Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Lucyna Stąsik – Żmudziak

Sędziowie: SO Zofia Kubalska (spr.)

SO Jadwiga Szumielewicz

Protokolant: st. sekr. sąd. Małgorzata Sobczuk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 marca 2018 roku w L. sprawy

z odwołania T. S.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o wysokość jednorazowego odszkodowania

na skutek apelacji wniesionej przez wnioskodawczynię

od wyroku Sądu Rejonowego Lublin - Zachód w Lublinie VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 25 maja 2017 roku sygn. akt VII U 1591/15

oddala apelację.

J. L. S. Z. K.

Sygn. akt. VIII Ua 78/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 25 maja 2017 roku sygn. akt VII U 1591/15 Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w sprawie T. S. przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o wysokość jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej na skutek odwołania T. S. od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 3 marca 2014 roku nr (...), (...)oddalił odwołanie.

Powyższy wyrok został oparty na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

T. S. od dnia 1 stycznia 1991 roku podlega ubezpieczeniu wypadkowemu z tytułu ubezpieczenia społecznego rolników z mocy ustawy.

W dniu (...) roku wnioskodawczyni podczas wyprowadzania krów na pastwisko, poślizgnęła się, straciła równowagę i upadła na plecy, nie mogła się poruszać. Z uwagi na to, że nie mogła samodzielnie się podnieść, pomogły jej dzieci, które na wózku zawiozły ją do domu. Po umyciu się i przebraniu, syn zawiózł T. S. na (...) przy ul. (...) w L.. Tam zgłaszała (...)

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, iż opatrunek gipsowy T. S. miała założony przez 5 - 6 tygodni. (...)

W dniu 23 lipca 2013 roku T. S. złożyła do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddziału (...) w L. wniosek o wypłatę jednorazowego odszkodowania w związku ze zdarzeniem z dnia(...) roku. Na skutek przeprowadzonego badania Lekarz Rzeczoznawca KRUS stwierdził, że przebyty uraz, doznany przez wnioskodawczynię pozostawił 10% uszczerbek na zdrowiu, natomiast Komisja Lekarska ustaliła 5% uszczerbek na zdrowiu. W oparciu o orzeczenia lekarskie organ rentowy wydał zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzję.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy i w aktach przekazanych przez organ rentowy oraz częściowo zeznaniach wnioskodawczyni. Dokumenty nie wzbudziły zastrzeżeń Sądu I instancji i nie były kwestionowane przez strony. Natomiast zeznaniom T. S. Sąd Rejonowy dał wiarę w zakresie w jakim znajdują one potwierdzenie z pozostałych dowodach nieosobowych. W ocenie Sądu Rejonowego wnioskodawczyni logicznie i spójnie opisała przebieg wypadku z dnia (...) roku oraz okoliczności, które nastąpiły po nim, jednakże pozostałe zgromadzone w toku procesu dowody nie potwierdziły, aby na skutek przedmiotowego wypadku przy pracy rolniczej, ubezpieczona doznała (...)

Sąd Rejonowy z urzędu dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza ortopedy oraz neurologa w celu ustalenia wysokości uszczerbku na zdrowiu jakiego doznała skarżąca w wyniku zdarzenia z dnia (...) roku, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii doznanego przez wnioskodawczynię (...)czasu powstania tego urazu i możliwości jego związku z wypadkiem przy pracy rolniczej w dniu (...)

Biegły z zakresu neurologii - P. W. orzekł, iż jeżeli doszłoby do (...) Zatem, z uwagi na schorzenia neurologiczne, biegły nie znalazł podstaw do orzeczenia uszczerbku na zdrowiu związanego z wypadkiem przy pracy rolniczej z dnia (...)Natomiast zdaniem biegłego ortopedy - W. P., T. S. w wyniku zdarzenia z dnia (...) roku doznała 5% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Sąd Rejonowy wskazał, iż pozwany nie zgłosił zastrzeżeń do opinii. Natomiast wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 29 listopada 2016 roku nie zgodziła się z opinią biegłych sądowych i złożyła dodatkową dokumentację medyczną.

W kolejnej opinii z dnia 10 lutego 2017 roku biegła E. P., specjalista z zakresu neurologii orzekła, iż ubezpieczona w dniu (...) roku na skutek wypadku przy pracy rolniczej doznała (...)Leczyła się w poradni ortopedycznej oraz neurologicznej z powodu dolegliwości (...)Wnioskodawczyni miała wykonane(...). W konkluzji biegła orzekła, iż dokumentacja medyczna z (...)oraz z leczenia w poradni ortopedycznej i lekarza rodzinnego nie dają podstaw do uznania, że w dniu(...)roku doszło do (...)Wnioskodawczyni bowiem nie zgłaszała skarg na (...) w dniu zdarzenia ani podczas wizyt kontrolnych.

