Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2018 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2018 roku w Lublinie

sprawy H. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o rekompensatę z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach

na skutek odwołania H. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 26 kwietnia 2017 roku numer (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala H. M. prawo do rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych jako dodatku do kapitału początkowego.

Sygn. akt VIII U 1213/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 26 kwietnia 2017 roku, po rozpoznaniu wniosku z dnia 4 kwietnia 2017 roku, przyznał H. M. emeryturę od dnia (...)roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Jednocześnie Zakład odmówił przyznania prawa do rekompensaty, ponieważ wnioskodawczyni nie przedłożyła żadnego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W ogólnym świadectwie pracy z (...)w P. z dnia 31 grudnia 2004 roku znajduje się informacja o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, jednak bez powołania się na odpowiednie przepisy resortowe (decyzja k. 14-15 akt emerytalnych).

H. M. złożyła odwołanie od powyższej decyzji, zaskarżając ją w części dotyczącej odmowy przyznania prawa do rekompensaty. W uzasadnieniu wskazała, że w okresie od dnia 16 listopada 1981 roku do dnia 31 października 1994 roku, z przerwami na urlopy wychowawcze, pracowała w warunkach szczególnych na stanowisku lekarza dentysty w (...) w R.. Następnie w okresie od dnia 1 listopada 1994 roku do dnia 31 grudnia 2004 roku pracowała w (...) w P., gdzie również wykonywała pracę w warunkach szczególnych na stanowisku dentysty, na dowód czego załączyła zaświadczenie (odwołanie wraz z załącznikiem k. 2-3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Z uwagi na dołączone do odwołania zaświadczenie o wykonywaniu pracy w warunkach szczególnych w (...)w P. organ uznał za udowodnione 9 lat, 6 miesięcy i 14 dni okresów wykonywania takiej pracy. Wnioskodawczyni w ocenie organu nie udowodniła jednak wymaganego okresu 15 lat (odpowiedź na odwołanie k. 4 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

H. M., urodzona dnia (...), w dniu 14 kwietnia 2017 roku złożyła wniosek o emeryturę wraz z rekompensatą (wniosek k. 1-4 akt emerytalnych).

Do wniosku dołączyła świadectwo pracy z dnia 31 grudnia 2004 roku, zgodnie z którym w okresie od dnia 1 listopada 1994 roku do dnia 31 grudnia 2004 roku była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku lekarza stomatologa w (...)w P., gdzie wykonywała pracę w warunkach szczególnych. W aktach organu rentowego znajduje się również świadectwo pracy z dnia 20 października 1994 roku, zgodnie z którym wnioskodawczyni była zatrudniona w Zespole (...) w R. – (...) U. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku lekarza dentysty w okresie od dnia 16 listopada 1981 roku do dnia 31 października 1994 roku (świadectwa pracy k. 7 akt emerytalnych; k. 7 akt kapitałowych).

Zaskarżoną decyzją z dnia 26 kwietnia 2017 roku organ rentowy przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury, jednocześnie odmawiając prawa do rekompensaty z powodu nieudowodnieniu okresu 15 lat pracy w warunkach szczególnych (decyzja k. 14 akt emerytalnych).

H. M. w dniu 24 września 1981 roku ukończyła studia na Oddziale(...)Akademii Medycznej w L. (odpis świadectwa k. A-2 akt osobowych – k. 15 a.s.).

W dniu 16 listopada 1981 roku wnioskodawczyni zawarła umowę o pracę, na podstawie której została zatrudniona w Zespole (...) w R. – Gminnym Ośrodku (...) w U. na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku lekarza dentysty (umowa o pracę k. B-1 akt osobowych – k. 15 a.s.).

Wnioskodawczyni swoje obowiązki wykonywała w gabinecie dentystycznym w Ośrodku (...) w U.. Oprócz wnioskodawczyni w Ośrodku zatrudnieni byli lekarze, kierowca karetki, 2 pielęgniarki oraz rejestratorka (zeznania wnioskodawczyni k. 11v, 24 a.s.; zeznania H. B. k. 23v a.s.).

