Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Gabriela Sobczyk

Sędzia SO Leszek Dąbek (spr.)

SO Roman Troll

Protokolant Marzena Makoś

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2018 r. w Gliwicach

na rozprawie sprawy z powództwa A. C. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa - Dyrektorowi Zakładu Karnego w Z.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 10 lutego 2017 r., sygn. akt VIII C 832/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 w ten sposób, że powództwo oddala;

2.  nie obciąża powoda kosztami postępowania odwoławczego;

3.  przyznaje adwokatowi G. P. od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Zabrzu kwotę 73,80 zł (siedemdziesiąt trzy złote i osiemdziesiąt groszy) w tym kwotę 13,80 zł (trzynaście złotych i osiemdziesiąt groszy) podatku od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu powodowi w postępowaniu odwoławczym.

SSO Roman Troll SSO Gabriela Sobczyk SSO Leszek Dąbek

Sygn. akt III Ca 821/17

UZASADNIENIE

Powód A. C. (2) żądał zasądzenia na jego rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – Dyrektor Zakładu Karnego w Z. zadośćuczynienia za krzywdę
w kwocie 10 000zł oraz zwrotu kosztów procesu.

Uzasadniając żądanie twierdził, że w czasie pobytu w Zakładzie Karnym w Z. (jednostki typu otwartego) – na skutek decyzji Dyrektora Zakładu Karnego,
po znalezieniu przy nim substancji sypkiej koloru białego oraz suszu roślinnego został w dniu 12 06 2013r. przeniesiony do Zakładu Karnego w B. (jednostki typu zamkniętego). W dniu 20 maja 2013r. zostało wszczęte postępowanie, w przebiegu którego ustalono, iż znalezione substancje nie zawierają środków odurzających
ani substancji psychotropowych, co stanowiło podstawę do umorzenia postępowania. Na skutek przeniesienia do zakładu karnego typu zamkniętego został on pozbawiony możliwości bezpośrednich widzeń z partnerką i najbliższą rodziną, otrzymywania przepustek, paczek oraz wykonywania pracy.

Pozwany Skarb Państwa – Dyrektor Zakładu Karnego w Z. wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz od powoda zwrotu kosztów procesu. Podniósł, iż posiadanie środków zastępczych nie jest zabronione ustawowo,
więc ich posiadanie jest dla osadzonego względnie bezpieczne, za które nie będzie ponosił odpowiedzialności karnej, jednak może zostać uznane za przewinienie dyscyplinarne i po zmianie podgrupy klasyfikacyjnej skutkować przeniesieniem
do zakładu karnego typu zamkniętego.

Sąd Rejonowy w Zabrzu w wyroku z dnia 10 02 2017r. zasądził
od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 500zł, oddalając powództwo w pozostałym zakresie, przyznał pełnomocnikowi powoda od Skarbu Państwa koszty nieopłaconej pomocy prawnej oraz odstąpił od obciążania powoda kosztami postępowania.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia przywołał regulację art. 417
i art. 448 k.c. w związku z art. 23 k.c. i art. 24 k.c. Następnie dokonał oceny poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych i stwierdził, że zdarzeniem sprawczym, którym została powodowi wyrządzona szkoda była decyzja Komisji Penitencjarnej
z dnia 21 05 2013r. o nadaniu powodowi grupy klasyfikacyjnej R – 1/9 i skierowaniu go do zakładu typu zamkniętego, wydana po uprzednim zapoznaniu się z projektem oceny okresowej postępów skazanego w resocjalizacji z dnia 21 05 2013r.
o po jego wysłuchaniu. W projekcie opinii jedynym negatywnym zdaniem na temat zachowania skazanego jest stwierdzenie o prawdopodobieństwie znalezienia
przy nim substancji niedozwolonych. Uznał, iż decyzja Komisji Penitencjarnej
o przeniesieniu skazanego była przedwczesna i powinna zostać wydana po wydaniu ekspertyzy i potwierdzenia posiadania przez skazanego substancji niedozwolonych. Zastosowanie pięciu kar dyscyplinarnych jednocześnie stanowiło dla powoda dużą dolegliwość. Został mu ograniczony kontakt z dzieckiem, matką i konkubiną.
Po przeniesieniu do zakładu karnego typu zamkniętego syn bardzo za nim tęsknił
i w trakcie jego pobytu (9 miesięcy) widział się z nim tylko raz. Uwzględniają powyższe Sąd I instancji ocenił, iż wystąpiły wszystkie przesłanki warunkujące powstanie odpowiedzialności pozwanego. Wysokość zadośćuczynienia ustalił
na podstawie całokształtu okoliczności sprawy i uznał jego zasadność do kwoty 1 500zł, oddalając żądanie w pozostałej wysokości jako wygórowane.

O kosztach procesu orzekał na mocy regulacji art. 102 k.p.c. uwzględniając sytuację materialną powoda. Należne pełnomocnikowi powoda koszty nieopłaconej pomocy prawnej przyznał stosując regulację § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 09 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.
nr 163, poz. 1348, z późniejszymi zmianami).