Strony nie zgłosiły zastrzeżeń do opinii. Sąd Rejonowy przyjął opinie w/w wskazanych biegłych oraz wnioski z nich płynące za własne. Biegli opiniujący w niniejszej sprawie są specjalistami w swojej dziedzinie, w sposób jasny, w oparciu o badanie wnioskodawczyni i dokumentację medyczną, w tym złożoną przez nią samą, wyprowadzili wnioski, które uzasadniają przyjęcie wskazanego przez nich stopnia uszczerbku na zdrowiu.

Sąd Rejonowy podniósł, iż biegli z zakresu neurologii stanowczo wypowiedzieli się, iż dolegliwości ze strony (...) na które uskarża się T. S., również opisane w badaniach(...) nie mają związku z doznanym przez nią w dniu (...). Biegli stanowczo uznali, iż na skutek wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym, który miał miejsce w dniu (...)roku ubezpieczona doznała(...) co sprowadza na nią 5% długotrwały uszczerbek na zdrowiu. W ocenie Sądu I instancji wnioskodawczyni nie podważyła skutecznie opinii biegłych, zaś sama polemika z wnioskami opinii dlatego, że są one niesatysfakcjonujące dla niej, nie mogą przesądzić o uznaniu niewiarygodności tego dowodu. Biegli precyzyjnie określili bowiem stan zdrowia skarżącej, opierając się na dokumentacji medycznej i badaniu podmiotowym, uwzględniając wszystkie twierdzenia wnioskodawczyni. Zdaniem Sądu Rejonowego brak jest zatem podstaw do zakwestionowania wyników opinii.

W swoich rozważaniach prawnych Sąd Rejonowy wskazał, iż stosownie do art. 10 ust. 1 Ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2016, poz. 277) jednorazowe odszkodowanie przysługuje ubezpieczonemu, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej.

Jednorazowe odszkodowanie ustala się dla ubezpieczonego - stosownie do treści
art. 13 tej ustawy, w wysokości proporcjonalnej do określonego procentowo stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Za stały uszczerbek na zdrowiu uznaje się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy. Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie.

Dla przyznania jednorazowego odszkodowania konieczne jest zatem ustalenie, że ubezpieczony - po pierwsze – uległ wypadkowi przy pracy rolniczej, po drugie – na skutek wypadku przy pracy doznał bądź stałego, bądź długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Następnie Sąd I instancji wskazał, iż za wypadek przy pracy rolniczej uważa nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności: na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w którym stale pracuje, albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym lub w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkt 1, albo w drodze powrotnej, lub podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkt 1, zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo w związku z wykonywaniem tych czynności, lub w drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkt 3, albo w drodze powrotnej (art. 11 ust. 1 ustawy).

W ocenie Sądu Rejonowego, nie ulega wątpliwości, iż zdarzenie z dnia(...) roku, któremu uległa wnioskodawczyni T. S. było wypadkiem przy pracy rolniczej. Sąd I instancji uznał również, iż przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawczyni doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5%, a więc takiego, jak w zaskarżonej decyzji, a uszczerbek ten był spowodowany jedynie schorzeniami ortopedycznymi, zaś dolegliwości neurologiczne sygnalizowane przez skarżącą nie pozostawały w związku przyczynowo skutkowym z wypadkiem z dnia (...)roku.

Na marginesie Sąd Rejonowy zauważył też, że biegły sądowy uszczerbek ten określił jako długotrwały, podczas gdy organ rentowy ocenił uszczerbek jako stały. W tym zakresie Sąd I instancji nie zmieniał już decyzji na niekorzyść wnioskodawczyni.

Apelację od powyższego wyroku wniosła T. S. zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania, poprzez pominięcie przez sąd zgłaszanych przez ubezpieczoną wniosków dowodowych i tym samym błędne ustalenie stanu faktycznego. W związku z powyższym T. S. wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja T. S. nie zasługuje na uwzględnienie.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do wniosku zawartego w apelacji o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji należy wskazać, że zgodnie z art. 386 § 2 i 4 k.p.c., uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić tylko w razie stwierdzenia nieważności postępowania, nierozpoznania przez Sąd I instancji istoty sprawy albo w sytuacji, gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

W ocenie Sądu Okręgowego, w przedmiotowej sprawie nie zachodzi żadna z przytoczonych powyżej podstaw do uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu. W szczególności postępowanie przed Sądem Rejonowym nie było dotknięte nieważnością. Nadto Sąd Rejonowy rozpoznał istotę sprawy, rozstrzygając o żądaniu pozwu w oparciu o ustalone okoliczności faktyczne, z uwzględnieniem zarzutów podniesionych przez wnioskodawczynię.