W dniu 12 sierpnia 1982 roku Dyrekcja Zespołu (...) w R. powierzył wnioskodawczyni pełnienie obowiązków kierownika Ośrodka w U. do chwili zatrudnienia lekarza medycyny. W dniu 1 lipca 1990 roku pracodawca ponownie powierzył wnioskodawczyni obowiązki kierownika Ośrodka (angaże k. B-8, B-64 akt osobowych – k. 15 a.s.).

Powierzenie tych obowiązków wiązało się z zastępowaniem kierownika Ośrodka i nie wpływało na wymiar czasu pracy jako stomatologa. Wnioskodawczyni sprawowała pieczę nad pracą personelu, jednak nie zajmowała się sprawami kadrowymi. Nie odpowiadała również za obieg dokumentów. W tym czasie wykonywała swoje dotychczasowe obowiązki. Kierownikiem Ośrodka był lekarz, a w przypadku nieobecności lekarz przyjeżdżający na dyżur (zeznania wnioskodawczyni k. 24 a.s.).

W trakcie zatrudnienia wnioskodawczyni przebywała na urlopach wychowawczych w okresach od dnia 17 września 1990 roku do dnia 31 grudnia 1990 roku oraz od dnia 21 września 1991 roku do końca zatrudnienia w dniu 31 października 1994 roku (wnioski k. B-68, B-82, B-92 B-100, odpowiedzi k. B-70, B-84, B-93, B-101, wniosek o rozwiązanie umowy o pracę k. B-103 akt osobowych – k. 15 a.s.; świadectwo pracy k. 7 akt kapitałowych).

W czasie przebywania na urlopie wychowawczym wnioskodawczyni na prośbę kierownictwa była zatrudniona w Zespole (...) w R. na czas określony w wymiarze ½ etatu na stanowisku lekarza dentysty (zeznania wnioskodawczyni k. 24 a.s.; umowy o pracę k. B-71, B-85, B-95 akt osobowych – k. 15 a.s.).

Po zakończeniu pierwszego urlopu wychowawczego wnioskodawczyni podjęła pracę na dotychczasowych warunkach z dniem 1 stycznia 1991 roku. Jednocześnie do dnia 31 marca 1991 roku powierzono jej pełnienie obowiązków kierownika Ośrodka w U. (wniosek k. B-68, odpowiedź k. B-70, angaże k. B-75, B-76 akt osobowych – k. 15 a.s.)

Stan faktyczny w sprawie ustalony został na podstawie dowodów z zeznań świadka i wnioskodawczyni oraz na podstawie dokumentów.

Zeznania świadka H. B. zostały uznane za wiarygodne. Świadek pracowała w budynku, w którym znajdował się Gminny Ośrodek (...) w U., gdzie prowadziła aptekę. Apteka znajdowała się obok gabinetu dentystycznego, w związku z czym świadek widziała wnioskodawczynię wykonującą obowiązki stomatologa.

Zeznania wnioskodawczyni także zostały obdarzone wiarą przez Sąd. Są logiczne i spójne z pozostałym materiałem dowodowym. Wnioskodawczyni wyjaśniła, że powierzenie funkcji kierownika Ośrodka nie wpływało na zakres obowiązków jako stomatologa.

Dowody z dokumentów znajdujących się w aktach emerytalnych oraz w aktach osobowych także zostały uznane za wiarygodne. Akta osobowe z okresu zatrudnienia w Gminnym Ośrodku (...) w U. potwierdzają poszczególne okresy wykonywania pracy oraz przebywania na urlopach wychowawczych. Wynika z nich, że wnioskodawczyni przez cały okres była zatrudniona na stanowisku lekarza dentysty, a powierzenie funkcji kierownika było czasowe i nie wiązało się z dodatkowymi obowiązkami wpływającymi na dotychczasowy zakres czynności.