Orzeczenie zaskarżył pozwany Skarb Państwa – Dyrektor Zakładu Karnego w Z. wnosząc o jego zmianę przez oddalenie powództwa,
bądź uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Zarzucał, że przy ferowaniu wyroku naruszono prawo procesowe i materialne, regulacje:

-

art. 233 § 1 k.p.c. przez odstąpienie od zasady swobodnej oceny dowodów wyrażające się w braku wszechstronnego rozważenia całokształtu zebranego
w sprawie materiału dowodowego, polegające na nieprawidłowym przypisaniu wiarygodności jedynie zeznaniom powoda, a zupełne pominięcie notatek służbowych z dnia 5 i 26 10 2016r. sporządzonych przez P. K.
i R. M. a dopuszczonych w sprawie jako dowody na rozprawie
w dniu 3 02 2017r. oraz nieprawidłowym założeniu, ze pod decyzja Komisji Penitencjarnej winien być podpis powoda i przyjęcie że: powód przed wydaniem decyzji klasyfikacyjnej nie został wysłuchany, a później pouczony o możliwości odwołania się od tej decyzji, a ponadto błędnym przyjęciu, iż powodowi zostało wymierzonych pięć kar dyscyplinarnych;

-

art. 448 w zw. z art. 417 § 1 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie
i uznanie, iż postępowaniu pozwanego można przypisać skutek naruszenia dobra osobistego powoda w postaci naruszenia więzi rodzinnej powoda
z synem, matką i konkubiną.

W uzasadnieniu apelacji między innymi podnosił, iż powód został pouczony
o możliwości zaskarżenia decyzji komisji w trybie art. 7 k.k.w., a niezłożenie podpisu skazanego nie przesądza o braku potwierdzenia o faktycznym jego wysłuchaniu
i pouczeniu o możliwości odwołania od decyzji komisji. Podkreślił także, iż właściwym do badania zgodności z prawem decyzji Komisji Penitencjarnej jest sąd penitencjarny,
a nie sąd cywilny.

W odpowiedzi na apelację powód A. C. (1) wnosił o jej oddalenie
jako bezzasadnej oraz zasądzenie kosztów pomocy prawnej świadczonej z urzędu.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

Sąd pierwszej instancji trafnie zakwalifikował roszczenia powoda przyjmując, że ma ono źródło w reżimie odpowiedzialności deliktowej, a następnie prawidłowo rozpoznał sprawę.

Ustalenia faktyczna składające się na podstawę faktyczną zaskarżonego orzeczenia w niekwestionowanej przez skarżącego części mają podstawę w infor-macjach zawartych w przywołanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku źródłach dowodowych, których ocena jest logiczna i mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów.

Zanegowane w apelacji ustalenia faktyczne – w świetle zawartej poniżej oceny prawnej – dotyczą okoliczności nie mających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, przez co zostały one wyrugowane z podstawy faktycznej orzeczenia, co czyni zbędnym dokonanie oceny ich prawidłowości.

Z tych też względów Sąd odwoławczy z powyższą modyfikacją przyjął

za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji.

Powództwo zostało w istocie oparte na twierdzeniu, że doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda na skutek wykonania: wadliwej decyzji Komisji Penitencjarnej z dnia 21 05 2013. o nadaniu mu grupy klasyfikacyjnej R-1/9 i skierowaniu go

do zakładu karnego typu zamkniętego oraz nałożenia na niego nieuzasadnionych kar dyscyplinarnych.

W świetle podstawy faktycznej powództwa roszczenie powoda ma zatem źródło - w prawidłowo przywołanych przez Sąd Rejonowy - regulacjach art. 448 k.c.

w z związku art. 417 k.c. i art. 24 k.c. statuującej odpowiedzialność Skarbu Państwa

za szkody niematerialne wyrządzone przez niezgodne z prawem działania i zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej, a dla powstania tej odpowiedzialności konieczne jest, żeby działania lub zaniechania pozwanego były bezprawne, co w okolicznościach sprawy sprowadza się do oceny zasadności ukarania powoda karami dyscyplinarnymi oraz oceny prawidłowości wskazanej powyżej decyzji Komisji Penitencjarnej.

Przy ocenie tego zagadnienia umknęło uwadze Sądu pierwszej instancji,

że sąd cywilny nie jest uprawniony do dokonania takiej oceny, gdyż ta została zastrzeżona do wyłącznej kompetencji sądu penitencjarnego, na co słusznie zwraca uwagę apelacja odwołując się do poglądu prawnego wyrażonego przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 17 01 2014r. wydanego w sprawie o sygnaturze

akt I Aca 737/13.

W toku postępowania nie wykazano, żeby wskazane decyzje zostały zakwestionowane przez sąd penitencjarny, w konsekwencji czego wywołane przez nie skutki (mające doprowadzić do naruszenia dóbr osobistych powoda) w materiale sprawy nie zostały wyrządzone przez niezgodne z prawem działania skarżącego,

a to w świetle przywołanych powyżej regulacji prawnych czyni powództwo

w całości nieuzasadnionym.

Nie znalazło to prawidłowego odzwierciedlenia w zaskarżonym wyroku,

wobec czego apelacja jest uzasadniona i prowadziło do jego zmiany przez oddalenia powództwa w jego uwzględnionej części w oparciu o regulację art. 386 § 1 k.p.c.

Reasumując zaskarżony wyrok w zaskarżonej części jest wadliwy i dlatego apelację pozwanego jako uzasadnioną uwzględniono, orzekając jak w sentencji

w oparciu o regulację art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosując regulację
art. 102 k.p.c. z tym samych względów, które legły u podstaw orzeczenia
o kosztach procesu za pierwszą instancję.

Ustanowionemu z urzędu adwokatowi reprezentującemu powoda przyznano wynagrodzenie od Skarbu Państwa w oparciu o regulację
§ 16 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 8 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. 2016r., poz. 1714, z późniejszymi zmianami).

SSO Roman Troll SSO Gabriela Sobczyk SSO Leszek Dąbek