Następnie podnieść należy, iż Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie w sprawie. Sąd Okręgowy podziela dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne i aprobuje argumentację prawną przedstawioną w motywach zaskarżonego wyroku. Nie zachodzi zatem potrzeba ich szczegółowego powtarzania (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r., II UKN 61/97 – OSNAP 1998 nr 9, poz. 104 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 521/98 – OSNAP 2000, nr 4, poz. 143). Zgodnie bowiem z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 15 maja 2007 roku w sprawie V CSK 37/07, Lex nr 442585, surowsze wymagania odnośnie oceny zgromadzonego materiału i czynienia ustaleń na potrzeby wydania orzeczenia ciążą na Sądzie odwoławczym wówczas, gdy odmiennie ustala on stan faktyczny w sprawie niż to uczynił Sąd I instancji. Inaczej jest natomiast wtedy, gdy orzeczenie wydane na skutek apelacji zmierza do jej oddalenia, a tym samym utrzymuje w mocy ustalenia poczynione przez Sąd I instancji. W takim bowiem przypadku, jakkolwiek wyrok Sądu odwoławczego powinien opierać się na jego własnych i samoistnych ustaleniach, za wystarczające można uznać stwierdzenie, że przyjmuje on ustalenia faktyczne i prawne Sądu I instancji jako własne.

Oceniając zasadność zarzutu apelacji - naruszenia prawa procesowego dotyczącego ustalenia stanu faktycznego tj. art. 233 k.p.c. stwierdzić należy, iż Sąd I instancji dokonał oceny dowodów zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów określonej w w/w przepisie. Na tej podstawie Sąd ten, w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważył materiał dowodowy jako całość (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 roku, II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000/17/655; Kodeks Postępowania Cywilnego. Komentarz, T. Ereciński (red.), Lexis Nexis 2007, str. 552 i nast.).

Sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału, zachodzi wówczas, gdy powstaje dysharmonia pomiędzy materiałem zgromadzonym w sprawie a konkluzją, do jakiej dochodzi Sąd na jego podstawie. O sprzeczności w tym znaczeniu można mówić jedynie wówczas, gdy z treści dowodu wynika, co innego niż przyjął Sąd, gdy pewnego dowodu nie uwzględniono przy ocenie, gdy Sąd przyjął pewne fakty za ustalone mimo, że nie zostały one w ogóle lub niedostatecznie potwierdzone, bądź gdy Sąd uznał pewne fakty za nieudowodnione mimo, że były ku temu podstawy, a także gdy ocena materiału dowodowego koliduje z zasadami doświadczenia życiowego lub regułami logicznego rozumowania.

W judykaturze podkreśla się, że nie jest wystarczającym uzasadnieniem zarzutu naruszenia normy art. 233 § l k.p.c. przedstawienie przez stronę skarżącą własnej oceny dowodów i wyrażenie dezaprobaty dla oceny prezentowanej przez sąd pierwszej instancji. Skarżący ma obowiązek wykazania naruszenia przez sąd paradygmatu oceny wynikającego z art. 233 § l k.p.c., a zatem wykazania, że sąd a quo wywiódł z materiału procesowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego, względnie pominął w swojej ocenie istotne dla rozstrzygnięcia wnioski wynikające z konkretnych dowodów. Z całą pewnością nie miało to miejsca w przedmiotowej sprawie.

W ocenie Sądu Okręgowego podniesiony przez ubezpieczoną zarzut nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystniejszych dla skarżącej ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej oceny materiału dowodowego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 roku, II CKN 572/99). Jeżeli zatem z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym to taka ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (w rozumieniu art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, chociażby w równym stopniu, na podstawie tegoż materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Nie są zasadne twierdzenia wnioskodawczyni dotyczące błędnego ustalenia stanu faktycznego z uwagi na pominięcie przez Sąd I instancji zgłaszanych przez ubezpieczoną wniosków dowodowych.