Sąd Okręgowy w Lublinie rozważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2017 r., poz. 664, tekst jedn. ze zm.) rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

O warunkach przyznania rekompensaty stanowi art. 21 cytowanej ustawy, zgodnie z którym rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 15 lat. Zgodnie z treścią art. 23 powołanej ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę i jest ona przyznawana w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy emerytalnej.

Pracę można uznać za wykonywaną w warunkach szczególnych, jeśli zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 887, tekst jedn. ze zm.) pracownik jest zatrudniony przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Tego typu prace zawarte są w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43). Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W rozpatrywanej sprawie kwestią sporną było spełnienie przez wnioskodawczynię warunku 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie uwzględnił do takiej pracy okresu zatrudnienia od dnia 26 listopada 1981 roku do dnia 31 października 1994 roku w (...)w R. – Gminny Ośrodku (...) w U. z powodu braku świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawczyni przedstawiła jedynie ogólne świadectwo pracy, z którego nie wynika, aby była zatrudniona w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy wskazuje, że zgodnie z utrwalonym poglądem orzecznictwa brak formalny świadectwo pracy, w tym brak wskazania charakteru zatrudnienia nie może powodować negatywnych skutków dla pracownika. Świadectwo pracy nie jest bowiem dokumentem urzędowym i w postępowaniu sądowym jest traktowane jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2009 roku, I UK 24/09, Legalis nr 265766). Nadto Sąd rozpoznający sprawę z zakresu ubezpieczeń społecznych przy ustalaniu spornych okoliczności może korzystać z wszelkich środków dowodowych, w szczególności może on w celu sprawdzenia faktów niewynikających dostatecznie z treści przedłożonych do sprawy dokumentów przeprowadzić dowód ze świadków lub z przesłuchania stron. Wynika to z treści art. 473 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1822, tekst jedn. ze zm.), który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron.

Kierując się powyższą zasadą w toku niniejszego postępowania Sąd ustalił, że wnioskodawczyni pracowała w warunkach szczególnych podczas zatrudnienia w (...)w R. – Gminnym Ośrodku (...) w U. w okresach od dnia 16 listopada 1981 roku do dnia 16 września 1990 roku oraz od dnia 1 stycznia 1991 roku do dnia 20 września 1991 roku (9 lat, 6 miesięcy i 21 dni, z wyłączeniem okresów urlopów wychowawczych). W tym czasie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace wskazane w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, w wykazie A, w dziale XII. W służbie zdrowia i opiece społecznej, poz. 2. Prace w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych oraz prace lekarzy stomatologów. Stanowisko wnioskodawczyni zostało również wykazane w załączniku 1 do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej, w dziale XII, poz. 2, pkt b) prace lekarzy stomatologów, ppkt. 1) lekarz stomatolog przyjmujący pacjentów.

Jednocześnie organ rentowy uznał za udowodniony okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych od dnia 1 listopada 1994 roku do dnia 31 grudnia 2004 roku w wymiarze 9 lat, 6 miesięcy i 14 dni (k. 11v a.s.), zgodnie z zaświadczeniem wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 18 maja 2017 roku, w którym pracodawca wskazał, że wnioskodawczyni pracowała na stanowisku lekarza stomatologa, wykonując prace wymienione w wykazie A, dziale XII, poz. 2 wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku oraz w wykazie A, dziale XII, poz. 2 pkt b) ppkt. 1) załącznika nr 1 do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 roku.

Mając powyższe na uwadze Sąd ustalił, że wymiar czasu pracy w warunkach szczególnych wnioskodawczyni wynosi łącznie 19 lat, 1 miesiąc i 15 dni. Z tych względów Sąd uznał, że wnioskodawczyni spełniła przesłankę z art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, tj. posiada okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. W związku z tym Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił H. M. prawo do rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych jako dodatku do kapitału początkowego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy w Lublinie na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.