1 pkt 1 k.p.c.

Sąd rozstrzygnął o kosztach postępowania w pkt IV wyroku po myśli art. 98 k.p.c i art. 100 k.p.c. w zw. z § 8 pkt. 5 i § 4 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądzając od pozwanej na rzecz powódki koszty procesu w postaci kosztów zastępstwa procesowego świadczonego z urzędu, naliczone stosownie do zakresu uwzględnionego roszczenia ( tj. 1/3 opłaty określonej w §8 pkt 5 i §4 ust. 2 w/w rozporządzenia). Omyłkowo koszty te zostały zasądzone bez naliczenia należnego podatku VAT – zgodnie z §4 ust. 3 powołanego rozporządzenia.

Kosztami sądowymi w pkt. V wyroku naliczonymi stosukowo do wysokości zasądzonych alimentów obciążono pozwaną, bowiem powódka od tych kosztów zwolniona jest z mocy ustawy ( 300 zł opłata sądowa i 6 zł opłata kancelaryjna) Orzeczenie w tym punkcie wydano w oparciu o przepis art. 13 ust. 1, art. 77 ust. 1 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

SSR Agnieszka Proć