Podkreślić w tym miejscu należy, iż jak przyjmuje się w judykaturze, które to stanowisko jest ugruntowane, iż sam fakt niezadowolenia strony z treści opinii biegłych, której wnioski nie są zgodne z oczekiwaniami strony i dokonywaną przez stronę „własną” oceną swojego stanu zdrowia i jego konsekwencji w świetle uprawnień rentowych, nie stanowi - przy braku obiektywnych argumentów co do prawidłowości czy rzetelności dotychczas sporządzonych opinii biegłych - przesłanki do dalszego postępowania dowodowego co do tej okoliczności, w szczególności gdy dotychczas zgromadzone dowody pozwalają na przyjęcie spornej okoliczności za udowodnioną (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2009 r. I UK 283/08 LEX nr 738340; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 1999 r., I PKN 20/99, OSNAPiUS z 2000 r. Nr 22, poz. 807; wyrok Sądu Najwyższego z 19 marca 1997 r., II UKN 45/97, OSNAPiUS z 1998 r. Nr 1, poz. 24, z 10 grudnia 1997 r., II UKN 391/97, OSNAPiUS z 1998 r. Nr 20, poz. 612; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. I UK 195/11 G. Prawna 2012/49/7 1112659).

Wobec powyższego Sąd Rejonowy słusznie przyjął, iż zawarte w aktach opinie są wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy oraz zawierają niezbędne wiadomości specjalne oraz kompleksową analizę stanu zdrowia wnioskodawczyni wobec czego brak było podstaw do wywoływania kolejnych opinii biegłych lekarzy sądowych (por. wyrok SN z 10 września 1999r., II UKN 96/99, OSNP 2000/23/869).

Sąd Rejonowy dokładnie przeanalizował opinie wydane w niniejszej sprawie. W pisemnych motywach rozstrzygnięcia Sąd ten szczegółowo przedstawił kryteria oceny tych opinii. W treści tego dowodu nie dopatrzono się braku logiki i wiedzy. Sąd Rejonowy, powołał się również na należytą wiedzę fachową oraz sposób motywowania i stanowczość wyrażanych w opinii wniosków.

Taka sytuacja powoduje, że Sąd Okręgowy podziela owe ustalenia, nie znajdując podstaw do ich zmiany i weryfikacji odpowiadającej stanowisku apelującej. W kontekście powyższego Sąd Okręgowy podkreśla, że dopuszczanie kolejnych opinii biegłych byłoby uzasadnione tylko wówczas, kiedy sporządzane dotychczas opinie byłyby sprzeczne wewnętrznie lub niewłaściwie uzasadnione. Z tego względu Sąd Okręgowy podziela w pełni stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 27 lipca 2010roku (II CSK 119/10, LEX nr 60316) oraz postanowieniu z dnia 19 sierpnia 2009roku (III CSK 7/09 LEX nr 533130) zgodnie z którym, Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii dalszych biegłych lub opinii instytutu, gdy zachodzi taka potrzeba, a więc wtedy gdy przeprowadzone już opinie zawierają luki, są niekompletne, bo nie odpowiadają na postawiane tezy dowodowe, niejasne czyli nienależycie uzasadnione lub nieweryfikowane, to jest gdy przedstawiona ekspertyza nie pozwala organowi orzekającemu zweryfikować zawartego w niej rozumowania, co do trafności wniosków końcowych.

Wskazać następnie należy, iż zgodnie z treścią art. 10 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2017r., poz. 2336), ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub choroby zawodowej doznał stałego bądź długotrwałego uszczerbku na zdrowiu przysługuje jednorazowe odszkodowanie.

Zdarzenie z dnia(...) roku, któremu uległa wnioskodawczyni T. S. niewątpliwie było wypadkiem przy pracy rolniczej, zaś przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawczyni doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5%, a więc takiego, jak w zaskarżonej decyzji, a uszczerbek ten był spowodowany jedynie schorzeniami ortopedycznymi, zaś dolegliwości neurologiczne sygnalizowane przez skarżącą nie pozostawały w związku przyczynowo skutkowym z wypadkiem z dnia(...)roku. Sąd Okręgowy w pełni podziela wywody i argumentację prawną Sądu Rejonowego w tym zakresie popartą opiniami biegłych.

W świetle powyższych okoliczności Sąd II instancji uznał, iż zarzuty apelacji nie są zasadne, a jej wnioski nie zasługują na uwzględnienie.

Ponadto Sąd Okręgowy nie stwierdził uchybień skutkujących nieważnością postępowania, do których uwzględnienia z urzędu jest zobligowany na podstawie art. 378 § 1 k.p.c.

Z tych względów oraz na mocy art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

SO Jadwiga Szumielewicz SO Lucyna Stąsik-Żmudziak SO Zofia Kubalska